Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

UZASADNIENIE

W dniu 16 stycznia 2016 roku w T. przy ul. (...) około godziny 12:55 strażnik miejski W. W. ujawnił wykroczenie z art. 144 kw, polegające na niszczeniu roślinności przez zaparkowany pojazd na terenie przeznaczonym do użytku publicznego, popełnione przez kierującego samochodem marki S. o nr rej. (...). Wykroczenie zarejestrowano przy pomocy aparatu cyfrowego.

(dowód: notatka urzędowa k. 6;

zdjęcie k. 7).

Do R. G. będącego współwłaścicielem w/w pojazdu zostało wystosowane wezwanie do stawienia się w siedzibie Straży Miejskiej w dniu 29 lutego 2016 roku i złożenia zeznań w charakterze świadka na okoliczność zarejestrowanego wykroczenia z art. 144 kw, zaś w przypadku niestawiennictwa Straż Miejska wezwała właściciela pojazdu do wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w dniu 16 stycznia 2016 roku. Jednocześnie Straż Miejska informowała w wezwaniu, iż nieudzielenie informacji, w terminie 7 dni od doręczenie wezwania, będzie uważane za odmowę wskazania kierującego, co stanowi wykroczenie z art. 96 § 3 kw w związku z art. 78 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137). Przedmiotowe wezwanie zostało osobiście doręczone R. G. w dniu 19 lutego 2016 roku.

(dowód: wezwanie z dnia 17 lutego 2017 r. k. 14,14v;

zwrotne potwierdzenie odbioru k. 15)

R. G. nie stawił się w siedzibie Straży Miejskiej w wyznaczonym dniu. W pisemnej odpowiedzi z dnia 24 lutego 2016 roku (29 lutego 2016 r. data wpływu) wskazał, iż na podstawie art. 183 § 1 kpk uchyla się od odpowiedzi na pytanie dotyczące osoby, która popełniła wykroczenie i wnosi o odstąpienie od przesłuchania. Powyższe uzasadniał tym, że nie wiedząc kto kierował pojazdem w danym czasie obawia się o możliwość fałszywego oskarżenia niewinnej osoby o popełnienie wykroczenia, co naraziłoby go na odpowiedzialność karną za fałszywe oskarżenie z art. 234 kk. Z kolei niestawiennictwo w siedzibie Straży Miejskiej uzasadniał koniecznością opieki na małoletnim oraz rozpoczęciem nowej pracy. Do dnia 29 lutego 2016 roku nie wpłynęło żadne inne pismo od R. G..

(dowód: pismo z dnia 24 lutego 2016 r. k. 16;

Wyjaśnienia R. G. k. 69 – nagranie 00:03:48-00:08:20)

Obwiniony R. G. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu tj. wykroczenia art. 96 § 3 kw w związku z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym. W toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego ( w późniejszych pismach) wskazał, że uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2004 r. sygn. akt I KZP 26/04 nie zaprzecza zasadności uchylenia się od odpowiedzi, gdyż zgodnie z tą uchwałą art. 183 § 1 kpk ma zastosowanie w sprawach o wykroczenia, w takim zakresie jak w postępowaniu karnym. Obwiniony wyjaśniał, iż jego uchylenie się od wskazania osoby kierującej pojazdem nie jest związane z narażeniem osoby dla niego najbliższej na odpowiedzialność za przestępstwo, lecz z narażeniem jego osoby jako świadka na odpowiedzialność za przestępstwo złożenia fałszywego oskarżenia niewinnej osoby o popełnienie wykroczenia, czyli przestępstwo określone w art. 234 kk, które można popełnić również z winy umyślnej w zamiarze ewentualnym. R. G. zarzucił, że wezwanie z dnia 17 lutego 2016 r. nie zawierało wymaganych pouczeń o prawach świadka – prawa do uchylenia się od odpowiedzi, zgodnie z art. 183 § 1 kpk w zw. z art. 41 § 1 kpw.

W toku postępowania sądowego obwiniony wyjaśnił, że przepis art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym odnosi się do właściciela lub posiadacza pojazdu, tymczasem on jest współwłaścicielem samochodu. Wskazał, że nie jest w stanie określić kto kierował pojazdem w momencie popełnienia wykroczenia, gdyż w tym czasie w pojeździe nikogo nie było, zaś samochód jest w dyspozycji różnych osób. Obwiniony jednocześnie potwierdził fakt korespondencji ze Strażą Miejską.

Wyjaśnienia obwinionego Sąd uznał za wiarygodne w części, w której potwierdził, że jest współwłaścicielem pojazdu marki S. o nr rej. (...), jak również, że otrzymał wezwanie od Straży Miejskiej wzywające go do wskazania komu powierzył w/w pojazd do używania w dniu popełnienia wykroczenia z art. 144 kw, na które nie udzielił odpowiedzi zgodnie z wezwaniem. Wyjaśnienia te korespondują z innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie, tj. ujawnionymi w toku przewodu sądowego dokumentami sporządzonymi przez Straż Miejską.

W pozostałym zakresie Sąd nie podzielił argumentacji obwinionego uznając, iż była to przyjęta przez obwinionego linia obrony. Wyjaśnienia obwinionego, że nie był w stanie wskazać kto prowadził pojazd w oznaczonym czasie z obawy na możliwość narażenia się na zarzut składania fałszywych oskarżeń, stanowią własną ocenę swojego zachowania i interpretacji przepisów prawa.

Przeprowadzone na rozprawie głównej dowody w postaci: notatki urzędowej i zdjęcia (k. 6-7), wezwania z dnia 17 lutego 2016 r. (k. 14-15), ze względu na swój charakter
i rzeczowy walor (dokumenty urzędowe), nie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności oraz faktu, na którego okoliczność zostały sporządzone. Sąd nie znalazł powodów, które podważałyby ich wiarygodność. Zostały one sporządzone przez kompetentne osoby,
po przeprowadzeniu stosownych czynności oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami.
W związku z powyższym Sąd uczynił je podstawą dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że wina obwinionego R. G. w zakresie popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego znamiona wykroczenia z art. 96 § 3 kw została wykazana.

Sąd przyjął, iż zachowanie obwinionego wyczerpało znamiona wykroczenia, ponieważ obwiniony w dniu 29 lutego 2016 r. w T. na ul. (...) w Straży Miejskiej będąc współwłaścicielem pojazdu marki S. o nr rej. (...) wbrew obowiązkowi na żądanie Straży Miejskiej nie udzielił informacji komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym miejscu i czasie tj. w dniu 16 stycznia 2016 r. około godziny 12:55 w T. na ul. (...).

Sąd zmodyfikował w wyroku opis czynu poprzez wskazanie, iż obwiniony był wówczas współwłaścicielem pojazdu marki S. o nr rej. (...).

Zgodnie z art. 96 § 3 k.w., karze grzywny podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wykroczenie określone w powyższym przepisie ma na celu m.in. ustalenie kierującego pojazdem w razie popełnienia przestępstwa lub popełnienia wykroczenia z udziałem tego pojazdu. Przepis ten odnosi się wprost do obowiązku wynikającego z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym , zgodnie z którym właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. Nie ulega również wątpliwości, iż obowiązek ten ciąży nie tylko na właścicielu pojazdu, ale także na współwłaścicielu pojazdu.

Organem uprawnionym do żądania udzielenia tego rodzaju informacji, jak i późniejszym występowaniu w charakterze oskarżyciela publicznego jest także Straż Miejska, co nie budzi wątpliwości wobec tezy zasady prawnej uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2014 r., I KZP 16/14.

W niniejszej sprawie do obwinionego w dniu 17 lutego 2016 r. skierowane zostało wezwanie, w którym został on wezwany do wskazania danych osoby, której pojazd w oznaczonym w tych piśmie czasie został powierzony do używania lub kierowania. Wezwanie to obwiniony odebrał osobiście, co potwierdził własnoręcznym podpisem w dniu 19 lutego 2016 roku. Należy zaznaczyć, iż jak słusznie podkreśla się w doktrynie, sytuacja, w której osoba osobiście zobowiązana odebrała kierowane do niej pismo uprawnionego organu i nie udzieliła na nie właściwej odpowiedzi lub w ogóle jej zaniechała, przesądza o wypełnieniu przez taką osobę znamion wykroczenia stypizowanego w art. 96 § 3 kw. ( por. W. Jankowski [w:] Grzegorczyk T. (red.), Jankowski W., Zbrojewska M., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Wolters Kluwer 2013). W takim przypadku niewskazaniem będzie zaniechanie udzielenia odpowiedzi na powyższe pytanie ale również udzielenie odpowiedzi negatywnej, np. w przypadku, gdy osoba zobowiązana nie wskaże żadnej osoby. Zdaniem Sądu, ustawodawca przewidział bowiem możliwość niewskazania wbrew obowiązkowi przez zobowiązanego osoby kierującej lub używającej dany pojazd w oznaczonym czasie jedynie pod warunkiem wykazania, że pojazd ten został użyty po pierwsze wbrew woli i wiedzy ww., po drugie przez nieznaną osobę, po trzecie ww. nie mógł temu zapobiec. Warunki te jednocześnie muszą zostać spełnione łącznie.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, że obwiniony
w piśmie z dnia 24 lutego 2016 r. (data wpływu 29 lutego 2016 r.) nie wywiązał się
z nałożonego na niego obowiązku gdyż nie wskazał konkretnie osoby czy kręgu osób, które w czasie zdarzenia zarejestrowanego jako wykroczenie z art. 144 kw dysponowały jego pojazdem.

W odniesieniu do podnoszonych przez obwinionego zarzutów w pierwszej kolejności podkreślić należy, iż organ nie zwracał się z zapytaniem o wskazanie osoby, która popełniła wykroczenie – zwraca się wyłącznie o wskazanie osoby, której pojazd został powierzony do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Wskazanie osoby, której został powierzony pojazd do używania lub kierowania nie jest zatem w żadnym razie tożsame z oskarżeniem tej osoby o popełnienie czynu zabronionego. Tym bardziej, że to Straż Miejska musiałby dalej prowadzić postepowanie celem ustalenia faktycznego sprawcy wykroczenia z art. 144 kw. Wyjaśnienia obwinionego dowodzą jednocześnie, że nie wystąpiły w sprawie warunki, na podstawie których mógłby się on uchylić od obowiązku odpowiedzi na temat danych osoby, której powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, a o których mowa w art. 78 ust. 4 ustawy prawo o ruchu drogowym.

Odpowiednie stosowanie - z mocy art. 41 § 1 kpw - w postępowaniu w sprawach o wykroczenia przepisu art. 183 § 1 kpk, nie oznacza, aby osoba przesłuchiwana w charakterze świadka (składająca oświadczenie dowodowe w tym charakterze) w sprawie o wykroczenie mogła uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli jej udzielenie mogłoby narazić osobę dla niej najbliższą na odpowiedzialność tylko za wykroczenie (por. uchwała SN z 30 listopada 2004 r., I KZP 26/04). Oznacza to, że właściciel pojazdu lub posiadacz nie może uchylić się od wypełnienia obowiązku określonego w art. 78 ust. 4 Ustawy Prawo o ruchu drogowym nawet jeżeli odpowiedź ta mogłaby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za wykroczenie.

Za niezrozumiałą należy uznać także argumentację obwinionego, który wskazał, że brak podania osoby kierującej lub użytkującej pojazd wynikał z obawy przed ewentualną odpowiedzialnością karną za fałszywe oskarżenie z art. 234 k.k. Istotą tego przestępstwa jest umyślne, w zamiarze bezpośrednim, fałszywe oskarżenie osoby o zarzut, o którym wie, że jest nieprawdziwy, fałszywy. Przedmiotowa nieprawdziwość oskarżenia zachodzi w razie niezgodności podanych faktów (a nie tylko opinii oskarżającego) z obiektywnym stanem rzeczy. Podmiotowa nieprawdziwość oznacza natomiast, że sprawca ma świadomość obiektywnej nieprawdziwości stawianych zarzutów. Wobec tego nawet przy błędnym wskazaniu kierującego wynikającym chociażby z niewiedzy, właściciel pojazdu nie będzie ponosić odpowiedzialności z art. 234 kk, gdyż przestępstwo fałszywego oskarżenia można popełnić tylko umyślnie. Obwiniony, będąc współwłaścicielem pojazdu miał jedynie wskazać, kto kierował jego pojazdem, co nie jest samooskarżeniem czy oskarżeniem innej osoby. Związek pomiędzy obowiązkiem właściciela pojazdu w kwestii ujawnienia tożsamości osoby kierującej pojazdem, a możliwym postepowaniem karnym w sprawie o wykroczenie jest dość odległy i hipotetyczny.

W przypadku korzystania z pojazdu przez różne osoby, wykonaniem obowiązku będzie wskazanie alternatywnie osób, które mogły kierować pojazdem w oznaczonym czasie,. W takiej sytuacji może nie dojść do ustalenia osoby, która kierowała pojazdem w określonym czasie i miejscu. Nie budzi jednak wątpliwości, że właściciel lub posiadacz pojazdu obowiązek spełni, gdy poinformuje właściwy organ o tych okolicznościach,
a naruszy go w sytuacji, gdy bezpodstawnie odmówi ich podania.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby obwiniony złożył pisemną właściwą odpowiedź na zadane w wezwaniu pytanie, bądź też stawił się osobiście we wskazanym miejscu w wyznaczonym terminie wskazując osobę, która w czasie zdarzenia dysponowała jego pojazdem.

Niezrozumienie przez obwinionego istoty sankcji z art. 96 § 3 kw nie jest jednak okolicznością czy błędem, który by obwinionego uwalniał od odpowiedzialności za wykroczenie. W ocenie Sądu, brak jest jakichkolwiek przesłanek zwalniających obwinionego z odpowiedzialności za popełnienie zarzucanego mu czynu. W chwili popełnienia czynu obwiniony był osobą dojrzałą życiowo, w pełni poczytalną, nie zachodziła żadna okoliczność wyłączająca winę obwinionego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał obwinionego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, wyczerpującego znamiona wykroczenia z art. 96 § 3 kw i wymierzył mu karę grzywny w wysokości 100 zł. uznając, iż kara ta stanowić będzie adekwatną i wystarczającą reakcją za popełniony czyn. Oczywiście Sąd przy wymiarze kary również wziął pod uwagę sytuację materialną i rodzinną obwinionego. Obwiniony osiąga dochód w wysokości 6000 zł brutto, posiada mieszkanie na kredyt, jest współwłaścicielem samochodu i na utrzymaniu ma 2 dzieci. Okolicznością łagodzącą, która Sąd wziął pod uwagę jest natomiast fakt, iż obwiniony prowadzi ustabilizowany tryb życia i nigdy dotychczas nie był karany.

W ocenie Sądu kara wymierzona obwinionemu jest adekwatna do stopnia winy obwinionego, stopnia społecznej szkodliwości czynu, właściwości i warunków osobistych sprawcy. Sąd uznał również, iż kara ta jest wystarczająca do osiągnięcia wobec obwinionego celów zapobiegawczych i wychowawczych a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Zgodnie z art. 119 kpw do kosztów postępowania w sprawach o wykroczenia stosuje się odpowiednia przepisy art. 616 i 627 kpk. Według tych przepisów od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego Sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa, którymi są opłaty i wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania.

Sąd zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Toruniu) kwotę 100 złotych tytułem opłaty sądowej. Wysokość opłat określona jest w ustawie z dnia 23 czerwca 1973 r o opłatach w sprawach karnych (Dz. U z 1983 r nr 49 poz 223) . Zgodnie z art. 3 ust 1 ustawy skazany w pierwszej instancji na karę grzywny obowiązany jest uiścić opłatę w wysokości 10%, nie mniej jednak niż 30 zł. W myśl natomiast art. 118 § 1 Kpw w razie skazania, obwinionego obciąża się go zryczałtowanymi wydatkami postępowania oraz innymi należnościami, jeżeli należności takie powstały w postępowaniu. Wysokość zryczałtowanych wydatków postępowania określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 r (Dz. U z 2001 r Nr 118, poz. 1269). § 1 pkt 1 tego rozporządzenia stanowi, że wysokość zryczałtowanych wydatków postępowania w sprawach o wykroczenia przed Sądem pierwszej instancji wynosi od jednego obwinionego w postępowaniu zwyczajnym 100 zł. Zdaniem Sądu biorąc pod uwagę sytuację materialną obwinionego będzie on w stanie ponieść zasądzone przez Sąd wyrokiem wymienione kwoty.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)