Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

POSTANOWIENIE

Dnia 23 stycznia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca

Sędzia SR Joanna Grzempka

Protokolant:

sekretarz sądowy Agnieszka Piczak

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2018 r. w Toruniu na rozprawie

sprawy z wniosku D. S.

przy uczestnictwie M. C.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  ustalić, iż w skład majątku wspólnego wnioskodawcy D. S. i uczestniczki M. C. wchodzą:

a.  środku zgromadzone na rachunku wnioskodawcy prowadzonym w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) jesień”, stanowiące na dzień 6 lipca 2011 r. 179, (...) jednostek rozrachunkowych,

b.  środki zgromadzone na rachunku uczestniczki prowadzonym w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) jesień”, stanowiące na dzień 6 lipca 2011 r. 170, (...) jednostek rozrachunkowych,

c.  środki zgromadzone na rachunku bankowym wnioskodawcy w Banku (...) na dzień 6 lipca 2011 roku w wysokości 80,20 zł (osiemdziesiąt złotych dwadzieścia groszy)

2.  oddalić wniosek uczestniczki o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym;

3.  dokonać podziału majątku wspólnego w ten sposób, że:

a.  przyznać wnioskodawcy środki opisane w punkcie 1a sentencji

b.  przyznać uczestniczce środki opisane w punkcie 1b sentencji

c.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 40,10 zł (czterdzieści złotych dziesięć groszy) tytułem wyrównania jej udziału w majątku wspólnym;

4.  przyznać adwokat H. W. (1) ze Skarbu Państwa kwotę 1200 zł (tysiąc dwieście złotych) powiększoną o 23 % podatku VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu;

5.  przyznać adwokatowi A. P. ze Skarbu Państwa kwotę 1200 zł (tysiąc dwieście złotych) powiększoną o 23 % podatku VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu;

6.  poniesionymi w sprawie wydatkami obciążyć Skarb Państwa.

Sygn. akt XI Ns 2696/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawca D. S. wniósł o podział majątku wspólnego jego i M. C., a w ramach tego o ustalenie składu majątku wspólnego, w tym czy uczestniczka posiadała rachunki bankowe i środki w OFE, a następnie o przyznanie jemu 1/2 środków pieniężnych i zobowiązanie OFE do przekazania w ramach wypłaty transferowej połowy jednostek zgromadzonych przez uczestniczkę na jego rachunek. Wniósł także o „rozliczenie darowizn” dokonanych z majątku wspólnego bez zgody wnioskodawcy. W uzasadnieniu wskazał, iż w trakcie małżeństwa w całości przekazywał dochody uczestniczce, która ukrywała swoje dochody i przeznaczała je na potrzeby swojej matki bez jego zgody. Dzięki tym darowiznom matka uczestniczki dokonała zakupu mieszkania. Ponadto uczestniczka zdaniem wnioskodawcy zaciągała pożyczki, spłacane z majątku wspólnego, przeznaczane na zakup ruchomości do mieszkania jej matki. Jak wskazał wnioskodawca, wobec braku jego zgody darowizny były bezwzględnie nieważne, a tym samym wierzytelność o ich zwrot wchodzi do majątku wspólnego.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka M. C. wniosła o jego oddalenie, ewentualnie o ustalenie nierównych udziałów w proporcji 95 % na jej rzecz i 5 % na rzecz wnioskodawcy z uwagi na fakt braku stałej pracy wnioskodawcy i utrzymywania rodziny przez uczestniczkę, a także z uwagi na brak zaangażowania wnioskodawcy w przyczynianie się do zaspokojenia innych potrzeb rodziny. Podniosła, że od czasu faktycznej separacji tj. od 13 lutego 2009 r. mieszka z małoletnią córką w lokalu należącym do jej mamy. Wyprowadzając się od wnioskodawcy wzięła jedynie rzeczy osobiste, pozostawia wszelkie ruchomości należące do majątku wspólnego, jednocześnie przyznała, że nie były to rzeczy dużej wartości. Zaprzeczyła, aby ukrywała dochody, nie przeznaczała ich na potrzeby rodziny lub finansowała zakupy matki. W szczególności zaprzeczyła, że sfinansowała jej zakup mieszkania. Podniosła, że wnioskodawca nie miał stałej pracy, jego wkład finansowy w gospodarstwo domowe ograniczał się do małych kwoty z dorywczych prac czy z zasiłku dla bezrobotnych, rodzina była więc utrzymywana z jej pensji. Ponadto wnioskodawca nie pomagał jej w obowiązkach domowych ani w opiece na córką, wymagającą szczególnej troski w uwagi na stan zdrowia. Podkreśliła, że wnioskodawca nękał ją, wszczynając kolejne sprawy sądowe z jej udziałem. Zaznaczyła, że wnioskodawca ma zaległości alimentacyjne na rzecz dziecka stron w kwocie ok. 10.000 zł. W kontekście tych wszystkich okoliczności stwierdziła, że podział środków w OFE byłby niezgodny z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił, co następuje.

Wnioskodawca D. S. i uczestniczka M. C. zawarli związek małżeński w dniu 22 października 2005 r., rozwiązany wyrokiem Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 15 czerwca 2011 r., prawomocnym z dniem 6 lipca 2011 r. (sygn. akt I C 236/11).

dowód: odpis wyroku z dnia 15 czerwca 2011 r., k. 7-8

Mają jedno dziecko – córkę urodzoną w (...) r.

bezsporne

Nie zawierali umów majątkowych małżeńskich.

bezsporne

Na dzień 15 czerwca 2011 r. na rachunku w OFE (...) SA wnioskodawcy zgromadzonych było 179, (...) jednostek rozrachunkowych, a uczestniczki w 170, (...) jednostek rozrachunkowych, przy czym na mocy ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, OFE przekazał do ZUS 51,5 środków zgromadzonych na rachunkach małżonków według stanu na dzień 31 stycznia 2014 r.

dowód: informacja z (...) , k. 349

Na rachunku bankowym prowadzonym dla wnioskodawcy na datę ustania wspólności majątkowej widniała kwota 80,20 zł

dowód: historia rachunku bankowego, k 323-340

Wnioskodawca w okresie od 2001 r. do 2006 r. , kilka miesięcy w roku, pracował w Zakładzie (...) w T. na podstawie umowy o pracę sezonową. Jego roczne dochody wynosiły w 2006 r. 2925 zł.

dowód: zaświadczenie, k. 197-198

W okresie od października 2006 do lutego 2008 r. pracował w (...) sp. z o.o. jako pracownik senior, osiągając wynagrodzenie w 2006 r. 3366 zł, w 2007 r. 14867 zł w 2008 r. 3333,71 zł.

dowód: zaświadczenie, k. 199

W 2008 r. przez miesiąc pracował w (...) sp. z o.o. uzyskując wynagrodzenie 1576 zł.

dowód: zaświadczenie, k. 200

W okresie od 22 października 2008 r. do 9 listopada 2008 r. pracował w Urzędzie Gminy Z. jako pracownik gospodarczy, uzyskując wynagrodzenie 703 zł.

dowód: zaświadczenie, k. 202-203

Od 1 lipca 2009 do 28 lutego 2011 r. pracował w Aeroklubie (...) w T. jako pracownik konserwacyjno-porządkowy. Od lipca 2010 r. pracował w Aeroklubie (...) za wynagrodzeniem 1700 zł brutto.

dowód: świadectwo pracy, k. 204, umowa o pracę, k. 207

Na mocy decyzji Starosty (...) z 31 maja 2011 r. wnioskodawca otrzymał zasiłek dla bezrobotnych.

dowód: decyzja, k. 208

Także przez kilka miesięcy w latach 2005, 2006, 2008, 2009, 2011 i 2013 wnioskodawca był zarejestrowany jako bezrobotny, pobierał zasiłek dla bezrobotnych bądź stypendium.

dowód: zaświadczenie , k. 259

Na mocy decyzji (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 19 stycznia 2016 r. został zaliczony do lekkiego stopnia niepełnosprawności; zgodnie z decyzją niepełnoprawność istnieje od 25 października 2011 r.

dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, k. 210

Uczestniczka w latach 2006-2011 r. była zatrudniona w (...) sp. z o.o. w T. w wymiarze całego etatu i osiągała roczne dochody netto: w 2006 r. 8957,60 zł, w 2007 r. 11984,26 zł, zasiłek chorobowy 4203 zł, zasiłek rehabilitacyjny 1559 zł, zasiłek macierzyński 4180 zł, w 2008 r. 1836 zł oraz przebywała na urlopie wychowawczym, w 2009 r. przebywała na urlopie wychowawczym, w 2010 r. 10161 zł i w 2011 r. 13919 zł

dowód: zaświadczenie (...) sp. z (...). k, 43

Uczestniczka od czerwca 2009 r. korzystała z pomocy MOPS, zgłaszała przemoc psychiczną i fizyczną w stosunku do niej ze strony wnioskodawcy, uczestniczyła w grupie wsparcia dla kobiet doświadczających przemocy domowej

dowód: zaświadczenie MOPS z dnia 4 lutego 2010 r., k. 215

W dniu 2 września 2008 r. rodzice uczestniczki - L. C. i U. C. zawarli z Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w T. umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu położonego w T. przy ul. (...) i przeniesienia jego własność. Spółdzielcze lokatorskie prawo do tego lokalu przysługiwało im od 1980 r.

dowód: akt notarialny k. 230-235

Rodzice uczestniczki nie otrzymywali pieniędzy od córki ani zięcia.

dowód: zeznania świadka U. C. na rozprawie w dniu 16 marca 2017 r., k. 236v

U. C. w czasie małżeństwa córki była na rencie, a jej mąż był emerytem i dorabiał pracując na budowach. W razie potrzeby rodzice uczestniczki pomagali jej. Uczestniczka dostała od swojej rodziny przedmioty wyposażenia domowego – pościel, ręczniki, wyprawkę

dowód: zeznania świadków U. C. i H. W. (2) na rozprawie w dniu 16 marca 2017 r., k. 236v-237, zeznania uczestniczki na rozprawie w dniu 27 czerwca 2017 r. k. 280

Uczestniczka wyprowadzając się nie zabrała z domu wnioskodawcy żadnych przedmiotów, a jedynie rzeczy osobiste swoje i dziecka.

dowód: zeznania świadka U. C. na rozprawie w dniu 16 marca 2017 r. k. 236v, zeznania uczestniczki na rozprawie w dniu 27 czerwca 2017 r. k. 280

Sąd zważył, co następuje.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, które nie były przez strony negowane i nie budziły zastrzeżeń Sądu, oraz dowodów osobowych – zeznań uczestniczki, świadków H. W. (3) i U. C. oraz częściowo wnioskodawcy – w zakresie w jakim pokrywały się z dokumentami i okolicznościami bezspornymi.

Sąd uznał za niewiarygodne zeznania wnioskodawcy co do skali zarobków małżonków i przekazywania znacznych środków z majątku wspólnego rodzicom uczestniczki. Zeznania te były nie tylko sprzeczne z zeznaniami uczestniczki i świadków, ale nie miały też odzwierciedlenia w innych dowodach i były nierealne w świetle doświadczenia życiowego. Jest faktem, że wnioskodawca i uczestniczka byli osobami bez istotniejszego majątku, żyjącymi skromnie jeśli nie w ubóstwie, w starym, zniszczonym lokalu. Uczestniczka musiała korzystać z opieki społecznej oraz z pomocy rzeczowej swojej rodziny.

Brak jest dowodów na poparcie tezy wnioskodawcy, jakoby uczestniczka zaciągnęła pożyczkę na wykup mieszkania przez jej rodziców i spłacała ją z majątku wspólnego.

Powyższe twierdzenia wnioskodawcy trzeba uznać za wyraz jego wyobrażeń, a nie rzeczywistej sytuacji. Rodzice uczestniczki mieli stałe, stabilne dochody, a ponadto dochody z pracy dodatkowej, a „wykupienie” przez nich mieszkania i przekształcenie go w odrębną własność, w świetle materiału dowodowego, nie wiązało się z rażąco wysokim kosztem i nie było poza ich zasięgiem finansowym. Przeciwnie, to oni wspomagali finansowo córkę i jej dziecko. W tym zakresie Sąd oparł się na zeznaniach U. C. i H. W. (3).

Zeznania M. W., J. R., W. S. S. W., T. W. oraz M. O. niczego nie wniosły do sprawy. Świadkowie ci mieli jedynie ogólnikową wiedzę o przebiegu małżeństwa uczestników i nie dysponowali wiedzą o ich zgromadzonym majątku.

Sąd nie uwzględnił wniosku dowodowego pełnomocnika wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny medycyny pracy, uznając finalnie wniosek ten za spóźniony.

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

W świetle zebranych dowodów ustalając skład majątku wspólnego Sąd przyjął, że wchodziły do niego środki zgromadzone na OFE wnioskodawcy i uczestniczki oraz kwota 80,20 zł widniejąca na dzień ustania wspólności majątkowej na rachunku bankowym wnioskodawcy. Uczestniczka, zastępowana przez adwokata, oświadczyła że nie jest zainteresowana rozliczaniem lodówki, nie wnosiła też o uwzględnienie mebli, ani też narzędzi ogrodniczych, co więcej nie sposób ustalić, czy te przedmioty w ogóle jeszcze istnieją. Z uwagi na czas ich nabycia należy uznać, że nie mają wartości rynkowej (np. lodówka zakupiona kilkanaście lat temu); to samo odnosi się do kuchenki gazowej którą kupiła uczestniczka, a co do której brak było nawet, dowodu że została nabyta w trakcie trwania wspólności.

Uczestniczka żądała ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jednak w ocenie Sądu nie było podstaw do uwzględnienia jej wniosku w tym zakresie.

W myśl art. 43 § 1 k.r.o. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zgodnie z § 2 zd.1 z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.. Z kolei w myśl § 3. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

„Ważne powody" istnieją wówczas, gdy małżonek, przeciwko któremu zostało skierowane żądanie, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się, w miarę swoich sił i możliwości zarobkowych, do powstania majątku wspólnego (tak postanowienie SN z dnia 30 listopada 1972 r., III CRN 235/72, OSNCP z 1973 r. nr 10 poz. 174 oraz postanowienie SN z dnia 26 listopada 1973 r., III CRN 227/73, OSNCP z 1974 r. nr 11 poz. 189). Z kolei przyczynianie się małżonków do powstania majątku wspólnego polega na staraniach każdego z małżonków o należyte funkcjonowanie i zaspokajanie potrzeb założonej przez nich rodziny. Chodzi zatem nie tylko o wysokość uzyskiwanych dochodów, ale także o sposób gospodarowania nimi, w tym racjonalność wydatków czy należyte gospodarowanie poszczególnymi przedmiotami majątkowymi.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie można mówić o nierównym przyczynieniu się małżonków do powstania majątku wspólnego. Zarobki obojga małżonków były niewysokie. Z przeprowadzonych dowodów wynika, że wnioskodawca przez większy okres małżeństwa pracował, uzyskiwał dochód a jednocześnie jest osobą ze stwierdzonym stopniem niepełnoprawności. Sąd nie kwestionuje, że to na uczestniczce głównie spoczywał ciężar zabezpieczenia potrzeb rodziny, zwłaszcza dziecka, brak jest jednak dowodu na to, że wnioskodawca w jakimkolwiek sensie unikał pracy, uporczywie nie łożył na potrzeby rodziny, trwonił pieniądze i z własnej winy doprowadził do trudnego położenia finansowego żony i dziecka. Było ono raczej wynikiem splotu wielu okoliczności, zwłaszcza niskich zarobków obojga małżonków, urlopu wychowawczego uczestniczki, wydatków związanych z leczeniem dziecka. Nie ma dostatecznych dowodów aby uznać, że zła sytuacja finansowa małżonków wynika z intencjonalego postępowania wnioskodawcy i jego dążenia do umniejszenia majątku wspólnego.

Ustalenie nierównych udziałów ma charakter wyjątkowy, a zdaniem Sądu ustalone w sprawie fakty nie noszą znamion wyjątkowości.

Dokonując podziału środków zgromadzonych w funduszu emerytalnym Sąd, zgodnie z jednolitym poglądem, nie ustala ich wartości co wynika z zasady ustalania wartości majątku wspólnego na datę orzekania. Mając na względzie specyficzny charakter tych środków i ich przeznaczenie, a także fakt, że zostały one częściowo przekazane do ZUS, oraz stanowisko uczestniczki która jednoznacznie domagała się zaniechania ich podziału, Sąd uznał za optymalne przyznanie wnioskodawcy i uczestniczce środków zgromadzonych przez każde z nich.

Co do środków, które pozostały na rachunku bankowym wnioskodawcy, nie ma wątpliwości, że skoro między małżonkami istniała wspólność majątkowa, to 1/2 tej kwoty powinna przypaść uczestniczce. Zatem Sąd tytułem spłaty zasądził na jej rzecz kwotę 40,10 zł.

Mając na uwadze powyższe i na podstawie powołanych przepisów Sąd orzekł jak w pkt. 1-3 sentencji.

Zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka korzystali z pomocy pełnomocników z urzędu. Postępowanie zostało wszczęte pod rządami przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. Dz.U. z 2016 r. poz. 1714). Zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 8 w sprawach o podział majątku wspólnego stawka adwokacka liczy się od wartości udziału obliczonego według § 8, który z kolei dla spraw o wartości powyżej 5000 zł do 10 000 zł ustanawia stawkę 1200 zł, przy czym wyłącznie na potrzeby obliczenia wynagrodzenia Sąd przyjął wartość środków w OFE na dzień ustalania wspólności. W myśl § 4 ust. 3 rozporządzenia stawkę tę podwyższono o podatek VAT. Orzeczono zatem jak w pkt 4-5 sentencji.

Pozostałymi kosztami w sprawie, w punkcie 6 sentencji, został obciążony Skarb Państwa (art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.) a contrario.