Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Protokolant: sekretarz sądowy Paulina Pietrzyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2024 r. w Toruniu sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 6.092,81 złotych (sześć tysięcy dziewięćdziesiąt dwa złote osiemdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 5 maja 2023 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 2.169,02 złotych (dwa tysiące sto sześćdziesiąt dziewięć złotych dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego w pkt I wyroku na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 128,54 złotych (sto dwadzieścia osiem złotych i pięćdziesiąt cztery grosze) tytułem nieuiszczonych dotychczas kosztów sądowych;

V.  nakazuje pobrać od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 642,06 złotych (sześćset czterdzieści dwa złote i sześć groszy) tytułem nieuiszczonych dotychczas kosztów sądowych.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Sygn. akt X C 1258/23

UZASADNIENIE

Pozwem nadanym 27 czerwca 2023 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 7312,25 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 19 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że roszczenie obejmuje nieuznane przez pozwanego koszty naprawy pojazdu R. o numerze rejestracyjnym (...), należącego do E. D., powstałe na skutek zdarzenia komunikacyjnego z dnia 4 kwietnia 2023 r. Poszkodowany poniósł koszt naprawy w wysokości 19.473,54 złotych brutto, co wynika z faktury VAT. Pozwany uznając swoją odpowiedzialność wypłacił poszkodowanemu niesporną kwotę 12161,29 złotych brutto. Dlatego też pozwem złożonym w sprawie, powód jako nabywca wierzytelności, dochodził kwoty 7.312,25 złotych.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 31 lipca 2023 r. sygn. akt I Nc 1585/23 referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Pozwana spółka potwierdziła swoją odpowiedzialność za szkodę w ww. pojeździe w związku ze zdarzeniem z dnia 4 kwietnia 2023 r., lecz zakwestionowała wysokość kosztów naprawy ponad wypłacone dotychczas odszkodowanie. Zakład ubezpieczeń zarzucił również, że poszkodowany przyczynił się do powiększenia szkody albowiem nawet nie próbował skorzystać z zaproponowanych mu przez pozwanego rozwiązań dotyczących naprawy pojazdu jak naprawa w warsztatach sieci naprawczej (...). Natomiast w przypadku gdy poszkodowany decyduje się na naprawę w formie bezgotówkowej u przedsiębiorcy trudniącym się powypadkową naprawą pojazdu, to wyższe koszty naprawy podlegają indemnizacji jedynie gdy zostanie wykazane, że były one celowe i ekonomicznie uzasadnione. Pozwany zarzucił również, że chociaż powód przedstawił umowę cesji wierzytelności, to jednak nie wykazał prawnej przyczyny przysporzenia. Nadto zdaniem pozwanego odsetki ustawowe za opóźnienie należało ustalić z uwzględnieniem doręczenia odpisu pozwu pozwanemu.

W piśmie z dnia 4 października 2023 r. strona powodowa podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie. Strona powodowa wniosła m.in. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego, a nadto zobowiązanie strony pozwanej do przedłożenia dokumentu zawierającego szczegółowe warunki dotyczącego możliwości rzeczywistego zorganizowania naprawy wobec twierdzeń przez stronę pozwaną, że złożyła poszkodowanemu ofertę naprawy uszkodzonego pojazdu.

Na zobowiązanie Sądu w piśmie z dnia 17 października 2023 r. w zakresie ustosunkowania się do powyższego wniosku o przedłożenie dokumentów wskazanych przez stronę powodową w pkt V repliki na sprzeciw od nakazu zapłaty, strona pozwana nie złożyła pisma przygotowawczego. Na rozprawie w dniu 21 listopada 2023 r. pełnomocnik pozwanego oświadczył odnośnie żądanych dokumentów, że dopiero po wyrażeniu chęci przez poszkodowanego, ubezpieczyciel przygotowałby ofertę naprawy, albowiem są one przygotowywane indywidualnie.

Po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego sądowego w sprawie. Strona powodowa w piśmie z dnia 16 lutego 2024 r. wniosła zarzuty do opinii biegłego sądowego w zakresie jakim biegły sądowy nie uznał kosztów naprawy wyszczególnionych przez stronę powodową.

W piśmie z dnia 20 lutego 2024 r. strona pozwana podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie wnosząc o oddalenie powództwa albowiem ustalone przez ubezpieczyciela odszkodowanie rekompensowało w całości szkodę poszkodowanego.

Biegły sądowy w ustnej uzupełniającej opinii złożonej na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2024 r. podtrzymał w całości wnioski opinii.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 4 kwietnia 2023 r. w T. przy ulicy (...) doszło do zdarzenia komunikacyjnego w którym uszkodzeniu uległ pojazd marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2013 należący do E. D.. Sprawca zdarzenia M. G. była ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

Dowód:

Bezsporne, a nadto dowód z akta szkody – płyta CD – k. 48 – wydruk z akt szkody: k. 110 oraz 129verte.

W związku zaistniałą kolizją poszkodowany, w dniu zdarzenia poszkodowany E. D. zgłosił szkodę w pojeździe w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

Ubezpieczyciel przyjął odpowiedzialność za szkodę w ww. pojeździe mechanicznym i kwalifikując ją jako szkodę częściową, w dniu 5 kwietnia 2023 r. proponował poszkodowanemu naprawę pojazdu w sieci naprawczej (...) tj. w (...) J. C. w T. przy ulicy (...).

Poszkodowany E. D. otrzymał ofertę zakładu ubezpieczeń, w tym kilkukrotnie przedstawiciel ubezpieczyciela kontaktował się z nim telefoniczne by zaproponować ofertę w warsztacie naprawczym. E. D. nie był zainteresowany naprawą w warsztacie naprawczym ubezpieczyciela albowiem wybrał salon (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.. Wcześniej w ww. salonie naprawę samochodu przeprowadzał jego ojciec, który był bardzo zadowolony z usługi. Poszkodowany również był zadowolony z usługi powoda. Nie widział potrzeby skorzystania z oferty zakładu ubezpieczeń.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. jest autoryzowanym serwisem obsługi samochodów R..

Dowód:

Pismo z dnia 5 kwietnia 2023 r. – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 120,

Zeznania świadka E. D., k. 85.

W dniu 7 kwietnia 2023 r. E. D. zlecił naprawę (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. ustalając stawkę za roboczogodzinę 250 złotych netto. Strony uzgodniły, że rozliczenie naprawy uszkodzonego pojazdu nastąpi na podstawie kosztorysu sporządzonego przez zleceniobiorcę na podstawie wykonanych i koniecznych prac naprawach, faktur VAT za naprawę i użyte do naprawy materiały lub na podstawie innych okoliczności świadczących o poniesionych przez zleceniobiorcę kosztach mających związek z realizacją umowy. W przypadku rozliczenia bezgotówkowego pomiędzy Zleceniobiorcą a ubezpieczycielem, Zleceniodawca zobowiązany jest do dostarczenia Zleceniobiorcy niezbędnych do tego dokumentów.

W dniu 7 kwietnia 2023 r. E. D. przeniósł na (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. swoją wierzytelność z tytułu zwrotu kosztów naprawy w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 4 kwietnia 2023 r. nr szkody (...).

W dniu 7 kwietnia 2023 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. poinformowała zakład ubezpieczeń o nabyciu wierzytelności.

Dowód:

Umowa zlecenia naprawy z 7.04.2023 r., k. 22verte-24 i k. 142-145,

Umowa przelewu wierzytelności z 7.04.2023 r., k. 10-12 i k. 140-141,

Akta szkody - – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 118-119.

W piśmie z dnia 17 kwietnia 2023r. zakład ubezpieczeń poinformował poszkodowanego o przyznaniu odszkodowania w wysokości 0 zł, przy czym do dokumentu był załączony dokument „Ustalenie wysokości szkody” na kwotę 7.152,47 złotych brutto.

Kolejno pismem z dnia 18 kwietnia 2023 r. ubezpieczyciel poinformował (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. o akceptacji kosztów naprawy do kwoty 9.987,23 zł. Przy czym w piśmie skierowanym do poszkodowanego z dnia 18 kwietnia 2023 r. zakład ubezpieczeń wskazał, że do wypłaty przekazuje kwotę 4.943 złotych jako 50% zweryfikowanego kosztorysu.

Następnie w dniu 10 maja 2023 r. ubezpieczyciel zaakceptował koszty naprawy do kwoty 9.987,23 zł.

Kolejno, po dostarczeniu faktury za naprawę na kwotę 19.473,54 złotych, ubezpieczyciel w dniu 12 maja 2023 r. zaakceptował koszty naprawy do kwoty 12.161,29 złotych.

Dowód:

Pismo z dnia 17 kwietnia 2023 r. – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 107-109,

Pismo z dnia 18 kwietnia 2023 r., – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 105-106,

Pismo z dnia 18 kwietnia 2023 r., – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 104,

Pismo z dnia 10 maja 2023 r., – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 95,

Pismo z dnia 10 maja 2023 r., – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 95,

Pismo z dnia 12 maja 2023 r., – akta szkody – płyta CD na k. 48 – wydruk k. 94 i 95verte-97 oraz k. 17verte-22 i 27verte-31.

W związku z przedmiotową kolizją zakres niezbędnych napraw w pojeździe poszkodowanego obejmował zakup i wymianę część zamiennych takich jak drzwi i części z nimi związane oraz zderzaka, a także lakierowanie drzwi prawych (tylnych i przednich), zderzaka i części z nimi związanych. Lakierowanie części pojazdu, oprócz ściany tylnej prawej i progu drzwi tylnych prawych, odbywało się poza pojazdem.

Uszkodzeniu nie uległy elementy odpowiadające bezpośrednio za bezpieczeństwo jazdy jak np. elementy zawieszenia, układu jezdnego czy kierowniczego. Weryfikacja naprawy blacharsko-lakierniczej (dla danego zakresu) można było dokonać bez konieczności przeprowadzania jazdy próbnej.

Z reguły zakłady naprawcze nie stosują w swoich kalkulacjach kosztów administracyjnych (obsługi/likwidacji szkody). Przyjęcie szkody, sporządzenie dokumentacji kontakt z właścicielem pojazdu, jak i wydanie auta po naprawie są czynnościami zawierającymi się zazwyczaj w całości kosztów naprawy (w tym stawki (...)) i które nie są ewidencjonowane w kosztorysach. Czynności te są niezbędne w celu rozpoczęcia i zakończenia procesu likwidacji szkody, a więc wykonania usługi na rzecz klienta, za które serwis otrzymuje wynagrodzenie.

W zakresie kosztów związanych z myciem naprawianych samochodów w kosztorysach nie jest spotykane w praktyce aby autoryzowane serwisy doliczały takowe koszty w przypadku napraw realizowanych dla klientów indywidualnych (w których płatnikiem nie jest towarzystwo ubezpieczeniowe). Oddanie czystego pojazdu świadczy m.in. o jakości wykonywanych usług przez autoryzowany serwis obsługi. Standardem pracy jest oczyszczenie elementów karoserii, w przypadku w którym pojazd ma być wprowadzony do komory lakierniczej. Jest to jeden z etapów prowadzących do wykonania naprawy.

Stawki roboczogodziny w (...) serwisach (...) na terenie województwa (...) wynosiły odpowiednio 253 zł w R. (...) i 244 zł w R. (...)-P.. Stawka 250 zł netto stosowana w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. była stawką rynkową.

Dowód:

Opinia biegłego sądowego K. K., k. 147-165.

Stan faktyczny w sprawie w dużej mierze pozostawał między stronami niesporny, albowiem sporna jest w istocie jedynie kwota należnego odszkodowania. Ustalając stan faktyczny sprawy, Sąd uwzględnił zgromadzone w sprawie dokumenty, w tym znajdujące się w aktach szkody – szczególnie ww. dokumenty z akt szkody. Autentyczność i wiarygodność żadnego z dokumentów złożonych do akt sprawy nie była przez strony kwestionowana, a również Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności i mocy dowodowej.

Ustalając stan faktyczny Sąd miał na względzie również zeznania świadka tj. poszkodowanego E. D., który potwierdził wynikające z dokumentów okoliczności likwidacji szkody, a także fakt naprawy samochodu uszkodzonego w wyniku przedmiotowej kolizji. Świadek zeznawał szczerze, z uwagi na upływ czasu nie pamiętała szczegółów, na co wskazywał podczas przesłuchania.

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii spornych w sprawie miała opinia biegłego sądowego w zakresie techniki samochodowej K. K.. Opinia biegłego sądowego została sporządzona wedle tezy dowodowej określonej w postanowieniu, wnioski opinii zostały umotywowane przeprowadzonymi badaniami oraz z powołaniem się na doświadczenie i wiedzę specjalną biegłego. Biegły w toku rozprawy w dniu 30 kwietnia 2024 r. szczegółowo ustosunkował się do zgłoszonych zarzutów. Sąd uznał, że opinia biegłego sądowego złożona w sprawie jest logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, dlatego też przyjął ją za podstawę ustaleń w sprawie.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zasadniczej części.

W sprawie niesporna jest zasada odpowiedzialność pozwanego zakładu ubezpieczeń za skutki wypadku komunikacyjnego, w którym uszkodzony został samochód marki R. nr rejestracyjny (...) będący własnością poszkodowanego E. D.. Odpowiedzialność bezpośredniego sprawcy szkody wynika z art. 436 § 2 k.c., natomiast odpowiedzialność pozwanej spółki ma charakter akcesoryjny na podstawie zawartej ze sprawcą zdarzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 822 § 1 i 4 k.c.). Odpowiedzialność swoją strona pozwana uznała już w postępowaniu likwidacyjnym, w którym wypłaciła poszkodowanemu niesporną część odszkodowania z tytułu szkody częściowej.

W sprawie strona pozwana zakwestionowała legitymację strony powodowej do dochodzenia odszkodowania. Sąd nie znalazł żadnych podstaw by zakwestionować legitymację czynną powoda. Legitymacja procesowa strony powodowej wynika z treści art. 509 § 1 i 2 k.c., jako że wierzytelność przysługująca poszkodowanemu została przelana na rzecz powoda na skutek umowy cesji. Niewątpliwie każdorazowy wierzyciel jest uprawniony – bez zgody pozwanego – do przeniesienia wierzytelność na rzecz innego podmiotu. Zgodnie bowiem z art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w tym roszczenia o zaległe odsetki. Warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa. Aby wierzytelność mogła być przedmiotem przelewu, musi być w dostateczny sposób zindywidualizowana poprzez dokładne określenie stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika. Oznaczenie wierzytelności przez wskazanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia powinno nastąpić w momencie zawierania umowy przelewu lub powinno być przynajmniej oznaczalne. Kolejno, do chwili przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy powinno nastąpić dokładne sprecyzowanie pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego, w ramach którego istnieje zbywana wierzytelność ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 roku sygn. akt III CKN 423/98).

Z brzmienia art. 510 § 2 k.c. wynika natomiast, że jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania. Przywołana regulacja prawna wyraża tzw. zasadę kauzalności przelewu, która uzależnia skuteczność rozporządzenia wierzytelnością od istnienia zobowiązania – wykazania causy – czyli prawnie istotnej przyczyny przysporzenia. W razie jej braku przelew wierzytelności nie dochodzi do skutku, tj. nie powoduje przejścia uprawnień na cesjonariusza. Cedent i cesjonariusz w ramach łączącego ich stosunku prawnego zobowiązani są uzgodnić causę w sposób wyraźny bądź dorozumiany, ale nie muszą jej ujawniać na zewnątrz, zwłaszcza dłużnikowi. Co do zasady więc przelew wierzytelności ma charakter kauzalny, przy tym jednak umowa przelewu nie musi określać podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2016 roku sygn. akt I CSK 181/15).

Odnosząc się zatem do zarzutu nieważności przedłożonej umowy przelewu wierzytelności, wskazać należy, że analiza ich treści jednoznacznie wskazuje, że zgodnym zamiarem stron (art. 65 § 2 k.c.), tj. rzeczywistą causę stanowiło umocowanie do dochodzenia świadczenia odszkodowawczego za szkodę z dnia 4 kwietnia 2023 roku w zakresie kosztów naprawy pojazdu. Z umowy cesji oraz zeznań poszkodowanego wynika, że przyczyną ( causa) jej zawarcia było zwolnienie się przez poszkodowanego z obowiązku zapłaty na rzecz powoda kosztów naprawy pojazdu ( causa solvendi). Wobec powyższego, w ocenie Sądu, poszkodowany dokonał skutecznej cesji na rzecz powodów roszczeń odszkodowawczych, wynikających z kolizji drogowej. Nie bez znaczenia jest też, że sam pozwany, uznał okoliczność skutecznego dokonania przedmiotowej cesji albowiem wypłacił na rzecz powoda częściowe odszkodowanie. Podkreślić należy, że to na stronie pozwanej jako tej, która zmierza do stwierdzenia nieważności przelewu z powodu braku wyraźnej podstawy prawnej, ciążył dowód wykazania, że takiej podstawy brak. Pozwany zaś nie doprowadził, w trakcie postępowania do wykazania, że kwestionowany przelew nie ma żadnej podstawy prawnej.

Spór będący przedmiotem niniejszego postępowania dotyczył ustalenia rozmiaru i wysokości szkody poniesionej w związku z zaistniałą kolizją, a w konsekwencji, co do wysokości należnego odszkodowania. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 2277 ze zm.) – dalej: „ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych” z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Zakres odpowiedzialności pozwanej spółki jako ubezpieczyciela określa art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych zgodnie z którym odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Przy czym stosownie do treści art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Sąd rozpoznający sprawę podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 8 marca 2018 r. II CNP 32/17, z dnia 12 kwietnia 2018 r. II CNP 41/17, z dnia 12 kwietnia 2018 r. II CNP 43/17, a także postanowieniach z dnia 7 grudnia 2018 r. III CZP 51/18, III CZP 73/18, oraz III CZP 74/18, zgodnie z którym roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą zaistnienia szkody, a poszkodowanemu niezależnie od tego, czy po powstaniu szkody faktycznie naprawił pojazd, dokonał sprzedaży pojazdu, przysługuje roszczenie o odszkodowanie ustalone metodą kosztorysowa w oparciu o technologiczne i ekonomiczne uzasadnione koszty naprawy uszkodzonego pojazdu.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone i utrwalone również w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2022 r. III CZP 119/22 w której wskazano, że odszkodowanie przysługujące od zakładu ubezpieczeń na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów obejmuje wyłącznie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy.

Zgodnie z zasadą pełnej kompensaty poniesionej szkody ‎(art. 361 § 2 k.c.), poszkodowany ma prawo domagać się od ubezpieczyciela odszkodowania obejmującego poniesione koszty wspomnianych prac naprawczych (por. ww. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2022 r. III CZP 119/22). Poszkodowany nie może żądać zapłaty kosztów (hipotetycznej) restytucji jedynie w sytuacji, w której przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe albo też pociągało za sobą nadmierne trudności lub koszty. Koszty naprawy uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym pojazdu, nieprzewyższające jego wartości sprzed wypadku, nie są przy tym nadmierne w rozumieniu art. 363 § 1 k.c.

Jednocześnie wbrew zarzutom sprzeciwu Sąd w pełni podziela ugruntowane w orzecznictwie stanowisko, że to poszkodowany ma prawo wyboru zarówno sposobu naprawy jak i warsztatu, w którym dokona naprawy. Pozwany jako odpowiedzialny za szkodę powinna wyrównać uszczerbek majątkowy powoda, który powstał w chwili wypadku. Szkoda jest kategorią obiektywną i nie zależy od wyboru sposobu naprawy, uzyskanych rabatów i od tego czy w ogóle pojazd został naprawiony czy też nie. Ubezpieczyciel nie ma prawa narzucać poszkodowanemu konkretnego warsztatu, w którym ma zostać przeprowadzona naprawa. Poszkodowanemu przysługuje bowiem wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu.

Takie też stanowisko zostało potwierdzone w ostatniej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2024 r. III CZP 142/22 zgodnie z która, jeżeli poszkodowany poniósł już koszty naprawy pojazdu lub zobowiązał się do ich poniesienia (tak jak w niniejszej sprawie), wysokość odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych powinna odpowiadać tym kosztom, chyba że w danych okolicznościach są one oczywiście nieuzasadnione; wysokość odszkodowania nie zależy od ulg i rabatów możliwych do uzyskania przez poszkodowanego od podmiotów współpracujących z ubezpieczycielem.

W świetle powyższego dopiero wykazanie przez pozwanego, że koszt naprawy dokonany przez warsztat wybrany przez poszkodowanego nie przystaje do realiów rynkowych może skutkować ograniczeniem odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego.

Warto przy tym wskazać, że zarzuty pozwanego co do braku minimalizacji szkody przez poszkodowanego w świetle okoliczności sprawy są całkowicie chybione. Propozycja pozwanego co do naprawy w zakładzie współpracującym z ubezpieczycielem sprowadzała się jedynie co wskazania nazwy warsztatu (...) J. C. w T. przy ulicy (...). Z informacji powszechnie znanych (dostępnych na stronach internetowych) wynika, że przeciwnie do zakładu powoda, ww. zakład nie ma statutu serwisu autoryzowanego marki R.. Nadto, oprócz podania ww. nazwy nie wskazano żadnych warunków naprawy. Na zobowiązanie Sądu do przedłożenia dokumentów wskazanych przez stronę powodową w pkt V repliki na sprzeciw od nakazu zapłaty, strona pozwana nie złożyła pisma przygotowawczego. Na rozprawie w dniu 21 listopada 2023 r. pełnomocnik pozwanego oświadczył odnośnie żądanych dokumentów, że dopiero po wyrażeniu chęci przez poszkodowanego, ubezpieczyciel przygotowałby ofertę naprawy, albowiem są one przygotowywane indywidualnie. Tym samym ww. informację o proponowanym zakładzie naprawczym należy traktować podobnie jako stosowaną w praktyce ubezpieczeniowej standardowo opracowaną informację dotyczącą ustalenia wysokości kosztów i sposobu naprawy uszkodzonego pojazdu objętego ubezpieczeniem, z reguły po akceptacji zakresu i sposobu naprawy. Informacje te, niezależnie od stopnia ich szczegółowości, kategoryczności sformułowań ‎i czasu przekazania poszkodowanemu (zwykle po zgłoszeniu szkody), nie mają żadnego znaczenia w sferze określenia kryteriów wysokości należnego odszkodowania ubezpieczeniowego. Co najwyżej mogą tylko informować poszkodowanego o stosowanych na rynku lokalnym (obejmującym lokalne warsztaty naprawcze) możliwych cen naprawy pojazdów mechanicznych.

W tym stanie rzeczy uznając, że poszkodowany miał prawo do naprawy pojazdu w warsztacie innym niż zaproponowany przez ubezpieczyciela i według stawek rynkowych, do rozstrzygnięcia pozostała kwestia czy wszystkie koszty naprawy wskazane w kosztorysie powoda stanowiły celowe i ekonomiczne uzasadnione. Dostrzegając, że rozstrzygnięcie sprawy w tym zakresie wysokości szkody wymaga wiadomości specjalnych, Sąd – na wniosek strony powodowej – przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego i na tym dowodzie oparł swoje ustalenia w tym zakresie.

Zaznaczenia przy tym wypada, że w sprzeciwie strona powodowa nie podniosła konkretnych zarzutów zarówno co do zakresu naprawy czy wysokości stawki za roboczogodzinę, wskazywała jedynie na dokonaną przez siebie „weryfikację” kosztorysu naprawy i faktury wystawionej przez powoda na rzecz pozwanego. Jednocześnie z przedmiotowej „weryfikacji” nie wynikało jaką stawkę strona pozwana uznała za uzasadnioną i jak wyliczyła kwotę przyznanego odszkodowania.

Odnośnie do stawki przyjętej przez powoda – jako warsztat naprawy – należało uznać, że strona pozwana nie zakwestionowała skutecznie jej rynkowego poziomu. Powód jest autoryzowanym serwisem naprawczym dla samochodów marki R.. W sprawie poszkodowany wyjaśnił dlaczego wybrał warsztat powoda (członek rodziny korzystał wcześniej z ich usług), jednocześnie – z orzecznictwa wynika – że poszkodowany nie ma obowiązku wykazywania się ponadprzeciętną aktywnością w poszukiwaniu najtańszego warsztatu. Jedynie naprawa szkody według stawek rażąco wyższych od stawek średnich występujących na danym rynku może być traktowana jako przyczynie się do zwiększenia rozmiaru szkody, której wysokość ustalana jest w oparciu o koszty jej naprawienia.

Naprawa uszkodzonego auta w ramach ubezpieczenia sprawcy nie musi być więc wykonywania według cen średnich, zaś ubezpieczyciel nie może narzucać poszkodowanemu warsztatu, w którym ma być dokonana naprawa, ani minimalnych kosztów naprawy, które byłyby niższe niż obowiązujących w autoryzowanych stacjach, świadczących swoje usługi na warunkach rynkowych. Z opinii biegłego sądowego wynika jednoznacznie, że stawki w granicach 250 złotych netto były w 2023 r. stosowane przez inne autoryzowane serwisy (...). Biegły sądowy wskazał przy tym, że stawki roboczogodzin należy porównywać jedynie wśród marek danego producenta. Serwisy pojazdów innych marek posiadają swoje własne standardy pracy, których nie sposób porównywać, nawet w przypadku, w którym klasa danej marki jest zbliżona do drugiej. Warto również podkreślić, że w pismach kierowanych do poszkodowanego pozwany proponował naprawę w (...) J. C. w T. przy ulicy (...), który nie posiada statusu autoryzowanego serwisu (...). Jednocześnie, Sąd miał na uwadze, że zgodnie z zeznaniami poszkodowanego przedmiotowa kolizja była pierwsza, a samochód w jej dacie miał 10 lat (rok produkcji 2013). Tym bardziej zatem za usprawiedliwiony uznać należało wybór autoryzowanego serwisu naprawczego przez poszkodowanego.

Jako nadmierne i nieuzasadnione Sąd zgodnie z opinią biegłego sądowego uznał koszty naprawy w zakresie jazdy próbnej, mycia pojazdu, opłaty za obsługę/likwidację szkody, a także związane z dodatkowymi czynnościami przy lakierowaniu.

Za zgodne z doświadczeniem życiowym oraz logiką należy uznać stanowisko biegłego zgodnie z którym w przypadku uszkodzenia karoserii nie jest konieczne przeprowadzanie jazdy próbnej, którą należałoby rozliczyć w ramach dodatkowych roboczogodzin. Dla stwierdzenia poprawności naprawy, która w sprawie w zasadniczej części sprowadzała się do lakierowania, wystarczające było bowiem badanie organoleptyczne. Jednocześnie wobec tego, że warsztat powoda ma status autoryzowanego serwisu naprawy i stosuje ww. stawkę roboczogodziny takie czynności powinny by w nią wkalkulowane.

Podobnie wbrew stanowisku strony powodowej mycie pojazdu przed i po naprawie, jest standardową czynnością, którą warsztat naprawczy powinien uwzględnić w kalkulacji wysokości roboczogodziny. Co więcej z treści opinii biegłego sądowego – uzupełnionej na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2024 r. – wynika wprost, że ww. czynność jako odrębna jest uwzględniania jedynie w przypadku napraw dla klientów korzystających z naprawy w ramach ubezpieczenia. Warsztaty naprawcze nie uwzględniają ww. czynności w ramach napraw dla klientów indywidualnych. Nadto, biegły wskazał, że w sprawie nie było potrzeby dodatkowego mycia samochodu – ani ze względu na aurę (zdarzenie z wiosny – brak zabrudzeń pośniegowych), stan pojazdu (według zdjęć pojazd był czysty), ani też zakres lakierowania (większość części była lakierowana oddzielnie). Tu również należy odnotować, że oddanie czystego pojazdu świadczy o jakości wykonywanych usług przez dany autoryzowany serwis. Zarówno (...), jak i każdy inny serwis, ma obowiązek oceny jakości przeprowadzonej naprawy, dlatego też koszt mycia po naprawie nie powinien być uwzględniony w kosztorysie. Ponownie wypada zaznaczyć, że główną stawką rozliczenia się z warsztatem jest stawka roboczogodziny, a kalkulując jej wysokość warsztat uwzględnia szereg tzw. „około naprawczych” czynności.

Również nie znajdowały uzasadnienia uwzględnione w kosztorysie naprawy dodatkowe koszty związane z obsługi szkody. W tym zakresie również za zgodne z doświadczeniem życiowym należy uznać wnioski opinii zgodnie z którymi przyjęcie szkody, sporządzenie dokumentacji, kontakt z właścicielem pojazdu, jak i wydanie auta po naprawie są czynnościami zawierającymi się zazwyczaj w całości kosztów naprawy (w tym stawki (...)) i które nie są ewidencjonowane w kosztorysach. Czynności te są niezbędne w celu rozpoczęcia i zakończenia procesu likwidacji szkody, a więc wykonania usługi na rzecz klienta, za które serwis otrzymuje wynagrodzenie.

Sąd uznał, że nadmierne koszty stanowiły również naliczone dodatkowe koszty w związku z lakierowaniem. Zgodnie z opinią biegłego sądowego przygotowanie do lakierowania (praca główna) zawiera w sobie takie czynności jak przygotowanie, natrysk próbny oraz identyfikację koloru, namieszanie lakieru. Przygotowanie do lakierowania stanowi zatem jedną pozycję w systemie A. jako suma trzech składowych – przygotowania, namieszania i identyfikacji koloru wraz z natryskiem próbnym. Tym samym niezasadne było naliczenie dodatkowych kosztów przygotowania do lakierowania.

Po ustaleniu, iż koszty niezbędne do przywróceniu uszkodzonego pojazdu do stanu sprzed szkody wynosiły zgodnie z opinią biegłego 18.254,10 złotych brutto, mając na względzie, że pozwany wypłacił dotąd, odszkodowanie w wysokości 12.161,29 złotych brutto, Sąd uznał, iż do zapłaty pozostała kwota 6.092,81 złotych.

Orzekając w przedmiocie odsetek Sąd uwzględnił częściowo zarzut pozwanego co do nadmierności zgłoszonego przez powoda żądania. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Powód zgłosił pozwanemu szkodę 4 kwietnia 2023 roku. Tym samym dochodzone pozwem roszczenie stały się wymagalne po 30 dniach – a 4 maja 2023 roku. Dopiero od następnego dnia, a więc od 5 maja 2023 roku, powód był zatem, zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. uprawniony dochodzić odsetek ustawowych za opóźnienie. Jednocześnie wbrew zarzutom strony pozwanej, nie było podstaw do uwzględnienia roszczenia odsetkowego dopiero od dnia doręczenia pozwu w sprawie. Strona pozwana na etapie likwidacji szkody dysponowała bowiem kosztorysem sporządzonym przez powoda, na podstawie którego wywiedziono powództwo w sprawie. Tym samym, w ustawowym terminie dysponowała w materiałem oraz wszystkimi niezbędnymi informacjami do ustalenia prawidłowej wysokości odszkodowania.

Sumując Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 6.092,81 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 maja 2023 r. oddalając powództwo w pozostałym zakresie, o czym orzeczono w pkt I i II wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Powód poniósł koszty postępowania w łącznej wysokości 2.967 zł, na które złożyły się kwoty: 400 zł tytułem opłaty od pozwu, 1.800 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.), 750 zł tytułem wydatków na opinię biegłego sądowego oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwana poniosła koszty postępowania w łącznej wysokości 1.817 zł, na które złożyły się kwoty: 1.800 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz. U. z 2023 r., poz. 1964) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

Żądanie powoda zostało uwzględnione w 83,32%, co Sąd ustalił porównując kwotę zasądzoną na rzecz powoda w wysokości 6.092,81 zł z kwotą pierwotnie żądaną tj. 7.312,25 zł. Tym samym powodowi należał się zwrot poniesionych kosztów w wysokości 2.472,10 zł (83,32% z 2.967 zł), a pozwanemu w wysokości 303,08 zł (16,68% z 1.817 zł). Po rozliczeniu powyższych kwot otrzymaną różnicę w wysokości 2.169,02 zł należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda, o czym orzeczono jak w pkt III wyroku.

Na zasadzie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w pkt IV i V wyroku Sąd nakazał pobrać od stron nieuiszczone dotychczas koszty sądowe związane z wynagrodzeniem biegłego sądowego w sprawie. Do uiszczenia przez strony pozostała kwota tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii głównej tj. 641,04 zł (1.391,04 zł – 750 zł) oraz kwota 129,56 zł tytułem opinii uzupełniającej. Do rozliczenia pozostała zatem kwota 770,60 zł. Wobec tego, że strona powodowa przegrała proces w 16,68% należało ściągnąć z zasądzonego roszczenia kwotę 128,54 zł, a że strona pozwana przegrała proces w 83,32% należne od niej koszty wniosły 642,06 zł.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek