Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 stycznia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Beata Kasprzyk
Protokolant:	---------------

po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 2025 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko R. T.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego R. T. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 11.005,50 EUR ( jedenaście tysięcy pięć euro pięćdziesiąt eurocentów) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 16 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty;

II. w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.003 zł ( sześć tysięcy trzy złote) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV. nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.345,71 zł ( dwa tysiące trzysta czterdzieści pięć złotych siedemdziesiąt jeden groszy) tytułem wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa, a związanych z przeprowadzeniem dowodów z opinii biegłego.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 9 marca 2020r. (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. domagała się zasądzenia od pozwanego R. T. kwoty (...),77 EUR wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazano, że powód zawarł z pozwanym umowę pożyczki hipotecznej 29 września 2010 r . aneksowanej miesiąc później. Pozwany mimo zawartej w jeszcze późniejszym czasie umowy ugody – zaprzestał regulować zobowiązania wynikające z umowy, co skutkowało wypowiedzeniem umowy.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, że umowa była nieważna, bowiem w momencie jej zawierania znajdował się on w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Twierdził, że od 19 roku życia leczy się psychiatrycznie. Zdiagnozowano u niego chorobę afektywną dwubiegunową. Wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci opinii biegłego psychiatry sporządzonego do innej sprawy.

Pismem z 11 października 2022r. strona powodowa na wypadek uznania przez sąd , że pozwany w dniu zawarcia umowy pożyczki znajdował się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli- zgłosiła roszczenie ewentualne, domagając się zasądzenia od pozwanego kwoty 11.005,50 EUR wraz z ustawowymi odsetkami od 16 grudnia 2017 r. na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Stanowiska stron pozostały niezmienne do zakończenia procesu.

Sąd ustalił co następuje :

Decyzją Burmistrza Ś. z 23 czerwca 2009r. o warunkach zabudowy, ustalono dla pozwanego R. T. i jego żony warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na lokalizacji budynku mieszkalnego, z garażem w ramach tworzonego siedliska rolniczego, na działce nr (...) położonej w N.. Wniosek w tym zakresie został złożony 16 stycznia 2008r.

Decyzją Starosty Powiatu w Ś. z 13 października 2009r. zatwierdzono projekt budowlany i udzielono pozwolenia na budowę A. i R. T. – budynku mieszkalnego jednorodzinnego.

dowód:

- decyzja k. 258-260

- decyzja k. 262-268

- zeznania świadka A. T. – protokół elektroniczny z dnia 7 listopada 2023 r. ( od 00:23:08 do 00:39:27) – k. 363v-364

W dniu 23 lutego 2010 r. R. T. zawarł z żoną A. T. umowę majątkową małżeńską ustanawiającą pomiędzy małżonkami ustrój rozdzielności majątkowej

dowód:

- umowa majątkowa małżeńska – k. 256-257

8 września 2010r. pozwany złożył wniosek o udzielenie pożyczki hipotecznej w wysokości pięćdziesięciu tysięcy złotych. Zabezpieczeniem miała być hipoteka na kredytowanej nieruchomości, którą była nieruchomość dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą (...) . W ramach czynności związanych z zawarciem umowy w dniu 9 września 2010 r. przeprowadzona została inspekcja nieruchomości. Pozwany przedstawił również zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach, z którego wynikało, że pracuje od 1 sierpnia 2007 roku na stanowisku dyrektora ds. marketingu w (...) SP. Z O.O. w T., za wynagrodzeniem blisko 5.000 netto.

dowód :

- ksero wniosku o pożyczkę k. 252-254

- karta inspekcji nieruchomości – k. 269-270

- zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach – k. 271

29 września 2010r. pozwany R. T. zawarł z powodową (...) Bankiem (...) S.A. umowę pożyczki hipotecznej . Kwota udzielonej pożyczki wynosiła 13.411,18 EUR . Pożyczka miała być spłacona w 240 ratach po 156,14 euro. Szacunkowa łączna kwota wszystkich kosztów, opłat i prowizji w związku z umową zawartą na dzień sporządzenia umowy wynosiła 54.137,03 zł, a w tym opłata przygotowawcza 50 zł, odsetki kapitałowe 13.135,93 EUR, koszt ustanowienia hipoteki zwykłej i kaucyjnej 400 zł, koszt oszacowania wartości nieruchomości 200 zł, podatek od czynności cywilno-prawnych 71 zł. Zabezpieczeniem spłaty pożyczki była, zgodnie z wnioskiem nieruchomość oznaczona księgą wieczystą (...). Umowa mogła być wypowiedziana przez bank w przypadku m.in. niedokonania przez pożyczkobiorcę spłat dwóch kolejnych rat pożyczki w terminie.

Pozwany R. T. złożył 1 października 2010r. wniosek o podwyższenie kwoty pożyczki Wniosek k.292-293

W dniu 11 października 2010r. zawarto aneks do ww. umowy , dotyczył on kwestii dotyczących terminu wypłaty pożyczki, który określono na 15 października 2010 r.

dowód :

- umowa pożyczki k. 5-11v.

- dyspozycja wypłaty pożyczki – k. 255-256

- zestawienie operacji – k. 15

- aneks k. 24

- ksero księgi wieczystej (...) – k. 124-126

W dniu 7 października 2014 r. strony, na wniosek R. T. o restrukturyzację zobowiązania zawarły umowę ugody, przedmiotem której było określenie nowych warunków spłaty zadłużenia z tytułu umowy pożyczki hipotecznej. Stan zadłużenia na ten dzień wynosił 12.735,74 EUR, w tym 12.219,01 EUR kapitału i 497,61 EUR odsetek, a także 19,12 EUR z tytułu opłat i prowizji. Powód w całym okresie trwania umowy uiścił 86 rat pożyczki.

dowód:

- ugoda k. 25

- harmonogram spłat k. 16-20

- zestawienie operacji – k. 15

Pismem z 31 grudnia 2012r. wezwano pozwanego do spłaty zadłużenia .

W dniu 4 października 2017r. bank wystosował do pozwanego monit, powołując się na zaległości w spłacie pożyczki. 3 listopada 2017r. powodowy bank dokonał wypowiedzenia umowy pożyczki hipotecznej w części dotyczącej warunków spłaty z powodu braku spłaty wymaganych rat. Poinformowano pozwanego, że brak spłaty zadłużenia wymagalnego w okresie wypowiedzenia spowoduje , że cała kwota kredytu wraz z odsetkami i opłatami stanie się przeterminowana i wymagalna . Pozwany odebrał ww. pismo 13 listopada 2017r. Pismem z 10 maja 2018r. wezwano pozwanego do zapłaty kwoty 12.119,46 EUR z uwagi na wypowiedzenie warunków spłaty umowy pożyczki .

dowód :

- pismo k. 21

- wypowiedzenie umowy pismo k. 22

- z.p.o. k. 23

- pismo z wezwaniem do zapłaty k. 27

R. T. nie jest upośledzony umysłowo, leczy się psychiatrycznie od 19 roku życia. Początkowo z powodu zaburzeń lękowych, następnie m.in. w maju 2010 roku z powodu depresji o średnim nasileniu, bez udokumentowanych okresów manii, a od wielu lat z powodu choroby afektywnej dwubiegunowej, która objawiała się czasowymi okresami wzmożonej euforii na przemian z okresami obniżonego nastroju. Intensyfikacja leczenia pozwanego, w związku z nawracającymi, narastającymi objawami choroby o nasileniu depresyjnym nastąpiła w 2012r., kiedy to ostatecznie potwierdzono diagnozę o chorobie afektywnej dwubiegunowej. Pozwany nie był nigdy leczony w warunkach szpitala psychiatrycznego.

dowód :

- dokumentacja medyczna k. 151-159, 179-180v, 186-187

- opinii sądowo- psychiatryczna ze sprawy I C 1027/17 SR w Lipnie k. 52

- opinia sądowo-psychiatryczna ze sprawy I C 2224/18 SO w Toruniu k. 110-113

- opinia sądowo-psychiatryczna k. 218- 223

- opinia uzupełniająca k.398-390

- zeznania biegłych S. Ł. i R. K. – protokół elektroniczny z dnia 10 stycznia 2023 r. ( od 00:00:25 do 00:30:32) – k. 328-329

- zeznania świadka A. T. - protokół elektroniczny z dnia 7 listopada 2023 r. ( od 00:23:08 do 00:39:27) – k. 363v-364

- przesłuchanie pozwanego R. T. – protokół elektroniczny z 11 maja 2023r. ( od 00:02:38 do 00:48:59) – k. 338-339

W 2010 r. R. T. miał dość dobre relacje z bratem D. K. (1), prowadzącym firmę (...) SP. Z O.O. w T., gdzie był zatrudniony na stanowisku dyrektora ds. marketingu od 2007 r. Bracia spotykali się lub rozmawiali telefonicznie raz w tygodniu, raz na dwa tygodnie. D. K. (2) opisywał pozwanego jako osobę spontaniczną, emocjonalną, wybuchową, która miała dużo pomysłów, niektóre z nich były trafne inne zupełnie nieudane. Innym zaś razem był on nieobecny, zamknięty w sobie, załamany. Pozwany kupował nieruchomości celem dalszej odsprzedaży z zyskiem, jednak często te inwestycje nie były opłacalne. Pozwany co do zasady nie informował żony o przedsiębranych inwestycjach czy zaciąganych kredytach.

dowód:

- zeznania świadka D. K. (1) – protokół elektroniczny z dnia 7 listopada 2023 r. ( od 00:00:32 do 00:23:08) – k. 363-363v

- zeznania świadka A. T. – protokół elektroniczny z dnia 7 listopada 2023 r. ( od 00:23:08 do 00:39:27) – k. 363v-364

Sąd zważył co następuje :

Stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów, zeznań świadków oraz przesłuchania pozwanego.

Niesporny w przedmiotowej sprawie był fakt zawarcia umowy oraz niewywiązanie się przez pozwanego z jej warunków.

Sporna była natomiast ocena ważności umowy pożyczki z 29 września 2010r. mając na uwadze podniesiony przez pozwanego zarzut jej zawarcia w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Rozpoczynając od treści natury prawnej, wskazać należy, że zgodnie z art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. Na gruncie tego przepisu w orzecznictwie i doktrynie jednolicie przyjmuje się, że treścią hipotezy art. 82 k.c. objęte jest złożenie oświadczenia woli przez osobę znajdującą się w stanie choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innych, chociażby nawet przemijających zaburzeń czynności psychicznych, które wyłączały jej świadomość albo uniemożliwiały powzięcie decyzji i wyrażenie woli w sposób swobodny. Z taką hipotezą art. 82 k.c. łączy dyspozycję w postaci sankcji bezwzględnej nieważności złożonego oświadczenia woli. Ocena w przedmiocie istnienia stanu wyłączającego świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli musi być w świetle art. 82 k.c. kategoryczna. Musi być zatem zdecydowane ustalenie, że zachodził stan wyłączający świadomość. Brak świadomości i swobody musi być zupełny gdyż art. 82 kc wiąże przewidziane w nim skutki tylko z jej całkowitym wyłączeniem. Brak świadomości to stan rozumiany jako brak rozeznania, niemożność zrozumienia zachowań własnych i cudzych, niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania. Artykuł 82 k.c. wymienia przykładowe stany patologiczne, z tym iż z jednej strony stwierdzenie np. choroby psychicznej nie przesądza o braku świadomości w chwili składania oświadczenia, lecz z drugiej strony - może ułatwiać takie ustalenie. Właściwe rozumienie treści i znaczenia art. 82 k.c. jest konieczne do określenia zakresu wymaganych ustaleń. Stan świadomości danej osoby w danym czasie jest ustaleniem faktycznym, dokonywanym przez sąd na podstawie oceny materiału dowodowego, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności mogących mieć wpływ na złożenie oświadczenia woli. Prawidłowo ustalona podstawa faktyczna umożliwia ocenę prawną pod kątem spełnienia przesłanek określonych w art. 82 kc, co stanowi wyłączną prerogatywę sądu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie, Wydział I Cywilny z dnia 7 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 551/12 publ. L.; wyrok Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dn. 27 lipca 2010 r., sygn. akt II CSK 147/10 publ. L.). Zawsze jednak przyczyna wyłączająca swobodne, czy świadome złożenie oświadczenia woli, będąca przesłanką zastosowania art. 82 k.c., musi zaistnieć w psychice danej osoby.

Stosunek psychiczny do podejmowanego zachowania się i jego skutków opiera się na dwóch momentach: przewidywania i woli. Oba te momenty zakładają istnienie nieupośledzonego działania funkcji psychicznych, pozwalającego na właściwe rozeznanie znaczenia i skutków swego zachowania się oraz pokierowania swym postępowaniem w sposób odpowiadający woli danej osoby. Zarówno stan wyłączający świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli, jak i stan wyłączający swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli musi wynikać z przyczyny wewnętrznej, umiejscowionej w samym podmiocie składającym oświadczenie woli, a więc musi wynikać ze stanu, w jakim znajduje się osoba składająca oświadczenie woli, a nie z okoliczności zewnętrznych, w jakich osoba ta się znalazła. Źródłem tej wady oświadczenia woli są zatem szczególne właściwości psychiki lub procesu myślowego, znajdujące się "wewnątrz" osoby składającej oświadczenie woli, a nie czynniki zewnętrzne, pod wpływem których oświadczenie zostało złożone (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 1974 r. III CRN 119/74, OSP 1976/2/30, z dnia 17 listopada 2004 r. IV CSK 229/04 i z dnia 7 lutego 2006 r. IV CSK 7/05 niepubl.).

Ogólnie przypomnienia w tym miejscu wymaga, że zgodnie z treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Swobodna ocena dowodów odnosi się do wyboru określonych środków dowodowych i do sposobu ich przeprowadzenia. Mają być one ocenione konkretnie i w związku z całym zebranym materiałem dowodowym. Jest to podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (patrz: orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95 )W orzeczeniu z 10 czerwca 1999 r. II UKN 685/98, Sąd Najwyższy stwierdził natomiast, że zasady swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Nie może być ona całkowicie dowolna. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z materiału dowodowego wniosków logicznie poprawnych. Przysługujące sądowi prawo swobodnej oceny dowodów musi być zatem tak stosowane, aby prawidłowość jego realizacji mogła być sprawdzona w toku instancji (por. np. orz. SN z 8 sierpnia 1967 r., I CR 58/67, (...) 1968, Nr 1, poz. 22).

Opinia biegłego z kolei podlega , jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c. , lecz odróżniają ją szczególne kryteria oceny . Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4, poz. 64).

W sprawie właśnie z uwagi na konieczność zaczerpnięcia wiedzy specjalistycznej, dopuszczono dowód z opinii biegłego psychiatry dr S. Ł. , która sporządziła opinię we współpracy z psychologiem R. K. .

W pierwszej opinii sporządzonej na podstawie jednorazowego badania pozwanego i dokumentacji medycznej biegli stwierdzili, iż istnieje wysokie prawdopodobieństwo , że pozwany w momencie zawierania umowy znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli .

Biegli zeznając na rozprawie wskazali, że dokumentacja medyczna zgromadzona w sprawie nie była obszerna. Choroba afektywna dwubiegunowa jest trudna do zdiagnozowania. Pozwany był leczony na chorobę depresyjną. Biegli wskazali , że u osoby chorej na afektywną dwubiegunowość w trakcie leczenia lekami depresyjnymi powstaje mania. Wskazali, że w fazie manii chory podejmuje nieracjonalne decyzje, ma zniesiony krytycyzm . Mania może trwać zarówno 2 tygodnie jak i 3 miesiące.

Po przesłuchaniu brata i byłej żony pozwanego na okoliczności zachowania pozwanego, biegli sporządzili na zlecenie sądu opinię uzupełniającą. Stwierdzili w niej , że po powtórnej analizie całości materiału uznają, że pozwany R. T. w dniu zawarcia umowy pożyczki – 29 września 2010r. znajdował się w stanie wyłączjącym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Sąd szczegółowo przeanalizował szereg czynności podejmowanych przez pozwanego poprzedzających wniosek o pożyczkę, dot. nieruchomości położonej w N.. Działania pozwanego dotyczące planów związanych z nieruchomością w N. aż do momentu zawarcia umowy są bardzo racjonalne. Do wniosku o pożyczkę pozwany dołączył kartę inspekcji nieruchomości dotyczącą tej w N., a nie jakiejś nieruchomości w Słowacji o której wspominał w czasie przesłuchania. Ujmując syntetycznie działania pozwanego od momentu złożenia wniosku o warunki zabudowy w 2008r. do momentu zawarcia umowy pożyczki, pozwany konsekwentnie realizował plany do tyczące tej samej nieruchomości. Co więcej, w tym czasie zawarł również z żoną umowę rozdzielności majątkowej, niewątpliwie kierując się racjonalnym celem ochrony majątku wspólnego przed ewentualnymi niepowodzeniami jego inwestycji. Przyjęcie, że wszystkie te działania powzięte byłyby w fazie nadmiernej euforii, poczucia władztwa, bez pojmowania ich znaczenia i skutków, oznaczałoby , że znajdowałby się w stanie tzw. manii przez ponad 2 i pół roku, co pozostaje w sprzeczności z twierdzeniem biegłych o kilkutygodniowych/kilkumiesięcznych okresach tego stanu. A to z kolei nie jest styczne z zapisami przebiegu wizyt psychiatrycznych pozwanego w 2010 i 2011, w których powoływał się on na raczej depresyjne samopoczucie. Warto zwrócić także uwagę na to, że brak jest danych o tym, by pozwany w spornym okresie znalazł się w pętli zaciągania szeregu zobowiązań na wybujałe cele, a dalej trwonienia uzyskanych środków, prowadząc do niejakiej pętli zadłużenia, co rzeczywiście mogłoby stanowić kierunkowskazach dla zgoła innej oceny jego poczytalności.

Choroba afektywna dwubiegunowa charakteryzuje się naprzemiennie okresami manii i depresji. Biegli wskazali , że w okresie manii chory może podejmować lekkomyślne decyzje , podążając za impulsami, nie myśląc o konsekwencjach. Jednakże Sąd ocenił, że w działaniach pozwanego w kwestii pożyczki nie ma żadnej nieracjonalności.

Trzeba bardzo mocno podkreślić (za wnioskami biegłych), że dokumentacja medyczna nie dała odpowiedzi na pytanie, czy pozwany w momencie zawierania umowy był w fazie manii. Dokumentacja była bowiem bardzo uboga, biegła na rozprawie wskazała, że najbardziej obiektywnym miernikiem byłaby dokumentacja medyczna. Tej zaś w okresie zawierania umowy nie było. Sąd uznał, że również zeznania powołanych świadków nie pozwoliły na kategoryczne, istniejące z całą pewnością ustalenie, że w momencie zawierania pożyczki z powodem, pozwany działał w warunkach niepoczytalności. Faktycznie brat pozwanego powoływał się na dość wybuchowy charakter pozwanego, podejmowanie przez niego licznych, spontanicznych pomysłów/inicjatyw, również gospodarczych, raz udanych, innym razem nie- nie wskazał jednak przekonująco, mając także na uwadze upływ czasu od 2010 r. i niepamięć, na takie zachowania pozwanego, które w sposób jaskrawy, widoczny, taki który tkwi w pamięci, mogłyby świadczyć o tym, że umowa pożyczki, z uwagi na jego stan psychiczny nie była zawarta świadomie. Zwrócić trzeba uwagę na fakt, że jak potwierdził świadek, pozwany pracował w jego firmie, na wysokim stanowisku dyrektora ds. marketingu od dłuższego czasu, skoro tak, to należy stwierdzić, że pozwany nie przejawiał takich postaw, które ujmowałyby jego profesjonalizmowi i zdatności do pracy, co mogłoby wynikać przecież z jego ogólnego stanu psychicznego. Tym bardziej wątpliwe jest, aby akurat w okresie zawierania umowy niestabilność psychiczna pozwanego miała wpływ na jego zdolność do pojmowania znaczenia i konsekwencji przedsiębranych czynności.

Podobnie ocenić trzeba, że także zeznania byłej żony pozwanego w żaden sposób nie umocniły opinii biegłych nt. stanu świadomości pozwanego. Świadek przywołała obraz pozwanego zupełnie inny od tego opisanego przez D. K. (2). Podała, że był on osobą przygnębioną, zamkniętą, niedostępną, przejawiał dziwne zachowania np. w postaci przywołanego przez biegłych nagłego odwrócenia się w czasie wspólnego wyjścia i pójścia bez słowa w swoją stronę, co dla sądu zupełnie nie równa się stanowi niepoczytalności. Zeznania świadków stoją ze sobą w oczywistej sprzeczności, co ujmuje im częściowo wiarygodności. Pokrywające się z pozostałym materiałem dowodowym były natomiast słowa A. T. nt. podejmowanych inwestycji przez pozwanego związanych z nieruchomością w miejscowości N. i planami jej sprzedaży. Wskazała także na inne działania, o których pozwany nawet jej nie mówił. Całość, zdaniem sądu, wcale nie świadczy o wywołującym niepoczytalność stanie psychicznym pozwanego, a bynajmniej takiego wniosku nie da się wyciągnąć z logicznie podejmowanego ciągu czynności administracyjnych i bankowych zmierzających do wyznaczonego sobie celu sprzedaży nieruchomości z zyskiem.

Dogłębna analiza obu opinii jak i przesłuchania biegłych na rozprawie wskazuje , że ostateczne wnioski zawarli nie na podstawie dokumentacji medycznej. Nie było jej bowiem w okresie , którego dotyczy przedmiotowa sprawa. Biegli swoje wnioski zawarli na podstawie zeznań świadków. Jednocześnie nie analizowali tych zeznań łącznie z dokumentacją znajdującą się w aktach sprawy, skupili się na twierdzeniach brata i byłej żony pozwanego wskazujących na nietypowe zachowania .Jednakże i tu mocno należy zwrócić na to uwagę , oboje świadkowie nie precyzowali czasu w którym zaobserwowali te zachowania .

Nie ulega więc wątpliwości, że pozwany choruje na chorobę afektywną dwubiegunową. Sam ten fakt nie powoduje , że będąc chorym zawierane przez niego umowy są nieważne, do takiego ustalenia prowadzi dopiero wykazanie, że strona umowy była w czasie składania oświadczenia woli niepoczytalna, a więc znajdowała się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

W tym miejscu z całą stanowczością podkreślić trzeba, że to nie biegli decydują, czy dana osoba złożyła oświadczenie w warunkach nieważności opisanych w art. 82 kc gdyż ocena ta należy do sądu orzekającego ( zob. wyrok SA w Katowicach z 10 stycznia 2020 r. I ACa 462/19). Takiej oceny dokonuje sąd posiłkując się opinią biegłych, a w sytuacji uznania jej za źle uargumentowaną, nieodnajdującą podstaw materiale dowodowym, mało stanowczą, sprzeczną z logiką, może sam wywieźć wnioski od niej przeciwne, co uczyniono w niniejszej sprawie. Jednocześnie zaznaczenia wymaga, że sąd, jako gospodarz postępowania, posiadając niezaprzeczalnie taką kompetencję, mimo niezgadzania się z tezami biegłych powołanymi w sprawie, uznał, iż brak jest w podstaw do powoływania dowodu z opinii kolejnego zespołu biegłych, gdyż już na podstawie całokształtu okoliczności, był władny kompletnie go ocenić. Podkreślenia wymaga, że zasadniczo opinia biegłych nie budziła wątpliwości, jednak sąd doszedł do innych od biegłych wniosków. Ze wskazanych względów sąd jednocześnie pominął wnioskowany przez stronę powodową dowód z opinii innych biegłych, uznając jednocześnie, że wniosek ten zmierza wyłącznie do przedłużenia postępowania. Samo niezadowolenie strony z treści opinii nie uzasadnia żądania wykonania opinii przez innego biegłego. jego trafności, to zlecenie opiniowania innemu biegłemu jawić się będzie jako konieczne.

Konkludując, jasne było dla sądu, że zgormadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do uznania, że pozwany w dniu zawarcia umowy pożyczki znajdował się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Jak już wyżej zwrócono uwagę, mimo wniosków biegłych zawartych w opinii, przeczy temu pozostały zgromadzony materiał dowodowy, wykazujący na celowość, precyzyjność, konsekwencję działań pozwanego, który zaciągnął pożyczkę po to, by zrealizować zaplanowaną inwestycję budowlaną w N.. Pozwany uzyskał niezbędne pozwolenia administracyjne, przedłożył w banku szereg dokumentów niezbędnych do zaciągnięcia umowy, a co znamienne spłacił 86 rat pożyczki i jeszcze w 2014 r. skorzystał na swój wniosek z opcji restrukturyzacji zadłużenia. Dążył także do uchronienia ewentualnego majątku wspólnego posiadanego z żoną, w przypadku niepowodzeń. Taki stan faktyczny sprawy pozwala ocenić, że w momencie zawarcia umowy pożyczki miał on świadomość i wolę zaciągnięcia na siebie zobowiązania. W tym miejscu Sąd wskazuje, że nie dał wiary oświadczeniom pozwanego złożonym w toku jego przesłuchania w części odnoszącej się do jego stanu psychicznego w okresie zawarcia umowy. Jego twierdzenia odnośnie tego, że nie pamięta po co wziął pożyczkę, nie pamięta czy ją spłacał nie zostały w żadnej mierze przez niego wykazane, jako podmiotu, na którym spoczywał, w myśl art. 6 kc ciężar udowodnienia stanu okoliczności określonych w art. 82 kc. Pozwany nie przedstawił dowodów świadczących w sposób wyraźny i dostateczny dla rozstrzygnięcia sprawy, aby w dacie zawarcia umowy pożyczki znajdował się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Abstrahując od tez biegłych, podkreślić trzeba, że włączona przez niego w poczet dowodów dokumentacja medyczna z jego leczenia psychiatrycznego, obejmuje okres zasadniczo od 2012 r. Zdaniem sądu brak jest takich dowodów, które z całą stanowczością wykazałyby, że jego stan zdrowia psychicznego i nasilenie objawów miało taki charakter, że doszło do zupełnego, czego wymaga ustawodawca, wyłączenia jego poczytalności. Takim dowodem nie mogą być także opinie psychiatryczne, na które powoływał się pozwany, uzyskane w ramach innych postępowań sądowych, w których faktycznie oceniono stan jego zdrowia psychicznego, jako taki, który wyłączał jego zdolność do poczytania podjętych działań. Należy bowiem zwrócić uwagę, że opinie biegłych z innych spraw, ocenione były jako dokumenty o charakterze prywatnym, korzystające wyłącznie z cech, jakie przypisuje się takim dokumentom w myśl art. 245 k.p.c. Stanowiły one wyłącznie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nie wiązały one tutejszego sądu w żaden sposób. Nie potwierdzały też stanowiska pozwanego, gdyż dokonywana tam ocena stanu zdrowia psychicznego pozwanego dotyczyła roku 2012, a nie 2010, a mogła być rzetelnie dokonana, gdyż dokumentacja medyczna z tego czasu, jest zdecydowanie bogatsza niż ta z 2010 r.

(Mając na uwadze ustaloną ważność umowy pożyczkowej, bacząc na fakt, że była to umowa, w której ze strony pożyczkodawcy był przedsiębiorca, a ze strony pożyczkodawcy konsument, co nie budzi żadnych wątpliwości, Sąd z urzędu dokonał oceny tego, czy w zapisach umowy znajdują się postanowienia umowne o charakterze abuzywnym, które wpłynęłyby na jej ważność. Stanowisko to znajduje uzasadnienie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdzie stwierdza się, iż zważywszy na charakter i znaczenie interesu publicznego, jaki stanowi ochrona konsumentów znajdujących się w słabszej pozycji względem przedsiębiorców, dyrektywa 93/13 WE (nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich), zobowiązuje państwa członkowskie, co wynika z jej art. 7 ust. 1 w zw. z jej motywem dwudziestym czwartym, do zapewnienia stosownych i skutecznych środków mających na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców i dostawców z konsumentami (wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r., G. N. i in., C-154/15, C-307/15 i C-308/15, EU:C:2016:980, pkt 56 i przytoczone tam orzecznictwo). W tym celu do sądu krajowego należy wyłącznie i jedynie wykluczenie stosowania nieuczciwego warunku umownego, tak aby nie mógł on wywoływać wiążącego skutku wobec konsumenta, przy czym sąd ów nie jest uprawniony do zmiany treści tego warunku (wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r., G. N. i in., C-154/15, C-307/15 i C-308/15, EU:C:2016:980, pkt 57 i przytoczone tam orzecznictwo). Sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 mają nieuczciwy charakter, a także do tego, by dokonawszy takiego badania, zniwelować brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą, o ile sąd ów posiada niezbędne ku temu informacje dotyczące stanu prawnego i faktycznego (zob. podobnie wyroki: z dnia 21 kwietnia 2016 r., R. i R., C-377/14, EU:C:2016:283, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 21 grudnia 2016 r., G. N. i in., C-154/15). Przy bowiem braku skutecznej kontroli potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków danej umowy nie może zostać zagwarantowane przestrzeganie praw przyznanych w drodze dyrektywy 93/13 (wyrok z dnia 7 grudnia 2017 r., B. S., C-598/15, EU:C:2017:945, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

Zawarta przez strony umowa miała charakter walutowy, zarówno świadczenie pożyczkodawcy jak i spłata tego zobowiązania przez pozwanego odbywała się w walucie euro, które jawi się jako waluta stabilna, niechwiejna i dość przewidywalna. W umowie nie było klauzuli waloryzacyjnej. Zgodnie z treścią art.385 ^1§1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – co nie dotyczy postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy (por. uchwała składu 7 sędziów SN z dnia z dnia 20 czerwca 2018 r., III CZP 29/17).

Analiza umowy stanowiącej podstawę roszczeń powoda nie zawierała klauzul niedozwolonych.

W punkcie I wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.005,50EUR ( jedenaście tysięcy pięć euro pięćdziesiąt eurocentów), a więc wymagalny niespłacony kapitał pożyczki wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 16 grudnia 2017 r. tj. od daty jego wymagalności. Sąd nie zaakceptował stanowiska powoda w zakresie uznania, że również po wypowiedzeniu umowy należą mu się od pozwanego odsetki umowne za opóźnienie w wysokości maksymalnej, które określała umowa w przypadku zwłoki, skoro w momencie skutecznego jej wypowiedzenia, jej warunki przestały strony wiązać. W umowie pożyczki brak jest uregulowań, z których wynikałoby, że również po jej wypowiedzeniu takie odsetki jakich domagał się powód byłyby od pozwanego należne. Konsekwencją powyższego sąd nie rozstrzygnął pozytywnie o żądaniu kwoty skapitalizowanych odsetek umownych maksymalnych za opóźnienie naliczonych przez niego samodzielnie od 28 lutego 2020 r. w kwocie 2.998.27 EUR. W tej części powództwo podlegało więc oddaleniu zgodnie z punktem II wyroku. Orzeczenie żądanej kwoty w walucie euro nie budziło wątpliwości wobec jasnej treści art. 358§1 k.c.

O kosztach procesu w punkcie III wyroku orzeczono w myśl zasady odpowiedzialności stron za wynik procesu. Powód wygrał sprawę w przeważającej większości w całości, sąd oddalił jedynie powództwo w nieznacznej części odnośnie żądania odsetkowego, jednocześnie oznaczając datę naliczania odsetek już od dnia wymagalności roszczenia, a wobec tego od pozwanego należy mu się zwrot wszelkich poniesionych przez niego wydatków niezbędnych do dowodzenia swoich praw ( 98§1-3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c.). Na koszty powoda składała się kwota 2.386 zł tytułem opłaty od pozwu, 17 zł tytułem opłaty administracyjnej od pełnomocnictwa, 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

W punkcie IV wyroku należało na podstawie art. 113 ust. 1 uksc obciążyć pozwanego wydatkami postępowania, które tymczasowo pokrył Skarb Państwa, a związanymi z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego w łącznej kwocie 2.345,71 zł ( 543,24 zł , 462,53 zł, 684,45 zł, 655,49 zł).