Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący Sędzia Maria Żuchowska

Po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. F.

przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda M. F. kwotę 6593,51 zł (sześć tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt trzy złote pięćdziesiąt jeden groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 stycznia 2019r., do dnia zapłaty;

II.  zasadza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1617 zł (tysiąc sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt X C 756/20

UZASADNIENIE

Powód M. F. wniósł w dniu 06.02.2020 roku pozew przeciwko (...) Bank S.A. w W., domagając się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 6593,51 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 02.01.2019 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu powód wskazał, iż swoje roszczenie wywodzi z umowy kredytu z dnia 08.02.2018 roku, którą pozwany zawarł z wierzycielem pierwotnym. Umowa została zawarta na okres 96 miesięcy, tymczasem kredytobiorca zwrócił pożyczkę już po 10 miesiącach. W związku z tym, po myśli art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, kwota prowizji ustalonej w umowie pożyczki powinna zostać rozliczona i zwrócona pożyczkobiorcy proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Zdaniem powoda należna bankowi prowizja mieści się w definicji „całkowitego kosztu kredytu” ulegającego obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie. Powód wskazał jeszcze, że roszczenie dochodzone w pozwie z tytułu zwrotu prowizji nabył od pierwotnego wierzyciela na podstawie umowy cesji.

W dniu 02.03.2020 roku Referendarz Sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanej, aby zapłaciła na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem oraz kwotę 1617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sprzeciw od nakazu zapłaty wniosła pozwana, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Podniesiono zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda. Z uzasadnienia wynikało, że zgodnie z umową kredytową, żadna ze stron nie może przelać żadnego ze swoich praw lub obowiązków wynikających z umowy kredytu bez pisemnej zgody drugiej strony, co w niniejszej prawie nie miało miejsca. Pozwana poddała też pod ocenę ważność - z perspektywy art. 58 § 2 k.c. – umowy cesji wierzytelności, z uwagi na to, że nabywca wierzytelności zapłacił bowiem konsumentowi jedynie niewielki procent tej kwoty. Ustosunkowując się do wniesionego sprzeciwu i zawartych w nim zarzutów, powód wskazał, iż kwestia uregulowania ceny nabycia wierzytelności jest materią dotyczącą stron umowy cesji i nie wpływa na jej ważność. Co do ograniczenia prawa konsumenta do zbycia wierzytelności, powód podniósł zarzut abuzywności takiego zastrzeżenia.

Po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, Sąd uznał - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne i że sprawa może zostać rozpoznana na posiedzeniu niejawnym (art. 148 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c.).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 08.02.2018 roku M. S. zawarła z (...) Bank S.A. w W. umowę kredytu konsolidacyjnego. Kwota pożyczki wyniosła 44879,31 zł, przy czym suma 26604,00 zł została przekazana na spłatę zobowiązań, 10.000 na cele konsumpcyjne przekazana kredytobiorcy, a kwota 7360,21 zł przeznaczona na zapłatę prowizji za udzielenie pożyczki. Pożyczkobiorca zobowiązał się spłacić kredyt w 96 równych ratach. W pkt III.9.14 umowy zapisano, że z zastrzeżeniem uprawnienia banku do dokonania przelewu wierzytelności z umowy kredytu zgodnie z punktem III.5.3 umowy, żadna ze stron nie może przelać żadnego ze swoich praw lub obowiązków wynikających z umowy kredytu, bez uprzedniej pisemnej zgody drugiej strony.

okoliczność bezsporna, a ponadto umowa kredytu k. 13-22

Kwota kredytu wynikająca z umowy zawartej w dniu 08.02.2018 roku została spłacona w dniu 17.12.2018 roku

okoliczność bezsporna

M. S. przeniosła na rzecz M. F., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...), wierzytelność przysługującą mu w stosunku do (...) Bank S.A. w W. w postaci roszczenia o zwrot prowizji za udzielenie kredytu z dnia 08.02.2018 roku. Umowa sprzedaży wierzytelności została zawarta w dniu 25.11.2019 roku.

okoliczność bezsporna, a ponadto umowa sprzedaży wierzytelności k. 23-24

Pomimo wezwania do zapłaty przez powoda w dniu 29.11.2019r., należność nie została spłacona

bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny pomiędzy stronami pozostawał bezsporny.

Spór pomiędzy stronami sprawdzał się do ustalenia, czy zasadne jest żądanie przez powoda zwrotu części uiszczonej prowizji, proporcjonalnie do czasu, o który obowiązywanie umowy uległo skróceniu, w związku z przedterminową całkowitą spłatą pożyczki. Należało ocenić zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, wobec zapisu umowy kredytowej o pisemnej zgodzie na zbycie praw i obowiązków, oraz zarzut sprzeczności umowy cesji z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1083) w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Przepis ten stanowi implementację treści art. 16 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dz.Urz. UE.L Nr 133, str. 66, dalej „Dyrektywa 2008/48/WE”), zgodnie z którym konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt i w takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.

Zgodnie z art. 5 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim na całkowity koszt kredytu składają się wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń - z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Jednak po myśli art. 49 ust. 1 ww. ustawy całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu jedynie o koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

W tym miejscu należy przytoczyć wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 września 2019 roku wydany w sprawie C‑383/18 mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 (...), orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Rejonowy Lublin‑Wschód w L. z siedzibą w Ś. (Polska) postanowieniem z dnia 28 maja 2018 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 11 czerwca 2018 r., dotyczącej wykładni art. 16 ust. 1 Dyrektywy 2008/48/WE. W orzeczeniu tym Trybunał stwierdził, że art.16 ust. 1 ww. Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.

(...) stanął na stanowisku, iż art. 16 ust. 1 Dyrektywy 2008/48/WE należy interpretować w taki sposób, aby wykładnia ta pozwalała na ochronę interesów konsumenta, jak również gwarantowała równowagę stron. W wypadku wcześniejszej spłaty kredytu kredytodawca ponownie mógłby dysponować zwróconą kwotą w celu udzielenia nowego kredytu i w ten sposób zyskać nową prowizję. Ponadto, odmienne rozwiązanie mogłoby doprowadzić do praktyki, w ramach której kredytodawcy stosowaliby koszty jedynie formalnie niezależne od okresu obowiązywania umowy o kredyt, tak aby uniknąć sytuacji, w której będzie ich dotyczyła obniżka całkowitego kosztu kredytu. Gdyby bowiem obniżenie kredytu mogło ograniczyć się do uwzględnienia jedynie kosztów przedstawionych przez kredytodawcę jako zależne od okresu obowiązywania umowy, skuteczność prawa konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu byłaby osłabiona, ponieważ – jak wskazał Rzecznik Generalny w pkt 54 opinii – wysokość i podział kosztów są określane jednostronnie przez bank, a rozliczenie kosztów może obejmować pewną marżę zysku. Ponadto, jak podkreślił Rzecznik Generalny w pkt 53 i 55 opinii, zakres swobody działania, jakim dysponują instytucje kredytowe w swoich rozliczeniach i organizacji wewnętrznej, w praktyce bardzo utrudnia określenie przez konsumenta lub sąd kosztów obiektywnie związanych z okresem obowiązywania umowy.

Według (...) co podkreślił również sąd odsyłający - ograniczenie możliwości obniżenia całkowitego kosztu kredytu jedynie do kosztów wyraźnie związanych z okresem obowiązywania umowy, pociągałoby za sobą ryzyko, że konsument zostanie obciążony wyższymi jednorazowymi płatnościami w chwili zawarcia umowy o kredyt, ponieważ kredytodawca mógłby próbować ograniczyć do minimum koszty zależne od okresu obowiązywania umowy.

Powyższa interpretacja nie narusza przy tym interesów kredytodawców. Fakt włączenia kosztów, które nie zależą od okresu obowiązywania umowy, do obniżki całkowitego kosztu kredytu nie może w sposób nieproporcjonalny działać na niekorzyść kredytodawcy. Należy bowiem przypomnieć, że jego interesy są uwzględniane w drodze, po pierwsze, art. 16 ust. 2 dyrektywy (...), który przewiduje prawo kredytodawcy do otrzymania rekompensaty za ewentualne koszty bezpośrednio związane z przedterminową spłatą kredytu, oraz po drugie, art. 16 ust. 4 tej dyrektywy, który przyznaje państwom członkowskim dodatkową możliwość zapewnienia, aby rekompensata była dostosowana do warunków kredytu i warunków rynkowych dla ochrony interesów kredytodawcy.

Należy również zauważyć, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu kredytodawca wcześniej odzyskuje pożyczoną sumę, która jest wówczas dostępna do celów ewentualnego zawarcia nowej umowy o kredyt. Niewątpliwie możliwość wcześniejszego dysponowania pożyczonym kapitałem jest dla pożyczkodawcy korzystna.

Wskazać należy, że strona pozwana zasadniczo nie kwestionowała przytoczonych przepisów i orzecznictwa, a zatem nie podnosiła, że kredytobiorcy nie należy się proporcjonalny zwrot zapłaconej prowizji. Nie zmienia to jednak faktu, że po spłaceniu kredytu w dniu 17.12.2018r. odpowiednia część prowizji nie została kredytobiorcy zwrócona. Nie została ona również zapłacona powodowi, po wezwaniu do zapłaty.

Zdaniem Sądu niezasadny okazał się zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, który miał wynikać z punktu III.9.14 umowy kredytowej. Po pierwsze zapis, że żadna ze stron nie może przelać żadnego ze swoich praw lub obowiązków wynikających z umowy kredytu, bez uprzedniej pisemnej zgody drugiej strony dotyczy, w ocenie Sądu, okresu trwania umowy. W przedmiotowej sprawie umowa przestała wiązać strony w dniu 17.12.2018r. kiedy doszło do całkowitej spłaty kredytu, a zatem zawarte ograniczenia nie mogły być już wiążące dla stron. Ale nawet gdyby uznać, że zapis ten miał wiązać strony po rozwiązaniu umowy, to należało go uznać za abuzywny. Zgodnie bowiem z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. W ocenie Sądu zapisanie w treści umowy, że bank w razie niespłacania rat w terminie, może bez zgody konsumenta przelać wierzytelność na inny podmiot, a konsument nigdy nie ma takiego prawa ( nawet gdy należna mu część prowizji nie zostanie zwrócona) , rażąco narusza interesy konsumenta i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz z zasadą różności stron. Zapis ten zatem, jako abuzywny, nie wiązał konsumenta.

Odnosząc się na koniec do zarzutu pozwanej odnośnie nieważności umowy cesji, z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego należy wskazać, że Sąd nie dopatrzył się jej wadliwości. Zgodnie z zasadą swobody umów, strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, nie wyłączając również ceny. Nie sposób zatem przyjąć, jak podnosi pozwana, że umowa przelewu wierzytelności narusza zasady współżycia społecznego. Również fakt, że strony ustaliły cenę za przenoszoną wierzytelność, która odbiega od wysokości przenoszonej wierzytelności, nie może stanowić podstawy do uznają tej czynności za nieważną, gdyż takie zjawisko w obrocie nie jest niczym nadzwyczajnym. Dodatkowo zauważyć należy, że bank wbrew obowiązującym przepisom, wykorzystał niewiedzę konsumenta i nie zwrócił mu należnej prowizji nawet w części. Gdyby pozwana zwróciła prowizję zgodnie z przepisami, konsument nie musiałby sprzedawać innemu podmiotowi swojego roszczenia.

Uznając zatem roszczenie powoda za zasadne w pełni, uwzględniając mechanizm redukcji prowizji, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda 6593,51 zł. Kwota prowizji za udzielenie kredytu została bowiem ustalona w wysokości 7360,21 zł. Kredyt został zawarty na okres 96 miesięcy, przy czym została spłacona już po 10 miesiącach. Dzieląc kwotę prowizji na 96 miesięcy, a wynik mnożąc przez 10 otrzymamy zatem kwotę 6593,51 zł. Jest to kwota prowizji należna powodowi. Skoro wierzyciel pierwotny uiścił na rzecz pożyczkodawcy kwotę pełnej prowizji, to kwota 6593,51 zł podlega zwrotowi z racji spłaty pożyczki przed terminem określonym w umowie (7360,21zł -766,70zł) .

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 kpc zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od dnia następnego po upływie 14 dniowego terminu do rozliczenia się kredytodawcy z konsumentem.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 §1 i 2 k.p.c. biorąc pod uwagę wynik postępowania. Z racji tego, że powództwo zostało uwzględnione w całości Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1617zł, na którą składały się koszty zastępstwa procesowego oraz opłata od pozwu.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować,

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć peł. pozwanej,

3.  Akta z wpływem lub za 21 dni.