Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2025 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Protokolant: sekretarz sądowy Paulina Pietrzyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 maja 2025 r. w Toruniu sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 1.979,61 zł (tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 7 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 765,58 zł (siedemset sześćdziesiąt pięć złotych pięćdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 1.471,53 zł (tysiąc czterysta siedemdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt trzy grosze) tytułem nieuiszczonych dotychczas kosztów sądowych;

V.  nakazuje pobrać od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 292,47 zł (dwieście dziewięćdziesiąt dwa złote czterdzieści siedem groszy) tytułem nieuiszczonych dotychczas kosztów sądowych.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Sygn. akt X C 492/24 upr

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 12 stycznia 2024 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o zasądzenie od (...) Spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 2.373,19 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 7 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że kwota dochodzona pozwem wynika z faktury VAT (...) z 23 marca 2023 r. na kwotę 5.419,81 zł (całość 7.348,01 zł). Przedmiotowa faktura została wystawiona przez powoda w związku z naprawą pojazdu poszkodowanej E. C. (1), który został uszkodzony na skutek zdarzenia komunikacyjnego, którego sprawca był ubezpieczony w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Pozostała do zapłaty, a dochodzona pozwem, kwota pomimo upływu terminu zapłaty wskazanego w fakturze tj. 6 kwietnia 2023 r. dotychczas nie została uiszczona przez pozwanego.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 9 lutego 2024 r. sygn. akt I Nc 156/24 referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie pozwany (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Pozwany zakład ubezpieczeń potwierdził swoją odpowiedzialność za szkodę w ww. pojeździe w związku ze zdarzeniem z dnia 6 lutego 2023 r., lecz zakwestionowała wysokość kosztów naprawy pojazdu marki O. (...) nr (...) ponad wypłacone dotychczas odszkodowanie w kwocie 5.024,82 zł.

Pozwany zakład ubezpieczeń zarzucił, że poszkodowany został poinformowany, że aby zminimalizować szkodę, gdy nie ma możliwości naprawy pojazdu w ustalonej przez stronę pozwaną kwocie, to pozwany zorganizuje i przeprowadzi naprawę w warsztacie należącym do Sieci Naprawczej (...). Poszkodowana odmówiła naprawy pojazdu w zaoferowany sposób i naprawiła pojazd we własnym zakresie. Pozwany zarzucił również brak legitymacji czynnej po stronie powodowej w procesie bowiem poszkodowany nie przeniósł wierzytelności na rzecz powoda. Załączona do pozwu umowa cesji nie daje powodowi legitymacji do działania w charakterze strony powodowej bowiem nie zawiera wszystkich istotnych elementów jakie zgodnie z przepisami prawa powinna określać. Zarzucił również nieważność umowy z uwagi na niewskazanie sprawcy w umowie cesji wierzytelności. Nadto umowa jako zawarta z konsumentem zawiera klauzule abuzywne.

W piśmie z dnia 15 maja 2024 r. strona powodowa podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego sądowego w sprawie, strony nie złożyły zastrzeżeń do opinii biegłego sądowego w sprawie.

Sąd ustalił co następuje.

W dniu 6 lutego 2023 roku w W. doszło do zdarzenia komunikacyjnego w którym uszkodzeniu uległ pojazd marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rocznik 2013, należący do E. C. (1). Sprawca zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) Spółce akcyjnej z siedzibą w W..

Okoliczności bezsporne, nadto dowody:

- akta szkody – płyta CD, k. 40, w tym zgłoszenie szkody, dowód rejestracyjny, oświadczenie sprawcy k. 332-332 akt PDF.

W związku zaistniałą kolizją poszkodowana zgłosiła szkodę w pojeździe w (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W..

Poszkodowana zleciła naprawę (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. i upoważniła warsztat do odbioru środków z naprawy pojazdu. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. prowadzi działalność gospodarcza w postaci sprzedaży samochodów, a także jako autoryzowany zakład napraw nadwozi wykonuje naprawy blacharsko-lakiernicze pojazdów.

(...) S.A. informował w piśmie poszkodowaną E. C. (1) o możliwości naprawy pojazdu w Warsztacie Sieci Naprawczej (...).

W toku likwidacji szkody (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. prowadziła korespondencję z zakładem ubezpieczeń, w tym co do m.in. oględzin i kosztów naprawy.

Ubezpieczyciel przyjął odpowiedzialność za szkodę w ww. pojeździe mechanicznym i kwalifikując ją jako szkodę częściową wpierw wypłacił niesporną część odszkodowania w wysokości 1.928,20 zł.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przeprowadziła naprawę pojazdu i z tego tytułu wystawiła fakturę nr (...) na kwotę 5.419,81 zł, a przy uwzględnieniu zaliczki koszt naprawy wyniósł w całości na kwotę 7.348,01 zł.

(...) S.A. dokonał weryfikacji kosztów naprawy i zweryfikował te koszty do kwoty łącznie 5.024,82 zł. Wobec powyższego dopłacił do dotychczas wypłaconej kwoty odszkodowania kwotę 3.096,62 zł.

E. C. (1) w kontaktach z zakładem ubezpieczeń i warsztatem naprawy pomagał mąż rozliczenie naprawy miało odbyć się w sposób bezgotówkowy.

Okoliczności bezsporne, nadto dowody:

- akta szkody – płyta CD, k. 40, w tym zgłoszenie szkody, dowód rejestracyjny, oświadczenie sprawcy k. 332-332 akt PDF,

- faktura nr (...) wraz z kalkulacją naprawy, k. 9-12,

- oświadczenie oraz umowa cesji wierzytelności z 16 lutego 2023 r., k. 13,

- pismo (...) S.A. z 7 lutego 2023 r., k. 31-33,

- decyzja z 2 marca 2023 r., k. 34,

- decyzja z 27 marca 2023 r. wraz z zweryfikowanym kosztorysem naprawy oraz fakturą, k. 35-39,

- zeznania świadka E. C. (1), k. 62.

W dniu 16 lutego 2023 roku E. C. (2) zbyła wierzytelność wynikającą ze szkody w pojeździe marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) powstałej na skutek zdarzenia z dnia 6 lutego 2023 roku przysługującej jej od dłużnika w związku ze przedmiotową szkodą.

Wezwaniem z dnia 25 kwietnia 2023 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wezwało (...) Spółkę akcyjną z siedzibą w W. do zapłaty kwoty 2.373,19 zł.

Dowody:

- oświadczenie oraz umowa cesji wierzytelności z 16 lutego 2023 r., k. 13,

- wezwanie do zapłaty z 25 kwietnia 2023 r., k. 14.

Koszt naprawy uszkodzonego pojazdu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), zgodnej z technologią producenta pojazdu, dla naprawy w ASO przy użyciu tylko części oryginalnych wynosił 7.004,43 zł brutto.

Dowody:

- opinia biegłego sądowego Ł. W. z dnia 22 grudnia 2024 r., k. 72-77.

Stan faktyczny w sprawie w dużej mierze pozostawał między stronami niesporny, albowiem sporna jest w istocie jedynie kwota należnego odszkodowania. Ustalając stan faktyczny sprawy, Sąd uwzględnił zgromadzone w sprawie dokumenty, w tym znajdujące się w aktach szkody. Autentyczność i wiarygodność żadnego z dokumentów złożonych do akt sprawy nie była przez strony kwestionowana, a również Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności i mocy dowodowej.

Ustalając stan faktyczny Sąd miał na względzie również zeznania świadka tj. poszkodowanej E. C. (1), która potwierdziła wynikające z dokumentów okoliczności likwidacji szkody, a także fakt naprawy samochodu uszkodzonego w wyniku przedmiotowej kolizji. Wskazała również, że rozliczenie szkody było bezgotówkowe.

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii spornych w sprawie miała opinia biegłego sądowego w zakresie techniki samochodowej Ł. W.. Opinia biegłego sądowego została sporządzona wedle tezy dowodowej określonej w postanowieniu. Strony nie złożyły zarzutów do opinii biegłego sądowego. Sąd uznał, że opinia biegłego sądowego złożona w sprawie jest logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, dlatego też Sąd przyjął ją za podstawę ustaleń w sprawie.

Sąd zważył co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zasadniczej części.

W sprawie niesporna jest zasada odpowiedzialność pozwanego zakładu ubezpieczeń za skutki wypadku komunikacyjnego, w którym uszkodzony został samochód marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) będący własnością poszkodowanej E. C. (1). Odpowiedzialność bezpośredniego sprawcy szkody wynika z art. 436 § 2 k.c., natomiast odpowiedzialność pozwanej spółki ma charakter akcesoryjny na podstawie zawartej ze sprawcą zdarzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 822 § 1 i 4 k.c.). Odpowiedzialność swoją strona pozwana uznała już w postępowaniu likwidacyjnym, w którym wypłaciła poszkodowanej kwotę odszkodowania z tytułu szkody częściowej.

W sprawie strona pozwana zakwestionowała legitymację strony powodowej do dochodzenia odszkodowania. Sąd nie znalazł żadnych podstaw by zakwestionować legitymację czynną powoda. Legitymacja procesowa strony powodowej wynika z treści art. 509 § 1 i 2 k.c., jako że wierzytelność przysługująca poszkodowanej została przelana na rzecz powoda na skutek umowy cesji. Niewątpliwie każdorazowy wierzyciel jest uprawniony – bez zgody pozwanego – do przeniesienia wierzytelność na rzecz innego podmiotu. Zgodnie bowiem z art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w tym roszczenia o zaległe odsetki. Warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa. Aby wierzytelność mogła być przedmiotem przelewu, musi być w dostateczny sposób zindywidualizowana poprzez dokładne określenie stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika. Oznaczenie wierzytelności przez wskazanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia powinno nastąpić w momencie zawierania umowy przelewu lub powinno być przynajmniej oznaczalne. Kolejno, do chwili przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy powinno nastąpić dokładne sprecyzowanie pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego, w ramach którego istnieje zbywana wierzytelność (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 r. III CKN 423/98).

Z brzmienia art. 510 § 2 k.c. wynika natomiast, że jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania. Przywołana regulacja prawna wyraża tzw. zasadę kauzalności przelewu, która uzależnia skuteczność rozporządzenia wierzytelnością od istnienia zobowiązania – wykazania causy – czyli prawnie istotnej przyczyny przysporzenia. W razie jej braku przelew wierzytelności nie dochodzi do skutku, tj. nie powoduje przejścia uprawnień na cesjonariusza. Cedent i cesjonariusz w ramach łączącego ich stosunku prawnego zobowiązani są uzgodnić causę w sposób wyraźny bądź dorozumiany, ale nie muszą jej ujawniać na zewnątrz, zwłaszcza dłużnikowi. Co do zasady więc przelew wierzytelności ma charakter kauzalny, przy tym jednak umowa przelewu nie musi określać podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2016 r. I CSK 181/15).

Odnosząc się zatem do zarzutu nieważności przedłożonej umowy przelewu wierzytelności, wskazać należy, że analiza ich treści jednoznacznie wskazuje, że zgodnym zamiarem stron (art. 65 § 2 k.c.), tj. rzeczywistą causę stanowiło umocowanie do dochodzenia świadczenia odszkodowawczego za szkodę z dnia 6 lutego 2023 roku w zakresie kosztów naprawy pojazdu, które zostały rzeczywiście poniesione. Z umowy cesji oraz zeznań poszkodowanej wynika, że przyczyną ( causa) jej zawarcia było zwolnienie się przez poszkodowanej z obowiązku zapłaty na rzecz powoda kosztów naprawy pojazdu ( causa solvendi). Wobec powyższego, w ocenie Sądu, poszkodowana dokonała skutecznej cesji na rzecz powoda roszczenia odszkodowawczego, wynikającego z kolizji drogowej.

Pozwany podnosił również, że umowa cesji zawierała klauzule abuzywne prowadzące do pokrzywdzenia konsumentów. W istocie pozwany w żadnej mierze nie sprecyzował jakie klauzule abuzywne miała zawierać umowa cesji, wskazując ogólnie że brak było świadomości poszkodowanego konsumenta o wysokości przysługującego mu dalszego odszkodowania. Argumentacja zawarta w sprzeciwie jest daleka od logicznej. W sprawie poszkodowana nie płaciła z własnych środków za naprawę pojazdu. Z umowy cesji oraz zeznań poszkodowanej wynika, że przyczyną ( causa) jej zawarcia było zwolnienie się przez poszkodowaną z obowiązku zapłaty na rzecz powoda kosztów naprawy pojazdu ( causa solvendi), która została rzeczywiście wykonana i stanowiła pełną naprawę pojazdu (z wykorzystaniem części oryginalnych w autoryzowanym serwisie naprawy). Nie sposób zatem mówić o jakimkolwiek pokrzywdzeniu poszkodowanej, która otrzymała pełnoprawną usługę w zamian za zapłatę w istocie umową cesji. Dochodzenie należności wynikających z faktury VAT za naprawę pojazdu odbywało się już wyłącznie na ryzyko powoda. Wobec powyższego, w ocenie Sądu, poszkodowana dokonała skutecznej cesji na rzecz powoda roszczeń odszkodowawczych, wynikających z kolizji drogowej.

Nadto nie ma żadnej podstawy do uznania, że umowa przelewu wierzytelności jest nieważna z uwagi na określenie dłużnika w samej umowie. Ponownie należy wskazać, że odpowiedzialność bezpośredniego sprawcy szkody wynika z art. 436 § 2 k.c., natomiast odpowiedzialność pozwanej spółki ma charakter akcesoryjny na podstawie zawartej ze sprawcą zdarzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 822 § 1 i 4 k.c.). Jednocześnie wbrew twierdzeniom strony pozwanej treść umowy cesji nie zawiera odniesienia jedynie do pozwanego zakładu ubezpieczeń albowiem odnosi się do dłużników w zakresie przedmiotowej szkody co obejmuje zarówno sprawcę jak i pozwany zakład ubezpieczeń. Nadto niespornie z treści pisma wynika, że dotyczy ona wierzytelności z konkretnej szkody. Podkreślić również należy ponownie, że odpowiedzialność swoją strona pozwana uznała już w postępowaniu likwidacyjnym, w którym wypłaciła na rzecz powodowego warsztat naprawy niesporną część odszkodowania należną poszkodowanej. Wobec tego aktualnie podnoszone zarzuty wobec zawartej umowy cesji nie mogły odnieść zamierzonego skutku. To na stronie pozwanej jako tej, która zmierza do stwierdzenia nieważności przelewu z powodu braku wyraźnej podstawy prawnej, ciążył dowód wykazania, że takiej podstawy brak. Pozwany zaś nie doprowadził, w trakcie postępowania do wykazania, że kwestionowany przelew nie ma żadnej podstawy prawnej.

Stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Jak wynika z art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 2500) – dalej: „ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych”.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenia mienia, a odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej (OC) może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Zakres odpowiedzialności pozwanej spółki jako ubezpieczyciela określa art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych zgodnie z którym odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Przy czym stosownie do treści art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą wystąpienia w majątku poszkodowanego pierwszych negatywnych konsekwencji zdarzenia będącego przyczyną szkody. Szkodą bezpośrednią jest uszkodzenie pojazdu. W momencie jej wystąpienia powstaje odpowiedzialność sprawcy i ubezpieczyciela. Za ugruntowane należy uznać stanowisko, że zakres odszkodowania nie zależy od tego czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle miał taki zamiar. Granice odpowiedzialności odpowiadają niezbędnym i ekonomicznie uzasadnionym kosztom naprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 8 marca 2018 r., II CNP 32/17). Podkreślić należy, że decyzja o naprawie pojazdu, sposobie naprawy, naprawie prowizorycznej, należy do poszkodowanego.

Sąd rozpoznający sprawę podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 8 marca 2018 r. II CNP 32/17, z dnia 12 kwietnia 2018 r. II CNP 41/17, z dnia 12 kwietnia 2018 r. II CNP 43/17, a także postanowieniach z dnia 7 grudnia 2018 r. III CZP 51/18, III CZP 73/18, oraz III CZP 74/18, zgodnie z którym roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą zaistnienia szkody, a poszkodowanemu niezależnie od tego, czy po powstaniu szkody faktycznie naprawił pojazd, dokonał sprzedaży pojazdu, przysługuje roszczenie o odszkodowanie ustalone metodą kosztorysową w oparciu o technologiczne i ekonomiczne uzasadnione koszty naprawy uszkodzonego pojazdu.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone i utrwalone również w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2022 r. III CZP 119/22 w której wskazano, że odszkodowanie przysługujące od zakładu ubezpieczeń na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów obejmuje wyłącznie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy.

W sprawie z uwagi na to, że poszkodowana przelała swoje roszczenie o zwrot kosztów naprawy na warsztat naprawy celem dochodzenia kosztów naprawy wynikających z faktury VAT wobec dokonania naprawy pojazdu istotne znaczenie ma uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2024 r. III CZP 142/22, zgodnie z którą jeżeli poszkodowany poniósł już koszty naprawy pojazdu lub zobowiązał się do ich poniesienia wysokość odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych powinna odpowiadać tym kosztom, chyba że w danych okolicznościach są one oczywiście nieuzasadnione; wysokość odszkodowania nie zależy od ulg i rabatów możliwych do uzyskania przez poszkodowanego od podmiotów współpracujących z ubezpieczycielem.

W uchwale tej Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli w toku postępowania likwidacyjnego, ewentualnie w toku postępowania przed sądem, uszkodzony pojazd został naprawiony, roszczenie odszkodowawcze ogranicza się do rekompensaty pieniężnej obliczanej metodą dyferencyjną. Naprawieniu przez ubezpieczyciela przez zapłatę podlega uszczerbek w postaci wydatkowania przez poszkodowanego własnych aktywów na naprawę pojazdu.

Tym samym, Sąd co do zasady podziela stanowisko, że zgodnie z zasadą pełnej kompensaty poniesionej szkody ‎(art. 361 § 2 k.c.), poszkodowany ma prawo domagać się od ubezpieczyciela odszkodowania obejmującego poniesione koszty wspomnianych prac naprawczych (por. ww. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2022 r. III CZP 119/22). Poszkodowany nie może żądać zapłaty kosztów (hipotetycznej) restytucji jedynie w sytuacji, w której przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe albo też pociągało za sobą nadmierne trudności lub koszty. Koszty naprawy uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym pojazdu, nieprzewyższające jego wartości sprzed wypadku, nie są przy tym nadmierne w rozumieniu art. 363 § 1 k.c.

Jednocześnie wbrew zarzutom sprzeciwu Sąd w pełni podziela ugruntowane w orzecznictwie stanowisko, że to poszkodowany ma prawo wyboru zarówno sposobu naprawy jak i warsztatu, w którym dokona naprawy. Pozwana jako odpowiedzialna za szkodę powinna wyrównać uszczerbek majątkowy powoda, który powstał w chwili wypadku. Szkoda jest kategorią obiektywną i nie zależy od wyboru sposobu naprawy, uzyskanych rabatów i od tego czy w ogóle pojazd został naprawiony czy też nie. Ubezpieczyciel nie ma prawa narzucać poszkodowanemu konkretnego warsztatu, w którym ma zostać przeprowadzona naprawa. Poszkodowanemu przysługuje bowiem wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu.

Sumując skoro poszkodowana zobowiązała się do poniesienia kosztów naprawy, która została rzeczywiście wykonana, to w świetle orzecznictwa należy uznać, że zakład ubezpieczeń jest obowiązany pokryć koszty tej naprawy w kwocie rzeczywiście poniesionej, chyba że w danych okolicznościach są one oczywiście nieuzasadnione.

Warto przy tym wskazać, że zarzuty pozwanego co do braku minimalizacji szkody przez poszkodowanego w świetle okoliczności sprawy są całkowicie chybione. Propozycja pozwanego co do naprawy w zakładzie współpracującym z ubezpieczycielem sprowadzała się jedynie co wskazania nazwy warsztatu (...) J. C. w T. przy ulicy (...). Z informacji powszechnie znanych (dostępnych na stronach internetowych) wynika, że przeciwnie do zakładu powoda, ww. zakład nie ma statutu serwisu autoryzowanego marki O.. Nadto, oprócz podania ww. nazwy nie wskazano żadnych warunków naprawy. Zdaniem Sądu przedmiotową informację o proponowanym zakładzie naprawczym należy traktować podobnie jako stosowaną w praktyce ubezpieczeniowej standardowo opracowaną informację dotyczącą ustalenia wysokości kosztów i sposobu naprawy uszkodzonego pojazdu objętego ubezpieczeniem, z reguły po akceptacji zakresu i sposobu naprawy. Informacje te, niezależnie od stopnia ich szczegółowości, kategoryczności sformułowań ‎i czasu przekazania poszkodowanemu (zwykle po zgłoszeniu szkody), nie mają żadnego znaczenia w sferze określenia kryteriów wysokości należnego odszkodowania ubezpieczeniowego. Co najwyżej mogą tylko informować poszkodowanego o stosowanych na rynku lokalnym (obejmującym lokalne warsztaty naprawcze) możliwych cen naprawy pojazdów mechanicznych.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, za nieuzasadnione należało uznać podnoszone przez stronę pozwaną twierdzenie, jakoby wysokość odszkodowania limitowana miała być do kwoty nieprzekraczającej naprawy we wskazanych warsztatach należących do sieci naprawczej pozwanego. Samo w sobie nieskorzystanie przez poszkodowanych z propozycji naprawy pojazdu w warsztacie partnerskim ubezpieczyciela nie może stanowić o ich przyczynieniu się do powstania szkody czy też braku współdziałania przy jej minimalizacji. Dopiero wykazanie przez pozwanego, że koszt naprawy dokonany przez warsztat wybrany przez poszkodowanych nie przystaje do realiów rynkowych mógłby skutkować ograniczeniem odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego.

W tym stanie rzeczy uznając, że poszkodowana miała prawo do naprawy pojazdu w warsztacie innym niż zaproponowany przez ubezpieczyciela i według stawek rynkowych, do rozstrzygnięcia pozostała kwestia czy wszystkie koszty naprawy wskazane w kosztorysie powoda stanowiły celowe i ekonomiczne uzasadnione. Dostrzegając, że rozstrzygnięcie sprawy w tym zakresie wysokości szkody wymaga wiadomości specjalnych, Sąd – na wniosek strony powodowej – przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego i na tym dowodzie oparł swoje ustalenia w tym zakresie.

Na etapie likwidacji szkody pozwany wypłacił tytułem odszkodowania za przedmiotową szkodę kwotę 5.024,82 zł. Dopuszczony przez Sąd dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia kosztów napraw tych uszkodzeń potwierdził stanowisko powoda, że pozwany przyznając odszkodowanie w ww. kwocie zaniżył jego wysokość. Biegły ustalił bowiem, że koszt naprawy uszkodzonego pojazdu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), zgodnej z technologią producenta pojazdu, dla naprawy w ASO wynosi 7.004,43 zł.

Za punkt wyjścia należy przyjąć, że zasadą powinno być ustalanie odszkodowania według części oryginalnych. Z założenia bowiem wykorzystanie właśnie takich części zapewnia przywrócenie pojazdowi stanu poprzedniego pod wszystkimi istotnymi względami. W konsekwencji, w sprawie o odszkodowanie za szkodę w pojeździe mechanicznym, gdy w następstwie kolizji uszkodzeniu uległy części oryginalne i zachodzi konieczność ich wymiany na nowe, poszkodowanemu co do zasady powinno przysługiwać prawo do odszkodowania ustalonego według cen części oryginalnych pochodzących bezpośrednio od producenta i opatrzonych jego logo. Należy dodać, że pozwany nie udowodnił aby w pojeździe były zamontowane inne części niż oryginalne.

Zaznaczenia przy tym wypada, że w sprzeciwie strona powodowa nie podniosła konkretnych zarzutów zarówno co do zakresu naprawy czy wysokości stawki za roboczogodzinę, wskazywała jedynie na dokonaną przez siebie „weryfikację” kosztorysu naprawy i faktury wystawionej przez powoda na rzecz pozwanego. Jednocześnie z przedmiotowej „weryfikacji” nie wynikało jaką stawkę strona pozwana uznała za uzasadnioną i jak wyliczyła kwotę przyznanego odszkodowania.

Odnośnie do stawki przyjętej przez powoda – jako warsztat naprawy – należało uznać, że strona pozwana nie zakwestionowała skutecznie jej rynkowego poziomu. Powód jest autoryzowanym serwisem naprawczym. Z orzecznictwa wynika, że poszkodowany nie ma obowiązku wykazywania się ponadprzeciętną aktywnością w poszukiwaniu najtańszego warsztatu. Jedynie naprawa szkody według stawek rażąco wyższych od stawek średnich występujących na danym rynku może być traktowana jako przyczynie się do zwiększenia rozmiaru szkody, której wysokość ustalana jest w oparciu o koszty jej naprawienia. Biegły sądowy stwierdził natomiast, że stawka 228 netto za prace blacharsko-mechaniczne i lakiernicze odpowiada stawkom rynkowym i taką stawkę należało zaakceptować w kalkulacji naprawy.

Jednocześnie biegły sądowy nie uwzględnił takich operacji jak „zwykła jazda próbna”, „transport do (...), demontażu szyby drzwi przednich lewych i związanej z nią wymiany technologicznych elementów, a nadto jedynie co do 0,3 RBG uwzględnił czynność „pamięć błędów po naprawie odczytać i skasować”. Żadna ze stron nie kwestionowała w tym zakresie opinii biegłego sądowego. Sąd również nie znalazł podstaw by w tym zakresie kwestionować opinię biegłego. Zdaniem Sądu ww. operacje jak „zwykła jazda próbna”, „transport do (...), demontaż szyby drzwi przednich lewych i związanej z nią wymiany technologicznych elementów, a nadto czynność „pamięć błędów po naprawie odczytać i skasować” ponad 0,3 RBG stanowiły nieuzasadnione koszty naprawy, których konieczność wykonania nie została wykazana przez stronę powodową.

Podsumowując, należne odszkodowanie z tytułu kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu powinno wynosić 7.004,43 zł. Do tej pory pozwany wypłacił odszkodowanie w wysokości 5024,82 zł, różnica wynosi 1.979,61 zł.

W tym stanie rzeczy przedmiotową kwotę Sąd zasądził na rzecz strony powodowej w pkt I wyroku, a w pozostałej części powództwo oddalił o czym orzeczono w pkt II wyroku.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w związku z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Zgodnie z tym ostatnim przepisem ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W sprawie termin ten upłynął zatem 9 marca 2023 r. (szkodę zgłoszono według akt szkody w dniu 7 lutego 2023 r.) Powód natomiast zażądał odsetek od daty późniejszej tj. 7 kwietnia 2023 r. do czego był uprawniony i Sąd zasądził odsetki od wskazanej przez niego daty. Na etapie likwidacji szkody pozwany dysponował wszelkimi danymi istotnymi dla ustalenia prawidłowej wysokości odszkodowania, zatem nie było żadnych podstaw aby rozstrzygnąć odmiennie od żądania pozwu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 1 ¹ i art. 99 w związku z art. 100 k.p.c. Zgodnie z tym ostatnim przepisem w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powód poniósł koszty postępowania w łącznej wysokości 1.100 zł, na które złożyły się kwoty: 200 zł tytułem opłaty od pozwu, 900 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie; Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ).

Pozwana poniosła koszty postępowania w łącznej wysokości 917 zł, na które złożyły się kwoty: 900 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 ze zm.) oraz 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Żądanie powoda zostało uwzględnione w 83,42% (1979,61 zł/2373,19 zł), tym samym powodowi należał się zwrot poniesionych kosztów w wysokości 917,62 zł (83,42% z 1.100 zł), a pozwanemu w wysokości 152,04 zł (16,58% z 917 zł). Po rozliczeniu powyższych kwot otrzymaną różnicę w wysokości 765.18 zł należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda, o czym orzeczono jak w pkt III wyroku.

Na zasadzie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w pkt IV i V wyroku Sąd nakazał pobrać od stron nieuiszczone dotychczas koszty sądowe związane z wynagrodzeniem biegłego sądowego w sprawie. Do uiszczenia przez strony pozostała kwota tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii w kwocie 1.764 złotych. Wobec tego, że strona pozwana przegrała proces w 83,42 % należne od niej koszty wniosły 1471,53 złotych, o czym orzeczono w pkt IV wyroku, a że strona powodowa przegrała proces w 16,58 % w pkt V nakazano pobrać od powoda kwotę 292,47 złotych.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek