Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 sierpnia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Katarzyna Malinowska
Protokolant:	sekretarz sądowy Julia Ogórek

po rozpoznaniu w dniu 23 lipca 2025 r. w Toruniu

sprawy z powództwa P. R.

przeciwko (...) Bank spółka akcyjna w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5417 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sygn. akt X C 394/25

UZASADNIENIE

Powód P. R. złożył pozew przeciwko (...) Bank SA. Powód domagał się zasądzenia kwoty 50778,47 zł z odsetkami i kosztami oraz ustalenia, że pożyczka gotówkowa udzielona powodowi na podstawie umowy z dnia 20 sierpnia 2021 r. jest kredytem darmowym (k. 69 akt).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 sierpnia 2021 r. powód P. R. zawarł z pozwanym (...) Bank S.A. w W. – dalej również: bank, umowę pożyczki gotówkowej o nr (...) – dalej również: „umowa”. Okres spłaty został ustalony na 84 raty.

Na podstawie umowy Bank udzielił P. R. pożyczki w wysokości 91.480 zł (§1 ust. 1 umowy).

Kwota udzielonej pożyczki stanowiła sumę całkowitej kwoty pożyczki w wysokości 70.000 zł, którą Bank udostępnił pożyczkobiorcy na dowolny cel konsumpcyjny oraz kredytowanych kosztów pożyczki, którą stanowiła prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 13.230 zł i jednorazowa składka ubezpieczeniowa w wysokości 8250 zł, z tytułu zawarcia przez pożyczkobiorcę umowy ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów eksploatacyjnych numer: (...) (§ 1 ust. 2 umowy).

Całkowita kwota pożyczki wynosi 70 000 zł. Kwota ta nie obejmowała kredytowanych kosztów pożyczki (§ 5 ust. 1 umowy).

Całkowity koszt pożyczki wynosił 45 011,17 zł i składały się na niego: naliczone odsetki umowne w kwocie 23.531,17 zł, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 13 323 zł oraz jednorazowa składka na ubezpieczenie w wysokości 8250 zł (§5 ust. 2 umowy).

Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 115 011,17 zł i stanowiła sumę całkowitej kwoty pożyczki oraz całkowitego kosztu pożyczki (§ 5 ust. 3 umowy).

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy wyniosła 16,75 %, do której wyliczenia przyjęto uwzględniając całkowitą kwotę pożyczki, całkowity koszt pożyczki i całkowitą kwotę do zapłaty przyjmując założenia, że umowa będzie obowiązywać przez czas na który została zawarta, a zobowiązania z niej wynikające zostaną wypełnione w terminach określonych w umowie, spłata pożyczki będzie się odbywać w równych ratach miesięcznych, koszty kredytu będą kredytowane, odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach wyrażone będą w latach lub w ułamkach roku, wynik obliczeń zostanie podany z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku (§ 5 ust. 4 umowy).

Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy Bank pobiera opłaty i prowizje zgodnie z postanowieniami umowy oraz (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych. Natomiast zgodnie z § 4 ust. 3 umowy zmiana opłat i prowizji może nastąpić w przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z warunków: zmiana wysokości płacy minimalnej oraz poziomu wskaźników publikowanych przez GUS: inflacja, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, zmiany cen energii, połączeń telekomunikacyjnych, usług pocztowych, rozliczeń międzybankowych oraz stóp procentowych ustalanych przez NBP, zmiany cen usług i operacji, z których bank korzysta przy wykonywaniu poszczególnych czynności bankowych i niebankowych, zmiany zakresu lub formy świadczonych przez bank usług (w tym zmiany lub dodania nowej funkcjonalności w zakresie obsługi danego produktu) w zakresie w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy, zmiany przepisów prawa regulujących produkty lub usługi oferowane przez Bank lub mających wpływ na wykonywanie umowy, w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy, zmiany przepisów podatkowych i/lub zasad rachunkowości stosowanych przez bank, zmiany lub wydania nowych orzeczeń sądowych, orzeczeń organów administracji, zaleceń lub rekomendacji uprawnionych organów, w tym Komisji Nadzoru Finansowego, w zakresie mającym wpływ na koszty ponoszone przez bank w związku z wykonywaniem rzeczonej umowy.

Kredytobiorca uprawniony był do wcześniejszej spłaty części lub całości zadłużenia w każdym czasie. W przypadku spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotycząc okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby kredytobiorca poniósł je przed tą spłatą, z wyłączeniem kosztów ochrony ubezpieczeniowej, jeżeli kredytobiorca zdecydował się kontynuować tę ochronę (§ 6 ust. 6 umowy).

W ciągu 14 dni od dokonania spłaty całości zadłużenia bank dokona ostatecznego rozliczenia kredytu, uwzględniając powstałe nadpłaty (§ 6 ust. 7 umowy).

Zgodnie z § 7 ust. 1 i 2 umowy kredytobiorca ma prawo bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania informacji o ostatecznej decyzji kredytowej. Termin odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli przed jego upływem, pożyczkobiorca złoży oświadczenie w placówce Banku lub na wskazany adres.

Powód wraz z umową złożył zgodę na działania marketingowe oraz oświadczenia, iż otrzymał informacje niezbędne do podjęcia decyzji w zakresie zaciąganego zobowiązania kredytowego, uzyskał od banku wyjaśnienia do zgłaszanych wątpliwości oraz ma świadomość ryzyka związanego z zaciąganym zobowiązaniem kredytowym, w tym ryzyka kredytowego, ryzyka zmiennej stopy procentowej (w przypadku oprocentowania wg stopy zmiennej) oraz ryzyka zmiany wysokości opłat i prowizji. Oświadczył, że jest świadomy że wysokość oprocentowania pożyczki jest uwarunkowana spełnianiem wymogu w zakresie liczby dokonywanych transakcji kartą kredytową, kartą debetową lub usługa (...).

dowody: informacja o produktach dodatkowych wpływających na koszty pożyczki, k. 12; dane i oświadczenie klienta, k. 12v-13v; umowa o pożyczkę gotówkową nr (...), k. 14-18; pełnomocnictwo do dysponowania środkami na rachunku bankowym, k. 18v; wyciąg z (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych, k. 19-19v; dyspozycja uruchomienia pożyczki, k. 20; wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy o pożyczkę gotówkową, k. 20v; oświadczenie dotyczące ryzyka zmiennej stopy procentowej, k. 21; formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego, k. 28-30v;

Powód P. R. zawarł z pozwanym również umowę o kartę kredytową i przyznanie Limitu kredytowego w Rachunku płatniczym (...).

Dowody: umowa umowę o kartę kredytową i przyznanie Limitu kredytowego w Rachunku płatniczym (...) z załącznikami, k. 21v-36v

Pismem z 27 stycznia 2025 r. P. R. złożył (...) Bank S.A. w W. oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego wraz z wezwaniem do wydania przez bank nowego harmonogramu spłat oraz zwrotu na jego rzecz kwoty 50.778,47 zł tytułem zapłaty wszystkich dokonanych przez niego na rzecz pozwanego kosztów z tytułu umowy o pożyczkę gotówkową nr (...) z dnia 20 sierpnia 2021 r. W oświadczeniu tym wskazał, że oświadczenie znajduje swą podstawę z uwagi na naruszenie przez Bank obowiązków wynikających z art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, w szczególności poprzez naruszenie przepisów art. 30 ust. 1 pkt 7, 10, 15 i 17 ustawy.

Pismem z dnia 10 lutego 2025 r. pozwany nie uznał roszczenia i odmówił zapłaty. Wskazał, że umowa kredytowa nie zawiera klauzul, które naruszają art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim.

Dowody: oświadczenie z dn. 27.01.2025 r. k. 37–38 odpowiedź na reklamację, k. 39–41

Na dzień 25 listopada 2024 r. P. R. spłacał na bieżąco dotychczasowe raty kredytu zgodnie z harmonogramem spłaty, z czego kwotę 33 766,32 zł Bank zarachował na poczet kapitału kredytu, 29.298,47 zł na poczet odsetek umownych, 82.83 zł na poczet odsetek karnych, 13.230 zł prowizja oraz 8250 zł na poczet składki ubezpieczeniowej.

Dowody: opinia bankowa (informacja) o produktach kredytowych, k. 42–44

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony powyżej stan faktyczny Sąd ustalił, na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania. Wskazanym dowodom w postaci dokumentów należało dać wiarę w całej rozciągłości, były one kompletne i wiarygodne. Dokumenty te tworzyły tym samym dokładny obraz stanu faktycznego w sprawie. Prawdziwość dokumentów nie budziła jakichkolwiek wątpliwości Sądu, nie była też kwestionowana przez strony.

Pomiędzy stronami bezsporny był fakt zawarcia umowy pożyczki gotówkowej z dnia 20 sierpnia 2021 r. Powód spłacał raty kredytu w terminie, w dniu 27 stycznia 2025 r. powód złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Powód podnosił zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7, 10, 15, 17 ustawy o kredycie konsumenckim (dalej u.k.k.).

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż powód obok żądania zapłaty domagał się ustalenia treści stosunku prawnego wynikającego z umowy pożyczki gotówkowej z dnia 20 sierpnia 2021 r. zawartej z pozwany (...)Bankiem .S.A, w ten sposób, że kredyt konsumencki udzielony na podstawie powołanej umowy jest kredytem darmowym, w rozumieniu art. 45 ust. 1 u.k.k. Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W ocenie Sądu powód nie posiada interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie. Należy wskazać, że stosunek łączący strony postępowania tj. umowa pożyczki gotówkowej z dnia 20 sierpnia 2021 r. nie stanowi długotrwałego stosunku prawnego, a nadto nie jest powiązana z innymi stosunkami prawnymi i wskutek ustalenia, że kredyt konsumencki udzielony na podstawie tej umowy jest kredytem darmowym, nie powstaną odrębne roszczenia. W ocenie Sądu żądanie powoda zmierza do ustalenia faktów, a nie istnienia stosunku prawnego.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2017r., poz. 1876 ze zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z uwagi na to, że pozwany zawarł ww. umowę pożyczki gotówkowej jako konsument miały do niej zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2018 r., poz. 993 ze zm.). Stosownie do treści art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 przedmiotowej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności między innymi umowę pożyczki.

Zgodnie z treścią przepisu art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna określać między innymi całkowitą kwotę kredytu, rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia oraz informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki. Ponadto umowa powinna zawierać określoną stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu.

Natomiast w myśl art. 45 § 1 u.k.k. w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1–8, 10, 11, 14–17, art. 31–33, art. 33a i art. 36a–36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

Sankcja kredytu darmowego polega zatem na uprawnieniu konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. Art. 45 u.k.k. implementuje art. 23 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.U.UE.L z dnia 22 maja 2008 r.), który nakazuje stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą.

Należy zaznaczyć, że art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim jest przepisem o charakterze sankcyjnym, wysoce restrykcyjnym wobec kredytodawców i dlatego nie może być poddany wykładni rozszerzającej. Celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Sankcja ta w daleko idący sposób modyfikuje treść stosunku prawnego łączącego kredytodawcę z konsumentem na niekorzyść tego pierwszego. Co do zasady zatem przepisy sankcjonujące dane postępowanie powinny być możliwie ściśle interpretowane nie pozwalając na pojawienie się obszarów niepewności prawnej.

Aby odnieść się do poszczególnych zarzutów powoda, należy przeanalizować umowę pożyczki gotówkowej, którą strony zawarły w dniu 20 sierpnia 2021 r.

W pierwszej kolejności należało zbadać, czy oświadczenie powoda o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego było złożone w terminie.

Zgodnie z przepisem art. 45 ust. 5 u.k.k. uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Ustawodawca nie sprecyzował, co rozumie pod pojęciem „wykonania” umowy, co doprowadziło do powstania różnych interpretacji tego terminu w orzecznictwie sądów powszechnych. Z jednej strony wskazuje się, że termin ten należy liczyć od dnia wykonania w pełni wszelkich obowiązków stron wynikających z umowy – nie można odnosić tego wyłącznie do wykonania zobowiązania po stronie kredytodawcy. Nie ma przy tym znaczenia, czy zostały one wykonane w terminie, dobrowolnie, czy też przymusowo, np. w drodze egzekucji komorniczej. Zgodnie z inną koncepcją zwrot „wykonanie umowy” użyty w art. 45 ust. 5 u.k.k., od którego zaczyna biec roczny termin na wygaśnięcie uprawnienia konsumenta do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, oznacza dzień wykonania umowy przez pożyczkodawcę, czyli dzień przekazania kwoty pożyczki. Przemawiać ma za tym fakt, że w przeciwnym wypadku unicestwiony byłby cel tego przepisu. Ma on za zadanie ograniczyć uprawnienie konsumenta krótkim terminem prekluzyjnym, tak aby ustabilizować stosunek prawny i aby pożyczkodawca nie pozostawał w nieskończoność w niepewności co do zakresu swojej wierzytelności. Gdyby zaś wygaśniecie uprawnienia zależało od wykonania umowy przez pożyczkobiorcę (konsumenta), mógłby on przez jej celowe niewykonywanie odwlekać upływ tego terminu. Niedopuszczalne jest, aby jedna ze stron stosunku prawnego mogła według własnej woli regulować rozpoczęcie biegu (wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2018 roku, sygn. XIV C 1375/17, LEX nr 2515155).

Sąd w niniejszym składzie przychyla się do drugiej z wymienionych koncepcji, która prezentowana jest także w najnowszym orzecznictwie Sądu Okręgowego w Toruniu.

Przekładając te rozważania na grunt niniejszego postępowania należało wskazać, że oświadczenie powoda o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zostało złożone z naruszeniem ustawowego terminu, który wygasł bezpowrotnie 20 sierpnia 2022 r.

Niemniej, nawet gdyby przyjąć odmienną koncepcję odnośnie obliczania terminu wymienionego w art. 45 ust. 5 u.k.k., powództwo nadal nie zasługiwałoby na uwzględnienie, o czym mowa będzie w dalszej części uzasadnienia.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k., umowa o kredyt konsumencki powinna określać m.in. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. Powód zarzucał, że pozwany wadliwie wyliczył i wskazał całkowitą kwotę do zapłaty oraz rzeczywistą roczną stopę oprocentowania kredytu, a nadto naliczał odsetki nie tylko od całkowitej kwoty kredytu jak również od kwoty kredytowanej prowizji i składki ubezpieczeniowej.

Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8 u.k.k.).

Całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach - z wyjątkiem jednak kosztów opłat notarialnych, ponoszonych przez konsumenta (art. 5 pkt 6 u.k.k.).

Z kolei całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt (art. 5 pkt 7 u.k.k.).

W umowie łączącej strony tj. w § 5 ust. 1, wskazano, że całkowita kwota pożyczki wynosi 70.000 zł i jest to kwota, która nie obejmuje kredytowanych przez Bank kosztów kredytu, kwota ta odpowiadała kwocie udostępnionego powodowi środków pieniężnych wobec tego została podana w sposób prawidłowy.

Z kolei w § 5 ust. 2 umowy wskazano, ile wynosi całkowity koszt pożyczki tj. 45.011,17 zł, na który składają się naliczone odsetki umowne w kwocie 23.531,17 zł, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 13.323 zł oraz jednorazowa składka na ubezpieczenie w wysokości 8250 zł.

Kwota kredytowanej składki ubezpieczeniowej i prowizji wchodzi wobec tego w zakres całkowitej kwoty do zapłaty, ale nie w zakres całkowitej kwoty kredytu. Wobec tego również strona pozwana w umowie w sposób prawidłowy wskazała kwotę całkowitych kosztów kredytu.

Jako całkowitą kwotę do zapłaty w § 5 ust. 3 umowy wskazano kwotę 115.011,17 zł, stanowiącą sumę całkowitej kwoty pożyczki (70.000 zł) i całkowitego kosztu potyczki (45.011,17 zł) - a więc w sposób ściśle odpowiadający definicji z art. 5 pkt 8 u.k.k.

Główny zarzut strony powodowej sprowadzał się do art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. poprzez naliczenie odsetek umownych od kredytowanych kosztów kredytu, a w konsekwencji nieprawidłowe wyliczenie całkowitych kosztów kredytu stanowiącej podstawę wyliczenia RRSO, a także nie podał wszystkich założeń przyjętych do obliczenia RRSO. Zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 5 ust. 12 u.k.k., rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu, ponoszony przez konsumenta, wyrażony, jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

Zgodnie z art. 5 ust. 10 u.k.k., stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona, jako stałe lub zmienne oprocentowanie, stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. W art. 5 pkt 10 u.k.k. pojęcie „stopy oprocentowania kredytu” ustawodawca zdefiniował w ten sposób, że ograniczył jego zakres do oprocentowania stosowanego do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Pojęcie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania jest szersze niż pojęcie stopy oprocentowania kredytu, gdyż odwołuje się do pojęcia całkowitego kosztu kredytu, ponoszonego przez konsumenta, i oznacza go, jako określoną wartość procentową całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (art. 5 pkt 12 u.k.k.).

Zgodnie z dominującym w literaturze poglądem, dopuszczalnym jest finansowanie kosztów kredytu udzielonego przez bank oraz naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Brak jest podstaw do przyjęcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, zależnych w szczególności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielanego kredytu (J. Gil, M. Szlaszyński, Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, „Monitor Prawa Bankowego” z 2022 r., nr 6, s. 59-74).

W świetle powołanych powyżej przepisów należy wskazać, że obowiązujące przepisy nie wprowadzają zakazu naliczania odsetek od kredytowanego kosztu kredytu. Wynika to z treści art. 5 pkt 7 u.k.k., w którym expressis verbis mowa jest o „kredytowanych kosztach kredytu”. Ustawa nie zakazuje kredytowania takich kosztów, a jedynie wyłącza je z zakresu pojęcia całkowitej kwoty kredytu (por. wyrok SO w Warszawie z dn. 31 marca 2023 r., V Ca 3217/22). Potwierdza to także wyrok z dnia 30 stycznia 2019 r., I NSK 9/18, w którym Sąd Najwyższy wskazał, że w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. opłaty przygotowawczej, prowizji itp.) zarówno w ramach całkowitej kwoty kredytu, jak i w kosztach kredytu, i to nawet wówczas, gdy składniki kosztów kredytu są kredytowane przez kredytodawcę. Za taką tezą, jak podniósł Sąd Najwyższy, przemawia wyraźna treść art. 5 pkt 7 u.k.k. Z tezy tej wynikają zatem dwa istotne wnioski - po pierwsze, składniki kosztu kredytu mogą być kredytowane przez kredytodawcę, a po drugie, prowizja - nawet jeśli jest kredytowana - nie może być wykazywana w umowie zarówno w całkowitej kwocie kredytu, jak też w kosztach kredytu. Istota omawianego w tym miejscu zagadnienia została wyjaśniona w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2016 r., C-377/14. Sprowadza się ona do tego, że włączenie jakiejkolwiek kwoty, należącej do całkowitego kosztu kredytu, do całkowitej kwoty kredytu może mieć wpływ na obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowość informacji, które kredytodawca powinien wskazać w danej umowie o kredyt.

Również w literaturze wskazuje się, że dopuszczalne jest finansowanie kosztów kredytu, udzielonego przez bank, oraz naliczanie odsetek od kwoty, przeznaczonej na ten cel. Pojęcie "wypłaconej kwoty", o której mowa w art. 5 pkt 10 u.k.k., obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie koszów związanych z tym kredytem. Przemawia za tym wykładnia językowa omawianego przepisu - przepis ten nie wymaga, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłata może być również dokonana w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem). Wniosek ten potwierdza również wykładnia systemowa - na tle przepisów o kredycie bankowym przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu wypłacenia tego kapitału (zob. T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2023, art. 5).

Z tych też względów, należy uznać, że pozwany prawidłowo obliczył RRSO i nie doszło w tym zakresie do naruszenia obowiązku informacyjnego, a ponadto niezasadne jest twierdzenie, aby pozwany w sposób dowolny kształtował wysokość kosztów kredytu. RRSO nie jest tożsame ze stopą oprocentowania kredytu, jak również nie stanowi elementu stosunku prawnego nawiązanego umową pożyczki. Wysokość oprocentowania kredytu określana jest bowiem przez wysokość stopy oprocentowania kredytu wskazaną w umowie kredytowej zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k., nie zaś przez wysokość RRSO, której podania wymaga art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Zgodnie z treścią art. 5 pkt 7 u.k.k., całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy kredytowej.

W sprawie całkowita kwota do zapłaty wynosiła 115.011,17 zł i składały się na nią – całkowita kwota pożyczki w wysokości 70.000 zł oraz całkowity koszt pożyczki w wysokości 45.011,17 zł. Jak przesądzono już wcześniej, pozwany w sposób prawidłowy poinformował powoda o ww. kwotach jako całkowitej kwocie kredytu oraz całkowitym koszcie kredytu w świetle ustawy o kredycie konsumenckim. Powód miał zatem pełną świadomość jego istnienia, zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Z powyższego wynika, że skoro całkowity koszt kredytu został przez pozwanego prawidłowo wskazany to RRSO również jest prawidłowe. Podkreślić przy tym należy, że zasady obliczania i założenia odnoszące się wprost do zawartej umowy przyjęte do obliczenia RRSO zostały zresztą wprost określone w umowie w § 5 ust. 4 oraz w pkt 3 Formularza informacyjnego. Jednocześnie powód został jasno poinformowany o kwocie od której Bank nalicza odsetki tj. również od kredytowanych kosztów kredytu. Jak wynika z § 5 ust. 4 umowy oraz Formularza informacyjnego do wyliczeń kwot oraz RRSO przyjęto podane w nim dane, a zatem – skoro w całkowitym koszcie pożyczki uwzględniono odsetki od pozaodsetkowych kosztów kredytu – to zostały one uwzględnione także na potrzeby podania RRSO. Ustawa nie nakłada natomiast obowiązku powielania treści wzoru matematycznego stanowiącego załącznik do ustawy albo jego opisu – są one określone w akcie prawnym prawa powszechnie obowiązującego, więc dostęp do nich ma każdy kredytobiorca bez potrzeby udzielania informacji przez bank. Dlatego należało uznać, że zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. jest nieuzasadniony.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k., umowa o kredyt konsumencki powinna określać m.in. termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym. W ocenie powoda, pozwany zawarł w umowie nieprawidłowe pouczenie o odstąpieniu tj. ograniczenie do formy pisemnej na adres centrali albo w siedzibie banku.

Zarzut ten również nie zasługiwał na uwzględnienie. Wszystkie te informacje znalazły się w umowie z dnia 20 sierpnia 2021 r. w § 7, który stanowi, że kredytobiorca ma prawo bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania informacji o ostatecznej decyzji kredytowej. Termin odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli przed jego upływem, pożyczkobiorca złoży oświadczenie w placówce Banku lub na wskazany adres. Wbrew twierdzeniom powoda umowa nie narzuca mu żadnej konkretnej formy odstąpienia od umowy. Powód została poinformowany o prawie do odstąpienia umowy w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Wskazano jej także sposób odstąpienia od umowy oraz skutki odstąpienia. Tym samym pozwany wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. i art. 53 ust. 1 u.k.k. Zdaniem Sądu, brak wskazania w treści umowy informacji o możliwości odstąpienia od umowy w przypadku wskazanym w art. 53 ust. 2 u.k.k. nie pozwala na skorzystanie z sankcji darmowego kredytu.

Zgodnie z art. 53 ust. 1 u.k.k. konsument ma prawo, bez podania przyczyny, do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Do zachowania wyżej wskazanego terminu wystarczające jest złożenie oświadczenia przed jego upływem, przy czym wzór takiego oświadczenia kredytodawca zobowiązany jest wręczyć konsumentowi przy zawarciu umowy.

Konsument może także złożyć swoje oświadczenie o odstąpieniu od umowy z wykorzystaniem drogi elektronicznej. Utrwalony dokument zawierający takie oświadczenie, tzn. zapisany na elektronicznym nośniku informacji w sposób zapewniający sprawdzenie jego integralności, a także zapewniający weryfikację podpisu elektronicznego lub danych identyfikujących oraz możliwość odczytania wszystkich informacji zawartych w tym dokumencie aż do zakończenia okresu przechowywania dokumentu, może być udostępniony kredytodawcy lub pośrednikowi kredytowemu poprzez przekazanie elektronicznego nośnika informacji, na którym został utrwalony dokument, lub poprzez dokonanie elektronicznej transmisji dokumentu (K. Kozak, K. Pilawska, E. Tomanek, Uchwała Sądu Najwyższego z 27.10.2021 r., III CZP 43/20 [w:] K. Kozak, K. Pilawska, E. Tomanek, Sankcja kredytu darmowego. Praktyczny przewodnik, Warszawa 2025, s. 151.)

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 17 u.k.k., umowa o kredyt konsumencki powinna określać m.in. informację o prawie kredytodawcy do otrzymania prowizji za spłatę kredytu przed terminem i o sposobie jej ustalania, o ile takie prawo zastrzeżono w umowie. Powód wskazywał, że umowa nie zawiera informacji o uprawnieniu konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty przed terminem określonym w umowie i dotyczy również prowizji za udzielenie pożyczki.

W ocenie Sądu, procedura spłaty kredytu przed terminem oraz warunki na jakich koszty ulegają zmienia przy przedterminowej spłacie pożyczki zostały w sposób zrozumiały określona w § 6 umowy. W § 6 ust. 6-8 umowy wskazano, że kredytobiorca uprawniony był do wcześniejszej spłaty części lub całości zadłużenia w każdym czasie. W przypadku spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotycząc okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby kredytobiorca poniósł je przed tą spłatą, z wyłączeniem kosztów ochrony ubezpieczeniowej, jeżeli kredytobiorca zdecydował się kontynuować tę ochronę. Zdaniem Sądu zapisy zawarte w umowie odnoszące się do procedury spłaty pożyczki przed terminem i określenie kosztów które ulegają zmianie, zostały wyczerpująco wskazane przez pozwany Bank.

W myśl art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy umowa kredytu konsumenckiego powinna zawierać informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy Bank pobiera opłaty i prowizje zgodnie z postanowieniami umowy oraz (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych. Natomiast zgodnie z § 4 ust. 3 umowy zmiana opłat i prowizji może nastąpić w przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z warunków: zmiana wysokości płacy minimalnej oraz poziomu wskaźników publikowanych przez GUS: inflacja, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, zmiany cen energii, połączeń telekomunikacyjnych, usług pocztowych, rozliczeń międzybankowych oraz stóp procentowych ustalanych przez NBP, zmiany cen usług i operacji, z których bank korzysta przy wykonywaniu poszczególnych czynności bankowych i niebankowych, zmiany zakresu lub formy świadczonych przez bank usług (w tym zmiany lub dodania nowej funkcjonalności w zakresie obsługi danego produktu) w zakresie w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy, zmiany przepisów prawa regulujących produkty lub usługi oferowane przez Bank lub mających wpływ na wykonywanie umowy, w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy, zmiany przepisów podatkowych i/lub zasad rachunkowości stosowanych przez bank, zmiany lub wydania nowych orzeczeń sądowych, orzeczeń organów administracji, zaleceń lub rekomendacji uprawnionych organów, w tym Komisji Nadzoru Finansowego, w zakresie mającym wpływ na koszty ponoszone przez bank w związku z wykonywaniem rzeczonej umowy.

Podkreślić należy, że w §15 umowy powód oświadczył, że przed zawarciem umowy otrzymał pełną treść Regulaminu wraz z Taryfą opłat i prowizji za czynności związane z umową, Formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego. Poprzez podpisanie umowy powód potwierdził otrzymanie dokumentów, zapoznanie się z nimi przed zawarciem umowy i ich akceptację oraz potwierdził, że jest związany ich treścią. Z materiału zgromadzonego w sprawie wynika nadto, że podlegająca ocenie umowa nie przewiduje innych opłat niż prowizja, składki na ubezpieczenie oraz odsetki kapitałowe.

Powodowi udostępniono formularz informacyjny ze wszelkimi danymi niezbędnymi, by spełniony był obowiązek informacyjny, natomiast sama umowa zawiera wszelkie informacje o wysokości prowizji oraz o zasadach jej ustalania, a także wysokości składek na ubezpieczenia powiązane z umową kredytu. Sama strona powodowa w żaden sposób nie wskazała jakich innych opłat dotyczy ten zarzut i skąd wywodzi, że nie otrzymała w tym zakresie pełnych informacji. Na czas zawierania umowy opłaty były jasne dla powoda i nie udowodnił on by uległy zmianie.

Niezależnie od powyższych uwag należy też zauważyć, że wskazane przez powoda naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim wymienionych w art. 30 ust. 1 pkt 7, 10, 15 i 17 dotyczą naruszenia obowiązku informacyjnego, a zatem mogłyby mieć zastosowanie gdyby pozwany nie zamieścił w ogóle wymienionych w tych przepisach informacji. Sankcja kredytu darmowego nie odnosi się bowiem do sytuacji, w której elementy umowy zostaną sformułowane w sposób niejednoznaczny lub niezrozumiały, gdyż art. 45 ust. 1 u.k.k. nie wymienia naruszenia wymogów wskazanych w art. 29 ust. 3 u.k.k., który to przepis wymaga sformułowania umowy o kredyt w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Bank tymczasem, jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia wyroku zamieścił w umowie informacje wymienione we wspomnianych przepisach. Fakt, że treść tych informacji nie odpowiada powodowi bądź, że powód uważa, że powinny one przybrać inną treść nie oznacza, że doszło do uchybienia przez bank obowiązkom informacyjnym.

Poza tym powód nie wykazał także, że potencjalne nieprawidłowe obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz inne naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim zarzucane pozwanemu miały dla nich jakiekolwiek znaczenie praktyczne. Powód powołuje się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazujące, że wskazanie w umowie o kredytu założeń przyjętych do obliczenia RRSO ma istotne znaczenie dla konsumenta. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że zawarcie RRSO w umowie o kredyt ma zasadnicze znaczenie, w szczególności ponieważ umożliwia ono konsumentowi dokonanie oceny zakresu jego zobowiązania (tak wyrok z dnia 9 listopada 2016 r., (...) S., C-42/15, EU:C:2016:842, pkt 67, 70). Powód nie wyjaśnił jakie znaczenie właściwie miało dla niego wskazanie takiej a nie innej rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania jest finalnym efektem podstawienia określonych wartości figurujących w umowie. Stanowi wartość końcową. Nie ona jednak decyduje o tym jaki jest faktyczny zakres zobowiązania kontraktowego powoda. Nie ma żadnego znaczenia w kontekście postanowień umownych przewidujących sposób naliczania odsetek. RRSO obrazuje całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, ale powód nie dowiódł, że prawidłowe bądź nieprawidłowe określenie tej wartości miało dla niego jakiekolwiek znaczenie przy procesie zawierania umowy o kredyt. Nie przedstawił nawet w tym zakresie jakichkolwiek twierdzeń. Brak jest podstaw na tle przedmiotowej sprawy, by sądzić, że powód rozważał kwestię wysokości RRSO bądź to w jaki sposób została obliczona na etapie poprzedzającym zawarcie umowy albo że miało to decydujący wpływ na proces decyzyjny towarzyszący zawieraniu z pozwanym bankiem umowy.

Analogiczne argumenty można podnieść w stosunku do innych zarzutów podnoszonych przez powoda – jakie znaczenie miało dla nich to czy w umowie zostały przedstawione zasady naliczania odsetek umownych w stosunku dziennym w przypadku odstąpienia od umowy, skoro nie ma zamiaru od umowy odstąpić? Jakie znaczenie mogło mieć dla niego rzekome wprowadzenie go w błąd w zakresie formy oświadczenia w przedmiocie odstąpienia od umowy? Jakie mogło mieć znaczenie po blisko dwóch latach wykonywania umowy, gdy zdecydował się na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, kiedy odstąpić od umowy już nie mógł? W świetle przedstawionego stanu faktycznego okoliczności te nie miały żadnego znaczenia dla właściwego poinformowania powoda o zakresie ich zobowiązań kontraktowych. Sankcja kredytu darmowego służy ochronie słabszej strony stosunku obligacyjnego. Nie ma na celu prowadzenia poszukiwań zmierzających do ustalenia jakie teoretycznie przepisy naruszył bank przy formułowaniu umowy. Jak słusznie wskazuje F. Czuchwicki: „celem sankcji kredytu darmowego powinna być przede wszystkim ochrona ekonomicznego interesu konsumenta. Dziś instytucja SKD przypomina czasami próbę poszukiwania pomniejszych braków w umowie, aby nie płacić kosztów i odsetek” (F. Czuchwicki, Umowa kredytu konsumenckiego, str. 250, Wolters Kluwer, Warszawa 2025). Znaczna część wskazywanych przez powoda naruszeń, których dopuścić się miał pozwany sprawia wrażenie jakby była poszukiwanymi, pomniejszymi brakami w umowie mającymi wspierać stanowisko o istotnych wadliwościach procedury zawierania niniejszej umowy kredytu i uzasadniać skorzystanie z sankcji kredytu darmowego z art. 45 ust. 1 u.k.k., a nie rzeczywistymi, poważnymi uchybieniami pozwanego banku, mającymi wpływ na jakiekolwiek procesy decyzyjne powoda czy możność ustalenia zakresu jego zobowiązań kontraktowych.

Na marginesie sąd zaznacza, że z art. 23 dyrektywy 2008/48, w związku z jej motywem 47 wynika, że o ile wybór systemu sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą pozostaje w gestii państw członkowskich, o tyle przewidziane w ten sposób sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Oznacza to, że sankcje powinny być odpowiednio surowe w stosunku do wagi naruszeń, które są przez nie karane, zwłaszcza z zapewnieniem rzeczywiście odstraszającego skutku i przy poszanowaniu ogólnej zasady proporcjonalności.

W ocenie Sądu, nawet gdyby podzielić stanowisko powoda, co do tego, że pozwany nienależycie wywiązał się z obowiązku informacyjnego, zastosowanie sankcji kredytu darmowego byłoby w realiach niniejszej sprawie nieproporcjonalne. Sąd stoi bowiem na stanowisku, że dla zastosowania sankcji kredytu darmowego, naruszenie przepisów musi być na tyle poważne, że sformułowana umowa o treści przedstawionej konsumentowi przed związaniem się nią, uniemożliwia zweryfikowanie przez konsumenta jakie zobowiązania wobec banku zaciąga. Oznacza to zatem, że przesłanki „naruszenia” nie spełniają wszystkie wadliwości umowy związane z przepisami wymienionymi w art. 45 ust. 1 u.k.k., a jedynie te nieprawidłowości, które naruszają cel ochrony konsumenckiej oraz które uniemożliwiają upewnienie się przez konsumenta co do treści zobowiązania. Sam TSUE w wyroku z 13 lutego 2025 r. w sprawie C-472/23 wskazał, że proporcjonalne naruszenie obowiązku informacyjnego zachodzi dopiero wówczas, gdy naruszenie to może podważyć możliwość oceny przez konsumenta zakresu jego zobowiązania. Taka sytuacja nie miała miejsca na kanwie niniejszej sprawy. W ocenie Sądu przeciętnie uważny konsument po zapoznaniu się z treścią umowy oraz dokumentacją około kredytową, dysponował pełnią informacji niezbędnych dla właściwej oceny skutków zawieranej umowy i ich wpływu na swoją sytuację prawną i majątkową.

Nie sposób w świetle okoliczności przedmiotowej sprawy oraz zarzucanych przez powoda naruszeń (niezależnie od braku zasadności tychże zarzutów) uznać, że sankcja kredytu darmowego byłaby odpowiednią i proporcjonalną sankcją.

Należy również podkreślić, że gdyby strona powodowa rzeczywiście miała wątpliwości co do jasności i precyzyjności podstaw do zmiany opłat bądź co do abuzywnego charakteru poszczególnych postanowień umowy, to zgodnie z zawartą umową, istniała możliwość jej wypowiedzenia, a także możliwość ewentualnego roszczenia wynikającego z art. 385 ¹ k.c., czy art. 385 § 2 k.c. (por. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 8 maja 2019 r., XXVII Ca 1306/18, Legalis). Sama polemika z informacjami przekazanymi przez bank, w sytuacji, gdy nie są one nieprawdziwe i nie wprowadzają konsumenta w błąd, nie może uzasadniać zastosowania sankcji z art. 45 u.k.k. Informacje zawarte w spornej umowie zostały przekazane w sposób zgodny z przepisami ustawy, a konsument był w stanie zrozumieć strukturę kosztów kredytu, ich wpływ na zobowiązanie oraz warunki i sposób ewentualnej zmiany kosztów w postaci opłat i prowizji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w punkcie I wyroku oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1, § 1 ¹ k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powód przegrał proces w całości, wobec czego jest obowiązany zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu w całości. Na zasądzoną kwotę 5417 zł składały się: 5400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.