Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie:

przewodniczący: sędzia Katarzyna Malinowska

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2024 roku w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko K. P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego K. P. na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 11 155,55 zł (jedenaście tysięcy sto pięćdziesiąt pięć złotych pięćdziesiąt pięć groszy) wraz z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 27 lipca 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  umarza postępowanie co do kwoty 20 zł (dwudziestu złotych);

III.  oddala powództwo w dalszej części;

IV.  zasądza od pozwanego K. P. na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 4 384 zł (cztery tysiące trzysta osiemdziesiąt cztery złote) wraz odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia Katarzyna Malinowska

Sygn. akt X C 67/24

UZASADNIENIE

(wyroku z dnia 10 kwietnia 2024 roku)

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła przeciwko K. P. pozew o zapłatę kwoty 11 175,55 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych od dnia 21 lipca 2023 roku oraz zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesy, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 5–6).

W uzasadnieniu podniesiono, że K. P. zawarł z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) oraz wystawił weksel na zabezpieczenie zwrotu całego zadłużenia wynikającego z ww. umowy. Wskazano, że na dochodzoną należność składa się suma pozostałych do zapłaty rat pożyczki oraz maksymalne odsetki za opóźnienie za każdy dzień opóźnienia w płatności każdej z rat. Nadto, podniesiono, że K. P. znał doskonale wysokość swojego zobowiązania i terminy spłaty. Do niniejszego pozwu dołączono weksel, deklarację wekslową, umowę pożyczki wraz z załącznikami, wypowiedzenie umowy wraz z wezwaniem do wykupu weksla, wykaz operacji finansowych na koncie rozliczeniowym klienta oraz załącznik do wniosku o udzielenie pożyczki.

W odpowiedzi na pozew (k. 32–35) K. P. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu wedle norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. W uzasadnieniu podniesiono szereg zarzutów poczynając od zarzutu uzupełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową, sankcji kredytu darmowego, abuzywności postanowień umownych dotyczący prowizji i opłaty przygotowawczej, kończąc na zarzucie bezskuteczności wypowiedzenia umowy.

W piśmie przygotowawczym z dnia 14 lutego 2024 roku (k. 53–56) (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zaprzeczyła zasadniczej części twierdzeń K. P. i przedłożyła dodatkowe dokumenty w postaci wniosku o pożyczkę, zestawienia wpłat i wyliczenia odsetek, dyspozycji wypłaty środków, potwierdzenie zawarcia umowy. Nadto, złożono oświadczenie o cofnięciu pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 20 zł w związku z dokonanie wpłaty po dacie wniesienia pozwu. Z ostrożności procesowej wniesiono o zasądzenie na podstawie umowy wymagalnych na dzień zamknięcia rozprawy rat spłaty pożyczki.

W piśmie z dnia 5 marca 2024 roku K. P. podtrzymał swoje stanowisko i rozwinął swoje dotychczasowe twierdzenia.

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 20 grudnia 2022 roku K. P. złożył wniosek o numerze (...) o udzielenie pożyczki konsumenckiej przez (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W. na kwotę 6 250 zł.

Dowód: - wniosek (k. 57–58).

W dniu 11 stycznia 2023 roku K. P. zawarł z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...), na mocy której ustalono, że całkowita kwota pożyczki wynosi 6250 zł, całkowita kwota do zapłaty wynosi 11 808 zł, miesięczna rata będzie wynosić 328 zł, liczba rat – 36. Postanowiono, że pożyczka zostaje udzielona na okres 36 miesięcy (pkt 1.2 umowy) i jest oprocentowana według stałej stopy oprocentowania w wysokości 20,48% w skali roku – odsetki umowne (pkt 1.3 umowy). Nadto, wskazano, że w związku z udzieleniem pożyczki pożyczkobiorca jest zobowiązany ponieść następujące koszty: opłatę związaną z przygotowaniem i zawarciem umowy, obejmująca koszty inne – to jest opłatę przygotowawczą w kwocie 340 zł, koszt prowizji pośrednika finansowego zawierającego niniejszą umowę naliczony od całkowitej kwoty do zapłaty w kwocie 236 zł, prowizję pożyczkodawcy w kwocie 1925 zł obejmującą koszty wskazane w załączniku do wniosku o udzielenie pożyczki (pkt 1.4 umowy). W umowie wskazano, że całkowity koszt pożyczki wynosi 5558 zł, rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosi 59,21%, całkowita kwota do zapłaty przez Pożyczkodawcę wynosi 11 808 zł (pkt 1.5 umowy). Zgodnie z pkt. 2.1. umowy spłata całkowitej kwoty do zapłaty miała nastąpić w formie 36 równych rat obejmujących spłatę pożyczki oraz odsetek umownych w terminach wskazanych w harmonogramie spłat stanowiącym załącznik nr 1 do umowy.

W umowie zastrzeżono również, że pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę w przypadku opóźnienia w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni po uprzednim wezwaniu Pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Pożyczkodawca zobowiązany jest do zachowania 30 dniowego okresu wypowiedzenia warunków Umowy. Wypowiedzenie umowy jest równoznaczne z postawieniem w stan natychmiastowej wymagalności niespłaconej dotąd całkowitej kwoty do zapłaty (pkt 8.1 i 8.2. umowy). W pkt. 12 umowy wskazano szczegółowe zasady obliczenia całkowitego koszty pożyczki, całkowitej kwoty do zapłaty oraz (...).

Dowód: - umowa pożyczki (k. 8–9), załącznik nr 1 do umowy (k. 10), załącznik do wniosku (k. 12).

Zgodnie z pkt. 3.1. umowy strony ustaliły zabezpieczenie spłaty kwot należnych pożyczkodawcy z tytułu umowy w formie weksla własnego in blanco nie na zlecenie wraz z deklaracją wekslową. W dniu 11 stycznia 2023 roku K. P. podpisał weksel oraz deklarację wekslową, tym samym upoważniając (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W. do wypełnienia weksla, wpisania domicyliatu, wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą zadłużeniu wobec pożyczkodawcy wynikającą z umowy pożyczki, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej wartości jednej pełnej raty przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania.

Okoliczności bezsporne, nadto dowód: - umowa pożyczki (k. 7v – 8), deklaracja wekslowa (k. 14), weksel (k. 4).

K. P. dokonał wpłaty dwóch rat w wysokości 328 zł każda, odpowiednio w dniu 17 lutego 2023 roku oraz 7 kwietnia 2024 roku.

Dowód: - wykaz operacji finansowych (k. 15).

Pismem z dnia 23 maja 2023 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wezwała K. P. do dobrowolnej zapłaty kwoty 656 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma. Ww. kwota stanowiła sumę dwóch zaległych rat pożyczki wymagalnych w dniach 21 kwietnia 2023 roku oraz 21 maja 2023 roku. Pismo zostało doręczone ww. w dniu 29 maja 2023 roku.

Dowód: - wezwanie do zapłaty (k. 11), potwierdzenie odbioru (k. 16).

Wobec bezskutecznego upływu terminu zakreślonego we wezwaniu i nieuiszczenia zaległych rat, (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. pismem z dnia 21 czerwca 2023 roku wypowiedziała przedmiotową umowę pożyczki oraz wezwała K. P. do wykupu weksla. Pismo zostało skutecznie doręczone w dniu 26 czerwca 2023 roku.

Dowód: - wypowiedzenie (k. 13), potwierdzenie odbioru (k. 17).

Pożyczkodawca uzupełnił ww. weksel na kwotę 11 175,55 zł oraz uzupełnił oświadczenie „zapłacę za ten sola weksel dnia” datą 20 lipca 2023 roku.

Dowód: - weksel (k. 4).

Zaprezentowany stan faktyczny został odtworzony w oparciu przedłożone przez strony dokumenty, co do których Sąd nie stwierdził podstaw mogących podważać ich autentyczność. W toku postępowania strony również nie kwestionowały ww. dokumentów.

Sąd zważył co następuje:

W sprawie okolicznością bezsporną było zawarcie przez strony umowy pożyczki, zabezpieczenie jej wekslem in blanco oraz wypełnienie przez pozwanego deklaracji wekslowej. Strona pozwana podniosła zarzuty dotyczących weksla, ale również podniosła szereg twierdzeń dotyczących stosunku podstawowego. Sąd rozpoznając niniejszą sprawę rozważył argumentację stron grupując ją co do danego zagadnienia prawnego, a więc zasadne jest sformułowanie uzasadnienia również z omówieniem poszczególnych twierdzeń i zarzutów.

Uzupełnienie weksla niezgodnie z deklaracją wekslową

Zgodnie z deklaracją wekslową wystawca weksla upoważnił pożyczkodawcę do wpisania domicyliatu, wypełnienie weksla na sumę odpowiadającą zadłużeniu wobec pożyczkodawcy wynikającemu z umowy pożyczki. Warunkiem możliwości wypełnienia weksla było opóźnienie w płatności kwoty równej wartości jednej pełnej raty przekraczające 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Z przedstawionego zestawienia operacji wynika, że pozwany dokonał wpłat w dniu 17 lutego 2023 roku (zgodnie z harmonogramem należało ją zaksięgować na ratę płatną do dnia 21 lutego 2023 roku) oraz w dniu 7 kwietnia (zgodnie z harmonogramem należało ją zaksięgować na ratę płatną do dnia 21 marca 2023 roku). Na dzień sporządzenia pisma wzywającego do zapłaty zaległości, pozwany pozostawał w zwłoce ponad 30 dni z zapłatą raty płatnej do dnia 21 kwietnia 2023 roku. Po wezwaniu w zakreślonym 7 dniowym terminie pozwany nie uiścił zaległych rat, a zatem w świetle postanowień umownych powód był uprawniony do wypowiedzenia umowy pożyczki, co skutkowało postawieniem w stan wymagalności pozostałych jeszcze niewymagalnych rat. Pismo wypowiadające umowę zostało doręczone K. P. w dniu 26 czerwca 2023 roku, a więc stosując 30 dniowy okres wypowiedzenia, pozostałe raty, których termin płatności jeszcze nie upłynął stały się wymagalne z dniem 26 lipca 2023 roku. Treść weksla wskazuje datę płatności na dzień 20 lipca 2023 roku i opiewa na kwotę 11 175,55 zł obejmującą niespłacone raty pożyczki oraz odsetki karne naliczone za każdy dzień opóźnienia. Zgodnie z deklaracją wekslową powódka była uprawniona do uzupełnienia weksla na kwotę odpowiadającą zadłużeniu pozwanego wobec pożyczkodawcy. Na dzień 20 lipca 2023 roku wymagalne były trzy raty płatne do 21 kwietnia 2023 roku, 21 maja 2023 roku oraz 21 czerwca 2023 roku na łączną kwotę 984 zł, a więc jedynie na taką kwotę mógł zostać wypełniony przedmiotowy weksel. W świetle powyższego należy podzielić twierdzenia strony pozwanej, iż weksel został uzupełniony niezgodnie z deklaracją. Niemniej jednak z uwagi na poniższe rozważania, ww. stwierdzenie nie mogło automatycznie skutkować oddaleniem powództwa.

Rozpoznanie sprawy na gruncie stosunku podstawowego

W toku postępowania strona pozwana podniosła szereg zarzutów dotyczących stosunku podstawowego z jednoczesnym podkreśleniem, iż przedstawienie ww. twierdzeń nie powoduje zmiany charakteru roszczenia. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego sąd nie podzielił zapatrywania strony pozwanej.

Stosownie do art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Oznacza to, że sąd również nie może wyjść poza wskazywaną przez powoda podstawę faktyczną, tj. okoliczności faktyczne wskazywane przez powoda do zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji. Granice sporu wyznacza nie tylko treść żądania pozwu (petitum) ale i podstawa faktyczna powództwa (causa petendi), rozumiana jako okoliczności faktyczne powoływane przez powoda dla uzasadnienia wydania wyroku określonej treści.

O zakresie rozstrzygnięcia sądu zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym decyduje „żądanie” w rozumieniu art. 321 § 1 k.p.c., które należy odnosić zarówno do treści wniosku o zasądzenie, jak i do faktów powoływanych na jego uzasadnienie. Przed wydaniem orzeczenia sąd powinien dokonać weryfikacji podstawy faktycznej powództwa i uwzględniając materiał dowodowy zebrany w sprawie stworzyć podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, w oparciu o którą i biorąc pod uwagę miarodajne normy prawa materialnego powinien orzec o roszczeniu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2024 roku, II NSNc 298/23).

Powódka wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym w oparciu o weksel, jednocześnie sformułował również żądanie w przypadku rozpoznania sprawy w postępowaniu zwykłym. W uzasadnieniu pozwu przytoczono okoliczności związane z wystawieniem i wypełnieniem weksla, jak również wskazano fakty związane z stosunkiem podstawowym, który zabezpieczał wspomniany weksel. Zauważenia wymaga, iż w przypadku oparcia żądania jedynie na wekslu strona powodowa powołać się wyłącznie na treść weksla i przedstawić obligatoryjne załączniki stosownie do art. 485 § 2 k.p.c. (to jest umowę wraz z deklaracją wekslową i załącznikami). Natomiast powód przedłożył pisma zawierające wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania, wypowiedzenie umowy wraz z wezwaniem do wykupu weksla i potwierdzeniem nadania, wykaz operacji na koncie rozliczeniowym klienta, załącznik do wniosku o udzielenie pożyczki. Również na dalszym etapie postępowania powód w odpowiedzi na zarzuty strony pozwanej rozwinął swoje twierdzenia zawarte w pozwie dotyczące bezpośrednio stosunku podstawowego. Powyższe daje podstawę do uznania, iż powód sformułował dwie podstawy faktyczne powództwa, co obligowało sąd po stwierdzeniu wadliwości w wypełnieniu weksla, do rozpoznania roszczenia na drugiej podstawie faktycznej powództwa to jest na gruncie stosunku podstawowego.

Sankcja kredytu darmowego

W myśl art. 45 ust. 1 u.k.k. w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14–17, art. 31–33, art. 33a i art. 36a–36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

W toku postępowania strona pozwana podnosiła, iż pożyczkodawca naruszył art. 30 ust. 1 pkt 6, 7 i 10 u.k.k. Zgodnie z art. 30 ust. 1 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31–33, powinna określać: stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy (pkt 6), rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia (pkt 7), informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie (pkt 10).

Stopa oprocentowania kredytu powinna być wyrażona jasno i procentowo. Nie ma wymogu podania jej w stosunku rocznym, ale podanie jej w stosunku rocznym zapewnia przejrzystość. Stopa oprocentowania może być stała lub zmienna. W umowie w pkt 1.2 wskazano, że „pożyczka jest oprocentowana według stałej stopy oprocentowania w wysokości 20,48% w skali roku (odsetki umowne)”. Powyższe wskazuje, iż stopa oprocentowania kredytu została wyraźnie określona, a podanie pozostałych elementów wskazanych w art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. stało się zbędne.

Owszem w umowie nie zawarto wyraźnego określenia wysokości odsetek, lecz wskazano konkretne kwoty pozostałych pozaodsetkowych kosztów pożyczki, określono całkowity koszt pożyczki. Co pozwala na samodzielne wyliczenie wartości odsetek. Co więcej w podpisanym przez pozwanego harmonogramie spłat zostały wyraźnie określone odsetki umowne – podana ich wartość dla każdej raty.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (art. 5 pkt 12 u.k.k.). W analizowanej umowie zdefiniowano (...) i określono ją konkretną wartością procentową – 59,21% (pkt 1.5 umowy). Nadto, w umowie wskazano czynniki brane pod uwagę przy wyliczeniu (...) (pkt 12.3 umowy). Zatem został spełniony obowiązek informacyjny wynikający z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k.

Celem wskazywania przez pożyczkodawcę wartości (...) jest informowanie kredytobiorcy o koszcie kredytu i umożliwienie mu porównania ofert kredytu u różnych podmiotów, aby mógł wybrać najbardziej dla siebie korzystną. Sąd w celu zweryfikowania wartości (...) określonej w umowie, skorzystał z ogólnodostępnych online kalkulatorach (...) (stosujących wzory sposobu wyliczenia (...) wynikające z u.k.k.), według których stawka (...) powinna wynosić 58,82%. Zadeklarowana przez powódkę wartość (...) była wyższa od wyliczonej za pomocą kalkulatorów online, zatem można przyjąć, iż pozwany tym bardziej zdecydowałby się na pożyczkę z niższym (...) u powódki, skoro zdecydował się na zawarcie umowy przy wyższej wartości (...).

W umowie zawarto również zgodnie z art. 30 ust.1 pkt 10 u.k.k. informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu nie zachodziły podstawy do stwierdzenia naruszenia ww. przepisów u.k.k., a tym samym pozwany nie był uprawniony do złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 45 u.k.k. i skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Jedynie na marginesie powyższych rozważań należy wskazać, że pozwany dodatkowo kwestionował możliwość naliczania odsetek kapitałowych nie tylko od kapitału umowy sensu stricto, ale także od kredytowanych kosztów umowy. Argumentował, że skredytowane koszty nie stanowią środków „udostępnionych” konsumentowi w rozumieniu art. 5 pkt 7 u.k.k. Sąd zapatrywania tego nie podziela. Sądowi nie jest znana regulacja uniemożliwiająca pożyczkodawcy pobieranie w takiej sytuacji odsetek. Fakt, że środki nie zostają przekazane na rachunek pożyczkobiorcy bądź jemu samemu w formie gotówkowej nie oznacza, że nie są to środki mu „udostępnione”. Mowa wszak o środkach, które zgodnie z zawartą w umowie dyspozycją zostają zaksięgowane na poczet kosztów sprawy (jak w niniejszym przypadku), albo przekazywane są na rachunek podmiotu trzeciego (np. w przypadku pożyczki refinansującej). W przypadku, gdy ustalone między stronami koszty transakcji zgodnie z umową uiszczane mają być przy jej zawarciu, konsument godzi się na zaliczenie części udostępnianych środków na poczet spłaty tychże kosztów. Alternatywą jest pokrycie ich w dniu zawarcia umowy ze środków pochodzących bezpośrednio z majątku pożyczkobiorcy.

A. pozaodsetkowych kosztów

Zgodnie z art. 5 pkt 6a u.k.k. pozaodsetkowe koszty kredytu to wszystkie koszty, które ponosi konsument w związku z umową o kredyt konsumencki z wyłączeniem odsetek. Zgodnie z art. 36a ust. 2 u.k.k. pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być wyższe od 45% całkowitej kwoty kredytu.

Przedmiotowa umowa pożyczki przewidywała następujące pozaodsetkowe koszty kredytu:

1)  opłatę przygotowawczą w kwocie 340 zł,

2)  koszt prowizji pośrednika finansowego w kocie 236 zł,

3)  prowizję pożyczkodawcy w kwocie 1 925 zł.

Całkowita kwota pożyczki to 6 250 zł, zaś łącznie pozaodsetkowe koszty kredytu wyniosły 2 501 zł, stanowiące 40% całkowitej kwoty pożyczki. Zatem pozaodsetkowe koszty kredytu nie przekroczyły ustawowych maksymalnych kosztów (to jest 45%).

Sąd miał na uwadze, że sama okoliczność, iż pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wartości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 u.k.k. nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone.

Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (art. 385 ¹ § 1 k.c.). Za niedozwoloną klauzulę umowną uznać można m.in. pobieranie przez kredytodawców kredytu konsumenckiego opłat zbyt wysokich i niczym nieuzasadniających tej wysokości. Ocena abuzywności postanowień umownych, które odnoszą się do pozaodsetkowych kosztów kredytu, powinna być zatem dokonana pod kątem ich ekwiwalentności w stosunku do poniesionych przez kredytodawcę kosztów (tak SN w postanowieniu z dnia 22 listopada 2023 roku, II NSNc 240/23).

Analiza treści umowy pożyczki łączącej strony prowadzi do wniosku, iż postanowienia umowne dotyczące pozaodsetkowych kosztów pożyczki nie stanowią niedozwolonych postanowień umownych. W ocenie Sądu postanowienia dotyczące opłaty przygotowawczej, kosztu prowizji dla pośrednika finansowego zostało skonstruowane jasno i uzasadnione jest jej poniesienie przez pożyczkobiorcę, bowiem wiąże się faktem zawarcia umowy oraz koniecznością podjęcia czynności poprzedzających udzielenie pożyczki, które generują koszty związane m.in. z czasem i nakładem pracy osób zatrudnionych. Samo określenie ww. kosztów terminami „opłata przygotowawcza” i „prowizja dla pośrednika finansowego” wbrew stanowisku pełnomocnika pozwanego nie budzi wątpliwości na gruncie języka polskiego i pozwala na zdekodowanie co mogą obejmować i jakiego etapu zawarcia umowy dotyczą. Nadto, wysokość prowizji przygotowawczej nie jawi się jako nadmiernie wygórowana.

Sąd nie stwierdził również podstaw do uznania postanowienia umownego dotyczącego prowizji pożyczkodawcy za niedozwolone. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że pożyczkobiorca o ww. prowizji został poinformowany już na etapie złożenia wniosku o udzielenie mu pożyczki. W załączniku do wniosku zostały szczegółowo określone składniki (i ich wartość) prowizji. Przedmiotowy załącznik został własnoręcznie podpisany przez pożyczkobiorcę, co świadczy o fakcie, iż zapoznał się z jego treścią jeszcze przed zawarciem umowy i mimo to zdecydował się na zawarcie ww. umowy. Biorąc pod uwagę całkowitą kwotę pożyczki, długość jej trwania (ilość rat), sposób sformułowania postanowień umownych, a także wysokość owej prowizji, należało uznać, iż nie pozostają one w sprzeczności z dobrymi obyczajami oraz nie naruszają rażąco interesów pozwanego.

Odsetki za opóźnienie

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1, 2 i 2 ¹ k.p.c. Powód żądał zasądzenia umownych odsetek w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 21 lipca 2023 roku do dnia zapłaty. Pismo wypowiadające umowę zostało doręczone pozwanemu w dniu 26 czerwca 2023 roku. Zgodnie z postanowieniami umownymi pożyczkodawca zobowiązany był do zachowania 30 dniowego okresu wypowiedzenia. Zatem wypowiedzenie stało się skuteczne z dniem 26 lipca 2023 roku, a tym samym od tego dnia roszczenie stało się wymagalne. Strony ustaliły w umowie (pkt 4.1) stawkę oprocentowania odsetek za opóźnienie równą stopie odsetek maksymalnych za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 ¹ k.c. Wobec powyższego zasadne było zasądzenie odsetek od dnia następnego po dniu wymagalności 26 lipca 2023 roku czyli od dnia 27 lipca 2023 roku w wysokości zgodnej z postanowieniami umownymi, zaś żądanie odsetek za okres od 21 lipca 2023 roku od 26 lipca 2023 roku podlegało oddaleniu (pkt III wyroku).

Umorzenie postępowania (pkt II wyroku)

W piśmie z dnia 14 lutego 2024 roku powódka złożyła oświadczenie o cofnięciu pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 20 zł z uwagi na dokonanie przez pozwanego wpłaty po dacie wniesienia pozwu. W myśl art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Sąd nie stwierdził podstaw do uznania cofnięcia pozwu za niedopuszczalne, gdyż okoliczności sprawy nie wskazują, aby przedmiotowe cofnięcie i zrzeczenie się roszczenia było sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa. Wobec powyższego, stosownie do art. 355 k.p.c. postępowanie co do kwoty 20 zł należało umorzyć.

Koszty procesu (pkt IV wyroku)

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹, 3 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c. zdanie drugie. W niniejszym postępowaniu powód dochodził zapłaty kwoty 11 175,55 zł. Powództwo zostało uwzględnione do kwoty 11 155,55 zł, zaś umorzone co do kwoty 20 zł. Ww. umorzenie postępowania było wynikiem cofnięcia powództwa w tym zakresie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia spowodowanym dokonaniem wpłaty 20 zł po wniesieniu pozwu. Oddaleniu podlegało żądanie odsetek za okres od 21 lipca 2023 roku do 26 lipca 2023 roku.

Powyższe dało podstawy do uznania, iż powódka uległa tylko co do nieznacznej części swojego żądania i to pozwany winien jako strona przegrywająca zwrócić stronie powodowej koszty procesu w całości. Powódka poniosła koszty procesu w postaci opłaty od pozwu 750 zł (art. 13 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych), opłaty od pełnomocnictwa oraz kosztów zastępstwa procesowego – 3600 zł (§ 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie).

Sędzia Katarzyna Malinowska