VIII K 948/21 - uzasadnienie Sąd Rejonowy w Toruniu z 2022-05-27
WYROK Z UZASADNIENIEM
Sygn. akt: VIII K 948/21
WYROK
Dnia 27 maja 2022 roku
Sąd Rejonowy w Toruniu VIII Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący Sędzia Sławomir Więckowski
Protokolant st . sekr. sąd. Katarzyna Pietrzak
w obecności oskarżyciela -
po rozpoznaniu w dniach 28.12.21 r., 13.05.22 r., 27 maja 22 r.
sprawy:
K. L.
c. J. i B. z domu S.
ur. (...) w I.
oskarżonej o to, że:
1. W dniu 14 stycznia 2020 roku w T., działając wspólnie i w porozumieniu z A. K. (1) oraz nieustaloną osobą, doprowadziła J. i J. C. (1) do niekorzystnego rozporządzenia pieniędzmi w kwocie 15.000 zł, w ten sposób, iż działając z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd co do swojej tożsamości, podszywając się za funkcjonariusza (...) Biura (...), nawiązała połączenie telefoniczne z pokrzywdzoną i pod pretekstem prowadzonej akcji policyjnej nakłoniła ją do zawarcia umowy pożyczki o numerze (...) w banku (...) S.A., w wysokości 15.000 zł i pozostawienie ich we wskazanym miejscu, z którego zostały odebrane, czym działała na szkodę J. i J. małżeństwa C. - tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk
2. W dniu 10 stycznia 2020 roku w L., pow. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z A. K. (1) oraz nieustaloną osobą, doprowadziła I. G. do niekorzystnego rozporządzenia pieniędzmi w kwocie 9700 zł, 1200 euro i 100 dolarów, w ten sposób, iż działając z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd co do swojej tożsamości, podszywając się za funkcjonariusza (...) Biura (...), nawiązała połączenie telefoniczne z pokrzywdzoną i pod pretekstem prowadzonej akcji policyjnej nakłoniła ją do wypłaty środków pieniężnych z banku w wysokości 9.700 zł oraz oszczędności w walutach 1200 euro i 100 dolarów i pozostawienie ich we wskazanym miejscu, z którego zostały odebrane, powodując straty w łącznej kwocie 15.218,00 zł, czym działała na szkodę I. G. - tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk
A. K. (1)
s. F. i H. z domu T.
ur. (...) w O.
oskarżonego o to, że:
1. W dniu 14 stycznia 2020 roku w T., działając wspólnie i w porozumieniu z K. L. oraz nieustaloną osobą, doprowadziła J. i J. C. (1) do niekorzystnego rozporządzenia pieniędzmi w kwocie 15.000 zł, w ten sposób, iż działając z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd co do swojej tożsamości, podszywając się za funkcjonariusza (...) Biura (...), nawiązała połączenie telefoniczne z pokrzywdzoną i pod pretekstem prowadzonej akcji policyjnej nakłoniła ją do zawarcia umowy pożyczki o numerze (...) w banku (...) S.A., w wysokości 15.000 zł i pozostawienie ich we wskazanym miejscu, z którego zostały odebrane, czym działała na szkodę J. i J. małżeństwa C., przy czym czynu tego dopuścił się w przeciągu pięciu lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Ostródzie, sygn. akt II K 780/13 z dnia 30/01/2014r., odbytej w okresie od dnia 15.01.2014r. do dnia 16.12.2018r. - tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 §1 kk ;
2. W dniu 10 stycznia 2020 roku w L., pow. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z K. L. oraz nieustaloną osobą, doprowadziła I. G. do niekorzystnego rozporządzenia pieniędzmi w kwocie 9700 zł, 1200 euro i 100 dolarów, w ten sposób, iż działając z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd co do swojej tożsamości, podszywając się za funkcjonariusza (...) Biura (...), nawiązała połączenie telefoniczne z pokrzywdzoną i pod pretekstem prowadzonej akcji policyjnej nakłoniła ją do wypłaty środków pieniężnych z banku w wysokości 9.700 zł oraz oszczędności w walutach 1200 euro i 100 dolarów i pozostawienie ich we wskazanym miejscu, z którego zostały odebrane, powodując straty w łącznej kwocie 15.218,00 zł, czym działała na szkodę I. G., przy czym czynu tego dopuścił się w przeciągu pięciu lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Ostródzie, sygn. akt II K 780/13 z dnia 30/01/2014r., odbytej w okresie od dnia 15.01.2014r. do dnia 16.12.2018r. - tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 §1 kk ;
ORZEKA:
I. uznaje oskarżoną K. L. za winną popełnienia zarzucanych jej w akcie oskarżenia czynów, z tym ustaleniem, iż odnośnie pkt 1 J. C. (2) i J. C. (1) została wyrządzona szkoda w wysokości 20 983,61 zł (dwudziestu tysięcy dziewięciuset osiemdziesięciu trzech złotych sześćdziesięciu jeden groszy), a czyny zarzucane oskarżonej stanowiły ciąg przestępstw z art. 286 §1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 37a § 1 k.k. w zw. z art. 34 § 1 i 1a k.k. i art. 35 § 1 k.k. wymierza karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 ( trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym ;
II. uznaje oskarżonego A. K. (1) za winnego popełnia zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów, z tym ustaleniem, iż odnośnie pkt 1 J. C. (2) i J. C. (1) została wyrządzona szkoda w wysokości 20 983,61 zł (dwudziestu tysięcy dziewięciuset osiemdziesięciu trzech złotych sześćdziesięciu jeden groszy), a czyny zarzucane oskarżonej stanowiły ciąg przestępstw z art. 286 §1 kk w zw. z art. 64 §1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
III. na podstawie art. 46 § 1 k.k. nakłada na oskarżonych K. L. i A. K. (1) obowiązek naprawienia szkód wyrządzonych przestępstwami poprzez zapłatę solidarnie :
1. na rzecz J. C. (2) i J. C. (1) kwoty 20 983,61 zł (dwudziestu tysięcy dziewięciuset osiemdziesięciu trzech złotych sześćdziesięciu jeden groszy),
2. rzecz I. G. w wysokości 15 218 zł (piętnastu tysięcy dwustu osiemnastu złotych) ;
IV. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet wymierzonej K. L. w punkcie I kary ograniczenia wolności zalicza okres zatrzymania od 25 marca 2021 r. godz. 10.00 do 26 marca godz. 14.40;
V. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. L. S. kwotę 1 033,20 zł (jeden tysiąc trzydzieści trzy złote dwadzieścia groszy) brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu A. K. (1) z urzędu;
VI. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. A. K. (2) kwotę 1239,84 zł (tysiąc dwieście trzydzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt cztery grosze) brutto tytułem zwotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej K. L. z urzędu;
VII. zwalnia oskarżonych od ponoszenia opłat i wydatków, którymi obciąża Skarb Państwa.
Na oryginale właściwe podpisy
Za zgodność i praw.
z dnia 04.06.22 r.
co do K. L.
z dnia 17.02.23 r. I. I.
co do A. K. (1)
T., dnia
Sygn. akt VIII K 948/21
UZASADNIENIE
Na podstawie art. 423 § 1a kpk z uwagi na fakt złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku jedynie przez obrońcę oskarżonego A. K. (1) uzasadnienie zostało ograniczone do tej części wyroku, która odnosi się w/w oskarżonego.
A. K. (1) i K. L. w 2020 roku żyli w konkubinacie. Kobieta poszukiwała pracy, dlatego też na jednym z portali internetowych zamieściła ogłoszenia, podając swoje dane kontaktowe. Po upływie kilku godzin od zamieszczenia przez K. L. ogłoszenia, na podany przez kobietę numer telefonu skontaktował się nieustalony mężczyzna, który zaproponował jej łatwy zarobek, na co zarówno K. L., jak i A. K. (1), który również rozmawiał z mężczyzną przystali. W rozmowach mężczyzna ten przedstawiał się imieniem T..
dowody: wyjaśnienia A. K. (1) k. 228-231, 471;
K. L. k. 142-144,186-187, 191-194, 470;
W dniu 10 stycznia 2020 roku do I. G. zadzwoniła nieustalona kobieta, która znała jej dane personalne. W trakcie krótkiej rozmowy zwracała się do niej ciociu, a następnie oświadczyła, że zaraz przyjedzie do jej mieszkania. Następnie do I. G. zadzwonił mężczyzna o nieustalonej tożsamości podający się A. S. oficera (...) Biura (...) i poinformował kobietę, że jej oszczędności zgromadzone na rachunkach bankowych są zagrożone w wyniku działań siatki przestępców pracujących w różnych oddziałach placówek bankowych. Pytał ją również czy przed chwilą dzwoniła do niej kobieta oraz poinformował ją aby nikomu nie otwierała, gdyż może znaleźć się w niebezpieczeństwie. Następnie wypytał I. G. o to ile i jakie pieniądze przechowuje w domu, a jakie w banki. Poinformował ją, że może pomóc w ujęciu tychże przestępców wypłacając zgromadzone na koncie środki w kwocie 9700,00 zł. Zastrzegł aby tych pieniędzy nie dotykała, gdyż są posypane jakimś proszkiem i w ten sposób mają ująć przestępców pracujących w banku. Następnie I. G. miała udać się taksówką dl L. na ul. (...), gdzie w wyznaczonym miejscu miała pozostawić zarówno wypłacone z banku pieniądze, jak również oszczędności, które przechowywała w domu w walutach 1200 euro i 100 dolarów. Osobami odbierającymi pieniądze byli A. K. (1) i K. L..
Za pieniądze uzyskane od I. G. zgodnie z poleceniem mężczyzny podającego się za T. K. kupił samochód marki O. (...), który miał służyć do kolejnych tego typu wyjazdów.
dowody: wyjaśnienia A. K. (1) k. 228-231, 471;
- K. L. k. 142-144,186-187, 191-194, 470;
- zeznania I. G. k. 363-371, 523;
W dniu 14 stycznia 2020 roku do mieszkania J. i J. C. (1) zadzwoniła się kobieta, która w rozmowie z J. C. (1) zwracała się do niego wujku i wypytywała o różne kwestie rodzinne. Następnie na numer telefonu komórkowego J. C. (1) zadzwonił mężczyzna, który poinformował, iż jest z policji. Podawał się on za oficera (...) Biura (...) i poinformował w/w , że ich oszczędności zgromadzone na rachunkach bankowych są zagrożone, a także poprosił o pomoc w ujęciu złodziei. J. C. (2) podała mu swój numer telefonu i następnie otrzymała instrukcję aby udała się do oddziału swojego banku, gdzie miała zawrzeć rzekomo fikcyjną umowę kredytu na kwotę 15.000,00 zł, które miały być fałszywe. Kobieta udała się do wskazanej placówki bankowej, jednakże z uwagi na brak możliwości natychmiastowej wypłaty środków, mężczyzna, który cały czas utrzymywał z J. C. (2) kontakt telefoniczny polecił jej udać się do kolejnego oddziału banku. Kobieta zgodnie z poleceniem mężczyzny udała się taksówką do banku (...) SA, gdzie zawarła umowę pożyczki o numerze (...) na kwotę 15000,00 zł. Pieniądze z przedmiotowej umowy J. C. (2) wypłaciła, a następnie udała się na ul. (...), gdzie miała zostawić pieniądze na kole białego busa, który został jej dokładnie wskazany przez rozmówcę. Osobami odbierającymi pieniądze był A. K. (1) i K. L., którzy dostali telefoniczną informację, iż mają jechać do T. aby odebrać pieniądze. Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę opiewała na kwotę 20. 983,61 zł.
Pieniądze uzyskane od J. C. (2) zgodnie z poleceniem mężczyzny o imieniu T. K. i K. L. mieli zawieść do (...). Jednak postanowili oni zatrzymać je dla siebie i zerwać kontakt z T.. Pieniądze te wydali oni na własne potrzeby, kupując m. in samochód marki B. za kwotę 4000,00 zł.
dowody: wyjaśnienia A. K. (1) k. 228-231, 471;
- K. L. k. 142-144,186-187, 191-194, 470;
- zeznania J. C. (2) k. 2-6;
- zeznania J. C. (1) k. 40-43a;
- umowa pożyczki k. 11-28
A. K. (1) był uprzednio wielokrotnie karany sądownie. Wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Ostródzie, sygn. akt II K 780/13 z dnia 30 stycznia 2014 roku wymierzono ww. karę łączną w wymiarze 5 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, która została odbyta w okresie od dnia 15 stycznia 2014 roku do dnia 16 grudnia 2018 roku. Wyrok ten łączył m. in karę pozbawienia wolności orzeczoną w sprawie Sądu Rejonowego w Ostródzie o sygnaturze II K 71/12 w której był on skazany m. in. za przestępstwo z art. 280 §1 kk.
dowody: dane o karalności k. 221-222;
- wyrok Sądu Rejonowego w Ostródzie k. 398-399.
Oskarżony A. K. (1) zasadniczo przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. Wskazał jednak, iż „głównym sprawcą” był mężczyzna o nieustalonej tożsamości. Na rozprawie wykazywał on, iż to K. L. współpracowała głównie z tym mężczyzną i to ona odgrywała główną rolę w popełnianych wspólnie przestępstwach.
Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego w części, w której oskarżony przyznał się do zarzucanych mu czynów. Nie ulega jakiejkolwiek wątpliwości, że podsądny miał świadomość, iż mężczyzna zlecający odbiór pieniędzy „jest oszustem” co wynika jednoznacznie z wyjaśnień A. K. (1). Oskarżony próbował w swych wyjaśnieniach zmarginalizować swoją rolę w przedmiotowym procederze wskazując inną osobę, jako „głównego sprawcę”. Nadto wnosił o przeprowadzenie szeregu czynności, które miały potwierdzić jego nieznaczny udział w całym procederze.
Sąd, oceniając wyjaśnienia oskarżonego miał na uwadze, że ma on prawo bronić się poprzez podawanie faktów nieprawdziwych czy też poprzez zaprzeczenie, jednakże dało to Sądowi uprawnienie do ewentualnej negatywnej oceny jego wyjaśnień. W ocenie Sądu wyjaśnienia oskarżonego stanowią jedynie przyjętą przez niego linię obrony opierającą się na umniejszaniu roli w całym procederze. Zaznaczyć należy w tym miejscu, że w myśl art. 21 § 1 kk okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą. Nadto zgodnie z art. 20 kk każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających. Nie ulega wątpliwości, iż oskarżony dopuścił się popełnienia przestępstw przypisanych mu niniejszym wyrokiem wspólnie i w porozumieniu z K. L. oraz osobą, której tożsamości w toku postępowania nie ustalono. Odpowiedzialność karna A. K. (1) nie jest jednak uzależniona od odpowiedzialności współsprawców i nawet ustalenie tożsamości osoby, która nawiązała kontakt telefoniczny z K. L. nie umniejszyłoby odpowiedzialności karnej A. K. (1), jak również nie wpłynęłoby na wymiar orzeczonej wobec niego kary w związku z udziałem w przestępczym procederze. Należy zaznaczyć, że dokonano sprawdzenia monitoringu w L., jednak oko kamery nie obejmowało miejsca zdarzenia.
Nadto powszechnie wiadomym jest, że nagranie monitoringu przechowywane jest maksymalnie przez okres jednego roku. Pozostałe wnioski w zakresie doprowadzenia do Sądu głównego inicjatora zdarzeń, czy też pozyskanie billingów telefonu K. L. nie zasługiwały na uwzględnienie, albowiem jak już podkreślano wyżej nie mogłyby mieć wpływu na odpowiedzialność karną A. K. (1). Wniosek w zakresie przesłuchania świadków Sąd również ocenił jako bezzasadny. Analiza akt sprawy jednoznacznie wskazuje, iż A. K. (1) nie kontaktował się z pokrzywdzonymi, a jego rola ujawniała się w końcowej fazie procederu i polegała na odbiorze zostawionych przez pokrzywdzonych pieniędzy. Jeszcze raz należy zaznaczyć, że kodeksowa regulacja nakazuje, aby każdemu ze współdziałających przypisać jego własny czyn zabroniony, którego kwalifikacja prawna może wykazywać istotne różnice w zakresie strony podmiotowej w stosunku do oceny prawnej zachowań pozostałych osób uczestniczących w jego realizacji. W postanowieniu z 9 stycznia 2018 r. (II KK 272/17, L.) SN stwierdził: "zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej wyrażona w art. 20 kk oznacza, że każda z osób współdziałających przy popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojego zamiaru i świadomości zdarzeń, w których uczestniczy. Nie ma zatem żadnych ustawowych przeszkód do tego, aby główny sprawca odpowiadał za popełnienie przestępstwa oszustwa, a pomocnik za pomoc udzieloną do czynu, w dokonaniu którego miał świadomość współuczestniczenia".
Przymiot prawdziwości Sąd przyznał wyjaśnieniom K. L., która w sposób szczegółowy opisała w jaki sposób dochodziło do odbierania pieniędzy od pokrzywdzonych. Wyjaśnienia podsądnej znajdują potwierdzenie w zgromadzonych dowodach, w tym zeznaniach samych pokrzywdzonych. Brak jest zatem podstaw, by odmówić im wiary.
Sąd dał wiarę zeznaniom J. C. (2) , J. C. (1) i I. G. w całości. Ww. szczegółowo opisali przebieg rozmowy z nieustaloną osobą, która podawała się za funkcjonariusza (...) Biura (...) oraz sposób przekazania pieniędzy. Ww. wyczerpująco opisali wszelkie okoliczności sprawy, a ponadto ich zeznania korespondują i uzupełniają się z wyjaśnieniami oskarżonych.
Sąd uznał za wiarygodne ujawnione w toku rozprawy dowody z dokumentów, ponieważ okoliczności w nich stwierdzone korespondują z przeprowadzonymi dowodami z zeznań świadków oraz wyjaśnieniami oskarżonych, jak również zostały one sporządzone w sposób zgodny z prawem, a ponadto strony nie kwestionowały ich prawdziwości ani prawidłowości ich sporządzenia.
Przedmiotem ochrony przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 kk jest mienie.
W odniesieniu do przestępstwa oszustwa - pojęcie mienia obejmuje wszelkie prawa majątkowe, rzeczowe i obligacyjne, w tym także usługi, świadczenia, zyski lub pożytki stanowiące majątek. Czynność sprawcza polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym. To zachowanie karalne opisane w znamionach przestępstwa z art. 286 § 1 kk jest złożonym działaniem lub zaniechaniem i może przybierać postać wprowadzenia w błąd tej osoby, wyzyskania jej błędu lub wyzyskania niezdolności tej osoby do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Błąd w rozumieniu przestępstwa oszustwa to fałszywe wyobrażenie, czyli urojenie lub nieświadomość, dotyczące faktów, zjawisk, stosunków, okoliczności dotyczących osób, jakości, liczby i wartości rzeczy, a także co do istniejących przepisów prawnych, natomiast wprowadzenie w błąd polega na podjęciu przez sprawcę podstępnych zabiegów prowadzących do wywołania u pokrzywdzonego mylnego wyobrażenia o rzeczywistości. Przepis art. 286 § 1 kk nie wymaga, aby dla wprowadzenia w błąd sprawca podejmował szczególne czynności, polegające na działaniu podstępnym lub chytrym. Dla uznania, iż mamy do czynienia z wprowadzeniem w błąd wystarczające jest każde, jakiekolwiek działanie, które może doprowadzić do powstania błędnego wyobrażenia o rzeczywistości u osoby rozporządzającej mieniem. Musi ono jednak dotyczyć tzw. istotnych okoliczności danej sprawy, które mogą mieć wpływ na podjęcie przez oszukiwaną osobę określonej decyzji rozporządzenia mieniem. Innymi słowy działanie mające na celu wywołanie błędu, odnosić się musi do okoliczności powodującej, że rozporządzenie mieniem ma charakter niekorzystny. Wprowadzenie w błąd może przejawiać się w najrozmaitszych formach. Może zostać dokonane słowem, pismem, gestem lub w jakikolwiek inny sposób. Może polegać na podjęciu przez sprawcę określonego działania, np. złożeniu określonego oświadczenia, dokumentów stwierdzających nieprawdę lub sfałszowanych, manipulacji urządzeniami kontrolnymi, takimi jak np. zegary kontrolne mierzące ilość zużytej energii, gazu, wody, pary, licznikami kilometrów, automatami gier losowych, naklejaniu cen zdjętych z tańszego towaru, używaniu mylących określeń, wieloznacznych słów lub niejasnych sformułowań. Przestępstwo określone w art. 286 § 1 kk jest przestępstwem materialnym, którego skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem, co oznacza wszelkie czynności prowadzące do zmiany we władaniu mieniem. Momentem decydującym o rozmiarach szkody jest zestawienie ze sobą stanu majątkowego istniejącego bezpośrednio przed dokonaniem niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osobę oszukaną oraz stanu majątku po dokonaniu tej czynności przez oszukanego. Na wielkość szkody nie wpływają zmiany stanu majątkowego wynikające z późniejszego rozwoju wydarzeń. Przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 kk jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Zachowanie sprawcy musi być zatem ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując zachowanie, musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Charakterystyczny dla strony podmiotowej tego przestępstwa zamiar bezpośredni powinien obejmować także sposób działania zmierzającego do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć użyć takiego właśnie sposobu działania, np. zaciągnięcia pozorowanej pożyczki, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia przy realizowaniu każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Zamiar sprawcy na płaszczyźnie intelektualnej musi więc obejmować dwa elementy. Z jednej strony, sposób zachowania sprawcy polegający przykładowo na wprowadzeniu w błąd. Z drugiej strony, sprawca musi mieć świadomość, że co najmniej może uzyskać korzyść majątkową z planowanego zachowania w wyniku zastosowanego sposobu działania oraz świadomość więzi przyczynowej łączącej podejmowane przez niego działania z niekorzystnym rozporządzeniem mienie. Sprawca nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć w tym celu użyć określonego sposobu działania lub zaniechania.
W oparciu o powyższe rozważania, jak również zgromadzony i uznany za obiektywny w tej sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, iż oskarżony A. K. (1) wypełnił swoim działaniem dyspozycję art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.
Kwestią bezsprzeczną, wynikającą z wiarygodnych, spójnych i rzeczowych relacji pokrzywdzonych jest, że padli ofiarami oszustwa metodą „na policjanta”. Jak znane jest Sądowi z urzędu, w tego typu przestępczym procederze działają zwykle grupy osób, z których jedna z osób telefonicznie nawiązuje rozmowę z potencjalną ofiarą, której sugeruje, że jest funkcjonariuszem organów ścigania, po to by w dalszej rozmowie poprosić o pomoc w ujęciu oszustów poprzez wypłacenie pieniędzy. Po uzyskaniu zgody i wypłaceniu pieniędzy przez ofiarę przestępstwa do akcji wkracza współsprawca, tzw. „odbierak”, który przejmuje pozostawione przez pokrzywdzonego w ustalonym miejscu pieniądze. Jak wynika z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego sprawy, rola oskarżonego i K. L., sprowadzała się do odbierania gotówki od pokrzywdzonych. W obu przypadkach całe zdarzenie, jakie rozegrało się przed momentem przekazania pieniędzy obywało się przy uczestnictwie innej nieustalonej osoby. Oskarżony działał więc wspólnie i w porozumieniu z innymi sprawcami, co jest na gruncie niniejszej sprawy bezsporne o oczywiste. Z wyjaśnień oskarżonego i K. L. wynika jasno, iż zdawali sobie sprawę jaką rolę mają odegrać w przedmiotowym procederze. A. K. (1) wypełnił swoją rolę „odbieraka”, doprowadzając tym przestępczy plan do końca. Okoliczność, iż oskarżony był jedynie osobą odbierającą pieniądze nie umniejsza jednak jego roli w przestępstwie, wręcz przeciwnie, jego rola jest kluczowa dla wystąpienia skutku przestępstwa w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonych. Gdyby bowiem oskarżony nie wypełnił swojego zadania i nie odebrał pieniędzy od pokrzywdzonych, to do przestępstwa w ogóle by nie doszło, skoro ma ono materialny charakter. Pamiętać należy, że istotą współsprawstwa jest wyraźne lub milczące porozumienie współsprawców, zawarte przed popełnieniem przestępstwa lub w jego trakcie. Istotne i wymagane nie jest jednak wspólne dokonanie poszczególnych czynności czasownikowych, lecz realizacja zespołu znamion przestępstwa z objęciem zamiarem całości zdarzenia jak działania własnego (niezależnie od odpowiedzialności współsprawcy za rozmiary jego własnego ekscesywnego działania). Każda z osób obejmuje swoim zamiarem realizację wszystkich znamion czynu przestępczego. O wspólnym działaniu możemy mówić nie tylko wtedy, gdy każdy ze współsprawców realizuje część znamion czynu zabronionego, ale także wtedy, gdy współdziałający nie realizuje żadnego znamienia czasownikowego uzgodnionego czynu zabronionego, ale wykonane przez niego wcześniej lub w trakcie trwania czynu czynności stanowią istotny wkład we wspólne przedsięwzięcie. Działania poszczególnych współsprawców muszą mieć istotny, dopełniający się charakter, wspólnej realizacji znamion konkretnego czynu, zgodnie z przyjętym podziałem ról, przy czym podział tych ról, oparty na porozumieniu, może nastąpić per facta concludentia. Dla przyjęcia współsprawstwa, ważne jest, aby każdy ze wspólników utożsamiał się z działaniami pozostałych, traktując takie zachowanie jako swoje, nawet wówczas, gdy osobiście nie wykonywał żadnych czynności czasownikowych przestępstwa. Wystarczy porozumienie osiągnięte w czasie wykonywania czynu. Ustawa nie wprowadza żadnych dodatkowych warunków dotyczących formy porozumienia. Może do niego dojść nawet w sposób dorozumiany.
Zdaniem Sądu zgromadzony materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, iż A. K. (1) wspólnie z K. L. i inną osoba o nieustalonej tożsamości działał wspólnie i w porozumieniu. W ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że oskarżony miał pełną świadomość, że bierze udział w popełnianiu przestępstwa. Należy też wskazać, iż to oskarżeni w obu przypadkach osiągnęli korzyść majątkową z popełnionych przestępstw, gdyż odebrane pieniądze przeznaczyli na własne potrzeby.
Sąd nie kwestionuje, że oskarżony mógł nie posiadać pełnej świadomości co do szczegółowych mechanizmów działania osoby z którą kontaktował się wyłącznie telefonicznie, tym niemniej taka świadomość nie jest niezbędna do tego aby przypisać mu współsprawstwo w popełnieniu zarzucanego czynu. Tzw. „metoda na policjanta” jest znana od lat. Niemożliwym jest, aby o tej metodzie oszukiwania ludzi oskarżony nigdy nie słyszał. Brak pełnej świadomości, co do szczegółów przebiegu czynu, jest nieistotny z punktu widzenia świadomości oskarżonego co do tego, że bierze udział w przestępstwie oszustwa jako jeden z elementów całego przestępnego planu, tj. jako jeden ze sprawców. Ten rodzaj przestępstwa oszustwa, którego jednym ze sprawców był oskarżony jest na tyle metodą skomplikowaną i opartą na podziale ról, że w sytuacji gdy zabraknie jednego z elementów, tj. udziału jednego ze sprawców, to przestępstwo nie będzie miało szansy powodzenia. Tym samym, w ocenie Sądu, wykazane zostało powyżej, że oskarżony A. K. (1) doskonale wiedział, że bierze udział w przestępstwie oszustwa, a jego rola w tym przestępstwie miała istotne znaczenie dla jego zaistnienia.
Przestępstwo z art. 286 § 1 kk, które swoim działaniem wypełnił oskarżony A. K. (1) zagrożone jest karą pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu. Zgodnie z art. 91 § 1 kk jeżeli sprawca popełnia w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności, dwa lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, sąd orzeka jedną karę określoną w przepisie stanowiącym podstawę jej wymiaru dla każdego z tych przestępstw, w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
W ocenie Sądu oskarżony popełnił przypisane mu czyny w warunkach ciągu przestępstw. Wskazuje na to okoliczność, iż działał on w krótkich odstępach czasu, gdyż zarówno odebranie pieniędzy od pokrzywdzonych miały miejsce na przestrzeni 4 dni. Oczywiście wszystkie te zdarzenia miały miejsce przed zapadnięciem wyroku, gdyż wszystkie są przedmiotem niniejszej sprawy. Niewątpliwie też oskarżony do ich dokonania wykorzystał tę samą sposobność, tj. wyzyskał błąd pokrzywdzonych, który został wywołany przez nieustalona osobę i który dotyczył tego, iż pokrzywdzeni mieli uczestniczyć w zorganizowanej przez (...) Biuro (...) akcji. Wobec powyższego Sąd w niniejszej sprawie wymierzył za wszystkie przypisane oskarżonemu czyny jedną karę pozbawienia wolności, jednak jej wymiar mógł wynieść pomiędzy sześcioma miesiącami a dwunastoma latami.
Orzekając wysokość kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy Sąd brał pod uwagę okoliczność, iż przestępstwo popełnione przez oskarżonego należy do kategorii przestępstw umyślnych, zaś oskarżony miał pełną świadomość swojego przestępczego działania, co również wpływa na wyższy stopień zawinienia. Nadto przestępstwo to cechuje się wysokim stopniem społecznej szkodliwości i powinno być w sposób szczególny napiętnowane, w celu oddziaływania w ramach prewencji ogólnej i indywidualnej. W ocenie Sądu oszustwo osób starszych tzw. metodą „na policjanta” zasługuje na szczególne potępienie, charakteryzuje się ono bowiem brakiem poszanowania podstawowych norm obowiązujących w społeczeństwie i skierowane jest przeciwko osobom w podeszłym wieku, których nadmierne zaufanie, a czasem wręcz naiwność sprawcy z premedytacją wykorzystuję. Jednocześnie zachowanie oskarżonego zostało skierowane przeciwko wysoko cenionemu przez ustawodawcę dobru chronionemu prawem, jakim jest mienie. Sąd zważył na okoliczność, iż oskarżony był karany sądownie, w tym za przestępstwo podobne. Podkreślić należy, iż tego rodzaju przestępstwa są wyjątkowo dotkliwe dla pokrzywdzonych i są niestety dość częstym zjawiskiem w naszym kraju. Rodzi to narastanie w społeczeństwie poczucia zagrożenia. Działanie oskarżonego, które było nakierowane na osiągnięcie korzyści majątkowej kosztem innych osób, należy w tym kontekście ocenić jako naganny. Jest to bowiem działanie wymierzone nie tylko w konkretną osobę, ale również w zasady wzajemnych relacji, na których opiera się prawidłowe funkcjonowanie społeczeństwa.
Na zasadzie art. 46 § 1 kk wobec złożenia przez oskarżyciela publicznego wniosków o naprawienie szkody, Sąd nałożył na oskarżonych K. L. i A. K. (1) obowiązek naprawienia szkód wyrządzonych przestępstwem poprzez zapłatę solidarnie na rzecz J. C. (2) i J. C. (1) kwoty 20 983,61 zł, a także I. G. w wysokości 15 218 zł. Sąd zmodyfikował przyjętą przez oskarżyciela publicznego wysokość szkody, albowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że na podstawie umowy pożyczki J. C. (2) winna zwrócić łącznie 20 983,61 zł.
Na podstawie § 17 ust 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu Sąd przyznał od Skarbu Państwa na rzecz ustanowionego z urzędu obrońcy oskarżonego – adw. L. S. kwotę 1 033,20 zł brutto.
Na podstawie art. 624 § 1 kpk Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, określając, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa. Sąd zwolnił oskarżonego według zasad słuszności, z uwagi na wysokość szkód. Ponadto Sąd brał pod uwagę okoliczność, iż wymierzył oskarżonemu bezwzględną karę pozbawienia wolności, która dodatkowo zmniejsza prawdopodobieństwo ściągnięcia kosztów procesu od oskarżonego w całości lub w części w drodze egzekucji.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Toruniu
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Sławomir Więckowski
Data wytworzenia informacji: