Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2024 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący sędzia Anna Kardas

Protokolant sekretarz sądowy Ewa Barańczyk

w obecności oskarżyciela ----

po rozpoznaniu dnia 6 listopada 2024 roku i 27 listopada 2024 roku

sprawy:

C. D. (1)

s. J. i K. z domu R.

ur. (...) w (...)

oskarżonego o to, że:

1.  pełniąc funkcję prezesa i zajmując się sprawami gospodarczymi (...) z siedzibą (...), ul. (...), NIP (...), w szczególności finansowymi uporczywie nie wpłacał (...) w (...), wbrew art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2004 roku o podatku od towarów i usług, w terminie ustawowym do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, podatku od towarów i usług za okres od maja do października 2022 r. w łącznej kwocie 71.438,00 zł

tj. wykroczenie skarbowe z art. 57 § l kks w zw. z art.9 § 3 kks

2.  pełniąc funkcję prezesa i zajmując się sprawami gospodarczymi (...) z siedzibą (...), ul. (...), NIP (...), w szczególności finansowymi zatrudniając pracowników, działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru, w okresie od 21 marca 2022r. do 20 grudnia 2022r., wbrew przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie wpłacał w ustawowych terminach (tj. do dnia 20-go miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczkę pobrano) na rachunek (...)w (...)kwot zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobranych jako płatnik za okres od lutego do listopada 2022r. w łącznej kwocie 23.846,00 zł

tj. przestępstwo skarbowe z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks i art. 9 § 3 kks

orzeka

I.  uznaje oskarżonego C. D. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt 1 aktu oskarżenia czynu stanowiącego wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks i za to na podstawie art. 57 § 1 kks wymierza mu karę grzywny w kwocie 1500 zł (tysiąc pięćset złotych);

II.  uznaje oskarżonego C. D. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt 2 aktu oskarżenia czynu, stanowiącego występek z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks i art. 9 § 3 kks i za to na podstawie art. 77 § 2 kk wymierza mu karę 20 (dwudziestu) stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 100,00 (stu) złotych;

III.  na podstawie art. 24 § 1 kks za karę grzywny wymierzona oskarżonemu C. D. (2) w punkcie II wyroku czyni w całości odpowiedzialną (...)z siedzibą w(...)

IV.  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych, a wydatkami obciąża Skarb Państwa.

Sygnatura akt: VIII K 130/24

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 29 listopada 2024 roku C. D. (2) został uznany za winnego tego, że:

3.  pełniąc funkcję prezesa i zajmując się sprawami gospodarczymi (...)z siedzibą (...), ul. (...), NIP (...), w szczególności finansowymi uporczywie nie wpłacał (...) w (...), wbrew art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2004 roku o podatku od towarów i usług, w terminie ustawowym do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, podatku od towarów i usług za okres od maja do października 2022 r. w łącznej kwocie 71.438,00 zł, tj. wykroczenia skarbowego z art. 57 § l kks w zw. z art. 9 § 3 kks,

4.  pełniąc funkcję prezesa i zajmując się sprawami gospodarczymi (...) z siedzibą (...), ul. (...), NIP (...), w szczególności finansowymi zatrudniając pracowników, działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru, w okresie od 21 marca 2022r. do 20 grudnia 2022r., wbrew przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie wpłacał w ustawowych terminach (tj. do dnia 20-go miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczkę pobrano) na rachunek (...) w (...)kwot zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobranych jako płatnik za okres od lutego do listopada 2022r. w łącznej kwocie 23.846,00 zł, tj. przestępstwa skarbowego z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks i art. 9 § 3 kks.

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej, sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Spółka (...)z siedzibą w (...)prowadziła działalność gospodarczą, której przedmiotem była realizacja projektów związanych z odnawialnymi źródłami energii. Zadania spółki były ukierunkowane na planowanie i aranżowanie spotkań biznesowych z klientami. Prezesem Zarządu spółki również od stycznia do listopada 2022 był oskarżony C. D. (2).

W związku z wykonywaną funkcją i zatrudnianiem pracowników C. D. (2). był zobowiązany jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 32 i art. 38 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych do obliczania i pobierania w ciągu roku od podatników zaliczek na podatek dochodowy oraz przekazywania ich do 20-go dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczki pobrano, na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika. C. D. (2) w okresie od lutego do listopada 2022 roku nie wpłacił w ustawowych terminach na rachunek (...) w(...) kwot zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobranych jako płatnik w kwocie łącznej 23.846 złotych.

C. D. (2) był również zobowiązany jako podatnik podatku od towarów i usług na podstawie art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług do wpłacania na rachunek (...) w (...)w terminie ustawowym do dnia 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy podatku od towarów i usług za okres od maja do października 2022 roku w łącznej. C. D. (2) nie wpłacił w ustawowych terminach należnego podatku od towarów i usług za wskazany okres w łącznej kwocie 71.438 złotych.

Dowody:



zawiadomienie (...) w (...) – k. 3



deklaracja dla podatku od towarów i usług – k. 5-12



Informacja z Krajowego Rejestru Sądowego – k. 13-15



dokumentacja skarbowa – k. 20-23, k. 40-53



lista zaległości wraz z odsetkami - k. 25 -26, k.89-90



wyjaśnienia oskarżonego C. D. (2) – k. 31-32, k.59-60, k.91-92

W dniu 11 lipca 2022 roku spółka złożyła wniosek o rozłożenie na raty zaległości podatkowej z tytułu podatku od towarów i usług za maja 2022 r. wskazując że brak zapłaty wynika z trudności ze ściągnięciem należności od kontrahentów. Decyzją Naczelnika (...)w (...) z dnia 9 sierpnia 2022 r. rozłożono na raty zaległość podatkową spółki z tytułu podatku od towarów i usług za maja 2022 roku w kwocie 24.122 wraz z odsetkami za zwłokę na cztery równe raty po 6065,75 zł. Uiszczono jedynie jedną ratę.

Dowody:



Decyzja Naczelnika (...) w (...) o rozłożeniu na raty– k. 16-19

Postanowieniem z 20 stycznia 2023 roku Sąd Rejonowy w (...) oddalił wniosek(...) w (...) o ogłoszenie upadłości stwierdzając jednocześnie, że materiał zgromadzony w sprawie daje podstawę do rozwiązania spółki bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego.

Dowody:



Postanowienie Sądu (...) z 20 stycznia 2023 r.– k. 36-37

Postanowieniem z 4 stycznia 2024 roku Naczelnik (...) w (...) postanowił wezwać (...)w (...) do udziału w postępowaniu w charakterze podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

Dowody:



Postanowienie Naczelnika (...) w (...)z 4 stycznia 2024 r.– k. 61

C. D. (2) nie był dotychczas karany. Ma 58 lat, jest żonaty. Ma czworo dzieci z czego dwoje pozostaje na jego utrzymaniu. Z wykształcenia jest ekonomistą. Dorychczas utrzymywał się z oszczędności. Od 1 listopada pełni funkcję dyrektora sprzedaży pomp ciepła i uzyskuje wynagrodzenie zależne od obrotu firmy. Nie wskazał wysokości wynagrodzenia ani na etapie postępowania przygotowawczego ani w toku rozprawy.

Dowód:



karta karna – k. 80



protokoły przesłuchania oskarżonego – k. 31-32, k.59-60, k.91-92

C. D. (2) w postępowaniu przygotowawczym nie przyznał się do zarzucanych czynów. Podobne stanowisko zajął w postępowaniu sądowym wskazując, że spółka straciła płynność finansową. Nie kwestionował samego faktu powstania zaległości oraz jej wysokości. Wyjaśniał, że przyczyną tego były pandemia wirusa (...) oraz wybuch wojny na (...). Doprowadziło to do załamania rynku pomp ciepła w lutym 2022 roku. W konsekwencji upadła spółka (...), która była głównym kontrahentem spółki (...). Obie spółki złożyły wnioski o upadłość. Wniosek został uwzględniony w stosunku do spółki (...), natomiast z uwagi na brak środków do pokrycia kosztów postępowania oddalono wniosek co do spółki (...). Oskarżony w swoich wyjaśnieniach podkreślał wielokrotnie, że dopełnił wszelkich starań i wymogów określonych w art. 299 ksh oby uwolnić się od odpowiedzialności. Potwierdził, że zarząd spółki był świadomy zaległości wobec Urzędu Skarbowego zostały one zgłoszone we wniosku do sądu gospodarczego. Przyznał że w okresie objętym zarzutem spółka zatrudniała około 30 pracowników.

Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonego za wiarygodne i wobec powyższego mogły one stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Oskarżony nie poważał obowiązku odprowadzania podatku oraz pobranych zaliczek. Wiedział, że ten obowiązek spoczywał na nim jako osobie zajmującej się sprawami gospodarczymi spółki. Nie kwestionował również należności skarbowych. Odmienna była jednak jego ocena prawna ustalonego stanu faktycznego.

Nadto Sąd poczynił ustalenia faktyczne w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty, które, sąd uznał za prawdziwe i sporządzone w sposób rzetelny. Zgromadzone dokumenty pochodziły od uprawnionych organów (urząd ukarbowy, sąd) i nie zostały zakwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd zważył, co następuje.

Przepis art. 77 kks penalizuje samo nieodprowadzenie w terminie pobranych od podatnika kwot podatku. Przez podatek na mocy art. 53 § 30 kks należy rozumieć również zaliczki na podatek. W paragrafie 2 powołanego przepisu ustawodawca przewidział odpowiedzialność za przestępstwo skarbowe w przypadku, gdy kwota niewpłaconego podatku jest małej wartości. Zgodnie z treścią art. 53 § 14 kks mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

C. D. (2) był zobowiązany jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 32 i art. 38 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych do obliczania i pobierania w ciągu roku od podatników zaliczek na podatek dochodowy oraz przekazywania ich do 20-go dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczki pobrano, na rachunek właściwego urzędu skarbowego. W przedmiotowej sprawie wartość niewpłaconych zaliczek nie przekraczała dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Tym samym zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona znamiona określone w art. 77 § 2 kks i został on uznany winnym popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks w zw. z art. 9 § 3 kks.

W ocenie Sądu Najwyższego "niewpłacenie na rachunek organu podatkowego obliczonego i pobranego podatku nie musi polegać na fizycznym przejęciu przez płatnika kwoty stanowiącej jego równowartość" (wyrok SN z dnia 16 maja 2002, IV KKN 427/98, LEX nr 55193, wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2002, IV KKN 426/98, LEX nr 55193). W orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że podatek jest pobrany wówczas, gdy dokonano jego potrącenia, tj. gdy wypłacono podatnikowi kwotę pieniężną po odliczeniu podatku podlegającego pobraniu ( wyrok SN z dnia 19 sierpnia 1999, III KKN 434/97, Prok. i Pr. 2000, nr 1, poz. 16; wyrok SN z dnia 16 maja 2002, IV KKN 427/98, Prok. i Pr. 2003, nr 2, poz. 12).

W kontekście wyjaśnień składanych przez oskarżonego należy wskazać, że Sąd Najwyższy w kilku orzeczeniach akcentował, że kondycja finansowa płatnika nie ma znaczenia dla odpowiedzialności karnoskarbowej płatnika (tak - wyrok SN z dnia 16 maja 2002 , IV KKN 427/98, Prok. i Pr. 2003, nr 2, poz. 12; wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2002, IV KKN 426/98, LEX nr 55193; wyrok SN z dnia 19 sierpnia 1999, III KKN 434/97, Prok. i Pr. 2000, nr 1, poz. 16; postanowienie SN z dnia 25 października 1995, I KZP 30/95, OSP 1996, z. 4, poz. 68). Przyjmuje się bowiem, że środki pieniężne nie należą do płatnika, należą do podatnika (do czasu pobrania) i do Skarbu Państwa (od czasu wpłacenia), powinnością zaś płatnika jest jedynie obliczyć, pobrać podatek i wpłacić go na rachunek organu. Jeżeli płatnik środki finansowe posiada, przeznacza je jednak na inny uzasadniony ekonomicznie cel, zwłaszcza na podtrzymanie działalności gospodarczej, w grę wchodzi jedynie umniejszenie winy, nigdy zaś jej wyłączenie.

Oskarżony składając deklarację o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy dał tym samym wyraz temu, że wynagrodzenia zostały wypłacone a zaliczki pobrane.

Czyn z art. 77 § 2 kks zagrożony jest karą grzywny do 720 stawek dziennych. Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej; jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa – 720 (art. 23 § 1 i 3 kks). Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.

Za przypisany czyn sąd wymierzył oskarżonemu karę 20 stawek dziennych grzywny po 100 zł jedna stawka. O orzeczonej liczbie stawek dziennych zadecydowało to, że oskarżony nie był dotychczas karany. Sąd miał również na uwadze trudną sytuację finansową spółki w okresie objętym zarzutem oraz fakt, że dotychczas oskarżony nie zaniedbywał obowiązku uiszczania należności publicznoprawnych. Natomiast ustalając stawkę dzienną – na najniższym możliwym poziomie (w 2010 roku minimalne wynagrodzenie wynosiło 3000 zł a zatem jedna dzienna stawka nie mogła być niższa niż 100 zł), sąd brał pod uwagę to, że oskarżony do tej pory nie uzyskiwał dochodów, żył z oszczędności i dopiero podjął nowe zatrudnienie. Dodatkowo na utrzymaniu ma dwoje dzieci.

Zdaniem sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, wina oskarżonego C. D. (2) w zakresie popełnienia czynu wskazanego w punkcie I aktu oskarżenia, tj. wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks również nie budziła wątpliwości.

Stosownie do treści art. 57 § 1 kks podatnik, który uporczywie nie wpłaca podatku podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Przedmiotem ochrony wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks jest mienieS. P. Podmiotem wykroczenia skarbowego uporczywego niewpłacania podatku jest podatnik. Czynność sprawcza polega na niewpłaceniu podatku w terminie, przy czym musi mieć ono charakter uporczywy. Zatem wykroczenie to przynależy do grupy czynów zabronionych wymagających powtarzalności, którego penalizacja wchodzi w grę dopiero wówczas, gdy powtarza się ono wielokrotnie (A. S., Pomijalny (pozorny) zbieg przepisów ustawy..., s. 32-33). Jednorazowe zaniechanie zapłaty podatku co do zasady nie stanowi o uporczywości (odmiennie T. Grzegorczyk, Kodeks karny skarbowy..., 2006, s. 328; L. Wilk (w:) L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy..., s. 273-274; A. Błachnio, K. Rola-Stężycka, Uporczywe niewpłacanie podatku..., s. 66).

Karalne z art. 57 § 1 kks jest jedynie "uporczywe" niewpłacanie w terminie podatku. Nie można jednak uznać za usprawiedliwiające opóźnienie w regulowaniu podatku niezgromadzenie przez podatnika na czas środków finansowych na pokrycie podatku w terminie. Chodzi bowiem o brak środków na sam podatek, który reguluje się "od czegoś" (dochód, czynności, usługi, itd.) w sytuacji, gdy istniały środki finansowe na tę transakcję, która jest podstawą opodatkowania. Zła wola podatnika polega tu na tym, że gromadzi on środki na same czynności podlegające opodatkowaniu, a nie interesuje się potrzebą ich posiadania także na podatek od tych czynności, ani nie podejmuje prób skorzystania z dopuszczalnych ulg przy czasowym braku środków, np. z rozłożenia podatku na raty czy odroczenia jego płatności. Uporczywości nie można tu zatem ograniczać, jak na gruncie art. 209 k.k., jedynie do sytuacji, gdy podatnik ma środki na uregulowanie zobowiązania - podatku - ale mimo to uporczywie go nie płaci (zob. postanowienie SN z dnia 27 marca 2003 r., I KZP 2/03, OSNKW 2003, nr 5 -6, poz. 57, s. 83, a także np. A. B., K. Rola-S., Uporczywe niewpłacanie podatku w terminie a przedawnienie karalności, Prok. i Pr. 2009, nr 3. s. 63-69).

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, iż mamy do czynienia z wielokrotnością zachowań oskarżonego, który nie wpłacał podatku w wyznaczonych terminach i czynił to w sposób świadomy. Oskarżony świadomie, kredytując w istocie swoją działalność gospodarczą kosztem należności Skarbu Państwa, wielokrotnie na przestrzeni dłuższego okresu czasu uchylał się od terminowego uiszczania należności podatkowych co musi być oceniane jako naganne niezależnie od rodzaju i charakteru prowadzonej poprzez niego działalności gospodarczej oraz prób „ratowania” tej działalności. Uchylanie się od uiszczenia należności podatkowych miało miejsce kilkukrotnie co świadczy o tym, że było to świadome systematyczne zachowanie się oskarżonego. Zwrócić należy uwagę iż mimo rozłożenia decyzją Naczelnika (...)należności publicznoprawnej za maj 2022 r. na cztery raty podatek nie został uregulowany, uiszczono jedynie jedną ratę.

Sąd oczywiście dostrzega fakt, że oskarżony wypełnił obowiązek zgłoszenia w terminie ustawowym wniosku o upadłość spółki, jednakże przesłanki odpowiedzialności cywilnoprawnej oraz karnoprawnej są odrębne. Oskarżony przyznał, że w okresie od maja 2022 do października 2022 spółka prowadziła działalność gospodarczą, wykonywane były usługi które miały „utrzymać” spółkę na rynku i w ramach tych usług wystawiano faktury VAT. Oskarżony nie może uchylać się od odpowiedzialności powołując się jedynie na okoliczność niewypłacalności kontrahentów, w szczególności spółki (...). Tym bardziej, że oskarżony z uwagi na powiązania gospodarcze i rodzinne doskonale znał sytuację finansową spółki (...) i wiedział że jest to podmiot u progu upadłości. Sąd podziela pogląd wyrażany wielokrotnie w orzecznictwie, iż nie można do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł jak do innych rozliczeń, a podatnik nie może przerzucać na S. P. i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych i nie płacić w terminie swoich zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków.

Sąd postanowił wymierzyć oskarżonemu za wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks karę grzywny w wysokości 1500 złotych. Zdaniem Sądu orzeczona wobec oskarżonego kara 1500 złotych grzywny jest odpowiednia do stopnia winy oraz społecznej szkodliwości czynu sprawcy a przede wszystkim spełni swą rolę w zakresie prewencji ogólnej i indywidualnej. Oskarżony nie był dotychczas karany. Sąd uznał, że szczególne okoliczności popełnienia czynu a przede wszystkim wysokość wyrządzonej szkody (łącznie 71.438 złotych) uzasadniały wymierzenie kary grzywny w orzeczonej wysokości.

Na podstawie art. 24 § 1 kks za karę grzywny wymierzoną C. D. (2) w punkcie II wyroku uczyniono w całości odpowiedzialną (...)spółkę (...) z siedzibą w (...).

Na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art.113 § 1 kks w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. 83.49.223 ze zm.) Sąd zwolnił oskarżonego od opłaty, a poniesionymi wydatkami obciążył Skarb Państwa, mając na uwadze uzyskane w toku postepowania informacje o sytuacji finansowej oskarżonego.