Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

8 stycznia 2021 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu - V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Izabela Foksińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Karolina Marcinkowska

po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 2021 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko BROWAR (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego BROWAR (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 64.838,23 zł (sześćdziesiąt cztery tysiące osiemset trzydzieści osiem złotych i dwadzieścia trzy grosze) z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych od kwoty 58.378,30 zł za okres od 15 października 2019 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego BROWAR (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 8.336,00 zł (osiem tysięcy trzysta trzydzieści sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 3052/19

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 8 stycznia 2021 roku

Powód (...) Bank (...) S.A. w W. domagał się od pozwanego Browar (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. zapłaty kwoty 64.838,23 zł z odsetkami umownymi naliczonymi od kwoty 58.378,30 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 15 października 2020 roku do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powód zawarł z pozwanym umowę pożyczki. Pozwany nie wywiązał się z warunków umowy i zadłużenie stało się w całości wymagalne w dniu 16 lutego 2019 roku. Powód wskazał, że kwota 58.378,30 zł stanowi kapitał kredytu, kwota 1.060,21 zł odsetki zapadłe naliczone do dnia 16 lutego 2019 roku a kwota 5.399,72 zł odsetki karne skapitalizowane za okres od 28 września 2018 roku do 14 października 2019 roku.

W dniu 27 listopada 2019 roku tutejszy Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapały pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, że powództwo jest przedwczesne, bowiem pozwany ubiega się o restrukturyzację zobowiązania. Dotychczasowy wniosek pozwanego w tym zakresie powód pozostawił bez rozpoznania. W piśmie procesowym z dnia 12 października 2020 roku pozwany wskazał, że powód nie przeprowadził obligatoryjnej procedury, o której mowa w art. 75c ustawy Prawo Bankowe, a więc nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy.

Sąd ustalił, co następuje :

W dniu 31 maja 2016 roku między (...) Bank (...) S.A. w W. a Browar (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. doszło do zawarcia umowy pożyczki (...) nr (...).

(...) Bank (...) S.A. w W. udzielił Browar (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. pożyczki w kwocie 95.100 zł z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej.

Browar (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. zobowiązał się do spłaty całości wynikającego z umowy zadłużenia w terminie do 30 maja 2021 roku.

Kwota pożyczki oprocentowana była w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej, której wysokość ustalana była jako wysokość stawki referencyjnej (WIBOR 3M) powiększona o marżę banku, wynoszącą 6,67 punktu procentowego.

Niespłacenie w terminie pożyczki albo jej części powodowało, że niespłacona kwota stać się miała zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym, od którego (...) Bank (...) S.A. w W. pobierał odsetki w wysokości ustalonej według zmiennej stopy procentowej, wynoszącej w dniu zawarcia umowy 14 %.

Browar (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. nie spłacił pożyczki w ustalonym terminie. Ostatniej wpłaty dokonał w dniu 6 listopada 2018 roku.

(dowody: umowa pożyczki, k. 12-14; historia operacji, k. 85-87)

Pismem z dnia 30 lipca 2018 roku (nadano 1 sierpnia 2018 roku) (...) Bank (...) S.A. w W. powiadomił Browar (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T., że jego zaległe zobowiązania wynoszą ogółem 5.394,27 zł, w tym 5.388,51 zł kapitału i 5,76 zł odsetek.

Pismem z dnia 29 listopada 2018 roku (nadano 3 grudnia 2018 roku) (...) Bank (...) S.A. w W. powiadomił Browar (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T., że jego zaległe zobowiązania wynoszą ogółem 4.728,86 zł, w tym 4.703,94 zł kapitału i 24,92 zł odsetek.

W pismach tych (...) Bank (...) S.A. w W. zwrócił się do Browar (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. z prośbą o uregulowanie należnych zobowiązań w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma. Oba powyższe pisma zawierały też informację o treści: „Jednocześnie informujemy o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Decyzja o restrukturyzacji zostanie podjęta przez Bank w zależności od dokonanej oceny sytuacji finansowej i gospodarczej Klienta. Termin na złożenie wniosku o restrukturyzację wynosi 14 dni roboczych od daty otrzymania niniejszego pisma”.

(dowody: pismo z dnia 30 lipca 2018 r., k. 75; pismo z dnia 29 listopada 2018 r., k. 76)

W piśmie z dnia 9 stycznia 2019 roku (...) Bank (...) S.A. w W. zawiadomił Browar (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T., że wypowiada umowę pożyczki nr (...) z powodu zaległości w spłacie. (...) Bank (...) S.A. w W. wezwał Browar (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. do dokonania spłaty należności z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, licząc od dnia następnego po dniu doręczenia niniejszego wypowiedzenia. Wskazano, że należności (...) Bank (...) S.A. w W. wynoszą ogółem 59.457,22 zł. Wypowiedzenie doręczono Browar (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. dnia 16 stycznia 2019 roku.

(dowody: wypowiedzenie umowy pożyczki, k. 77; potwierdzenie odbioru, k. 77v-78)

(...) Bank (...) S.A. w W. w piśmie z dnia 20 lutego 2019 roku wezwał Browar (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. do zapłaty kwoty 59.553,80 zł (w tym kapitał w kwocie 58.378,30 zł i odsetki w kwocie 1.175,50 zł) w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Wezwanie doręczono Browar (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. dnia 25 lutego 2019 roku.

(dowody: pismo z dnia 20 lutego 2019 r., k. 7; potwierdzenie odbioru, k. 7a)

Po wypowiedzeniu umowy pożyczki, Browar (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. składał wnioski restrukturyzacyjne, które zostały przez (...) Bank (...) S.A. w W. rozpatrzone odmownie, o czym poinformowano Browar (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. pismami z dnia: 29 kwietnia 2019 roku, 27 maja 2019 roku i 3 października 2019 roku.

(dowody: oświadczenia o negatywnym rozpatrzeniu wniosku, k. 80-81)

W dniu 14 października 2019 roku (...) Bank (...) S.A. w W. sporządził wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), zgodnie z którym na wymagalne zadłużenie Browar (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. w kwocie 64.838,23 zł składała się należność główna w wysokości 58.378,30 zł, odsetki zapadłe za okres od 28 sierpnia 2018 roku do 16 lutego 2019 roku w wysokości 1.060,21 zł i odsetki karne za okres od 28 września 2018 roku do 14 października 2019 roku w kwocie 5.399,72 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych, k. 6)

W dniu 22 października 2020 roku (...) Bank (...) S.A. w W. sporządził potwierdzenie stanu zadłużenia, zgodnie z którym Browar (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. zalegał ze spłatą 75.333,77 zł, w tym 58.378,30 zł kapitału wymagalnego, 4.030,21 odsetek wymagalnych i 12.925,26 zł odsetek karnych.

(dowód: potwierdzenie stanu zadłużenia, k. 82)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową. Autentyczność zgromadzonych dokumentów nie była kwestionowana, nadto nie budziła ona wątpliwości Sądu.

Postanowieniem wydanym na rozprawie z dnia 7 stycznia 2021 roku Sąd oddalił wniosek pozwanego o jego przesłuchanie. Zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Wnioskując z treści tego przepisu a contrario, jeśli jakieś okoliczności nie mają istotnego znaczenia dla sprawy, nie przeprowadza się w tym przedmiocie dowodu. Wskazać należy, że wniosek dowodowy podlegał oddaleniu, ponieważ informacje, które zostałyby uzyskane w wyniku jego przeprowadzenia nie miałyby znaczenia dla sprawy. Trzeba bowiem zauważyć, że kwestią sporną było jedynie zadośćuczynienie przez powoda procedurze określonej w art. 75c Prawa bankowego. Do rozstrzygnięcia powyższego problemu wystarczający był dowód z dokumentów przedłożonych przez powoda. Nadto Sąd miał na uwadze subsydiarny charakter środka dowodowego, jakim jest przesłuchanie stron.

Na gruncie niniejszej sprawy poza sporem pozostawał fakt zawarcia przez strony umowy pożyczki. Pozwany nie kwestionował również niewywiązania się przez siebie ze zobowiązania do spłaty pożyczki w określonych kwotach i terminach. Nie negował także sposobu wyliczenia kwoty roszczenia, w tym kapitału głównego i odsetek. Pozwany twierdził jedynie, że pozwany nie wypowiedział skutecznie umowy pożyczki, albowiem nie dopełnił obligatoryjnej procedury, o której mowa w art. 75c ustawy Prawo bankowe i nie doręczył mu wypowiedzenia umowy.

Przechodząc do rozważań prawnych, wskazać należy, że zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Podkreślić jednak trzeba, że jeśli instytucją udzielającą pożyczki pieniężnej jest bank, a tak było na gruncie niniejszej sprawy, poza regulacjami Kodeksu cywilnego, zastosowanie będą miały wyraźnie wskazane przepisy ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tj. z dnia 22 listopada 2019 r. – Dz.U. z 2019 r. poz. 2357, z późniejszymi zmianami). W szczególności należy zwrócić uwagę na art. 75c ust. 1, 2 i 3 Prawa bankowego, zgodnie z którym jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.

Uwzględniając treść powyższych przepisów uznać należy, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy pożyczki pieniężnej, gdy pożyczkobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą pożyczki. Zgodnie z określoną ustawą procedurą w pierwszej kolejności powód winien doręczyć pożyczkobiorcy wezwanie określone w art. 75c Prawo bankowe oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec pożyczkobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy pożyczki pieniężnej. W przypadku gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.) (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 stycznia 2019 r., sygn. akt V ACa 93/18, Legalis nr 2000498; wyrok z dnia 28 sierpnia 2019 r., sygn. akt I ACa 466/18, LEX nr 2736586).

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, wskazać należy, że po podniesieniu przez pozwanego zarzutu niedochowania przez powoda procedury z art. 75c Prawa bankowego, ten przedłożył dowody na wezwanie pozwanego do zapłaty oraz poinformowanie go o możliwości złożenia wniosku restrukturyzacyjnego. Trzeba podkreślić, że powód przedstawił nawet dwa pisma wysłane do pozwanego: w dniu 1 sierpnia 2018 roku i w dniu 3 grudnia 2018 roku, które zawierały zarówno wezwania do zapłaty, jak i pouczenia o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, a wszystko w ustawowo określonym terminie 14 dni roboczych (k. 75-76). Powód nie przedstawił co prawda dowodów doręczenia tych pism pozwanemu, jednak pozwany dopiero na rozprawie w dniu 7 stycznia 2021 roku zaprzeczył, że pisma te zostały mu doręczone. Sąd uznał ten zarzut za spóźniony. Sąd nie miał wątpliwości, że powód zadośćuczynił obligatoryjnej procedurze poprzedzającej wypowiedzenie umowy kredytu lub pożyczki, o której mowa w art. 75c Prawa bankowego, a nawet przeprowadził ją dwukrotnie w kilkumiesięcznym odstępie czasu. Jeśli chodzi o doręczenie pozwanemu samego wypowiedzenia umowy pożyczki, to nie rodziło ono wątpliwości wobec przedstawienia przez powoda potwierdzenia odbioru tego pisma (k. 77v-78), mimo że pozwany temu zaprzeczał.

Warto zaważyć, że na etapie przedsądowym pozwany nie podnosił, by przesłane mu wypowiedzenie było nieskuteczne wobec niedopełnienia wymogów ustawowych przez bank. Przeciwnie, pozwany składał wielokrotne wnioski o restrukturyzację zadłużenia, co świadczy o niekwestionowaniu skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki. Powyższe wnioski były jednak składane już po rozwiązaniu umowy między stronami, a więc także po terminie, o którym mowa w art. 75c ust. 2 Prawa bankowego. Należy w tym miejscu zauważyć, że bank nie miał obowiązku uwzględnienia wniosku o restrukturyzację zadłużenia – niezależnie od tego czy wniosek taki zostałby złożony w terminie przewidzianym w art. 75c ust. 2 czy też nie. W tym pierwszym przypadku bank powinien jednak umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy (art. 75c ust. 2 Prawa bankowego).

W ocenie Sądu twierdzenia pozwanego o niedopełnieniu przez bank obligatoryjnej procedury stanowiły wyłączenie element jego strategii procesowej i to stosowanej niekonsekwentnie. Warto bowiem zauważyć, że w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany nie przedstawił w zasadzie żadnych merytorycznych zarzutów wobec roszczenia powoda, a wnosił tylko o skierowanie sprawy do mediacji. Na rozprawie w dniu 26 października 2020 roku, po doręczeniu pozwanemu pisma powoda z załącznikami, w tym wezwaniami do zapłaty, które zawierały informacje o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację, pozwany poprosił jedynie o odroczenie terminu rozprawy celem umożliwienia zawarcia ugody pozasądowej. Warto też odnotować, że nie potwierdziły się zarzuty pozwanego ze sprzeciwu od nakazu zapłaty, w którym twierdził on, że powód nie rozpoznał merytorycznie jego wniosków o restrukturyzację. Powód przedstawił bowiem aż trzy decyzje odmowne, zawierające uzasadnienie i pouczenie co do niezbędnych wymogów ewentualnych kolejnych wniosków.

Niejako na marginesie należy wspomnieć, że nawet uznanie nieskuteczności wypowiedzenia umowy ze względu na nieprzeprowadzenie przez powoda obligatoryjnej procedury, o której mowa w art. 75 c ustawy Prawo bankowe, nie spowodowałoby oddalenia powództwa w całości. Powód domagał się zapłaty kwoty 64.838,23 zł, w tym 58.378,30 zł tytułem należności głównej. Z umowy z dnia 31 maja 2016 roku wynika, że pożyczkobiorca zobowiązany był spłacić zadłużenie w miesięcznych ratach do dnia 31 maja 2021 roku zgodnie z harmonogramem spłat. Jako że niesporne było między stronami niewywiązanie się przez pozwanego ze zobowiązania do spłaty pożyczki w określonych kwotach i terminach, część dochodzonej wierzytelność obejmujący okres do dnia wydania wyroku (tj. do 7 stycznia 2021 roku) stała się wymagalna i tak już tylko wskutek opóźnienia pozwanego w spełnieniu świadczenia. Zatem skuteczne zakwestionowanie skuteczności wypowiedzenia umowy spowodowałoby oddalenie powództwa jedynie w części dotyczącej rat płatnych po dniu wydania wyroku jako niewymagalnych.

Mając powyższe na uwadze, należało przyjąć, że powód skutecznie wypowiedział umowę pożyczki. Powód domagał się zasądzenia od pozwanego łącznej kwoty 64.838,23 zł, na którą składały się należność główna z tytułu zadłużenia w kwocie 58.378,30 zł, odsetki zapadłe w kwocie 1.060,21 zł oraz skapitalizowane odsetki karne w wysokości 5.399,72 zł, naliczone od dnia 28 września 2018 r. do dnia 14 października 2019 roku według 14 % stopy procentowej. W ocenie Sądu powód w zakresie kwoty kapitału w sposób należyty udowodnił istnienie swojej wierzytelności względem pozwanego. Przedłożył bowiem umowę pożyczki, która w precyzyjny sposób określała świadczenia, do których zobowiązały się strony, a ponadto dokument zestawienia operacji bankowych, który w szczegółowy sposób uwzględniał operacje na rachunku kredytowym pozwanego. W okresie obowiązywania umowy powód naliczał też odsetki wg zmiennej stopy procentowej określonej w § 4 umowy. Z kolei kwota skapitalizowanych odsetek karnych obliczona została według 14% stopy procentowej. Odsetki umowne za opóźnienie zostały więc naliczone zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (art. 481 § 2 i § 2 ¹ k.c.). Nie ulega zatem wątpliwości, że naliczenie przez powoda odsetek było prawidłowe i dopuszczalne. Nadto sposób ich naliczenia oraz okresy i kwoty, od jakich zostały naliczone, wynika jednoznacznie z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową. Jednocześnie strona pozwana nie kwestionowała prawidłowości obliczenia przez powoda skapitalizowanych odsetek.

Podsumowując powyższe rozważania, Sąd uznał powództwo za uzasadnione w całości. Wobec powyższego na mocy art. 720 § 1 k.c. w zw. z art. 75c ust. 1, 2 i 6 Prawa Bankowego zasądził od pozwanego Browar (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 64.838,23 zł z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych od kwoty 58.378,30 zł od dnia 15 października 2019 r. do dnia zapłaty. W przedmiocie odsetek orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu, w oparciu o postanowienia umowne oraz art. 481 § 2 ¹ k.c.

O kosztach procesu orzeczono w pkt II sentencji wyroku, zgodnie z art. 98 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie powód jest stroną wygrywającą postępowanie, więc to pozwany winien zwrócić mu poniesione przez niego koszty procesu. Do niezbędnych kosztów postępowania poniesionych przez powoda należy zaliczyć koszty zastępstwa procesowego powoda w kwocie 5.400 zł ustalone zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. z dnia 3 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 265)) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz opłatę sądową od pozwu w kwocie 2.919 zł. Łączne koszty procesu wyniosły zatem 8.336 zł i kwotę tę zasądzono od pozwanego na rzecz powoda.