Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2019 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	Asesor sądowy Barbara Trokowska-Stempnik
Protokolant:	sekr.sądowy Joanna Kaczanowska

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2019 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z o.o. w M.

przeciwko Towarzystwo (...) S.A. w W.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego Towarzystwo (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) spółka z o.o. w M. kwotę 980 zł (dziewięćset osiemdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 października 2018r. do dnia zapłaty;

II oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III ustala, że strona powodowa wygrała sprawę w 63 (sześćdziesięciu trzech) procentach, a strona pozwana w 37 (trzydziestu siedmiu) procentach i pozostawia szczegółowe wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

Sygn. akt V GC 1722/19

Uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 4 października 2019 roku

w sprawie o sygn. akt V GC 1722/19

Pozwem, wniesionym do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy, z dnia 27 listopada 2018 roku powódka – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. domagała się zasądzenia od pozwanej – (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 1.549,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 lutego 2018 roku do dnia zapłaty; oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wytoczonego powództwa wskazała, że jest cesjonariuszem wierzytelności na kwotę 1.549,80 zł, wynikającej z umowy najmu pojazdu zastępczego. Pozwana spółka odmówiła wypłaty wskazując na to, że umowę najmu pojazdu zastępczego podpisał ze strony poszkodowanej pełnomocnik, który nie jest właścicielem pojazdu.

Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2019 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy stwierdził niewłaściwość miejscową sądu i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Toruniu V Wydziałowi Gospodarczemu (k.22).

Nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym, z dnia 9 maja 2019 roku Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy uwzględnił żądanie pozwu w całości (k.29).

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw wniosła pozwana spółka zaskarżając go w całości i domagając się oddalenia powództwa oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana zakwestionowała legitymację procesową powódki, a z ostrożności procesowej wskazała, że niezbędnym w realiach niniejszej sprawy był najem pojazdu zastępczego przez poszkodowanego przy przyjętej stawce za jedną dobę najmu w wysokości 140 zł brutto. Pozwana spółka wskazała, że umowę najmu pojazdu zastępczego podpisał mąż poszkodowanej – D. S., który nie dysponował stosownym pełnomocnictwem do dokonania tej czynności. Ponadto powódka nie wykazała, że osoba poszkodowana poniosła jakiekolwiek koszty związane z najmem pojazdu zastępczego. Pozwana podniosła także tę okoliczność, że poszkodowana nie dopełniła ustawowego obowiązku minimalizacji szkody (k.32-37).

W dniu 1 sierpnia 2019 roku powódka wniosła pismo przygotowawcze, w którym podtrzymała swoje dotychczasowe twierdzenia. Dodała także, że pozwana uznała legitymację powódki w piśmie z dnia 10 października 2018 roku poprzez złożenie propozycji ugodowego załatwienia sporu poprzez wypłatę kwoty 600 zł (k.51-54).

W dniu 8 sierpnia 2019 roku pozwana złożyła pismo przygotowawcze, w którym podtrzymała swoje dotychczasowe twierdzenia (k.59-61).

Na rozprawie strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 3 grudnia 2017 roku doszło do kolizji drogowej z udziałem samochodu marki N. o numerze rejestracyjnym (...), którego właścicielem jest M. S..

Sprawca zdarzenia posiadał obowiązkowe ubezpieczenie OC w Towarzystwie (...) Spółka Akcyjna w W. (zwana dalej (...)).

Okoliczności bezsporne.

W dniu 3 grudnia 2017 roku używając internetowego formularza M. S. zgłosiła Ubezpieczycielowi powyższą szkodę. W miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji dotyczących pojazdu zastępczego M. S. wskazała, że nie potrzebuje wynająć pojazdu zastępczego. Pomimo udzielenia takiej informacji w treści formularza pojawił się komunikat informujący o tym, że w przypadku najmu pojazdu zastępczego we własnym zakresie Ubezpieczyciel pokryje jedynie celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty najmu pojazdu zastępczego. W przypadku pojazdu marki N. będzie to kwota 140 zł brutto za dobę najmu.

Dowód: płyta CD z aktami szkody, plik pdf nr „7”.

W styczniu 2018 roku M. S. pozostawała we wspólności majątkowej małżeńskiej ze swoim mężem D. S.. M. S. udzieliła swojemu mężowi ustnego upoważnienia do podejmowania czynności związanych z likwidacją szkody z dnia 3 grudnia 2017 roku.

M. S. i D. S. nie dysponowali wówczas innym pojazdem, z którego mogliby skorzystać w trakcie naprawy uszkodzonego pojazdu.

Dowód: zeznania M. S., k.81;

zeznania D. S., k. 80-81.

W dniu 5 stycznia 2018 roku M. S. zleciła spółce (...) sp. z o.o. w O. naprawę uszkodzonego pojazdu w związku z kolizją z dnia 3 grudnia 2017 roku. Zlecenie to zawierało jednocześnie postanowienie o cesji wierzytelności należnych od Ubezpieczyciela w związku ze szkodą, w tym dotyczyło kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego.

Dowód: zlecenie wykonania naprawy z dnia 5 stycznia 2018 roku, k. 20.

W dniu 16 stycznia 2018 roku została zawarta umowa najmu pojazdu zastępczego pomiędzy D. S. a (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O.. Przedmiotem tej umowy był pojazd marki S. (...), a stawka dobowa najmu wynosiła 180 zł netto.

Dowód: umowa najmu samochodu do zlecenia naprawy nr: (...), k. 18.

D. S. zwrócił pojazd zastępczy w dniu 23 stycznia 2017 roku.

W dniu 23 stycznia 2017 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. wystawiła fakturę VAT za najem pojazdu zastępczego na kwotę 1.549,80 zł.

Okres trwania umowy najmu pojazdu zastępczego wynosił 7 dni.

Dowód: faktura VAT nr (...), k.19.

W dniu 5 września 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. skierowała do Ubezpieczyciela wezwanie do zapłaty kwoty 1.549,80 zł.

Dowód: wezwanie do zapłaty, k. 16.

Pismem z dnia 10 października 2018 roku Ubezpieczyciel zaproponował spółce (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. ugodowe rozwiązanie sporu w zakresie najmu pojazdu zastępczego poprzez wypłatę na rzecz spółki kwoty 600 zł brutto.

Dowód: płyta z aktami szkody, plik pdf „1”, pismo z dnia 10 października 2018 roku.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów przedłożonych przez obie strony, w tym dokumentów w wersji elektronicznej znajdujących się w aktach szkody na płycie CD, oraz dowodu z zeznań świadków: M. S. i D. S.. Sąd uznał za wiarygodne dowody w postaci dokumentów, bowiem nie budziły one wątpliwości zarówno Sądu i strony również nie kwestionowały ich prawdziwości. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków M. S. i D. S. w całości, albowiem były spójne, logiczne, konsekwentne i zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, zwłaszcza w postaci dokumentów znajdujących się w aktach szkody. Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd nie skorzystał z zeznań świadka P. N. z tego względu, że świadek ten zeznawał na okoliczności dostatecznie wyjaśnione już przez M. i D. S..

W niniejszej sprawie bezsporna była między stronami odpowiedzialność pozwanej spółki za szkodę z dnia 3 grudnia 2017 roku. Spór sprowadzał się natomiast do trzech zasadniczych kwestii: braku legitymacji czynnej powódki, braku upoważnienia udzielonego przez M. S. swojemu mężowi do zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego oraz stawki dobowej za najem pojazdu.

W pierwszym rzędzie należy odnieść się do tego, czy poszkodowana mogła zbyć wierzytelność przysługującą jej wobec ubezpieczyciela. Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Na gruncie niniejszej sprawy Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności przemawiających za uznaniem, że przelew wierzytelności był niedopuszczalny. Poszkodowana M. S. zleciła powodowej spółce naprawę swojego pojazdu, której koszty powinien ponieść ubezpieczyciel sprawcy kolizji drogowej, czyli pozwana spółka. Przelew wierzytelności nie był zatem sprzeczny z ustawą. Poszkodowanej i Ubezpieczyciela nie łączyła żadna umowa, zatem nie może być również mowy o sprzeciwieniu się zastrzeżeniu umownemu. Również, w ocenie Sądu, właściwość tego zobowiązania, jako zobowiązania pieniężnego, nie stała na przeszkodzie cesji wierzytelności. Na marginesie należy tylko wskazać, że pozwana spółka uznała legitymację czynną powódki wypłacając jej odszkodowanie za naprawę uszkodzonego pojazdu w toku postępowania likwidacyjnego. Biorąc pod uwagę wszystkie wskazane okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że zawarcie umowy przelewu wierzytelności było dopuszczalne.

Odnosząc się do zarzutu pozwanej spółki w zakresie braku upoważnienia udzielonego D. S. przez M. S., to wskazać należy, że uszkodzony pojazd należał do majątku wspólnego małżonków, a poszkodowana udzieliła mężowi ustnego upoważnienia do dokonywania większości czynności związanych z likwidacją szkody. Ponadto, z zasad doświadczenia życiowego wynika, że to mężczyźni częściej mają lepsze rozeznanie w kwestiach motoryzacyjnych. W ocenie Sądu nie ulega zatem wątpliwości, że D. S. był uprawniony do zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego w dniu 16 stycznia 2018 roku.

Przechodząc do dalszych rozważań prawnych należy wskazać, że zgodnie z art. 822 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przepisy kodeksu cywilnego (art. 361-363 k.c.) precyzują, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W sytuacji gdy poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Ponadto w myśl art. 19 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.) poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Jak stanowi art. 34 wyżej wskazanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Poniesione przez posiadacza uszkodzonego pojazdu mechanicznego celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego stanowią szkodę majątkową, przewidzianą w art. 361 § 2 k.c. Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11) wskazał, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jak wskazał SN wynajęcie przez poszkodowanego pojazdu zastępczego będącego normalnym następstwem deliktu nie narusza obowiązku współdziałania wierzyciela z dłużnikiem określonego w art. 354 k.c. i odpowiada społeczno-gospodarczemu celowi tego uprawnienia oraz zasadom współżycia społecznego.

Ponadto zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. ( III CZP 20/17, LEX nr 2340475) wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że w ocenie Sądu poszkodowana M. S. nie dopełniła ciążącego na niej ustawowego obowiązku minimalizacji szkody. Pomimo otrzymania od Ubezpieczyciela stosownego pouczenia przy zgłaszaniu szkody, zezwoliła mężowi na wynajęcie pojazdu zastępczego za stawkę dobową nieakceptowaną przez Ubezpieczyciela. W związku z tym, że okres trwania umowy najmu – 7 dni nie był przez stronę pozwaną kwestionowany, Sąd uznał, że poszkodowana winna wynająć pojazd zastępczy za maksymalną dobową stawkę 140 zł brutto, tj. stawkę wskazaną przez pozwaną spółkę przy zgłaszaniu szkody. Pomimo tego, że M. S. zaprzeczyła, jakoby potrzebowała pojazdu zastępczego, to otrzymała od Ubezpieczyciela informację o maksymalnych akceptowanych przez niego stawkach dobowych. W ocenie Sądu poszkodowana powinna podjąć negocjacje odnośnie do stawki dobowej najmu z powodową spółką albo telefonicznie skontaktować się z Ubezpieczycielem i wynająć pojazd zastępczy w jednej z wypożyczalni z nim współpracujących.

Wobec powyższego Sąd doszedł do przekonania, że powodowej spółce należy się zwrot kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego przez D. S. w wysokości 980 zł (140 zł brutto x 7 dni = 980 zł), a powództwo przekraczające tę kwotę podlegało oddaleniu z uwagi na jego niezasadność.

O roszczeniu odsetkowym Sąd orzekł na podstawie art. art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 509 § 1 k.c. Przepis art. 481 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W niniejszej sprawie kwestia odpowiedzialności pozwanej spółki za najem pojazdu zastępczego była problematyczna z tego względu, że M. S. nie udzieliła mężowi pisemnego upoważnienia do zawarcia umowy i w toku postępowania likwidacyjnego nie oświadczyła, czy pozostaje z mężem w ustroju wspólności małżeńskiej majątkowej. W związku z tym Sąd uznał, że pozwana spółka mogła mieć wątpliwości co do umocowania D. S. do zawarcia umowy najmu. Niemniej jednak w dniu 10 października 2018 roku pozwana skierowała do powódki pismo, w którym zaproponowała ugodowe rozwiązanie sporu poprzez zapłatę na rzecz powodowej spółki kwoty 600 zł brutto. Oznacza to zatem, że wówczas miała już świadomość co do istnienia pomiędzy poszkodowaną a jej mężem ustroju wspólności małżeńskiej majątkowej. W związku z tym Sąd doszedł do przekonania, że pozostawała w opóźnieniu z zapłatą kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego co najmniej od dnia 10 października 2018 roku.

Biorąc pod uwagę powyższe w punkcie pierwszym wyroku Sąd zasądził od pozwanej spółki na rzecz powódki kwotę 980 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 października 2018 roku do dnia zapłaty. W punkcie drugim wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, tj. odnośnie do kwoty przekraczającej 980 zł oraz roszczenia odsetkowego za okres sprzed 10 października 2018 roku.

W punkcie trzecim wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c., który stanowi, że Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony. Na rozprawie w dniu 4 października 2019 roku świadek P. N. złożył wniosek o zwrot kosztów m.in. utraconego zarobku. Świadek nie miał przy sobie zaświadczenia wystawionego przez pracodawcę, które umożliwiałoby przyznanie mu zwrotu tych kosztów. Wobec tego w punkcie trzecim wyroku należało ustalić, że strona powodowa wygrała sprawę w 63 procentach, natomiast pozwana w 37 procentach, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

Zarządzenia:

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej spółki;

3.  akta z apelacją lub za 21 dni.

T., dnia 28 października 2019 roku

Asesor sądowy Barbara Trokowska-stempnik