Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	SSR Ryszard Kołodziejski
Protokolant:	stażysta Natalia Rogalska

po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2018 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. T. i M. S.

przeciwko M. J.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego M. J. na rzecz powodów J. T. i M. S. kwotę 3246,30 zł (trzy tysiące dwieście czterdzieści sześć złotych trzydzieści groszy) ;

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1017 zł (tysiąc siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 1515/17 upr

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 4 czerwca 2018 r.

Powodowie J. T. i M. S. wnieśli do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy pozew przeciwko M. J. o zapłatę kwoty 3 246,30 zł, nadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

Z uzasadnienia pozwu wynika, że powodowie z tytułu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej podejmowali współpracę z pozwanym i wynajmowali mu samochody, w efekcie czego wystawili mu 4 faktury VAT. W związku z tym, iż pozwany nie uregulował wszystkich należności, powodowie zwrócili się do firmy windykacyjnej o pomoc w odzyskaniu należności, a pozwany ostatecznie zapłacił im należności, wynikające z faktur VAT. Firma windykacyjna wystawiła powodom za swoje usługi fakturę VAT na kwotę 3 367,71 zł. Pozwany dokonując przelewu należności, uiścił także część kosztów windykacyjnych, dlatego powodowie dochodzą pozwem dotychczas niezapłaconych przez pozwanego kosztów odzyskania należności.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy w dniu 24 lutego 2017 r. wydał nakaz w postępowaniu upominawczym orzekając zgodnie z żądaniem pozwu, nadto zobowiązał pozwanego do zapłaty na rzecz powoda kwoty 647 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwany w ustawowym terminie złożył sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, że spłata zadłużenia nastąpiła w oparciu o ugodę z powodami, w której nie było mowy o jakichkolwiek dodatkowych obciążeniach związanych z odzyskaniem należności. W jego ocenie powodowie nie wykazali, by dochodzona przez nich kwota z tytułu poniesionych kosztów windykacji stanowi rozsądną rekompensatę, w odniesieniu do nakładu pracy i trudności sprawy. W ocenie pozwanego cały nakład pracy firmy windykacyjnej ograniczony był do wysłania jednej wiadomości e-mail. Nadto pozwany wskazał, że na wystosowane przez powodów wezwanie do zapłaty odpowiedział, iż nie zamierza ponosić kosztów windykacji i oczekiwał, że spłata zadłużenia wyczerpie wszelkie roszczenia powodów.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 26 czerwca 2017 r. stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Toruniu.

Powodowie ustosunkowali się do twierdzeń, zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty i wskazali, że pozwany dokonał na ich rzecz spłaty pierwszej raty dopiero po skierowaniu przez nich sprawy do firmy windykacyjnej. Nadto podnieśli, iż ustalili z firmą windykacyjną prowizję dla tego podmiotu w wysokości 15 %, która jest zależna od stopnia skomplikowania sprawy.

Sąd ustalił, co następuje.

Powodowie J. T. i M. S. prowadzą działalność gospodarczą pod firmą (...), (...) s.c. w G.. Pozwany prowadzi działalność gospodarczą (...) 4 (...) M. J. w G.. W ramach podejmowanej współpracy gospodarczej powodowie wynajmowali pozwanemu samochody. Z tego tytułu wystawili pozwanemu cztery faktury VAT – nr (...) na kwotę 1 574,40 zł brutto, nr (...) na kwotę 12 546 zł brutto, nr (...) na kwotę 2 853,60 zł brutto i nr (...) na kwotę 1 279,20 zł.

(okoliczności bezsporne; faktury VAT k. 10-13)

Powodowie pismem z dnia 31 maja 2016 r. poinformowali pozwanego, że nie otrzymali zapłaty należności wynikających z w/w faktur. Zwrócili się o uregulowanie należności w terminie 7 dni, pod rygorem wpisania długu do Krajowego Rejestru Długów i Rejestru Dłużników (...), a także skierowania sprawy na drogę sądową.

(pismo powodów – k. 63)

Powodowie w dniu 21 czerwca 2016 r. zawarli z firmą (...) z siedzibą w B. umowę zlecenia, której przedmiotem było wykonanie windykacji należności przez R. na rzecz powodów, zgodnie z dokumentami potwierdzającymi zadłużenie ujęte w załączniku nr 1. Wynikało z niego, że zadłużenie pozwanego względem powodów wynosi 18 253,20 zł. Jako kwotę do windykacji wskazano ponadto kwotę odsetek w wysokości 612,40 zł oraz koszty windykacji w wysokości 3 367,71 zł. Firma (...) wystawiła powodom w dniu 17 sierpnia 2016 r. fakturę na kwotę 3 514,72 zł z tytułu negocjacji związanych z wyegzekwowaniem należności, jako prowizję od kwoty 19 050 zł. Następnie w dniu 5 sierpnia 2016 r. wystawił powodom fakturę na kwotę 18,45 zł. Powodowie zapłacili na rzecz firmy windykacyjnej powyższe kwoty.

(umowa – k. 18-19; załącznik nr 1 – k. 20; faktura VAT – k. 21, 22; potwierdzenia operacji – k. 23, 24)

Pozwany M. J. w dniu 26 lipca 2016 r. w siedzibie firmy windykacyjnej R. podpisał oświadczenie, w którym zobowiązał się do spłacenia zadłużenia wobec powodów w kwocie 18 253,20 zł wraz z odsetkami w wysokości 612,40 zł. Pozwany oświadczył, że dokona następujących wpłat – 50 zł w dniu 27 lipca 2016 r., 50 zł w dniu 3 sierpnia 2016 r., 50 zł w dniu 10 sierpnia 2016 r. i 18 715,60 zł w dniu 17 sierpnia 2016 r. Pozwany powyższe należności uregulował – dokonał wpłaty kwoty 50 zł 26 lipca 2016 r., kwoty 50 zł w dniu 4 sierpnia 2016 r., kwoty 50 zł w dniu 10 sierpnia 2016 r. oraz kwoty 19 000 zł w dniu 16 sierpnia 2016 r.

(oświadczenie pozwanego – k. 104; zeznania pozwanego – k. 95v; potwierdzenia wykonania operacji – k. 14-17)

Powód M. S. pismem z dnia 6 września 2016 r. skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty, w którym poinformował, iż obciążył go kosztami odzyskania należności w wysokości 3367,61 zł. Z pisma wynika, ze kwota ta stanowi prowizję w wysokości 15 % od kwoty głównej, która wynosiła 18 253,20 zł. Nadto w piśmie wskazał, że brak zapłaty w terminie 7 dni spowoduje podjęcie działań windykacyjnych zmierzających do odzyskania należności, łącznie ze skierowaniem sprawy na drogę sądową. Pismem opatrzonym tą samą datą M. S. poinformował pozwanego, że tytułem zaległości na rachunek powodów przekazano kwotę 19 050 zł, zaś do zapłaty przez pozwanego pozostaje kwota 3246,30 zł tytułem zwrotu kosztów windykacji należności.

(wezwanie do zapłaty – k. 25; pismo – k. 28)

Sąd zważył, co następuje.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumenty przedłożone przez strony postępowania oraz na podstawie zeznań – powoda J. T. i pozwanego – M. J..

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów w całości, gdyż nie budziły one wątpliwości co do swojej prawdziwości, a żadna ze stron nie zakwestionowała ich skutecznie.

Zdaniem Sądu zeznania jednego z powodów, J. T. były wiarygodne co do nieterminowego regulowania przez pozwanego należności, skierowania sprawy do firmy windykacyjnej i wysokości kosztów odzyskania należności od pozwanego. Co do zeznań pozwanego, M. J., Sąd odmówił nadania im waloru wiarygodności co do tego, iż został on przez firmę windykacyjną zmuszony do podpisania ugody. Okoliczność ta nie została w żaden sposób przez pozwanego wykazana, sam zaś zeznał, że nie zgłosił tego zdarzenia odpowiednim organom – z tego względu Sąd uznał jego twierdzenia w tym zakresie za gołosłowne. Co więcej, pozwany zeznał, iż w siedzibie firmy windykacyjnej zawarł ugodę, w której zgodził się na spłatę należności w ratach. Jednakże jego stanowisko w tym zakresie stoi w sprzeczności zarówno z zeznaniami powoda, J. T. (zeznał on, iż żadnej ugody z pozwanym powodowie nie zawierali), treścią jego jednostronnego oświadczenia, jak również treścią pisma firmy windykacyjnej, w którym stwierdzono, że firma (...) nie zawierała z pozwanym ugody, a jedynie podpisał on oświadczenie dotyczące spłaty długu w ratach.

Stan faktyczny w sprawie był co do zasady bezsporny. Nie było kwestionowane, iż pozwany w terminie nie regulował należności, wynikających z wystawianych przez powodów faktur VAT. Nie ulega również wątpliwości, iż powodowie zwrócili się do firmy windykacyjnej o pomoc w odzyskaniu należności, co w rezultacie spowodowało zapłacenie przez pozwanego całości długu na rzecz powodów. Powodowie domagają się od pozwanego zapłaty kosztów windykacji należności, które ponieśli w związku z zawartą umową z firmą windykacyjną. Z kolei pozwany twierdził, że wskazana przez powodów kwota nie mieści się w granicach rozsądnej rekompensaty za dochodzenie należności.

Powodowie w pozwie dochodzili zapłaty poniesionych przez nich kosztów związanych z wyegzekwowaniem od pozwanego należności na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 684)

W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości, iż mamy do czynienia z transakcją handlową zawartą pomiędzy przedsiębiorcami w ramach wykonywanych działalności gospodarczych w rozumieniu przepisów w/w ustawy.

Ustawa ta stanowi w zakresie w niej uregulowanym lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego oraz innych ustaw regulujących umowy nazwane. Należy wskazać, iż ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych reguluje stosunki między szeroko pojętymi przedsiębiorcami (art. 2 ustawy) w zakresie transakcji handlowych - przez co należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością (art. 4 pkt 1 ustawy). Stosownie do art. 2 punkt 1 cytowanej ustawy, przepisy ustawy stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.2). Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, wierzycielowi przysługuje od dłużnika bez wezwania równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Z kolei ust. 2 przywołanego przepisu stanowi, iż oprócz kwoty 40 euro wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę. Sąd podziela stanowisko, wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie, zgodnie z którym art. 10 ust. 2 w/w ustawy nie zdejmuje z wierzyciela obowiązku wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia. W sytuacji, jeśli koszty windykacyjne przekroczą równowartość 40 euro wierzyciel obowiązany jest – zgodnie z art. 455 k.c., wezwać dłużnika do zapłaty (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 maja 2016 r., I ACa 110/16 L.) W przedmiotowej sprawie powodowie uczynili zadość temu obowiązkowi, bowiem w pismach datowanych na 6 września 2016 r. wezwali do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem, wskazując, że stanowi ona koszty odzyskania należności. Wprawdzie pozwany wskazywał w sprzeciwie od nakazu zapłaty, że w trakcie rozmowy z powodami poinformował, że nie zamierza uiszczać na ich rzecz kosztów windykacyjnych, jednakże w żaden sposób tej okoliczności nie wykazał. Wymaga podkreślenia, iż to na pozwanym, w myśl zasady ukonstytuowanej w art. 6 k.c. i 232 k.p.c. spoczywał ciężar udowodnienia okoliczności, z których miał on zamiar wywieść skutki prawne. Co więcej, pozwany w żaden sposób nie udowodnił, by odpowiedział na wystosowane wezwanie do zapłaty z dnia 31 maja 2016 r., tj. kilka tygodni przez zwróceniem się przez powodów do firmy (...).

Strona powodowa wykazała, przedkładając wystawioną przez firmę windykacyjną fakturę VAT, wysokość poniesionych przez siebie kosztów związanych z odzyskaniem od pozwanego nieuregulowanego długu. W treści odpowiedzi na sprzeciw do nakazu zapłaty powodowie wskazali, jakie czynności zostały podjęte przez firmę windykacyjną – wezwania do zapłaty, rozmowy telefoniczne, spotkanie z pozwanym w siedzibie firmy. Pozwany skutecznie nie podważył twierdzeń powodów co do działań, podjętych przez R. G. W..

Sąd w pełni podziela stanowisko strony powodowej, iż dopiero zwrócenie się do firmy windykującej skłoniło pozwanego do rozpoczęcia regulowania należności – pozwany w okresie wcześniejszym nie podjął żadnej inicjatywy, mającej na celu np. rozłożenie zadłużenia na raty. Z tego względu w ocenie Sądu zwrócenie się przez powodów do firmy (...) ze zleceniem jej odzyskania długu było uzasadnione i nie stanowiło nadużycia prawa w rozumieniu art. 5 k.c. Wymaga wskazania, iż art. 10 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych posługuje się frazą dotyczącą „uzasadnionej wysokości poniesionych kosztów odzyskania należności”. Jak wynika z treści motywu 20 preambuły oraz art. 6 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (będącej podstawą do uchwalenia ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych), do uzasadnionych kosztów dochodzenia należności powinno się w szczególności zaliczyć koszty poniesione przez wierzyciela w związku ze skorzystaniem z usługi prawnika lub firmy windykacyjnej. Warto wskazać na stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 7 lipca 2017 r. (V CSK 660/16 L.) : „obciążenie dłużnika, który spełnia swoje świadczenie po terminie kosztami podjętych przeciwko niemu działań zmierzających do spowodowania, by wykonał ciążące na nim zobowiązanie, nie może następować automatycznie, na podstawie samych tylko rachunków wystawionych przez podmiot, który podejmował czynności zwane windykacyjnymi. Każdorazowo konieczne jest zatem rozeznanie, czy czynności podejmowane przeciwko dłużnikowi, jako windykacyjne, rzeczywiście miały taki celowy charakter. Przypisanie dłużnikowi w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej za niewykonanie zobowiązania obowiązku zapłacenia na rzecz wierzyciela kosztów działań podjętych w celu spowodowania, by wykonał zobowiązanie musi być poprzedzone ustaleniem, jakie konkretnie czynności podejmował przeciwko dłużnikowi przyjmujący zlecenie i czy czynności te mogły legalnie doprowadzić do rezultatu w postaci skłonienia dłużnika do zaspokojenia wierzyciela”. Przekładając powyższą argumentację na grunt przedmiotowej sprawy nie ulega w ocenie Sądu wątpliwości, iż to właśnie podjęte przez powodów czynności, związane ze zleceniem firmie windykacyjnej odzyskanie należności spowodowały uregulowanie długu przez pozwanego. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie sposób uznać, iż podobny skutek przyniosłyby dalsze i, co istotne, samodzielne próby, podejmowane przez powodów, w postaci kolejnych wezwań i monitów do zapłaty. Strona pozwana nie wykazała, by podjęła negocjacje z powodami w zakresie np. rozłożenia na raty zaległych należności w okresie sprzed skierowania sprawy do firmy zajmującej się odzyskiwaniem należności. W rezultacie Sąd nie dopatrzył się w wynagrodzeniu firmy windykacyjnej rażącej niewspółmierności do podjętych przez nią działań. Nie znajduje również uzasadnienia argumentacja pozwanego, iż ze względu na zawartą ugodę dochodzenie przez powodów zapłaty kosztów odzyskania należności jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem uprawnienia powoda oraz zasadami współżycia społecznego. Ponownie wymaga podkreślenia, iż w istocie nie doszło – zarówno między pozwanym, a firmą windykacyjną, jak również między stronami niniejszego postępowania – do zawarcia ugody, na mocy której jej uczestnicy powinni byli czynić sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego stosunku prawnego (art. 917 k.c.). W rzeczywistości pozwany złożył jednostronne oświadczenie woli, w którym zobowiązał się do uregulowania długu w określonych ratach. Nie ma podstaw do uznania, iż na mocy tego oświadczenia pozwany, w całości regulując zobowiązania, tym samym wyczerpie wszelkie roszczenie powodów w stosunku do niego.

Rekapitulując powyższe rozważania Sąd doszedł do wniosku, że żądanie pozwu zasługiwało na uwzględnienie w całości i z tego względu na mocy art. 10 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych zasądził od pozwanego M. J. na rzecz powodów J. T. i M. S. kwotę 3246,30 zł, mając na względzie, iż faktura VAT wystawiona przez firmę windykacyjną opiewała na kwotę 3667,71 zł, zaś pozwany, regulując zaległe zobowiązania, zapłacił również część należności, związanej z odzyskaniem należności.

W przedmiocie kosztów postępowania orzeczono zgodnie z art. 98 §1 i §3 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie stroną przegrywającą okazał się pozwany i to on winien zwrócić powodowi koszty postępowania. Do niezbędnych kosztów postępowania należy zaliczyć: koszty zastępstwa procesowego powoda w kwocie 900 zł ustalone zgodnie z §2 pkt 3. Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz opłatę sądową od pozwu w kwocie 100 zł ustaloną zgodnie z §13 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016.623 j.t.). Łączne koszty postępowania wyniosły 1017 zł. Wymaga podkreślenia, iż ze względu na materialnoprawny charakter roszczenia, o którym mowa w art. 10 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, przepis ten nie zmienia zasad ponoszenia kosztów postępowania cywilnego określonych w k.p.c.