Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2019 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	Asesor sądowy Barbara Trokowska-Stempnik
Protokolant:	St. sekr.sądowy Joanna Kaczanowska

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2019 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. kwotę 802,80 zł (osiemset dwa złote osiemdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lipca 2018r. do dnia zapłaty;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 328 zł (trzysta dwadzieścia osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

Sygn. akt. V GC 684/19

UZASADNIENIE

Wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 14 listopada 2019 roku

Pozwem z dnia 9 lipca 2018 roku powód - (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w W. kwoty 802,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 lipca 2018 roku do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że w wyniku kolizji mającej miejsce w dniu 13 kwietnia 2018 roku uległ uszkodzeniu pojazdu marki B. należący do poszkodowanego J. D.. W czasie unieruchomienia pojazdu poszkodowany wynajął od (...) sp. z o.o. pojazd zastępczy klasy E w systemie bezgotówkowym w cenie 345 zł netto za dobę. Za usługę najmu wystawiono poszkodowanemu fakturę VAT na kwotę 6.789,60 zł (16 dni najmu). Poszkodowany zawarł z (...) sp. z o.o. umowę przelewu wierzytelności związanej z kosztami najmu pojazdu zastępczego. Powód dochodzi należności na podstawie umowy o powierniczy przelew wierzytelności z (...) sp. z o.o. Pozwany przyznał odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego na kwotę 5.352 zł. W związku z czym powództwo jest uzasadnione. (k.8-17)

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu. Pozwany co do zasady uznał swoją odpowiedzialność za przedmiotową szkodę. Podniósł jednakże zarzut braku legitymacji procesowej powoda wskazując, że w dacie przelewu wierzytelności poszkodowany przelał jedynie ekspektatywę przyszłego prawa, w dniu podpisania umowy nie poniósł jeszcze żadnej szkody, więc nie nastąpiło przejście wierzytelności na cesjonariusza. Powód nie wykazał by w majątku poszkodowanego powstał uszczerbek z tytułu poniesienia kosztów najmu. Pozwany wskazał, że w toku postępowania likwidacyjnego oferował poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego, jednakże poszkodowany z propozycji tej nie skorzystał, co należy traktować jako zwiększenie rozmiaru szkody, za którą pozwany nie powinien ponosić odpowiedzialności gwarancyjnej. (k. 84-86)

W piśmie procesowym z dnia 10 czerwca 2019 roku (data prezentaty sądowej) powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie co do żądania głównego. Odnosząc się do zarzutów pozwanego wskazał, że zarzut braku legitymacji procesowej jest całkowicie chybiony, albowiem przeniesienie wierzytelności przyszłej jest możliwe, nadto pozwany w toku postępowania likwidacyjnego nie kwestionował prawa cesjonariusza do żądania odszkodowania. Wskazał nadto, że stawka zastosowana przez powoda jest stawką rynkową. Zakwestionował także, że pozwany złożył konkretną, realną i wiążącą ofertę poszkodowanemu w zakresie najmu pojazdu zastępczego w świetle art. 61 k.c. W rozmowie telefonicznej pozwany ograniczył się wyłącznie do wskazania że stawki za najem są przez pozwanego limitowane, nie przedstawił oferty najmu pojazdu zastępczego. Propozycja pozwanego była niekonkretna i nieweryfikowalna . (k.102-107)

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 13 kwietnia 2018 roku miało miejsce zdarzenie drogowe, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki B. (...) należący do poszkodowanego J. D.. Sprawcą zdarzenia była osoba posiadająca ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Pozwany przyjął swoją odpowiedzialność co do zasady.

Bezsporne.

P. D. (1) prowadzi działalność gospodarczą pn. (...) s.c. P. D. (1) wraz z ojcem – J. D., który prowadzi działalność gospodarczą pn. (...) J. D..

P. D. (1) jest upoważniony do reprezentowania ojca – J. D.. P. D. (1) jest płatnikiem podatku VAT i jest uprawniony do odliczenia tego podatku w wysokości 50 %.

P. D. (1) był faktycznym użytkownikiem uszkodzonego pojazdu.

(w części bezsporne, nadto dowód: wydruk z (...) k. 72,74, pełnomocnictwo, plik pdf „ (...)” k. 73 w aktach szkody na płycie CD- k. 91)

P. D. (1) dokonał telefonicznego zgłoszenia szkody. W trakcie rozmowy P. D. (1) podał, że jest osobą upoważnianą do wykonywania czynności związanych z likwidacją szkody. Przekazał pracownikowi powoda swoje dane kontaktowe: adres e-mailowy oraz numer telefonu.

P. D. (1) był zainteresowany wynajmem pojazdu z warsztatu współpracującym z pozwanym. Poprosił konsultanta strony pozwanej o przełączenie go do działu zajmującego się wynajmem pojazdów. W dziale tym otrzymał informację o tym, że ubezpieczyciel może mu zaoferować najem pojazdów klas od A do C, podając jednocześnie stawki dobowe za najem. P. D. (1) spytał o marki samochodów należących do klasy C. Nie odpowiadały one jednak jego oczekiwaniom, ponieważ uszkodzony pojazd był marki B. (...).

( dowód: nagranie „ (...)_1_ (...)_1_46” na płycie CD – k. 91)

Pozwany wygenerował pismo informujące o możliwości najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego wskazując na klasy pojazdów oraz podając stawki najmu. B. (...) według cennika pozwanego to pojazd klasy powyżej E - P. - stawka za najem 300 zł netto. Pismo to zostało doręczone J. D., a nie P. D. (1), który był osobą zgłaszającą szkodę i jednocześnie oświadczył, że jest osobą upoważnioną do kontaktu w sprawie szkody.

( dowód: dokument na k. 280 plik pdf „ (...)” w aktach szkody na płycie CD- k. 91)

W dniu 26 kwietnia 2018 roku P. D. (1) na okres naprawy pojazdu uszkodzonego, wynajął pojazd zastępczy marki B. (...), klasa E, po stawce 345 zł netto od (...) sp. z o.o. w B.. W treści umowy jako wypożyczającego wskazano J. D., lecz podpis pod umową złożył jego syn – P. D. (1), ponieważ to on był użytkownikiem pojazdu.

Najem trwał do dnia 11 maja 2018 roku, okres najmu trwał łącznie 16 dni. W dniu 12 maja 2018 roku wynajmujący wystawił poszkodowanemu fakturę VAT na kwotę łącznie 6.789,60 zł brutto (5.520 zł netto).

W dniu 26 kwietnia 2018 roku J. D. złożył oświadczenie (podpisane przez syna J. D.), iż w związku ze szkodą komunikacyjną konieczne jest korzystanie z samochodu zastępczego, bowiem firma nie posiada innego samochodu, którym można by było zastąpić auto uszkodzonego.

( dowód: umowa najmu pojazdu zastępczego klasy E, - k. 36, faktura VAT (...) – k. 37, wyliczenie/kosztorys najmu pojazdu zastępczego klasy E – k. 38-40, protokół zdania pojazdu zastępczego – k. 57, oświadczenie – k. 61, zeznania J. D., k. 129v.)

W dniu 26 kwietnia 2018 roku J. D. zawarł umowę przelewu wierzytelności z (...) sp. z o.o. w B., której przedmiotem było prawo do odszkodowania z polisy oc sprawcy za szkodę komunikacyjną w pojeździe marki B. (...) , która wystąpiła w dniu 13 kwietnia 2018 roku.

W dniu 6 czerwca 2018 roku (...) sp. z o.o. w B. zawarł z powodem umowę o powierniczy przelew wierzytelności j/w oraz zlecenie do umowy o powierniczy przelew wierzytelności celem wyegzekwowania kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy odszkodowaniem należnym za wykonaną przez zleceniodawcę usługę (najem pojazdu) a kwotą bezsporną wypłaconą przez ubezpieczyciela.

( dowód: umowa o przelew wierzytelności – k. 62, zlecenie do powierniczej umowy o przelew wierzytelności – k. 63)

Pismem z dnia 6 czerwca 2018 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 6.789,60 zł w terminie 30 dni od daty otrzymania wezwania.

( dowód: wezwanie do zapłaty odszkodowania wg poniesionych kosztów z dnia 6 czerwca 2018 roku – k. 65)

Stawki najmu pojazdów zastępczych klasy E w dniu 2 stycznia 2017 roku wynosiły 450 zł netto w takich wypożyczalniach między innymi: (...) spółka jawna w Ł., (...) sp. z o.o. w Ł., (...) sp. z o.o. sp. k. w P., (...) sp. z o.o. w L.).

( dowód: informacja o cenach rynkowych netto stosowanych od 2017 roku przez Autoryzowane stacje obsługi B. w najmach samochodów zastępczych – k. 78)

Pozwany wypłacił odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w wysokości 5.352 zł

(Bezsporne, nadto dowód: mail z dnia 19 czerwca 2018 roku – k. 66)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o przedłożone dokumenty, akta szkody na płycie CD a także z nagrania zgłoszenia szkody, których autentyczności żadna ze stron skutecznie nie zakwestionowała, zaś Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich prawdziwości z urzędu. Należy także zwrócić uwagę, iż czym innym jest stwierdzenie, że dane dokumenty nie zostały sfałszowane (podrobione lub przerobione), czym innym jednak ocena treści w nich zawartych. Stan faktyczny ustalono także w oparciu o zeznania świadka będącego jednocześnie poszkodowanym przedmiotowym zdarzeniem – J. D., którym Sąd dał wiarę w całości, bowiem korespondowały z pozostałym zgromadzonym materiałem w sprawie. Świadek w sposób wiarygodny zeznał na okoliczność najmu pojazdu zastępczego, choć jego zeznania nie stanowiły znacznej pomocy w ustalaniu stanu faktycznego, albowiem świadek nie zajmował się likwidacją szkody, nie użytkował przedmiotowego pojazdu oraz niedokładnie zapamiętał powstałą w dniu 13 kwietnia 2018 roku szkodę. Zeznania świadka w tym zakresie potwierdzają dokumenty znajdujące się w aktach szkody, zwłaszcza nagranie z rozmowy telefonicznej o zgłoszeniu szkody, podczas której syn J. D. wskazał siebie jako osobę upoważnioną do kontaktu w tej sprawie; a także pełnomocnictwo udzielone przez J. D. swojemu synowi.

Sąd pominął dowód z informacji od podmiotów oferujących najem pojazdów zastępczych (k.103), ze względu na nieistotne znaczenie tego dowodu w niniejszej sprawie. Wyszczególnione we wniosku podmioty miały siedzibę poza B. (prócz (...) sp. z o.o. w B.), co nie stanowiłoby jakiegokolwiek znaczenia z tego względu, że poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy od (...) sp. z o.o. w B. i tam też korzystał z pojazdu. Działalność gospodarczą poszkodowany wykonywał w C., miejscowości obok B.. Niecelowym byłoby więc zasięganie informacji od podmiotów z G., L., K., P., W. itp. Nadto nadmienić można, że strona, która wnosi o zobowiązanie poszczególnych podmiotów do udzielenia informacji powinna podjąć próbę uzyskania ich we własnym zakresie i wykazać, że posiadacz dokumentów odmówił jej do nich wglądu. Z niczego nie wynika bowiem aby Sąd miał wyręczać strony w zdobywaniu tego typu materiałów; brak jest bowiem w tym zakresie pozytywnego przepisu. Analogia z art. 250 § 1 zd. 2 k.p.c. uzasadnia natomiast opinię, że sąd ma kompetencje zwrócić się o dokumenty, dopiero, gdy zabiegi strony okażą się bezskuteczne.

Pozwany nie kwestionował okoliczności zdarzenia drogowego ani segmentu pojazdu zastępczego, nie kwestionował także swojej odpowiedzialności za szkodę, ani okresu najmu. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wskazał, że wypłacił część odszkodowania. Kwestią sporną była wysokość stawki najmu pojazdu. Pozwany wskazał, że likwidator szkody informował poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego po określonych stawkach. Podkreślił, że poszkodowany w sposób nieuzasadniony skorzystał z oferty powoda ignorując ofertę pozwanego.

Pozwany zgłosił zarzut braku legitymacji czynnej procesowej po stronie powoda, albowiem jak twierdził - poszkodowany nie mógł przelać na niego wierzytelności, ponieważ w dniu podpisania umowy cesji wierzytelności szkoda w jego majątku jeszcze nie powstała. Pozwany, według siebie, odpowiada jedynie za rzeczywiście poniesione koszty wynikłe z przedmiotowej szkody, a poszkodowany takich kosztów nie poniósł, w związku z czym cesja wierzytelności jest bezprzedmiotowa.

W pierwszej kolejności odnieść się wypada do powyższego zarzutu. Otóż w orzecznictwie już ugruntowała się linia orzecznicza wskazująca na to, że nie sam fakt poniesienia kosztów przez poszkodowanego a powstanie zobowiązania w jego majątku stanowi szkodę. Ponadto zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wskazać należy, iż zapłata za najem pojazdu zastępczego nie musiała nastąpić w formie gotówkowej, bowiem cesja wierzytelności jest ekwiwalentną formą rozliczenia, co oznacza, iż stanowi formę zapłaty ( zob. wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 23 maja 2019 r., VI Ga 41/19). Zatem wbrew twierdzeniom pozwanego, po stronie poszkodowanego powstała wierzytelność o zapłatę odszkodowania, która mogła być przedmiotem skutecznego przelewu wierzytelności. Warto wskazać, iż w praktyce handlowej przedsiębiorców zajmujących się m.in. wynajem samochodów zastępczych czy usługami holowania, zapłata często następuje w formie przelewu wierzytelności. Taka sytuacja miała miejsce również w niniejszej sprawie. Mamy więc do czynienia z przelewem w celu zapłaty ( cessio solutionis causa). Przedmiotem umowy cesji może być też wierzytelność przyszła, a więc nieistniejąca w chwili zawierania umowy cesji. Takie stanowisko jest ugruntowane w literaturze i orzecznictwie. Tutejszy Sąd podziela pogląd, że wierzytelność przyszła w takiej umowie musi być nie tyle oznaczona, co „oznaczalna” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1999 r. III CKN 423/98). Chodzi o to, aby strony tak określiły cechy indywidualizujące wierzytelność, że w chwili jej powstania nie będzie wątpliwości, czy dana wierzytelność jest objęta umową cesji. Zdaniem tutejszego Sądu określenie przez strony umowy wierzytelności w taki sposób jak w § 2 tej umowy jest wystarczające. Dzięki temu powód mógł dochodzić zapłaty odszkodowania, czy też pozostałej jego części bezpośrednio od ubezpieczyciela. W tym miejscu warto zaznaczyć, że pozwany w toku postępowania likwidacyjnego nie kwestionował dokumentów potwierdzających cesję wierzytelności oraz przyjął swoją odpowiedzialność za szkodę co do zasady i wypłacił bezsporną część odszkodowania. Mając, więc na uwadze przedłożoną umowę cesji wierzytelności, w ocenie Sądu, nie budziła wątpliwości w świetle art. 509 k.c. i n. legitymacja czynna strony powodowej w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie w całości.

Przechodząc do rozważań prawnych należy wskazać, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.). Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2060 z późn. zm.), w dalszej części uzasadnienia nazywanej ustawą. Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 36 ust. 1 ustawy z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, a odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Ustalenie odszkodowania z ubezpieczenia OC następuje według ogólnych zasad, określonych w art. 361-363 k.c., z tym jedynie zastrzeżeniem, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest tylko do świadczenia pieniężnego, ograniczonego do wysokości, ustalonej w umowie, sumy gwarancyjnej (art. 822 § 1 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy).

W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011r. (III CZP 5/11 OSNC 2012, Nr 3, poz. 28) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że nie wszystkie wydatki, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Sąd Najwyższe zauważył, iż nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być – co do zasady – uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Pogląd ten Sąd Rejonowy w całości podziela.

Powyższa uchwała Sądu Najwyższego otworzyła w szerokim zakresie możliwość domagania się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, co spowodowało w ostatnich latach znaczny wzrost spraw w sądach, w których dochodzone są powyższe należności. Pojawiły się rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych i praktyce likwidacyjnej zakładów ubezpieczeń dotyczące tego, czy ciążący na poszkodowanym obowiązek minimalizacji szkody oraz obowiązek współdziałania z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania uzasadnia odmowę pokrycia przez ubezpieczyciela OC faktycznie poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego w zakresie, w jakim wykraczają one poza koszty najmu proponowanego przez ubezpieczyciela.

Celem rozstrzygnięcia tychże rozbieżności wydana została uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17, LEX nr 2340475) zgodnie z którą: wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy zmierzył się z problemem usystematyzowania dotychczasowej wykładni i praktyki orzekania w przedmiotowych sprawach. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

Zgodnie z uzasadnieniem uchwały za istotne przy najmie pojazdu zastępczego należy uznać: równorzędność pojazdu zastępczego (pod względem klasy i stanu pojazdu) oraz czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego, obowiązek wpłaty kaucji. Za nieistotne należy uznać zaś: koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela, prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, szczególne zaufanie jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Sąd Najwyższy wskazał nadto, iż w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Tym samym obowiązek ten ciąży na poszkodowanym nawet, gdyby ubezpieczyciel sam nie przejawiał inicjatywy w tym zakresie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należało rozważyć czy odpowiedzialność pozwanego winna być limitowana w niniejszej sprawie mając na uwadze treść przytoczonej uchwały Sądu Najwyższego, iż wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

W niniejszej sprawie strona pozwana nie wykazała podniesionej tezy, wedle której poszkodowany został poinformowany przez przedstawiciela zakładu ubezpieczeń o możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego oferowanego przez współpracującą z ubezpieczycielem wypożyczalnię pojazdów, w segmencie pojazdu uszkodzonego. Z przedłożonego do akt sprawy nagrania rozmowy telefonicznej wynika, że konsultant działający w imieniu ubezpieczyciela poinformował poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego w segmencie pojazdów od A do C. P. uszkodzony natomiast jest pojazdem w segmencie E (czego pozwany nie kwestionował), lub jak wynika z dokumentów z akt szkody w segmencie E P.. W ocenie Sądu późniejsze wysłanie pisma do J. D., czyli osoby, która nie zgłaszała szkody i nie informowała ubezpieczyciela o tym, że będzie zajmowała się czynnościami związanymi z jej likwidacją, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Pozwany został bowiem już w momencie zgłaszania szkody poinformowany o tym, że to P., a nie J., D. jest osobą upoważnioną do ustaleń związanych ze szkodą. Ponadto zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.) to na pozwanym spoczywał obowiązek wykazania, iż padła odpowiednia propozycja ze strony ubezpieczyciela w zakresie najmu pojazdu zastępczego. Pozwany nie wypełnił ciążącego na nim obowiązku. W związku z czym na powoda nie został przeniesiony ciężar dowodu w zakresie wykazania, że poniesione wyższe koszty najmu pojazdu zastępczego były celowe i ekonomicznie uzasadnione. Poszkodowany poinformowany wyłącznie o możliwości najmu pojazdu w segmencie od A do C słusznie dokonał wyboru oferty od innego podmiotu oferującego najem pojazdu w klasie pojazdu uszkodzonego. Nadto warto wskazać, że pozwany nie wykazał, że dokumenty wygenerowane w aktach szkody przedstawiające informację o najmie pojazdów zastępczych, segmentach oraz stawkach dobowych zostały doręczone do wiadomości poszkodowanemu. P. zastępczy został wynajęty w dniu 26 kwietnia 2018 roku, w dniu zgłoszenia szkody natomiast poszkodowany został poinformowany iż ma możliwość wynajmu pojazdu zastępczego w klasach od A do C, w związku z tym usprawiedliwionym był wynajem pojazdu zastępczego od innego podmiotu (nawet po wyższej stawce). W związku z rozbieżnymi informacjami, nawet gdyby pozwany wykazał, że informacja pisemna o możliwości najmu pojazdu zastępczego w klasie wyższej niż C została doręczona poszkodowanemu – P. D. (1) (pomimo zaadresowania pisma do J. D.), to usprawiedliwionym byłby fakt wynajęcia pojazdu od innego podmiotu, albowiem poszkodowany mógł powziąć uzasadnione wątpliwości co do faktycznych możliwości takiego najmu. Pozwany wskazując, że stawka zastosowana przez powoda była nierynkowa winien wykazać tę okoliczność (to na nim bowiem z godnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. leżał obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających oddalenie powództwa). Przy braku wskazania przez stronę pozwaną nierynkowości stawki auta zastępczego należało ten wydatek uznać jako zasadny i celowy, mieszczący się w związku przyczynowym ze szkodą. Tym samym odpowiedzialność pozwanego nie mogła być z tego tytułu limitowana na podstawie art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy w zw. z art. 822 § 1 k.c. i art. 362 k.c. Na marginesie można wskazać, że fakt dysponowania przez poszkodowanego innymi pojazdami nie uzasadnia w każdym przypadku twierdzenia, że najem auta zastępczego był niezasadny. Poszkodowany prowadzi działalność gospodarczą, a fakt dysponowania innymi pojazdami niekoniecznie musi oznaczać, że może je w danym momencie użytkować, bowiem mogą one w tym czasie być rozdysponowane do innych czynności. Nadto poszkodowany złożył oświadczenie, że konieczny jest najem pojazdu zastępczego ponieważ potrzeb komunikacyjnych nie jest w stanie zaspokoić innymi dostępnymi środkami. W końcu to na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że poszkodowany faktycznie miał do dyspozycji inne pojazdy i mógł z nich korzystać a najem nie był konieczny. Pozwany jednakże temu obowiązkowi nie sprostał, ograniczył się wyłącznie do zaprzeczenia zasadności najmu pojazdu zastępczego.

Podsumowując powyższe rozważania, Sąd uznał za zasadny najem pojazdu zastępczego na okres 16 dni (jako niekwestionowany przez pozwanego), po stawce 345 zł netto (424,35 zł brutto) za dobę. Odszkodowanie należne poszkodowanemu z tytułu najmu pojazdu zastępczego wyniosło zatem 6.789,60 zł brutto pomniejszone o 50 % podatku VAT albowiem poszkodowany jako płatnik podatku VAT miał możliwość jego odliczenia w tej wysokości. Z uwagi na fakt, iż ubezpieczyciel likwidujący szkodę wypłacił już odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w wysokości 5.352 zł, Sąd na podstawie art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 822 § 1 k.c. i art. 361 i art. 362 k.c. w zw. z art. 509 § 1 k.c. zasądził w punkcie pierwszym sentencji wyroku od pozwanego na rzecz powoda kwotę 802,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 lipca 2018 roku do dnia zapłaty.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie odsetek wydano w oparciu o art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 509 § 1 k.c. Przepis art. 481 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wskazuje, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Powód wystosował wezwanie do zapłaty w dniu 6 czerwca 2018 roku w terminie 30 dni, pozwany nie kwestionował roszczenia w zakresie okresu od jakiego powód żądał odsetek. Sąd uznał żądanie odsetkowe zgodne z powyższymi przepisami i zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 6 lipca 2018r.

W przedmiocie kosztów postępowania orzeczono zgodnie z art. 98 §1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie stroną przegrywającą okazał się pozwany i to on winien zwrócić powodowi koszty postępowania. Do niezbędnych kosztów postępowania należy zaliczyć: koszty zastępstwa procesowego powoda w kwocie 270 zł ustalone zgodnie z §2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, oraz opłatą sądową od pozwu w kwocie 41 zł tj. łącznie 328 zł.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego – r. pr. P. D. (2)

3.  akta z wpływem lub za 21 dni.

T., dnia 9 grudnia 2019 roku

Asesor sądowy Barbara Trokowska-Stempnik