Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2018 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	SSR Barbara Stępień-Grabowska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Karolina Marcinkowska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2018 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I. Zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. S. kwotę 2.358,40 zł (dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt osiem złotych czterdzieści groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 stycznia 2016r. do dnia zapłaty.

II. Oddala powództwo w pozostałej części.

III. Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 319,17 zł (trzysta dziewiętnaście złotych siedemnaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 675/17

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 18 września 2018 r.

Pozwem z dnia 1 lutego 2016 r. (data stempla pocztowego) powód M. S. wystąpił na drogę sądową przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 3440,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, nadto zażądał zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w wyniku kolizji drogowej z dnia 16 listopada 2015 r. uległ uszkodzeniu pojazd stanowiący własność poszkodowanej M. K.. Sprawa szkody posiadał zawartą z pozwanym umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Szkoda została zakwalifikowana jako całkowita. Poszkodowana wynajęła od M. S. samochód zastępczy na okres 22 dni, a następnie dokonała cesji wierzytelności, tj. odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów najmu auta zastępczego na rzecz powoda. Powód wystawił poszkodowanej fakturę na kwotę 4870,80 zł brutto, z uwzględnieniem stawki netto za dobę korzystania z pojazdu w kwocie 180 zł. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za szkodę, kwestionując jednak wysokość dobowej stawki i wypłacił odszkodowanie w kwocie 1430 zł. Dochodzona pozwem suma pieniężna stanowi różnicę miedzy kwotą, na którą opiewała wystawiona przez powoda faktura VAT, a dotychczas wypłaconym odszkodowaniem. (k. 2-7)

W dniu 11 lutego 2016 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu, nadto zobowiązał pozwanego do zapłaty na rzecz powoda kwoty 961 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. (k. 25)

Pozwany w ustawowym terminie skutecznie wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasadzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany przyznał, iż uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił odszkodowanie za przedmiotową szkodę w kwocie 1430 zł, stosując stawkę dobową czynszu najmu na poziomie 65 zł netto. W ocenie pozwanego stawka w wysokości 180 zł netto było rażąco wygórowana i nie została ukształtowana w wyniku mechanizmu rynkowego. (k. 33-36v)

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie postanowieniem z dnia 17 czerwca 2016 r. stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do rozpoznania Sadowi Rejonowemu w Toruniu – Wydziałowi Gospodarczemu. (k. 42-43)

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 16 listopada 2015 r. w wyniku kolizji drogowej doszło do uszkodzenia pojazdu marki F. (...) o nr rej. (...) stanowiącego własność M. K., a użytkowanym w chwili zdarzenia przez syna właścicielki, B. W.. Sprawa szkody w pojeździe posiadał zawartą z pozwanym umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. M. K. nie prowadziła działalności gospodarczej, a uszkodzony pojazd nie służył jej do działalności opodatkowanej.

(okoliczność bezsporna; zeznania świadka M. K. – k. 100-101v; oświadczenie – k. 16)

W dniu kolizji M. K. zawarła z powodem, prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) umowę najmu pojazdu zastępczego, na mocy której oddano jej do używania samochód marki F. (...). Poszkodowana zwróciła auto zastępcze w dniu 7 grudnia 2016 r. Z tego tytułu powód wystawił poszkodowanej fakturę VAT (...) na łączną kwotę 4870,80 zł, przy zastosowaniu dobowej stawki czynszu w wysokości 180 zł netto i 22-dniowym okresie najmu pojazdu.

(umowa najmu pojazdu zastępczego – k. 11-12; faktura VAT – k. 14; protokół zdawczo-odbiorczy – k. 17)

W dniu 16 listopada 2015 r. M. K., którą reprezentował syn, B. W., zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności, na mocy której przelała na rzecz M. S. wierzytelność w postaci prawa do odszkodowania, w tym kosztów najmu auta zastępczego, powstałych w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 16 listopada 2015 r.

(umowa cesji wierzytelności – k. 15)

Powód pismem z dnia 11 grudnia 2015 r. wezwał pozwanego do zapłaty 4870,80 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego w terminie 30 dni od otrzymania ww. wezwania. Pozwany w dniu 18 stycznia 2016 r. poinformował powoda, że przyznał kwotę 1430 zł z tytułu odszkodowania, związanego z poniesionymi kosztami najmu pojazdu zastępczego. Wskazał nadto, że zweryfikował stawkę dobową czynszu najmu do kwoty 65 zł netto.

(pismo powoda – k. 19-21; pismo pozwanego – k.; 22)

Pojazd uszkodzony marki F. (...) należał do segmentu B, natomiast pojazd zastępczy marki F. (...) posiadał klasę C. Średni koszt najmu pojazdu zastępczego, odpowiadające klasie auta F. (...), przy uwzględnieniu 22-dniowego okresu najmu, na terenie T. i okolic w drugiej połowie 2015 r. wynosił 121,17 zł netto (149,04 zł brutto) za dobę. Powód w okresie wystąpienia szkody stosował następujący cennik – 140 zł netto za dobę korzystania z auta klasy B, zaś dobowa stawka najmu pojazdu marki F. (...) wynosiła 180 zł netto.

(okoliczność bezsporna, nadto opinia biegłego – k. 133-135; cennik najmu pojazdów zastępczych)

Sąd zważył, co następuje.

W niniejszej sprawie sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumenty przedstawione przez strony, opinię biegłego S. D. oraz zeznania świadka M. K..

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów w całości, gdyż nie budziły one wątpliwości co do swojej prawdziwości, a żadna ze stron nie zakwestionowała ich skutecznie.

Sąd podzielił w całości opinię biegłego sądowego S. D., ponieważ była logiczna i wewnętrznie spójna, a żadna ze stron nie zakwestionowała jej ustaleń.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka M. K., jednakże w tym miejscu należy wskazać, iż świadek nie miała wiedzy w zakresie poinformowania przez pozwanego o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, uznawanych przez pozwanego stawkach oraz warunków umowy najmu pojazdu zastępczego. Okoliczność niewykorzystywania pojazdu przez świadka przy prowadzeniu działalności gospodarczej ostatecznie okazała się bezsporna.

W niniejszej sprawie powyższy stan faktyczny był w zasadzie bezsporny między stronami. Jedyną kwestią sporną między powodem a pozwanym była wysokość dziennej stawki najmu pojazdu zastępczego. Uzgodniona między poszkodowaną a powodem stawka dzienna za najem pojazdu zastępczego klasy C wynosiła 180 zł netto. Z kolei pozwany kwestionował wysokość tej stawki wskazując jako zasadną stawkę w kwocie 65 zł netto, która jego zdaniem jako jedyna spełnia zasadę pełnej kompensacji szkody i czyni zadość obowiązkowi zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych.

Zgodnie z art. 822 §1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przepisy kodeksu cywilnego (art. 361-363 k.c.) precyzują, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody
nie wyrządzono. W sytuacji, gdy poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Ponadto w myśl art. 19 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.) poszkodowany w związku
ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Jak stanowi art. 34 wyżej wskazanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Sąd orzekający podziela w całości pogląd wyrażony w wyroku z dnia 6 stycznia 1999 r.(...)), gdzie Sąd Najwyższy wskazał, że poniesienie przez przedsiębiorcę kosztów wynajęcia samochodu zastępczego do kontynuowania działalności gospodarczej pozostaje w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym i stanowi stratę określoną w art. 361 § 2 k.c.

W myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać,
iż pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. posiadał zawartą ze sprawcą wypadku komunikacyjnego z dnia 16 listopada 2015 roku, umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i z tego tytułu był on odpowiedzialny za szkodę poniesioną przez poszkodowanego, która obejmuje również uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Pozwany swojej odpowiedzialności nie kwestionował. W niniejszej sprawie nie budziła wątpliwości sama konieczność najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego. Okres najmu samochodu zastępczego wynosił 22 dni. Zasadniczo odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego, który obejmuje okres czasu w którym uszkodzony pojazd był niezdatny do użytku przez poszkodowanego. W niniejszej sprawie pozwany nie kwestionował 22 dniowego okresu najmu samochodu zastępczego.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwestionował jednak wysokość ustalonych kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Wskazał, iż stawka dobowa wynajęcia pojazdu marki F. (...) (180 zł netto) jest rażąco wygórowana i tak określona szkoda nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę. Pozwany wypłacił odszkodowanie za 22 dni korzystania z pojazdu zastępczego przy zastosowaniu dobowej stawki czynszu najmu w kwocie 65 zł.

Wymaga podkreślenia, iż uszkodzony pojazd marki F. (...), co wynika z przedłożonej opinii biegłego sądowego, a co nie było kwestionowane, należał do segmentu B, natomiast pojazd wynajęty poszkodowanej przez M. S. był klasy wyższej, tj. C. W okresie wystąpienia szkody powód posługiwał się cennikiem, zgodnie z którym za pojazd klasy B należało zapłacić kwotę 140 zł netto, zaś dobowa stawka najmu pojazdu marki F. (...) (tj. pojazdu uszkodzonego) wynosiła 180 zł netto. Z powyższego wynika, iż powód wynajął poszkodowanej pojazd klasy wyższej, niż pojazd uszkodzony.

Należy podkreślić, iż poszkodowany ma obowiązek minimalizacji szkody, co w tym przypadku oznacza rozsądny ekonomicznie wybór oferty w zakresie najmu pojazdu zastępczego, nie musi to być jednak oferta najkorzystniejsza ze wszystkich dostępnych na lokalnym rynku. Nie można jednak tracić z pola widzenia zasady, zgodnie z którą szkoda nie powinna być źródłem wzbogacenia, zaś obowiązkiem poszkodowanego jest dążenie do ograniczenia rozmiarów szkody. Górną granicę obowiązku jej naprawienia w rozważanym przypadku wyznaczał tylko faktyczny, rzeczywisty koszt najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego, nie zaś wydatek, związany z najęciem pojazdu klasy wyższej. W wyniku naprawy szkody przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej nie może dojść do bezpodstawnego wzbogacenia kosztem pozwanego. ((...)). Taką postawę powoda, niewątpliwe ocenić należy w kategoriach naruszenia obowiązku współpracy z dłużnikiem, o którym mowa w art. 354 § 2 k.c., jak również powinności minimalizacji szkody, nałożonej na mocy art. 826 §1 k.c. W niniejszej sprawie szkodę dla poszkodowanej stanowiła niewątpliwie konieczność najmu pojazdu zastępczego i związane z tym koszty – niezależnie jednak od tego, czy umowa najmu pojazdu miała charakter bezgotówkowy, czy nie. W konsekwencji Sąd uznał, iż żądanie odszkodowania w wysokości wyższej, niż stosowana przez samego powoda stawka najmu pojazdów klasy B, było nieuzasadnione, nie pozostawało w normalnym związku przyczynowym ze szkodą w pojeździe marki F. (...). W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż – co do zasady – poszkodowany (a zatem również jego następca prawny) ma prawo żądania odszkodowania za najem pojazdu zastępczego odpowiadającego jakości i klasie pojazdu uszkodzonego. W takim przypadku górną granicą dobowej stawki czynszu najmu auta zastępczego będzie stosowany przez wypożyczalnię cennik, względnie średnie rynkowe stawki najmu pojazdu tej samej klasy. W granicach normalnego następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda, mieści się obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez poszkodowanego na sfinansowanie korzystania z rzeczy zastępczej zgodnego z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Na pozwanym ubezpieczycielu ciąży wobec poszkodowanego będącego właścicielem pojazdu uszkodzonego w wypadku drogowym i korzystającego z wynajmu pojazdu zastępczego obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, poza które wykraczają wydatki na wynajem auta klasy wyższej.

Należy wskazać, iż stanowisko pozwanego, iż dobowa stawka najmu w kwocie 65 zł była odpowiednią i ekonomicznie uzasadnioną było niesłuszne. Jak wynika z przedłożonego przez stronę cennika, koszt najmu pojazdu zastępczego klasy B wynosił 140 zł netto. Wprawdzie – jak wynika z opinii biegłego – średni koszt wynajmu samochodu klasy B dla klienta indywidualnego na okres 22 dni wynosił 121,17 zł netto (149,04 zł brutto), lecz stosowana przez powoda kwota – dla pojazdów z segmentu B – nie przewyższała średniej w sposób rażący. Co istotne, poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania wypożyczalni, oferującej najniższe ceny, jak również ustalać wysokość średniej stawki, aktualnych na lokalnym rynku. Kwota 140 zł netto za dobę korzystania z pojazdu zastępczego nie przekraczała w sposób wyraźny i rażący średnich cen. Trafnie wskazał Sąd Najwyższy, iż „w warunkach gospodarki rynkowej ceny mogą być zróżnicowane zależnie od czasu i miejsca i no nawet w odniesieniu do towarów objętych obrotem giełdowym” ((...), L.). Sama zatem różnica między stosowanymi przez wypożyczalnie stawkami, a ustalonymi – nawet przez biegłego sądowego – średnimi cenami rynkowymi nie oznacza jeszcze, iż zastosowane stawki były zawyżone. Kluczowe jest bowiem to, czy powyższa różnica jest rażąco wygórowana, nawet dla postronnego obserwatora. Pozwany nie wykazał, by proponował poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego po niższej stawce, nie udowodnił ponadto, by istniała realna możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego przy stawce przez niego uwzględnionej. Ubezpieczyciel ograniczył się jedynie do oświadczenia, że wypłacone poszkodowanemu odszkodowanie naprawiło w całości szkodę powstałą w związku z wynajęciem pojazdu zastępczego, a wydatki ponad przyznane odszkodowanie nie stanowią normalnego następstwa zdarzenia, z którego szkoda wynikła. Z uwagi na fakt, iż poszkodowana dopuściła się naruszenia obowiązku zapobiegania szkodzie i najęła pojazd zastępczy klasy wyższej, a w ślad za tym po wyższej cenie, pozwany zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkodę w rozmiarze przekraczającym stawki, stosowane przez powoda w przypadku najmu pojazdów zastępczych klasy B w okresie szkody, tj. ponad 140 zł netto/doba.

Rekapitulując powyższe rozważania, Sąd doszedł do przekonania, iż powództwo było zasadne w części, tj. w zakresie żądania wypłaty odszkodowania w oparciu o dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego w kwocie 140 zł netto. Zarówno zastosowana przez powoda cena w wysokości 180 zł netto, jak również stawka, w oparciu o którą pozwany wypłacił bezsporne odszkodowanie (65 zł netto) w sposób rażący odbiegały od ustalonych przez biegłego średnich cen, obowiązujących w drugiej połowie 2015 r. na rynku lokalnym. Wobec powyższego pozwany winien zapłacić powodowi różnicę między dotychczas wypłaconą kwotą (1430 zł), a odszkodowaniem, uzyskanym jako wynik iloczynu 22-dniowego okresu najmu pojazdu zastępczego i dobowej stawki najmu (140 zł netto). Dlatego też, działając po myśli art. art. 822 § 1 k.c. i art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...)w zw. z art. 509 § 1 k.c. zasądził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. S. kwotę 2358,40 zł (140 zł x 22 x 1,23 – 1430 zł).

Rozstrzygnięcie w przedmiocie odsetek wydano w oparciu o art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...). Przepis art. 481 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei art. 817 § 1 k.c. wskazuje, że jeżeli nie umówiono się inaczej, zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...)wskazuje, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W pozwie powód zażądał zasądzenia odsetek od dnia 19 stycznia 2016 r., bowiem w dniu 18 grudnia 2016 r. pozwany wypłacił bezsporną część odszkodowania.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu oraz regułą stosunkowego rozdzielenia kosztów w przypadku częściowego uwzględnienia roszczeń stron. Koszty strony powodowej obejmowały: wynagrodzenie pełnomocnika – 1200 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł, opłatę od pozwu – 173 zł. Z kolei pozwany poniósł koszty w łącznej wysokości 2013,79 zł, w tym wynagrodzenie pełnomocnika – 1200 zł, opłata skarbowa – 17 zł oraz wynagrodzenie biegłego w kwocie 796,79 zł. Po wzajemnym rozliczeniu kosztów, w oparciu o procentowy udział w wygraniu sprawy (powód wygrał w 68,54 %, zaś pozwany – 31,46 %) należało zasądzić od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. S. kwotę 319,17 zł, o czym orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku