Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	SSR Maria Szymańska
Protokolant:	Stażysta Patrycja Kubiak

po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2020 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko P. M.

o zapłatę

I nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla wydany przez Sąd Rejonowy w Toruniu w dniu 6 listopada 2019 r., sygn. akt V GNc 3911/19, utrzymuje w całości w mocy;

II kosztami postępowania wywołanego wniesieniem zarzutów obciąża pozwanego P. M.;

III zasądza od pozwanego P. M. na rzecz powoda (...) S.A. w W. kwotę 1 200 zł (tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V GC 623/20 upr

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla od pozwanego P. M. zapłaty kwoty 11.177 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 lipca 2019 r. do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanego kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu podano, że strony łączyła umowa faktoringu nr eF/ (...) z dnia 4 sierpnia 2017 r., na podstawie której powódka świadczyła odpłatnie na rzecz pozwanego usługi. Pozwany nie wywiązał się ze swoich zobowiązań wynikających z powyższej umowy, a jego zadłużenie na dzień 11 lipca 2019 r. wyniosło łącznie 11.177 zł i na taką kwotę powódka wypełniła stanowiący zabezpieczenie weksel in blanco, o czym zawiadomiła pozwanego wzywając do zapłaty. Pozwany w wyznaczonym terminie do 19 lipca 2019 r. nie wykupił weksla.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym w weksla z dnia 6 listopada 2019 r. Sąd Rejonowy w Toruniu nakazał pozwanemu, by zapłacił powodowi kwotę żądaną pozwem wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 lipca 2019 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w kwocie 2.605 zł.

Pozwany wniósł skutecznie zarzuty od nakazu zapłaty, żądając oddalenia powództwa w całości. Pozwany zakwestionował istnienie i rozmiar zobowiązania wekslowego jak i datę jego wymagalności. Wskazał, że roszczenie wywodzone przez powoda z umowy faktoringu nie istnieje, nie wiadomo czy umowa ta była wykonywana przez powoda, a poza tym kontrakt zawiera zapisy niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Nadto podniósł, że nie otrzymał wezwania do zapłaty weksla.

Powód w piśmie procesowym z dnia 15 kwietnia 2020 r. potrzymał żądanie zwracając uwagę, iż ciężar dowodu przeciwko domniemaniu istnienia zobowiązania wekslowego (ciężar dowodu przeciwnego) obciąża dłużnika, zaś pozwany temu ciężarowi nie sprostał. Z ostrożności powód przedstawił podstawy umowne i sposób ustalenia żądanej kwoty.

Sąd ustalił, co następuje :

Powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie m.in. pośrednictwa pieniężnego, działania holdingów finansowych oraz doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.

Pozwany P. M. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...). Przeważająca działalność gospodarcza polega na działalności agentów zajmujących się sprzedażą towarów różnego rodzaju.

(okoliczność bezsporna, nadto dowód: wydruk z (...) pozwanego – k. 9, wydruk z KRS powoda – k. 10-11)

W dniu 4 sierpnia 2017 r. strony, w ramach prowadzonych działalności gospodarczych, zawarły umowę faktoringu nr eF/ (...), na mocy której powód (faktor) zobowiązał się do świadczenia na rzecz pozwanego (faktoranta) usług faktoringu z regresem, polegających w szczególności na dokonywaniu wykupu wierzytelności faktoranta wobec kontrahentów, na warunkach określonych w umowie (§ 2 ust. 1 umowy).

(okoliczność bezsporna, nadto dowód: umowa faktoringu nr eF/ (...) wraz z załącznikiem – k. 56-62v)

W dniu 2 lipca 2018 r. strony zawarły aneks do umowy z dnia 4 sierpnia 2017 r. Zasadniczy przedmiot umowy nie uległ zmianie. Załącznikiem nr 1 do umowy były Indywidualne Warunki Umowy, w których określono m. in. wysokość prowizji stałej oraz minimalnego poziomu prowizji.

(...) za świadczone usługi przysługiwała prowizja stała, liczona od wartości nominalnej wykupionej faktury, za okres od dnia wykupu wierzytelności do terminu wymagalności, płatna w dniu wykupu wierzytelności, w wysokości 0,0775 % dziennie (§ 12 ust. 1 pkt 2 umowy w zw. z zał. nr 1 do umowy).

W myśl § 12 ust. 5 umowy, jeżeli w okresie rozliczeniowym nie zostanie osiągnięty minimalny poziom prowizji, faktor obciąży faktoranta dodatkową prowizją stałą do wysokości minimalnego poziomu prowizji. Zgodnie z załącznikiem nr 1 okres rozliczeniowy wynosił 3 miesiące, natomiast minimalny poziom prowizji (tj. określony procentowo minimalny poziom prowizji stałej, jaki powinien być uzyskany przez faktora w każdym okresie rozliczeniowym w relacji do prowizji stałej, jaka zostałaby naliczona od limitu faktoringowego wykorzystanego w całości - § 1 pkt 12 umowy) został określony na 50%.

Zgodnie z § 14 umowy pozwanemu przekazano dostęp do systemu K., a opłatę za korzystanie z tego systemu określono na 90 zł miesięcznie (§ 12 ust. 2 pkt 1 umowy).

(dowody: aneks nr (...) do umowy faktoringu – k. 63; umowa faktoringu nr eF/ (...) (w brzmieniu nadanym w dniu 2 lipca 2018 r.) – k. 56-62v; załącznik nr 1 do umowy faktoringu – k. 70)

Zabezpieczenie roszczeń wynikających w powyższej umowy stanowił weksel in blanco opatrzony podpisem pozwanego w miejscu przeznaczonym na podpis wystawcy. Załącznikiem nr 6 do umowy faktoringu nr eF/ (...) była deklaracja wekslowa z dnia 2 lipca 2018 r. podpisana przez pozwanego. Zgodnie z deklaracją wekslową powód został upoważniony do wypełnienia weksla na kwotę pełnego zadłużenia wraz z odsetkami oraz do opatrzenia weksla klauzulą ,,bez protestu”, a także datą i miejscem płatności według uznania powoda.

(dowody: oryginał weksla zabezpieczony – zaś jego kopia k. 15; deklaracja wekslowa – k. 6)

W dniu 31 maja 2019 r. powód wystawił na rzecz pozwanego fakturę numer (...) na kwoty: 295,20 zł brutto z tytułu opłat za system K. oraz 10.663,60 zł z tytułu minimalnej prowizji stałej, tj. łącznie 10.958,80 zł brutto. Termin zapłaty wyznaczono na dzień 7 czerwca 2019 r.

W dniu 30 czerwca 2019 r. powód wystawił na rzecz pozwanego fakturę numer (...) na kwotę 98,40 zł brutto z tytułu opłaty za system K.. Termin zapłaty wyznaczono na dzień 7 lipca 2019 r.

(dowody: faktury – k. 71-72)

Z uwagi na brak płatności należności, powód w piśmie z dnia 11 lipca 2019 r. zawiadomił pozwanego, że wystawiony przez niego weksel in blanco został wypełniony na sumę wekslową w wysokości 11.177 zł oraz opatrzony datą płatności na dzień 19 lipca 2019 r. Powód w tym samym piśmie wezwał pozwanego do zapłaty weksla, informując, że oryginał weksla będzie dostępny do wglądu w siedzibie spółki przy ul. (...) w W.. Wezwanie doręczono pozwanemu dnia 15 lipca 2019 r.

Pozwany w wyznaczonym terminie nie wykupił weksla.

(okoliczność bezsporna, a nadto oryginał weksla zabezpieczony – zaś jego kopia k. 15; wezwanie do zapłaty weksla wraz z potwierdzeniem nadania – k. 7-8; wydruk z systemu śledzenia przesyłek – k. 73)

Sąd zważył, co następuje :

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalony został w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty, które w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności i prawdziwości, wobec czego mogły stanowić wiarygodną podstawę ustaleń faktycznych.

Należy jednak odnieść się do zarzutów, jakie podnosił pozwany względem przedłożonego przez powoda wydruku z systemu śledzenia przesyłek udostępnianego w sieci Internet przez Pocztę Polską S.A. W ocenie pozwanego wydruk ten nie stanowi prawidłowego potwierdzenia odbioru przesyłki. Odwoływał się przy tym do wyroku sądu administracyjnego (wyrok WSA w Krakowie z dnia 21 września 2017 r., (...) SA/Kr 703/17), w którym stwierdzono, iż wydruk ze strony internetowej nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Należy jednak wskazać, że postępowanie w niniejszej sprawie toczy się według procedury cywilnej. Sąd pragnie podkreślić, że choć w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego wydruk internetowy również nie może być zaliczony do dokumentów urzędowych, nie jest to jednak równoznaczne z odmówieniem mu mocy dowodowej w ogóle. Wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, stanowią bowiem "inny środek dowodowy", o którym mowa w art. 308 k.p.c. i art. 309 k.p.c. Jakkolwiek nie można przyjąć, że oświadczenie zawarte w wydruku komputerowym jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, to należy przyjąć, że przedmiotowy środek dowodowy świadczy o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku. Okoliczność, że tego typu dowody mogą być z łatwością modyfikowane, nie pozbawia ich mocy dowodowej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 stycznia 2017 r., sygn. akt I ACa 2111/15, LEX nr 2249964, OSA 2017/4/77-92). Warto także wskazać na treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd zważył, że powód przedłożył do akt wezwanie do zapłaty weksla skierowane do P. M. i opatrzone datą 11 lipca 2019 r. Powód zaoferował również potwierdzenie nadania w dniu 11 lipca 2019 r. przesyłki poleconej na adres P. M. wskazany w umowie stron – w postaci odpisu książki nadawczej, zawierającego pieczęć urzędu pocztowego. Wynikało z niego, że przesyłce nadano numer (...). Następnie powód przedłożył wydruk z portalu śledzenia przesyłek zawierający dane dotyczące korespondencji o ww. numerze. Z wydruku tego wynikało, że przesyłka nadana 11 lipca 2019 r. została doręczona w dniu 15 lipca 2019 r. przez urząd pocztowy w Komornikach. Wskazać trzeba, że placówka pocztowa właściwa dla wskazanego w umowie miejsca zamieszkania P. M. mieści się właśnie w Komornikach. Sąd orzekający w niniejszej sprawie, dysponując całokształtem materiału dowodowego, mógł stwierdzić, że poszczególne jego elementy, w tym wydruk komputerowy, wzajemnie się uzupełniały, kreując spójną wersję wydarzeń. Nie było zatem podstaw, by przedłożonemu przez powoda wydrukowi śledzenia przesyłki odmówić mocy dowodowej. Na tej podstawie Sąd ustalił, że wezwanie do wykupu weksla doręczono pozwanemu w dniu 15 lipca 2019 r.

Podstawą dochodzonego roszczenia w niniejszym postępowaniu był wystawiony przez pozwanego weksel in blanco, wypełniony przez powoda na kwotę 11.177 zł z uwagi na niewykonanie przez pozwanego zobowiązania w ramach stosunku podstawowego – umowy faktoringu z dnia 4 sierpnia 2017 r., aneksowanej w dniu 2 lipca 2018 r. Pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady jak i co do wysokości podnosząc zarzuty zarówno w zakresie prawidłowości wypełnienia weksla kwotą, która nie istnieje, zaś sposób jej ustalenia nie został przez powoda wyjaśniony, jak i stosunku podstawowego domagając się przedłożenia przez powoda dokumentu umowy celem odniesienia się do rzekomego zobowiązania, które zabezpiecza weksel oraz poddając w wątpliwość wykonanie umowy przez powoda. Z drugiej strony pozwany podniósł zarzut, że umowa zawiera zapisy niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Twierdził także, iż nie doręczono mu wezwania do zapłaty weksla.

W przypadku roszczenia z weksla, przed wydaniem nakazu zapłaty, badaniu poddawany jest jedynie sam dokument wekslowy. Powód może bowiem żądać wydania nakazu zapłaty przeciwko każdemu zobowiązanemu z należycie wypełnionego weksla. Osoba posiadająca legitymację formalną (art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe, tj. z dnia 26 stycznia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 160) – dalej: prawo wekslowe) powołuje się na domniemanie istnienia prawa, które przemawia za tym, że jest ona właścicielem weksla i wierzycielem wekslowym. Taka legitymacja niewątpliwie przysługuje remitentowi, a więc powodowi, który jest jego pierwszym posiadaczem (zob. A. Szpunar, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2001, s 47 i 120).

Weksel in blanco może być środkiem zabezpieczenia wierzytelności wynikających z różnych stosunków prawnych. Wystawiony jako własny i wręczony w związku z zawarciem określonej umowy (tu umowy faktoringu) prowadzi do powstania zobowiązania wekslowego wystawcy (pozwanego). Taki dokument powinien być jednocześnie wypełniony zgodnie z zawartym porozumieniem (deklaracją wekslową). Powstałe zobowiązanie wekslowe ma charakter samodzielny i abstrakcyjny, a więc niezależny od podstawy prawnej, która spowodowała jego zaciągnięcie. Jeżeli posiadaczem weksla jest remitent (pierwszy wierzyciel), to przysługują mu dwa roszczenia: ze stosunku podstawowego (kauzalnego) oraz z weksla. Wybór między nimi należy do wierzyciela, który może tylko raz uzyskać zaspokojenie swojej wierzytelności. Wręczając i przyjmując weksel, strony obejmują bowiem swoją wolą jego funkcję zabezpieczającą ( causa cavendi), z której wynika, iż inkorporowana w nim wierzytelność ma ułatwić zaspokojenie wierzyciela w ramach stosunku podstawowego. Wygaśnięcie stosunku podstawowego uniemożliwia zatem dochodzenie wierzytelności wekslowej, a wygaśnięcie zobowiązania wekslowego w sposób prowadzący do zaspokojenia wierzyciela powoduje wygaśnięcie zabezpieczonej wierzytelności.

Dochodząc wierzytelności wekslowej wierzyciel nie musi wykazywać podstawy prawnej zobowiązania, może bowiem powołać się tylko na treść weksla. Może także w pozwie, niezależnie od powołania się na jego treść, przytoczyć fakty uzasadniające roszczenie, wynikające ze stosunku podstawowego, a więc może oprzeć żądanie pozwu na dwóch podstawach faktycznych i prawnych. Tak uczynił powód w niniejszej sprawie (k. 5).

W stosunkach między wystawcą a remitentem samodzielność i abstrakcyjność zobowiązania wekslowego ulega jednak złagodzeniu. Jeżeli zobowiązanie wekslowe jest ważne, wystawca może bowiem (w braku skutecznych zarzutów wekslowych) przeciwstawić żądaniu remitenta zarzuty oparte na ich stosunkach osobistych, czyli zarzuty dotyczące stosunku podstawowego. Dłużnik może więc kwestionować samo istnienie lub rozmiar roszczenia wekslowego ze względu na jego związek ze stosunkiem podstawowym. W takim przypadku spór przenosi się wówczas z płaszczyzny stosunku wekslowego na płaszczyznę stosunku prawa cywilnego, chociaż przedmiotem rozpoznania jest to samo roszczenie wekslowe.

Należy podkreślić że weksel stanowi dowód istnienia wierzytelności w wysokości sumy wekslowej lub jej części, jeżeli jest ona przedmiotem sporu. Wystawca powinien udowodnić, że wierzytelność wekslowa nie istnieje lub że istnieje w mniejszym rozmiarze. Na dłużniku wekslowym spoczywa bowiem onus probandi twierdzenia, że wypełnienie weksla in blanco nastąpiło niezgodnie z zawartym porozumieniem (deklaracją wekslową, zob. orz. SN z 24.02.1928r, IC 273/27, Zb. Orz. SN 1928, poz. 27; orz. SN z 2.05.1930r CII 97/30, RPEiS 1930, s.201; orz. SN z 24.101962, II CR 976/61, OSNCP 1964 poz. 27; orz. SN z 28.10.1963, II CR 249/63, OSNCP 1964, nr 10, poz. 208; uchw. SN (7) z 7.01.1967 (zasada prawna), III CZP 19/66, OSN 1968 poz. 79; wyrok SN z 18.11.1999r I CKN 215/98, PPW 2000, nr 10, s 349 i n; M. Piekarski Dochodzenie należności z weksla , W- wa 1970 s 9; I Rosenblüth, Prawo wekslowe, komentarz,W- wa 1994 ( Kraków 1936), s.86; I Heropolitańska , Zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty z weksla ,W- wa 2000 s.91; A Szpunar, Wypełnienie weksla in blanco zgodnie z zawartym porozumieniem, PPW 2001,nr10,s.5; P.Machnikowski, Weksel własny in blanco, W- wa 2002, s.201; A. Szpunar , M. Kaliński , Komentarz do prawa wekslowego i czekowego W- wa 2003 s.97).

Pozwany (wystawca weksla) powinien zatem udowodnić, że powód (remitent) wypełnił weksel niezgodnie z deklaracją wekslową, a zatem, że jego zadłużenie w kwocie 11.177 zł nie istnieje. W tym celu P. M. winien wykazać, że minimalny poziom prowizji został w okresie rozliczeniowym uzyskany, a więc nie było podstaw do naliczenia dodatkowej prowizji stałej (nazwanej w fakturze minimalną prowizją stałą) w myśl § 12 ust. 5 umowy faktoringu. Ewentualnie pozwany winien był wykazać, że prowizję dodatkową obliczono nieprawidłowo, względnie że uiścił już należną z tego tytułu kwotę. Pozwany nie złożył jednak żadnych wniosków dowodowych. P. M. w ogóle nie odniósł się do obowiązku uiszczenia opłat za korzystanie z systemu K.. Nie wskazał też, które z zapisów umowy stron były, jak twierdził, niezgodne z zasadami współżycia społecznego ani nawet jakie zasady współżycia społecznego naruszały. Zarzut ten należało zatem uznać za gołosłowny. Obrona pozwanego sprowadziła się li tylko do kwestionowania zasadności żądania pozwu bez udowodnienia swoich twierdzeń. To powód przedłożył do akt umowę wraz z załącznikami na potwierdzenie, że przysługiwało mu prawo do żądania dodatkowej prowizji stałej oraz opłat za korzystanie z systemu K.. Przedłożył również faktury świadczące o tym, że prowizję i opłaty faktycznie naliczył. Pozwany dokumentacji tej nie zakwestionował. Nie negował również bezpośrednio zawarcia z powodem umowy faktoringu z dnia 4 sierpnia 2017 r. jak i jej aneksowania w dniu 2 lipca 2018 r. Pozwany nie kwestionował również, iż na zabezpieczenie powyższej umowy wystawił weksel in blanco.

Skoro pozwany (na którym spoczywał ciężar dowodu) nie podważył zasadności dochodzonego roszczenia, to tym samym nie zdołał on obalić domniemania istnienia wierzytelności, które powstało na skutek wystawienia i wypełnienia weksla. Nadto, wbrew twierdzeniom pozwanego, Sąd uznał, że pozwany został skutecznie wezwany do wykupu weksla, bowiem powód przedłożył dowód na doręczenie P. M. wezwania w dniu 15 lipca 2019 r. Powyższe uzasadniało także przyznanie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 lipca 2019 r. – w wezwaniu określono bowiem termin wykupu weksla na dzień 19 lipca 2019 r.

Zgodnie z art. 496 k.p.c. po przeprowadzeniu rozprawy Sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądania pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Z powyższych względów w pkt I wyroku nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym utrzymano w całości w mocy.

Zgodnie z art. 108 k.p.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Niniejszą sprawę strona pozwana przegrała w całości, dlatego też zgodnie z art. 98 k.p.c. to ją należało obciążyć kosztami postępowania wywołanego wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty w postepowaniu nakazowym. W związku z tym, pozwany został obciążony kosztami opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty, o czym orzeczono w pkt II sentencji wyroku.

W związku z utrzymaniem w mocy nakazu zapłaty także w zakresie orzeczenia o kosztach procesu, zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., pozwanego należało obciążyć jedynie różnicą kosztów zastępstwa procesowego powstałą po skierowaniu sprawy do rozpoznania sprawy w postępowaniu zwykłym, tj. 1.200 zł (3.600 zł minus 2.400 zł zasądzone nakazem – na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. – tj. z dnia 3 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 265)), o czym orzeczono w pkt III sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień (projekt sporządzony przez asystenta sędziego).

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.

3.  Po nadejściu załączyć wewnętrze potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej od wniosku o uzasadnienie (100 zł).

4.  Przedłożyć z wpływem lub po upływie 20 dni od doręczenia wraz z z.p.o.

T., 10 sierpnia 2020 r.