Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2019 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	As. SR Barbara Trokowska-Stempnik
Protokolant:	Sekretarz sądowy Joanna Kaczanowska

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2019 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa I. K. Biuro (...) w (...) w T.

przeciwko D. T. Firma (...) D. T.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

III. zwraca powodowi ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty stawiennictwa świadka.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

Sygn. akt V GC 591/19 upr.

Uzasadnienie do wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 27 maja 2019 roku w sprawie

V GC 591/19

Pozwem z dnia 10 września 2018 roku powódka – I. K., prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Biuro (...) w (...) w T. domagała się zasądzenia od pozwanego – D. T., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) D. T., kwoty 2.936 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wytoczonego powództwa powódka wskazała, że w dniu 13 marca 2018 roku zawarła z M. P. działającą w imieniu własnym oraz w imieniu D. T. umowę pośrednictwa najmu. Umowa była zawierana z dwoma osobami, ponieważ zarówno pozwany, jak i M. P. wskazywali, że nie wiedzą, kto będzie konkretnie zawierał umowę najmu. Zgodnie z § 2 umowy Zamawiający zobowiązał się do zapłaty na rzecz pośrednika wynagrodzenia brutto w wysokości 123% jednomiesięcznego czynszu ustalonego w umowie najmu. Kilka dni przed zawarciem umowy najmu D. T. zadzwonił do powódki z pytaniem, co ma zrobić, aby oferta najmu lokalu użytkowego w T. przy ul. (...) zniknęła z internetu. Powiedział także, że M. P. „nie śmierdzi groszem”. Otrzymał stosowną informację i wpłacił 1.000 zł na konto powódki. Następnie pozwany stawił się do biura pośrednictwa i podpisał umowę najmu lokalu, wskazując jednocześnie M. P. jako osobę do kontaktu. D. T. przez cały czas wykonywania przez powódkę umowy pośrednictwa najmu zachowywał się jak strona umowy, to on podejmował decyzje, regulował należności. W efekcie końcowym również on podpisał umowę najmu. Nie ma zatem wątpliwości, że w jego imieniu umowę zawarła M. P., a pozwany był stroną umowy najmu i jest zobowiązany do zapłaty należności dochodzonej pozwem.

W dniu 21 listopada 2018 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił żądanie pozwu w całości (k.13).

W dniu 28 stycznia 2019 roku pozwany wniósł do tutejszego Sądu sprzeciw, w którym zaskarżył powyższy nakaz zapłaty w całości, podnosząc zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu, oraz wniósł o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu D. T. wskazał, że nie zawarł z powódką umowy pośrednictwa najmu. Powołał się ponadto na zapisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, które wskazują na konieczność zawarcia umowy pośrednictwa w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Wobec tego pełnomocnictwo do dokonania tej czynności również powinno być zawarte w tej samej formie. Strona pozwana dodała również, że przelew na kwotę 1.000 zł nie dowodzi uznania przez niego umowy za istniejącą, ani też uznania jakiegokolwiek roszczenia powódki – został on dokonany w oderwaniu od umowy, o której pozwany nie miał wiedzy oraz przed wystawieniem przez powódkę niezasadnej faktury VAT nr (...) (k.16-20).

Postanowieniem z dnia 13 marca 2019 roku Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił wniosek pozwanego o przekazanie sprawy Sądowi według właściwości miejscowej pozwanego (k. 27).

W dniu 11 kwietnia 2019 roku powódka wniosła pismo przygotowawcze, w którym podtrzymała żądanie pozwu. Wskazała, że pozwany, działając przez M. P., zawarł umowę pośrednictwa. Ponadto sam pozwany deklarował, że zapłaci dochodzoną należność i prosił o wystawienie faktury na jego nazwisko (k. 51-52).

Na rozprawie strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

W marcu 2018 roku M. P. znalazła w internecie ofertę najmu lokalu użytkowego położonego w T. przy ul. (...). Była zainteresowana zawarciem umowy najmu, chciała założyć własną działalność gospodarczą i otworzyć pub. Wcześniej zajmowała się podobną działalnością.

Dowód: zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:01:30-01:03:00.

M. P. skontaktowała się z D. G. – właścicielem powyższego lokalu. Obejrzała ten lokal i była zainteresowana zawarciem umowy najmu. Od D. G. dowiedziała się, że wynajmem lokalu zajmuje się Biuro (...) w (...), którego właścicielem jest I. K..

Dowód: zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:02:48-01:04:20;

zeznania D. G., k. 68v.

I. K. znała D. T., ponieważ wynajmowała od niego miejsca parkingowe na (...) R.. Wcześniej rozmawiała z nim jedynie telefonicznie i wyłącznie w sprawach dotyczących parkingu.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:18:20-00:19:00; k. 68v.

M. P. pracowała na jednym z parkingów w T., którymi zarządzał D. T..

Dowód: zeznania D. T., k. 69.

M. P. zadzwoniła do I. K. z informacją, że chciałaby wynająć lokal przy ul. (...) w T.. W dniu 13 marca 2018 roku M. P. przyszła do Biura (...) w (...) w celu podpisania umowy pośrednictwa. Przed podpisaniem umowy powiedziała I. K., że będzie wynajmowała lokal użytkowy prawdopodobnie z jeszcze jedną osobą – D. T.. Nie było jednak wiadomo, kto konkretnie zawrze umowę najmu lokalu. Lokal miał służyć M. P. do prowadzenia działalności gospodarczej, jednak na dzień podpisywania umowy pośrednictwa nie było pewne, czy udała jej się załatwić wszystkie formalności.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:18:20-00:19:00; 00:46:00-00:47:00; 00:47:30-00:48:00; 00:49:11-00:50:00; 00:50:15-00:51:00; 00:54:00-00:54:10; 00:55:00-00:55:10.

M. P. w dniu 13 marca 2018 roku podpisała umowę pośrednictwa najmu lokalu położonego w T. przy ul. (...).

W umowie zamieszczono sformułowanie, że umowa jest zawarta między Biurem (...) w (...) I. K. a M. P., „działającym w imieniu własnym, reprezentowanym przez na podstawie upoważnienia notarialnego pełnomocnik D. <<S.”>> T., zwanym dalej Zamawiającym”.

W umowie przewidziano wynagrodzenie dla pośrednika w wysokości 123% jednomiesięcznego czynszu ustalonego w umowie najmu, a zobowiązanym do jego zapłaty będzie osoba, która zawrze w charakterze najemcy umowę najmu lokalu nieruchomości z osobą wskazaną przez pośrednika w okresie 12 miesięcy od daty rozwiązania lub wygaśnięcia umowy (paragraf 2 i 3 umowy).

Dowód: umowa pośrednictwa najmu, k. 6.

Podpisując umowę pośrednictwa najmu M. P. działała w imieniu własnym. W momencie podpisywania tej umowy D. T. nie wiedział, że w ogóle dochodzi do jej zawierania. D. T. nie udzielał M. P. nigdy żadnego pełnomocnictwa- ani w formie pisemnej ani w formie ustnej.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:47:30-00:48:00; 00:50:15-00:51:00; 00:54:00-00:54:10;

zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:05:00-01:06:00; 01:06:41-01:07:00.

Tego samego dnia, tj. 13 marca 2018 roku M. P. zadzwoniła do I. K. i powiedziała, że nie może przyjść podpisać umowy najmu lokalu użytkowego, bo w tym czasie idzie do dentysty. W rzeczywistości M. P. nie miała pieniędzy. Wobec tego właścicielka Biura poinformowała ją, że przekazuje lokal następnym klientom. M. P. bardzo zależało na podpisaniu umowy najmu lokalu. W czasie rozmowy telefonicznej rozpłakała się.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:22:20-00:22:50; 00:36:00-00:36:35.

M. P. zadzwoniła do D. T. i poinformowała go o swoich kłopotach. Dodała, że nie otrzymała jeszcze alimentów i świadczeń socjalnych, nie ma pieniędzy na wpłatę kaucji, a bardzo chce wynająć ten lokal. D. T. zdecydował się jej pomóc.

Dowód: zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:02:48-01:04:20; 01:06:30-01:07:30.

Wieczorem w dniu 13 marca 2018 roku D. T. zadzwonił do I. K. z pytaniem, co należy zrobić, żeby ogłoszenie dotyczące lokalu użytkowego przy ul. (...) w T. zniknęło z internetu. Powiedział także, że M. P. nie ma pieniędzy. I. K. wysłała mu wiadomość SMS o konieczności przelewu kwoty 1000 zł w celu blokady lokalu użytkowego przy ul. (...) w T..

W dniu 14 marca 2018 roku D. T. wykonał tę czynność.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:23:00-00:24:00;

zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:02:48-01:04:20; 01:12:25-01:13:00.

I. K. poinformowała D. G., że przyszła najemczyni lokalu – M. P. nie ma pieniędzy, dlatego umowa najmu lokalu użytkowego być może będzie zawarta z D. T.. I. K. nie chciała robić problemów właścicielowi lokalu i polecać mu niewypłacalnego najemcę.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:24:20-00:25:00; 00:25:00-00:26:00.

W dniu 20 marca 2018 roku M. P., D. T. i I. K. spotkali się w Biurze (...) w (...).

M. P. poinformowała wówczas I. K., że nie udało jej się załatwić wszystkich formalności związanych z założeniem działalności gospodarczej. Nie posiadała jeszcze NIP-u. Gdyby M. P. zdążyła założyć własną działalność gospodarczą, to umowa najmu lokalu użytkowego zostałaby zawarta z nią.

I. K. zdecydowała, że umowa najmu lokalu użytkowego zostanie podpisana z D. T., ponieważ jest właścicielem wypłacalnej firmy.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:26:00-00:27:30; 00:31:33-00:31:40; 00:35:00-00:36:35;

zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:04:20-01:04:58, 00:15:00-00:15:30, 01:08:20-01:09:00.

W dniu 20 marca 2018 roku doszło do podpisania umowy najmu lokalu użytkowego położonego w T. przy ul. (...) w T. pomiędzy D. G. a D. T.. W tym samym dniu D. T. wpłacił kaucję w wysokości miesięcznego czynszu za najem lokalu.

Dowód: zeznania D. G., k. 68v;

umowa najmu lokalu użytkowego, k. 7-8;

zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:26:00-00:27:30;

zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:15:00-01:15:30.

I. K. sporządziła fakturę za usługę pośrednictwa i wręczyła ją D. T.. Wieczorem w dniu 20 marca 2018 roku D. T. zadzwonił do I. K. z zapytaniem, za co ma zapłacić.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:43:30-00:44:00.

W dniu 25 kwietnia 2018 roku M. P. zawarła z D. G. umowę najmu lokalu użytkowego położonego w T. przy ul. (...). Samodzielnie regulowała wszystkie należności. Następnie umowa ta została rozwiązana, ponieważ prowadzony przez M. P. pub nie przynosił oczekiwanych zysków.

Dowód: zeznania D. G., k. k. 68v;

zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:40:50-00:41:43;

zeznania D. T., nagranie z rozprawy, 01:09:20-01:09:40.

Zdarza się, że I. K. podpisuje umowy najmu lokali z innymi osobami, aniżeli te, które zawarły umowę pośrednictwa. Nie w każdej sytuacji wymaga okazania dokumentu pełnomocnictwa. Od M. P. nie chciała takiego dokumentu, bo w Biurze pojawiła się sama, a ponadto nie było wiadomo, czy D. T. zawrze umowę najmu lokalu. Dopiero wieczorem, gdy zadzwonił, okazało się, że jest zainteresowany tą sprawą.

I. K. nie wymagała stosownego dokumentu pełnomocnictwa później ani nie podpisała nowej umowy pośrednictwa z D. T., bo zaufała mu.

Dowód: zeznania I. K., nagranie z rozprawy, 00:29:00-00:30:00; 00:50:15-00:51:00; 00:54:00-00:55:00; 00:56:00-00:58:00.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, zeznań świadka D. G. oraz dowodu z przesłuchania stron.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, których autentyczność nie była kwestionowana przez strony. Sąd również nie znalazł podstaw do odmówienia im wiarygodności.

Sąd uznał za wiarygodne w całości zeznania świadka D. G.. Zeznania świadka były logiczne, spójne i konsekwentne, jednak jedynie w niewielkim zakresie odnosiły się do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Świadek nie miał bowiem wiedzy co do okoliczności zawierania umowy pośrednictwa. Wskazał jedynie, że D. T. akceptował wszystkie decyzje M. P., ale odnosiło się to do zawierania umowy najmu lokalu użytkowego, którego jest właścicielem.

Sąd uznał za wiarygodne w części zeznania powódki, w zakresie istotnym dla sprawy, w jakim odnosiły się do okoliczności zawarcia umowy pośrednictwa i kontaktów z D. T.. Powódka przyznała, że M. P. zawierając umowę pośrednictwa działała we własnym imieniu, a lokal miał być przeznaczony na prowadzenie przez nią działalności gospodarczej. Wskazała także, że w chwili podpisania umowy pośrednictwa nie było wiadomo, kto zawrze umowę najmu lokalu. Bez wątpienia jednak lokal miał być przeznaczony dla M. P.. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom powódki w zakresie, w jakim wskazywała na to, że D. T. zobowiązał się do zapłaty za usługę pośrednictwa. W ocenie Sądu są to subiektywne twierdzenia powódki, mające na celu uzyskać zapłatę należnego jej wynagrodzenia od osoby, która posiada ku temu możliwości finansowe.

Sąd uznał za wiarygodne w części zeznania pozwanego, w jakiej odnosiły się do tego, że nie wiedział nic o zawarciu umowy pośrednictwa, nie ustanowił M. P. swoim pełnomocnikiem oraz jego działanie spowodowane było jedynie chęcią pomocy M. P.. W ocenie Sądu zeznania pozwanego w tym zakresie są logiczne, konsekwentne i spójne oraz zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a zwłaszcza z umową pośrednictwa z dnia 13 marca 2018 roku. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom strony pozwanej w zakresie, w jakim twierdził, że o fakturze za usługę pośrednictwa dowiedział się dopiero przy otrzymaniu nakazu zapłaty. W tym zakresie Sąd uznał, że D. T. otrzymał fakturę od powódki w dniu 20 marca 2018 roku, jednak dopiero wieczorem zapoznał się z jej treścią. Zdaniem Sądu wówczas pozwany dowiedział się o tym, że M. P. mogła wskazać go jako jedną z osób chcących zawrzeć umowę najmu lokalu użytkowego. Wobec tego zadzwonił do powódki chcąc poznać szczegóły zawarcia tej umowy. Nie uznał jednak swojej odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia za usługę pośrednictwa.

Rozważania prawne w niniejszej sprawie należy rozpocząć od zwięzłego przedstawienia definicji pełnomocnictwa obowiązującej w polskim prawie. Podkreślić bowiem trzeba, że zdaniem Sądu powódka nie rozumie tej instytucji, na co dowodem są twierdzenia podnoszone przez nią w zeznaniach oraz niezrozumiały fragment umowy pośrednictwa, w której wpisano jako pełnomocnika D. T.. Nie ulega jednak wątpliwości, że zarówno instytucja pełnomocnictwa, jak i przewidziane prawem formy jego udzielenia, są bezwzględnie obowiązującym prawem, które winno być przestrzegane zwłaszcza w obrocie profesjonalnym, aby stosunki między stronami były pewne i przejrzyste.

Zgodnie z treścią art. 98 § 1 zd. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, dalej „k.c.”) pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Stosownie do treści art. 99 § 1 k.c. jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Zgodnie z § 2 cytowanego przepisu pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie. Stosownie do treści art. 103 § 1 k.c. jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. Zgodnie z treścią § 2 cytowanego przepisu druga strona może wyznaczyć osobie, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

W doktrynie wskazuje się, że pełnomocnik to osoba wyposażona przez mocodawcę w umocowanie do dokonywania czynności prawnej w imieniu i ze skutkami dla mocodawcy (reprezentowanego). Oznacza to zatem, że pełnomocnik zawsze działa w imieniu drugiej strony, a nie w imieniu własnym. Może oczywiście zdarzyć się także tak, że dana osoba będzie działała przy konkretnej czynności prawnej zarówno w imieniu własnym, jak i w imieniu kogoś innego (jako pełnomocnik). Umocowanie to musi jednak wynikać z dokumentu pełnomocnictwa albo z późniejszych czynności dokonywanych przez mocodawcę (art. 103 k.c.). W przypadku działania rzekomego pełnomocnika powstaje tzw. stan bezskuteczności zawieszonej – mocodawca może potwierdzić umowę zawartą w jego imieniu. Potwierdzenie to może być dokonane zarówno w sposób wyraźny, jak i dorozumiany, przy czym należy zachować ostrożność przy ustalaniu, że do potwierdzenia umowy doszło wskutek czynności konkludentnych. Może mieć to miejsce jedynie wtedy, gdy rzekomy mocodawca wie, że doszło do zawarcia umowy w jego imieniu i zdaje sobie sprawę z tego, że jego zachowanie stanowi jej wykonanie. Nie będą zatem działaniami w celu wykonania umowy czynności podjęte przez mocodawcę, który w ogóle nie wie o zawarciu umowy w jego imieniu.

Wskazano wyżej także na formę udzielenia pełnomocnictwa. Stosownie do treści art. 355 § 2 k.c. należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Zgodnie z treścią art. 179b pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2018, poz. 2204; dalej „u.g.n.”), pośrednictwo w obrocie nieruchomościami polega na odpłatnym wykonywaniu czynności zmierzających do zawarcia przez inne osoby umów najmu lub dzierżawy nieruchomości lub ich części. Przepis art. 180 ust. 3 u.g.n. stanowi, że zakres czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami określa umowa pośrednictwa. Umowa wymaga formy pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności. Jak wyżej wskazano, na mocy art. 99 § 1 k.c. pełnomocnictwo do zawarcia umowy pośrednictwa powinno być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

W doktrynie wykształciły się dwa poglądy odnoszące się do sytuacji, w której dochodzi do zawarcia umowy, dla której ustawa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, przez osobę nieposiadającą pełnomocnictwa w odpowiedniej formie. Zgodnie z pierwszym stanowiskiem czynność prawna dokonana przy nieważności pełnomocnictwa skutkuje nieważnością czynności prawnej dokonanej w imieniu mocodawcy na podstawie takiego pełnomocnictwa (zob. Komentarz do Kodeksu cywilnego, art. 99 KC, red. Osajda 2019, wyd. 22/ P. Sobolewski, LEGALIS). Według drugiego stanowiska w przypadku, gdy zastrzeżono formę pod rygorem nieważności, ewentualna nieważność pełnomocnictwa nie skutkuje automatycznie nieważnością czynności prawnej dokonanej w imieniu mocodawcy na podstawie takiego pełnomocnictwa. Mamy wówczas do czynienia z działaniem bez umocowania, a skutki takiego działania pełnomocnika należy ustalać na podstawie art. 103-104 k.c. (zob. Komentarz do Kodeksu cywilnego, art. 99 KC, T.I., red. Gutowski 2018 wyd. 2/Grykiel, LEGALIS). Wobec tego, jedynie przyjęcie drugiego poglądu umożliwia czynienie dalszych rozważań co do ważności czynności prawnej z udziałem osoby niemającej pełnomocnictwa w odpowiedniej formie.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że między stronami sporne było to, czy M. P. działała w charakterze pełnomocnika D. T. oraz to, czy czynności podjęte później przez pozwanego stanowiły realizację umowy pośrednictwa najmu.

W ocenie Sądu na gruncie materiału dowodowego sprawy nie sposób uznać, że M. P. i D. T. łączył stosunek pełnomocnictwa. Relację łączącą te osoby można określić jako koleżeństwo, udzielenie M. P. pomocy przez pozwanego, ale nie udzielenie pełnomocnictwa w rozumieniu języka prawniczego.

Powódka wskazała, że w dniu 13 marca 2018 roku do biura stawiła się M. P., ponieważ chciała wynająć lokal użytkowy na potrzeby działalności gospodarczej, którą planowała założyć. W związku z tym, że nie była pewna, czy uda jej się założyć tę działalność do momentu podpisania umowy najmu, wskazała, że być może tę umowę zawrze D. T., który już taką działalność prowadzi. Z twierdzeń tych wynika bezsprzecznie, że lokal użytkowy miał służyć M. P., a nie D. T.. Gdyby bowiem M. P. działała jako pełnomocnik pozwanego, to szukałaby lokalu do wynajęcia dla niego, a nie dla siebie. Zdaniem Sądu nie można także uznać, że M. P. działała zarówno w imieniu własnym jak i w imieniu pozwanego. Przeczy temu zarówno treść umowy pośrednictwa jak i twierdzenia powódki. W umowie pośrednictwa zawarto sformułowanie, z którego trudno zrozumieć, kto jest czyim pełnomocnikiem. Powódka zeznała, że jej pracownica nie przekreśliła w umowie słowa „notarialnego”, jednak nie rozwiewa to wszystkich wątpliwości i nie czyni zrozumiałą tej części umowy. Wpisanie do umowy pośrednictwa słów „pełnomocnik D. <<S.>> T.” nie tworzy stosunku pełnomocnictwa, co zdaje się sugerować powódka. Z twierdzeń strony powodowej można wywieść wniosek, że wpisanie do umowy nazwiska pozwanego spowodowało jego odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązanie. Powódka nie zauważa jednak tego, że jako przedsiębiorca winna wykazać się należytą starannością wymaganą dla charakteru jej działalności. I. K. zajmuje się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami. Biorąc to pod uwagę w ocenie Sądu nie ma bardziej podstawowego obowiązku dla powódki jak znajomość przepisów prawnych odnoszących się do umów pośrednictwa. Skoro powódka godziła się na działanie M. P. bez przedstawienia jakiegokolwiek dokumentu pełnomocnictwa, to działała na własne ryzyko. M. P. informowała powódkę, że lokal użytkowy jest potrzebny dla prowadzenia jej działalności gospodarczej, a jedynie potencjalnie, gdyby nie zdążyła założyć własnej działalności, umowę najmu lokalu zawrze pozwany. Zdaniem Sądu przy takim postawieniu sprawy oczywistym było, że informacje te dotyczyły sytuacji faktycznej, która może wystąpić w przyszłości i nie kreowały żadnego stosunku prawnego między powódką a pozwanym. I. K. zeznała, że często nie wymaga od ludzi pełnomocnictw, bo zdarza się, że umowę pośrednictwa i umowę najmu zawierają różne osoby. Nie zmienia to jednak odpowiedzialności tych osób – za umowę pośrednictwa odpowiedzialność ponosi osoba zawierająca taką umowę, a jeśli powódka godzi się, by inne osoby korzystały z zaprezentowanego przez nią lokalu i były związane umową najmu lokalu, to działa na własne niebezpieczeństwo.

Zdaniem Sądu za nieistnieniem stosunku pełnomocnictwa pomiędzy M. P. a D. T. przemawiają także dalsze fakty. Bez wątpienia M. P., znajdowała się w trudnej sytuacji finansowej, co potwierdziła także powódka. Również I. K. zeznała, że w momencie, gdy powódka poinformowała ją o przekazaniu lokalu użytkowego innym klientom, M. P. rozpłakała się, bo bardzo zależało jej na wynajęciu tego konkretnego lokalu. Nie może zatem dziwić to, że zwróciła się o pomoc do swojego pracodawcy – D. T. z prośbą o pożyczenie jej 1.000 zł. Powódka nie wykazała, że M. P. poinformowała pozwanego o tym, że jego nazwisko zostało wpisane do umowy pośrednictwa, że będzie odpowiedzialny za zapłatę wynagrodzenia za usługę pośrednictwa. Z racji wykonywanej działalności gospodarczej D. T. znał powódkę, a zatem zwrócił się do niej bezpośrednio z prośbą o udzielenie informacji, co trzeba zrobić, żeby lokal był zarezerwowany dla M. P.. Zdaniem Sądu bezsprzecznym w niniejszej sprawie jest to, że wpłacając kwotę 1.000 zł celem tzw. „blokady lokalu” działał na rzecz M. P., chcąc jej pomóc i umożliwić wynajęcie interesującego ją lokalu. D. T. nie działał wówczas w celu wykonania umowy pośrednictwa, o której zdaniem Sądu w ogóle wówczas nie wiedział. Nawet jeśli przypuszczał, że skoro wynajmem tego lokalu zajmuje się pośrednik w obrocie nieruchomościami, to stosowna umowa musiała być wcześniej zawarta, to jego zachowania nie można uznać za działanie w celu realizacji tej umowy. Mógł zasadne uważać, że skoro taką umowę zawarła M. P., to ona powinna zapłacić za tę usługę. Zdaniem Sądu D. T. chciał pomóc M. P., tzn. działał w celu rezerwacji lokalu, który chciała wynająć. Relacje łączące D. T. i M. P., na co wskazywała powódka jakoby byli parą, pozostają irrelewantne dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Istotnym jest natomiast to, że D. T. nigdy nie udzielał M. P. pełnomocnictwa, a wpłacając kaucję w wysokości 1.000 zł celem rezerwacji lokalu, nie działał w celu wykonania umowy pośrednictwa.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika jednak, że M. P. musiała kontaktować się z D. T. przed zawarciem umowy pośrednictwa najmu. Gdyby tego nie uczyniła niezrozumiałym byłoby wpisywanie go do umowy i w ogóle informowanie pośrednika, że jeśli nie uda jej się załatwić wszystkich formalności związanych z założeniem działalności gospodarczej, to umowę zawrze D. T.. W ocenie Sądu było to jednak jedynie zobowiązanie D. T. względem M. P., że udzieli jej pomocy w razie zajścia wskazanych wyżej okoliczności. Potwierdzeniem tego ustalenia jest fakt, że umowę najmu lokalu użytkowego zawarł pierwotnie D. T., ponieważ M. P. nie otrzymała jeszcze NIP-u. W tym miejscu wskazać trzeba także na postawę powódki w dniu 20 marca 2018 roku, przy zawieraniu umowy najmu lokalu. I. K. nalegała, aby to D. T. podpisał umowę. Strona powodowa wiedziała, że M. P. nie ma gotówki, co sama przyznała w swoich zeznaniach. Dodała także, że nie było możliwym wystawienie faktury na firmę (...) w sytuacji, gdy nie miała jeszcze założonej działalności gospodarczej. Fakt, że przedmiotowy lokal miał służyć wyłącznie M. P. potwierdza okoliczność, że 25 kwietnia 2018 roku, a zatem nieco ponad miesiąc od wynajęcia lokalu, to M. P. zawarła nową umowę najmu na własne nazwisko. W lokalu tym prowadziła też samodzielnie działalność gospodarczą.

W ocenie Sądu samo przyjęcie przez pozwanego faktury za usługę pośrednictwa nie stanowi zawarcia umowy pośrednictwa pomiędzy powódką a D. T.. Pozwany dopiero wieczorem zorientował się, czego dotyczy ta faktura i od razu zadzwonił do powódki z prośbą o wyjaśnienia. Dopiero wówczas dowiedział się także o tym, że M. P. wskazała go w umowie pośrednictwa. Dodać trzeba, że nic nie stało na przeszkodzie, aby powódka, zachowując się z należytą starannością, wymaganą dla jej działalności gospodarczej, przed zawarciem umowy najmu lokalu, zawarła umowę pośrednictwa z pozwanym.

Zdaniem Sądu wszystkie wskazane powyżej okoliczności przemawiają za uznaniem, że M. P. i D. T. nie łączył stosunek pełnomocnictwa. M. P. nie dysponowała dokumentem pełnomocnictwa przy podpisywaniu umowy pośrednictwa, a późniejsze działania pozwanego nie stanowiły wykonania umowy pośrednictwa najmu i były jedynie pomocą udzieloną M. P.. Innymi słowy, D. T. nie zaciągnął zobowiązania wynikającego z umowy pośrednictwa najmu lokalu użytkowego, ponieważ w momencie podpisania umowy i swoich późniejszych działań, o jej istnieniu w ogóle nie wiedział.

W związku z powyższym powództwo było niezasadne i podlegało oddaleniu.

Wprawdzie powódka wskazała na podstawę swojego żądania jako na stosunek pełnomocnictwa, to zdaniem Sądu należy poczynić kilka uwag na temat ewentualnej innej podstawy odpowiedzialności pozwanego. Stan faktyczny niniejszej sprawy mógłby sugerować zastosowanie art. 366 k.c., który stanowi o solidarności dłużników. Zgodnie z treścią art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, jeżeli wynika z ustawy albo z czynności prawnej. W niniejszej sprawie nie zachodzi jednak żaden z wypadków, o których mowa w cytowanym przepisie. Trudno bowiem uznać, że pozwany zobowiązał się do solidarnego zapłaty wynagrodzenia za usługę pośrednictwa poprzez przyjęcie (ale już nie podpisanie) faktury, którą tego samego dnia zakwestionował. Nie może stanowić także solidarnego zaciągnięcia zobowiązania wpisanie strony pozwanej do umowy pośrednictwa najmu, skoro pozwany nie był obecny przy jej zawieraniu. W ocenie Sądu nie można w żaden sposób przyjąć, że w chwili zawarcia umowy pośrednictwa strony nadały temu zobowiązaniu charakter solidarny, ponadto bez wiedzy jednego ze zobowiązanych.

Zdaniem Sądu także przepisy art. 405 i następne k.c. odnoszące się do instytucji bezpodstawnego wzbogacenia nie mogą stanowić podstawy odpowiedzialności pozwanego. Na gruncie niniejszej sprawy oczywistym jest, że strona pozwana nie uzyskała żadnej korzyści majątkowej, skoro wynajęła lokal dla innej osoby, z którego nie korzystała i nie osiągała żadnych zysków.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 1360; dalej „kpc”) W związku z tym, że powódka przegrała proces w całości należało zasądzić od niej na rzecz pozwanego całość poniesionych przez niego kosztów, tj. 17 zł – opłata od pełnomocnictwa (opłata skarbowa od pełnomocnictwa, art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 roku o opłacie skarbowej, Dz. U. 2019, poz. 1000) oraz 900 zł – koszty ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika (wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej, par 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku, Dz. U. z 2018 r., poz. 265). Wobec tego Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w punkcie II wyroku.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

17.06.2019 r.

Zarządzenia:

1.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi powódki;

2.  akta przedłożyć z apelacją lub za 21 dni.

(...) Barbara Trokowska-Stempnik

17.06.2019.