Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2023r.

Sąd Rejonowy w Toruniu – V Wydział Gospodarczy

w składzie SSR Maciej J. Naworski

po rozpoznaniu

dnia 13 kwietnia 2023r. w T.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy

z powództwa (...) w B. ( KRS (...) )

przeciwko A. W. (1) ( pesel (...) )

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda (...). w B. na rzecz pozwanego A. W. (1) kwotę 6.867zł ( sześć tysięcy osiemset sześćdziesiąt siedem złotych ) z odsetkami w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku zapłaty do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów postępowania w tym 6.750zł ( sześć tysięcy siedemset pięćdziesiąt złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VGC 300/23

UZASADNIENIE

(...) w B. żądała od A. W. (2) 37.884zł prowizji za pozyskiwanie klientów i 32.670zł reszty ceny za wycinarkę i centrum „obróbcze”, ponieważ pozwana ich nie zapłaciła ( k. 3 – 4 ).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa zarzucając powódce oszustwo; jej pełnomocnikiem i pełnomocnikiem powódki był bowiem M. K., z którym była w związku. Po rozstaniu, stara się on zaś uzyskać od niej nienależne świadczenia manipulując dokumentami i procesami cywilnymi: podał bowiem w pozwie nieaktualny adres pozwanej i odebrał kierowany do niej pozew i nakaz zapłaty. Powódka nie świadczyła zaś usług pozwanej i nie sprzedała jej maszyn ( k. 57 – 59 ).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

1. Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań należy podkreślić, że po pierwsze de lege lata proces cywilny jest kontradyktoryjny i obowiązuje w nim zasada prawdy formalnej.

Po drugie, jeżeli pozwany kwestionuje fakty przytaczane przez powoda rodzi to po stronie powodowej konieczność wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w myśl zasady, że ei incumbit probatio qui dicit ( art. 6 k.c. ). W rezultacie, w sprawie o zapłatę wynagrodzenia, które nie jest wprost określone w umowie, powód powinien udowodnić nie tylko sam fakt zawarcia umowy i jej treść lecz także podstawę obliczenia roszczeń; w sprawie o cenę spoczywa na nim obowiązek przeprowadzenia dowodu sprzedaży i wysokości umówionego świadczenia.

2. Powództwo podlegało oddalaniu, ponieważ powód był bierny i nie wykazał zasadności zgłaszanych roszczeń; zignorował zaś nie tylko stanowisko pozwanej ale także zobowiązanie w trybie art. 233 § 2 k.p.c. do złożenia wyciągu z rejestru VAT i umowy w oryginale ( zarządzenie, zobowiązanie, zwrotka k. 91, 92 i 93 ).

Powołany przepis pozwala zaś nadać moc dowodową zaniechaniu strony. Jest zaś ono znamienne w świetle niedającego się zaakceptować deliktu procesowego powódki, polegającego na przejęciu przez jej przedstawiciela kierowanej do pozwanej przesyłki obejmującej pozew ( postanowienie k. 86 ).

3. Pomimo to, trzeba podjąć trud dalszych wyjaśnień, chociaż powyższe uwagi były wystarczające.

Powódka żądała od pozwanej 37.884zł prowizji za pozyskanie dla niej klientów.

Pozwana podważyła prawdziwość umowy i żądała okazania jej oryginału; uwzględniając wagę zarzutu i opisane wyżej postępowanie powódki, Sąd zobowiązał ją do złożenia umowy w oryginale ( art. 248 § 1 i 2 k.p.c. ), czego powódka nie uczyniła.

Teza, że umowa nie była zawarta jest więc uzasadniona.

Nawet jednak, gdyby było inaczej, nic to nie zmiana.

Z przedstawionej przez powódkę kopii umowy wynikło, że służy jej prowizja w wysokości 2% od „kwoty netto przedmiotu leasingu/pożyczki” albo 60% marży od sprzedaży środków trwałych ( umowa k. 9 i załącznik, k. 13 ).

Z uwagi na sposób obrony pozwanej, która kwestionowała fakty przytaczane przez stronę powodową i poważała prawdziwość złożonych dokumentów, powódka była zobowiązana udowodnić, jakie umowy pozwana zawarła za jej pośrednictwem i ile wynosiły „kwoty przedmiotu leasingu/pożyczki” albo marża od sprzedaży środków trwałych.

Na podstawie zaoferowanych dowodów nie dało się poczynić w tym zakresie żadnych ustaleń. Cum grano salis trzeba odnotować, że powódka nie złożyła nawet oświadczenia w tym przedmiocie.

Ograniczyła się do przedstawienia faktury, z której treści nie wynikały zresztą żadne konkrety a w tym, jakich czynności i jakiego okresu dotyczy ( faktura k. 21 ). Wystawienie przez powódkę faktury nie było zaś wystarczające aby dowieść zasadności żądania ( na temat znaczenia faktury w procesie cywilnym zobacz zwłaszcza trafne uwagi Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 marca 2015r., V CSK 312/14, Lex numer 1712826 ).

Faktura jest dokumentem rozliczeniowym, ważnym ze względów podatkowych i nie stanowi dowodu zawarcia umowy ani, tym bardziej, wysokości zobowiązania. Umowa, jak już podkreślono, nie pozwalała natomiast w prosty sposób określić rozmiaru świadczenia pozwanej.

Zwraca też uwagę, że powódka nie przedłożyła rejestru VAT, chociaż Sąd zobowiązał ją do tego w myśl art. 233 § 2 k.p.c. uwzględniają wniosek pozwanej. Uważała ona bowiem, że strona powodowa fakturę sfabrykowała i nie zarejestrowała jej w urzędzie skarbowym. Milczenie strony powodowej, w kontekście wymienionego przepisu i zobowiązania ( powoływane już zarządzenie, zobowiązanie, zwrotka k. 91, 92 i 93 ) potwierdza stanowisko obrony.

W tym miejscu trzeba też odnotować, że wystawienie faktury może być wprawdzie przesłanką domniemania faktycznego, jednak na gruncie sprawy nie było podstaw do jego skonstruowania. Na przeszkodzie, pomijając inne kwestie, stał brak kluczowego oświadczenia, a mianowicie jakie umowy pozwana zawarła za pośrednictwem powódki i ile wynosiły „kwoty netto przedmiotu leasingu/pożyczki” albo marża od sprzedaży środków trwałych.

4. Powódka domagała się od pozwanej także 32.670zł reszty ceny; miała bowiem sprzedać jej wycinarkę K. i centrum „obróbcze (...) za 675.270zł a otrzymała tylko 642.600zł; powołała się na fakturę i dowody przelewu uiszczonej części ceny.

Pozwana kwestionowała żądanie z identyczną jak poprzednio argumentacją.

Także w tym przypadku rozstrzygnięcie było negatywne.

Zbędne jest przy tym powielanie dotychczasowych uwag, w tym zwłaszcza dotyczących bierności strony powodowej.

Wystarczy podkreślić, że podobnie jak poprzednio, powódka nie przedłożyła rejestru VAT, pomimo zobowiązania, o którym już była mowa. Zastosowanie konsekwencji przewidzianej w art. 233 § 2 k.p.c. było więc nieodzowne; polegało zaś na przyjęciu za prawdziwe stanowiska pozwanej, że umowa sprzedaży nie została zawarta.

Powódka nie przedstawiła natomiast umowy ani nawet opisała okoliczności i daty w jakich została zawarta, co tylko potwierdza zdanie pozwanego.

Fakt, że powódka dysponowała fakturą nic zaś nie znaczył z uwagi na zaniechanie przedstawienia rejestru VAT.

Potwierdzenia przelewów także nie stanowiły wystarczającego dowodu. Należy je bowiem oceniać w kontekście wszystkich okoliczności sprawy. Powódka nie odniosła się natomiast do treści sprzeciwu w tym oświadczenia, że czynności dokonał M. K. działając za obie strony.

W rezultacie, gdyby przyjąć per inconcessum, że do zawarcia umowy doszło, w grę wchodziła negotium claudicans, której powódka nie potwierdziła ( art. 108 w związku z art. 103 k.c. ). Tak, czy inaczej pozwana, nie była zobowiązana do zapłaty ceny.

5. W konsekwencji, Sąd oddalił powództwo, ponieważ actore non probante reus

absolvitur i orzekł o kosztach na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

6. Sąd rozstrzygnął sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. Przeprowadzenie rozprawy nie było potrzebne a strony nie złożyły wniosków w trybie art. 148 ¹ § 3 k.p.c.

6. Dla porządku Sąd zaznacza, że, zawiłość kolejnych spraw pomiędzy stronami była bez znaczenia; inna była tam bowiem podstawa faktyczna żądania, skoro powódka powywoływała się na inne faktury. Sąd meriti rozstrzygnął zresztą sprawę we wcześniejszym terminie.

Dla porządku Sąd zaznacza, że oddalił wnioski dowodowe pozwanej, ponieważ nie na niej spoczywał ciężar dowodu w sprawie; powódka poza dokumentami, nie wykazał zaś inicjatywy dowodowej.