Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Ryszard Kołodziejski
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Marta Maresz-Szwankowska

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w D.

przeciwko (...) Company (...) z siedzibą w S. w Bułgarii

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Company (...) z siedzibą w S. w Bułgarii na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w D. kwotę 3 104,00 zł (trzy tysiące sto cztery złote) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2023 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  znosi między stronami wzajemnie koszty procesu;

IV.  zwraca powodowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej z siedzibą w D. kwotę 528,30 zł (pięćset dwadzieścia osiem złotych i trzydzieści groszy) tytułem niewykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego.

Sygn akt. V GC 286/24 upr

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 maja 2023 roku powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w D. wystąpił na drogę sądową przeciwko pozwanemu (...) Company (...) z siedzibą w S. w Bułgarii o zapłatę kwoty 8 864,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód twierdził, że w wyniku uszkodzenia w zdarzeniu drogowym wynajmował poszkodowanemu pojazd zastępczy. Najem trwał 40 dni, a powód ostatecznie wystawił poszkodowanemu notę obciążeniową na kwotę 24.186,72 zł, wskazując przy tym, że kwota ta stanowi iloczyn 40 dni najmu i kwoty 553,50 zł brutto dobowej stawki najmu, powiększony o koszt podstawienia pojazdu w kwocie 1.023,36 zł oraz koszt odbioru pojazdu w tej samej kwocie. Powód wskazał, że pozwany wypłacił odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 10.800 zł netto, po przyjęciu dobowej stawki najmu na kwotę 270,00 zł netto. Powód przyznał, że nabył wierzytelność przeciwko pozwanemu od poszkodowanego. Powód wskazał, że koszt najmu wyniósł netto 19.644 zł i tym samym dochodzi różnicy w kwocie netto z wypłaconą dotychczasowo kwotą odszkodowania.

Nakazem zapłaty z dnia 29 listopada 2023 roku wydanym w postępowaniu upominawczym o sygnaturze akt V GNc 2239/23 referendarz sądowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany zaskarżył skutecznie nakaz zapłaty wnosząc sprzeciw w przepisanym terminie. Pozwany zgłosił zarzut braku jurysdykcji krajowej i wniósł jednocześnie o odrzucenie pozwu, z ostrożności procesowej wnosząc o oddalenie powództwa. Pozwany wniósł również o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odnośnie zarzutu braku jurysdykcji krajowej pozwany stwierdził, że sprawa nie podlega jurysdykcji krajowej, albowiem w oparciu o przepisy prawa Unii Europejskiej, a także z uwzględnieniem przedłożonych wraz ze sprzeciwem orzeczeń polskich sądów powszechnych powód, jako przedsiębiorca, którego działalność zawodowa polega między innymi na dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych od ubezpieczycieli, przywołująca umowne nabycie wierzytelności od poszkodowanego w zdarzeniu drogowym, powinien wytoczyć powództwo przed sąd państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma ubezpieczyciel.

Odnośnie podstaw ewentualnego, bo z ostrożności procesowej oddalenia powództwa, pozwany w pierwszej kolejności przyznał, że faktycznie likwidował szkodę w pojeździe, w zakresie którego powód nabył wierzytelność z tytułu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego. Pozwany podniósł, że wypłacając odszkodowanie nie podzielił przede wszystkim stanowiska powoda względem dobowej stawki czynszu najmu. Pozwany w tej kwestii podkreślił, że przesłał poszkodowanemu zasady dotyczące refundacji kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, w których poinformował poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem, a w przypadku gdyby poszkodowany zdecydował się na najem pojazdu z innej wypożyczalni, poinformował go o zwrocie kosztów najmu równym kosztom najmu z wypożyczalni współpracującej z pozwanym. Dlatego też pozwany ograniczył wysokość czynszu najmu do kwoty 270 zł netto. W zakończeniu swojego stanowiska, pozwany zakwestionował również żądanie odsetek w zakresie początkowego terminu ich naliczania.

W odpowiedzi na zarzuty pozwanego powód wniósł o odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty z uwagi na wadliwe pełnomocnictwo pełnomocnika, który ów sprzeciw wniósł. Z ostrożności procesowej podtrzymał wszelkie twierdzenia i wnioski zawarte w pozwie. Wskazał, że koszty podstawienia i odbioru auta były uzasadnione, a stawka czynszu rynkowa. Poszkodowana wywiązała się z obowiązku minimalizacji szkody, oferta pozwanego została doręczona już po zawarciu umowy najmu. Wybranie przez poszkodowanego konkretnej wypożyczalni nie musi bazować wyłącznie na cenie, ale także na innych dla poszkodowanego ważnych kryteriach. Obowiązek współdziałania wierzyciela z dłużnikiem nie może sięgać tak daleko że pozbawi poszkodowanego swobody wyboru wypożyczalni. Nadmienił, że powoda i poszkodowanego łączyła umowa najmu, wobec czego jej rozwiązanie było możliwe tylko w wypadkach wskazanych w umowie. Umowa najmu była umową terminową i poszkodowana nie mogła jej wypowiedzieć nie narażając się na sankcje.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 24 listopada 2022 roku doszło do zdarzenia drogowego w miejscowości G. w Polsce, w którym uszkodzeniu uległ pojazd marki C. (...) należący do poszkodowanego J. B.. Sprawca szkody posiadał zawartą z pozwanym (...) Company (...) w S. umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

(okoliczności bezsporne; nadto dowód: plik „ (...)” akta szkody na płycie CD – k. 66)

W dniu 25 listopada 2022 roku zgłoszono szkodę pozwanemu.

( dowód: korespondencja mailowa – k. 21)

Poszkodowana udzieliła powodowi upoważnienia do działania w jej imieniu na etapie likwidacji szkody. Powód, na czas likwidacji szkody, wynajął w dniu 25 listopada 2022 roku poszkodowanej pojazd marki O. (...) na okres 40 dni, tj. do dnia 3 stycznia 2023 roku. J. B. nie była w posiadaniu żadnego innego pojazdu, mogącego zastąpić jej pojazd uszkodzony.

( dowód: umowa wynajmu auta zastępczego – k. 14-15, upoważnienie – k. 16, protokół zdawczo odbiorczy – k. 17, oświadczenie poszkodowanej – k. 18, pełnomocnictwo – k. 20)

W dniu 28 listopada 2022 roku pozwany przesłał zasady refundacji kosztów wynajmu auta zastępczego w których poinformował o możliwości zapewnienia osobie poszkodowanej przez pozwanego na czas naprawy uszkodzonego pojazdu innego pojazdu zastępczego (na koszt pozwanego) oraz o tym, że jeśli osoba poszkodowana zdecyduje się na wynajęcie pojazdu w innej wypożyczalni, pozwany zwróci koszty najmu do kwoty takiej jaką płaci współpracującej z nim wypożyczalni. Zgodnie z informacją pozwany mógł zorganizować najem pojazdu klasy E dla poszkodowanej za stawkę 270 zł netto za dobę.

( dowód: korespondencja mailowa z dnia 28 listopada 2022 roku – k. 90-92)

W dniu 1 grudnia 2022 roku powód zwrócił się do pozwanego o przedstawienie konkretnej oferty na auto zastępcze. W odpowiedzi na maila od powoda pozwany w dniu 1 grudnia 2022 roku wskazał, że w sprawie najmu pojazdu zastępczego należy dzwonić pod wskazany w mailu numer telefonu.

( dowód: korespondencja mailowa – k. 24-25, 106)

Szkoda w pojeździe marki C. została zakwalifikowana przez pozwanego jako szkoda całkowita.

( dowód: pismo pozwanego z dnia 27 grudnia 2022 roku – k. 28-29)

Powód wystawił poszkodowanej notę obciążeniową za najem pojazdu zastępczego na kwotę 24.186,72 zł brutto, co stanowiło iloczyn 40 dni i stawki dobowej za najem w wysokości 553,50 zł brutto (450 zł netto). Do tego doliczono także koszt podstawienia pojazdu (1.023,36 zł brutto/832 zł netto) oraz koszt odbioru pojazdu (1023,36 zł brutto/832 zł netto).

( dowód: nota obciążeniowa – k. 19)

W korespondencji mailowej z dnia 11 stycznia 2023 roku powód przesłał pozwanemu dokumenty dotyczące najmu auta zastępczego z prośbą o wypłatę stosownego odszkodowania.

( dowód: korespondencja mailowa – k. 26-27)

Pozwany decyzją z dnia 3 lutego 2023 roku przyznał odszkodowanie w wysokości 10.800 zł, uwzględniając stawkę za najem w kwocie 270 zł netto. Pozwany nie uznał kosztów podstawienia i odbioru pojazdu.

( dowód: plik „003_OC_decyzja_pojazd” w aktach szkody na płycie CD – k. 66)

Powód na mocy umowy cesji wierzytelności w dniu 3 stycznia 2023 roku nabył wierzytelność o odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w tym prawo zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługujących poszkodowanej wobec pozwanego w związku ze szkodą komunikacyjną.

( dowód: umowa cesji wierzytelności – k. 13)

Poszkodowana miała możliwość odliczenia 100% podatku VAT.

(bezsporne)

Klasa pojazdu uszkodzonego i klasa pojazdu wynajętego to klasa N (dostawcze) stanowiące odrębną grupę w klasyfikacji rynkowej.

Dzienna stawka wynajmu pojazdu zastępczego klasy N, bez kaucji, bez limitu przejechanych kilometrów, przy bezgotówkowej formie rozliczeń, w 2022 roku przy okresie wynajmu 40 dni, zawiera się w przedziale od 280-499 zł netto.

( dowód: opinia biegłego sądowego mgr Ł. W. z zakresu techniki samochodowej, wyceny pojazdów oraz maszyn, urządzeń, jakości i kosztów naprawy pojazdów – k. 140-142)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalono w oparciu o przedłożone przez strony dokumenty (w tym dokumenty w aktach szkody na nośniku – płycie CD), których autentyczność nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd ocenił sporządzoną przez biegłego sądowego Ł. W. opinię jako rzetelną i fachową. Biegły w sposób szczegółowy odniósł się do klasy pojazdu zarówno uszkodzonego jak i wynajętego, a także do cen funkcjonujących na rynku w okresie szkody w zakresie wynajęcia auta zastępczego w klasie tożsamej do pojazdu uszkodzonego i wynajętego przez poszkodowaną. Strona powodowa i pozwana nie wniosły zastrzeżeń do opinii biegłego. Ostatecznie Sąd uznał ten dowód za miarodajny, kompletny i klarowny, który w sposób pełny przedstawiał ciąg logiczny wniosków do jakich biegły doszedł.

Bezsporny w niniejszej sprawie pozostawał fakt kolizji drogowej z dnia 24 listopada 2022 r. Pozwany co do zasady uznał swoją odpowiedzialność za szkodę, wypłacił część odszkodowania za najem pojazdu. Spór ogniskował w kwestii stawki za jaką poszkodowana wynajmowała auto zastępcze. Pozwany bowiem poinformował ją o możliwości najmu pojazdu zastępczego w niższych stawkach.

Przechodząc do rozważań prawnych należy wskazać, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.). Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2060 z późn. zm.), w dalszej części uzasadnienia nazywanej ustawą. Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 36 ust. 1 ustawy z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, a odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Ustalenie odszkodowania z ubezpieczenia OC następuje według ogólnych zasad, określonych w art. 361-363 k.c., z tym jedynie zastrzeżeniem, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest tylko do świadczenia pieniężnego, ograniczonego do wysokości, ustalonej w umowie, sumy gwarancyjnej (art. 822 § 1 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy).

Na wzmiankę też zasługuje kwestia rozkładu ciężaru dowodu. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ciężar dowodu w rozumieniu wymienionego przepisu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów, albowiem po myśli art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ciężar dowodu wiąże się z obowiązkiem twierdzenia i obowiązkiem dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które mogą być stosownie do przepisu art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu, w szczególności tych, które są w sprawie sporne. Reguła ta nie może być pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie, gdyż w zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii, ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei na pozwanym (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1969 r., II PR 313/69). W myśl ogólnych zasad na powodzie spoczywa obowiązek udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie, a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie powództwa (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 3 października 1969 r.,II PR 313/69, OSNCP 1979, nr 9, poz. 147 i z 20 kwietnia 1982 r.,I CR 79/82). O tym co strona powinna udowodnić w konkretnym procesie decyduje przede wszystkim przedmiot sporu, prawo materialne regulujące określone stosunki prawne oraz prawo procesowe normujące zasady postępowania dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2009 r.,IV CSK 71/09, OSP 2014, nr 3, poz. 32). W oparciu o powyższe, dla porządku warto zarysować ciężar dowodu spoczywający na stronach. W sprawie to na powodzie spoczywał, ciężar dowodzenia istnienia przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, a co do zasady żadna z nich nie była kwestionowana. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za szkodę wypłacając pewną kwotę odszkodowania. Powód przedłożył zaś notę obciążeniową oraz umowę najmu na okoliczności wysokości kosztów najmu, zaproponował też dowód z opinii biegłego sądowego celem ustalenia czy zastosowana przez powoda dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego mieściła się w granicach cen rynkowych. Zarzewie sporu dotyczyło wykroczenia kosztów najmu pojazdu zastępczego poza normalny związek przyczynowy, jako nieuzasadnionych ze względu na złożoną przez pozwanego propozycję wynajmu pojazdu zastępczego w niższej stawce. Na pozwanym spoczywał ciężar wykazania okoliczności które uzasadniają obniżenie odszkodowania, tj. fakt złożenia skutecznej propozycji poszkodowanemu skutkującej możliwością obniżenia odszkodowania do zaproponowanej stawki. Nie ulega więc wątpliwości, że powód obowiązany jest do wykazania wysokości szkody, a pozwany do udowodnienia zasadności jej obniżenia.

W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. ( III CZP 5/11 OSNC 2012, Nr 3, poz. 28) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że nie wszystkie wydatki, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Sąd Najwyższy zauważył, iż nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być – co do zasady – uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Pogląd ten Sąd Rejonowy w całości podziela.

Jeśli zaś chodzi o kwestię właściwej stawki najmu, należy mieć na uwadze treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. ( III CZP 20/17, LEX nr 2340475), zgodnie z którą wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są tylko wówczas objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, gdy ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty.

Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

Przenosząc powyższe rozważania, które Sąd Rejonowy w pełni podziela, na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż poszkodowany nie wypełnił wynikającego z art. 362 i art. 826 § 1 k.c. obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem). Okoliczności te zaś powodują, iż powód, który nabył przedmiotową wierzytelność poszkodowanego wobec pozwanego ubezpieczyciela, nie może skutecznie domagać się od pozwanego zasądzenia wydatków na najem pojazdu zastępczego poniesionych przez poszkodowanego, przekraczających koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu. Okolicznością istotną dla oceny działań poszkodowanego jest fakt, że w dniu 28 listopada 2022 r. pozwany wysłał poszkodowanemu propozycję organizacji bezgotówkowego najmu. Poinformowano poszkodowanego o stawkach, jakie pozwany jest w stanie zaakceptować, przy wyborze wypożyczalni zewnętrznej. Powód co prawda kierował do pozwanego w korespondencji mailowej zapytania dotyczące szczegółów najmu, jednak powyższe nie ma wpływu na odpowiedzialność w zakresie minimalizacji szkody poszkodowanego. Choć poszkodowanemu nie przekazano wszystkich szczegółowych warunków najmu, czy dokumentacji, to poinformowano go o możliwości zorganizowania tej usługi, o wysokości akceptowalnych stawek, pokryciu kosztów najmu przez ubezpieczyciela oraz podano numery telefonu, pod którymi można było uzyskać więcej informacji. W ocenie Sądu było to wystarczające, a poszkodowany, będąc zainteresowany najmem, powinien był skontaktować się z pozwanym celem ustalenia dalszych szczegółów. Powód natomiast, w ocenie sądu w sposób pozorny, kierował do pozwanego korespondencję mailową z prośbą o przesłanie wszelkiej dokumentacji dotyczącej najmu wraz z szeregiem pytań dotyczących warunków tego najmu. Ponadto sformułowane pytania wskazują na to, że zamiar zawarcia umowy najmu mógł być iluzoryczny. Ich treść może sugerować, że powód bardziej chciał przygotować się do ewentualnego procesu sądowego, niż zdobyć informacje w zakresie warunków najmu pojazdu (np. „jaki jest całkowity koszt jaki towarzystwo ubezpieczeń pokrywa za auto zastępcze z uwzględnieniem kosztów podstawienia i odbioru auta, zniesienia udziału własnego i innych kosztów związanych z autem” – k. 24). Inicjator procesu nie wykazał by on lub poszkodowana skontaktowała się z infolinią pozwanego lub wypożyczalnią, co mogłoby przyczynić się do uzyskania bardziej szczegółowych informacji. W ocenie sądu poszkodowana zlekceważyła swoje obowiązki w procesie likwidacji szkody, czym przyczyniła się do zwiększenia jej rozmiarów.

Jednocześnie sąd ma na uwadze, że najem auta zastępczego rozpoczął się w dniu 25 listopada 2022 roku, a więc przed skierowaniem do poszkodowanego informacji dotyczącej możliwości zorganizowania najmu za pośrednictwem ubezpieczyciela. W dniu 28 listopada 2022 roku pozwany skierował do poszkodowanej maila z informacją o możliwości najmu za pośrednictwem ubezpieczyciela, w dniu 1 grudnia 2022 roku powód skierował do ubezpieczyciela zapytanie o szczegóły najmu, na co powód w tym samym dniu odpowiedział przekazując numer telefonu, pod którym można uzyskać więcej informacji. Do tego dnia w ocenie sądu najem pozostawał uzasadniony a poszkodowany, w ocenie sądu, nie przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody. Nie można czynić poszkodowanemu zarzutu, że wynajął auto zaraz po uszkodzeniu pojazdu, tym bardziej że niezwłocznie (na drugi dzień od zdarzenia) zgłosił to pozwanemu. Nie dopuścił się więc zwłoki w tym zakresie. Wypada też zwrócić uwagę na fakt, że w myśl art. 673 § 2 k.c. ustawowe terminy wypowiedzenia najmu gdy najem jest dzienny jest na jeden dzień naprzód. Umowa bowiem nie regulowała terminów wypowiedzenia. Należało więc do uzasadnionego okresu najmu dodać jeden dzień tytułem okresu wypowiedzenia umowy. Stawka zaproponowana przez powoda (450 zł netto za dobę) przez okres 8 dni najmu była więc uzasadniona. Biegły sądowy stwierdził, że była ona rynkowa, wobec czego w tym zakresie refundacja kosztów najmu była uzasadniona.

Co do kosztów podstawienia i odbioru auta niewątpliwie w myśl łączącej strony umowy były one konieczne, skoro najem w pierwszych dniach był niezbędny i uzasadniony. Propozycja ubezpieczyciela nie zmienia tej oceny, bowiem została skierowana dopiero po podpisaniu przez poszkodowaną umowy najmu pojazdu zastępczego w ramach której zobowiązała się pokryć koszty podstawienia samochodu i koszty jego odbioru.

W pozostałym zakresie sąd uznał, że działanie poszkodowanej było nieprawidłowe i przyczyniło się do zwiększenie rozmiarów szkody. Skoro, więc negatywne następstwo szkody w postaci niemożności korzystania z pojazdu mogło być wyeliminowane bez uszczerbku dla interesów poszkodowanego we współpracy z pozwanym, to ponoszenie dodatkowych kosztów nie podlega indemnizacji za okres przekraczający 8 dni. Stawka najmu pojazdu wynajętego przez powoda była znacznie wyższa od akceptowanej przez zakład ubezpieczeń. W takiej sytuacji nie jest celowe obciążanie ubezpieczyciela wyższymi kosztami, które powstały na skutek wyboru przez poszkodowanego droższej oferty.

Podsumowując, mając na uwadze, że uzasadniona stawka najmu powinna wynosić za pierwsze 8 dni najmu – 450 zł netto za dobę, zaś za kolejne - 270 zł netto za dobę (za czym optował pozwany), nieistotne były okoliczności dotyczące możliwości zorganizowania tego najmu oraz faktycznej współpracy pozwanego z wypożyczalniami, dlatego że poszkodowana nie podjęła autentycznego wysiłku skonfrontowania propozycji ubezpieczyciela z rzeczywistością. Udowodnienie faktu poinformowania przez pozwanego o możliwości zorganizowania najmu powoduje iż ciężar dowodu zostaje przerzucony na powoda – w zakresie słuszności skorzystania z droższej propozycji. W toku postępowania likwidacyjnego nie ujawniły się zaś żadne okoliczności mogące sugerować, że pozwany nie miał możliwości w tym konkretnym przypadku zorganizowania pojazdu zastępczego. Nie jest to zresztą nic dziwnego, skoro poszkodowany zaniechał współpracy. Korespondencja powoda z dnia 1 grudnia 2022 roku, nie świadczy w ocenie sądu ani o chęci podjęcia współpracy ani nie jest usprawiedliwieniem dla nieskorzystania z propozycji pozwanego. Na marginesie jednak można tylko wskazać, że pozwany mimo wszystko przedłożył dokumenty świadczące o współpracy z wypożyczalniami oraz stosowanych przez nie stawek.

Zarzuty strony powodowej w zakresie wadliwego pełnomocnictwa pozostają w zupełności niezasadne. Pełnomocnik strony pozwanej przedłożył pełnomocnictwo od pozwanego dla pełnomocnika do reprezentowania spółki we wszelkich postępowania cywilnych w których spółka jest stroną w związku z wykonywaną w Polsce działalnością ubezpieczeniową. Spółka jest niewątpliwie stroną niniejszego postępowania, wobec czego pełnomocnik posiada umocowanie do reprezentowania pozwanego.

Jeśli zaś chodzi o zarzut braku jurysdykcji podniesiony przez pozwanego to nie zasługiwał on na uwzględnienie. Należy bowiem pamiętać, że zdarzenie miało miejsce na terytorium RP, a szkoda likwidowana była przez „reprezentanta” pozwanego ustanowionego w Polsce. Poszkodowana ma miejsce zamieszkania w Polsce, podobnie jak powód. Skoro w sprawie niniejszej, ze względu na art. 13 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. U. UE. L. z 2012 r. Nr 351, str. 1 z późn. zm.; dalej: „rozporządzenie 1215/2012”), nie znajdują zastosowania szczególne przepisy jurysdykcyjne (art. 10, 11 i 12 rozporządzenia, ze względu na to że powód jest nabywcą wierzytelności i nie jest bezpośrednio poszkodowanym w sprawie), konieczne było rozważenie jurysdykcji sądów polskich wedle zasad ogólnych. O ogólnej jurysdykcji stanowi art. 4 rozporządzenia 1215/2012, oparty o łącznik "miejsca zamieszkania" pozwanego. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 63 ust. 1 rozporządzenia 1215/2012 do celów stosowania rozporządzenia przez miejsce zamieszkania w przypadku spółek i osób prawnych (a takim podmiotem jest pozwany) rozumie się miejsce, w którym znajduje się: ich statutowa siedziba; ich główny organ zarządzający; lub ich główne przedsiębiorstwo. Z okoliczności sprawy jednoznacznie wynika, że "miejscem zamieszkania" pozwanego jest Bułgaria, zatem według właściwości ogólnej zachodzi jurysdykcja sądów bułgarskich. Niemniej w art. 5 ust. 1 rozporządzenia 1215/2012 dopuszcza jurysdykcję innych sądów, w ściśle określonych sytuacjach, uregulowanych w art. 7 i następnych. Zgodnie z art. 7 pkt 2 osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim w sprawach dotyczących czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego - przed sądy miejsca, w którym nastąpiło lub może nastąpić zdarzenie wywołujące szkodę. Przyjmuje się, że "przepis dotyczy nie tylko postępowań prowadzonych między bezpośrednim sprawcą czynu niedozwolonego, a poszkodowanym. Obejmuje ponadto sprawy z udziałem następców prawnych tych podmiotów, a także sprawy, w których występuje osoba odpowiadająca z mocy ustawy za czyn niedozwolony popełniony przez inny podmiot, sprawy z tytułu roszczeń regresowych zarówno między sprawcami szkody, jak i między podmiotem, który naprawił szkodę a sprawcą szkody (np. z powództwa ubezpieczyciela przeciwko sprawcy szkody). Jednakże jurysdykcja w sprawach z powództwa poszkodowanego przeciwko ubezpieczycielowi unormowana jest odrębnie ( art. 11 ust. 2 (...)" (red. J. Gołaczyński, Jurysdykcja, uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012. Komentarz, Legalis 2015, kom. do art. 7 rozporządzenia 1215/2012). W niniejszej sprawie powództwo zostało zainicjowane przez następcę prawnego poszkodowanej (cesjonariusza) przeciwko ubezpieczycielowi, a pierwotnym źródłem odpowiedzialności pozwanego - rozważanej w toczącym się postępowaniu - jest delikt ubezpieczonego, polegający na uszkodzeniu pojazdu mechanicznego poszkodowanej przez ubezpieczonego w zdarzeniu drogowym, które miało miejsce na terytorium Polski. Tym samym, zgodnie z ww. przepisem miejsce, w którym wystąpiło zdarzenie wywołujące szkodę, znajduje się na terytorium Polski, co uzasadnia jurysdykcję sądów polskich. Na marginesie sąd też pragnie zauważyć, że zgodnie z art. 7 pkt 5 rozporządzenia osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim: w sprawach dotyczących sporów wynikających z działalności filii, agencji lub innego oddziału - przed sądy miejsca, w którym znajdują się filia, agencja lub inny oddział. (...) Serwis sp. z o.o. w S. na terenie RP likwidował szkodę w imieniu pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego. Nie pełnił on jednak roli reprezentanta o jakim mowa w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności ani w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2500), albowiem reprezentant określony w tych przepisach zajmuje się przeprowadzeniem postępowania likwidacyjnego w ustawowo przewidzianym terminie 3 miesięcy celem zaspokojenia roszczeń osoby poszkodowanej w związku ze szkodą powstałą w wyniku wypadku, który miał miejsce w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie stałego miejsca zamieszkania strony poszkodowanej (art. 20 ust. 1 dyrektywy i art. 78 ust. 1 ustawy). Spółka ta jest więc kimś więcej aniżeli tylko pełnomocnikiem/reprezentantem pozwanego. Jest ona odrębnym podmiotem prawa (spółką handlową), jednak realizuje samodzielnie ale w imieniu i pod zarządem spółki głównej postępowania likwidacyjne ustalając samodzielnie szczegóły wypadku ubezpieczeniowego oraz wysokość odszkodowania. Interpretacji pojęcia filii agencji oraz innego oddziału dokonał Trybunał Stanu ( zob. wyrok TS z 20.05.2021 r., C-913/19, (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...)/S, LEX nr 3175554.) Po pierwsze, pojęcia 'filii', 'agencji' oraz 'innego oddziału' w rozumieniu tego przepisu zakładają istnienie ośrodka działalności sprawiającego wrażenie trwałości, jako przedłużenie głównego przedsiębiorstwa. Ośrodek ten musi posiadać kierownictwo oraz być wyposażony materialnie w sposób umożliwiający prowadzenie interesów z osobami trzecimi, tak by nie musiały one zwracać się bezpośrednio do głównego przedsiębiorstwa. Po drugie, spór powinien dotyczyć albo działań związanych z działalnością filii, albo zobowiązań podjętych przez nią w imieniu przedsiębiorstwa głównego, jeżeli mają one zostać wykonane w państwie położenia tej filii ( zob. podobnie wyroki: z dnia 19 lipca 2012 r., M., C-154/11, EU:C:2012:491, pkt 48; z dnia 5 lipca 2018 r., flyLAL-L. A., C-27/17, EU:C:2018:533, pkt 59; z dnia 11 kwietnia 2019 r., R., C-464/18, EU:C:2019:311, pkt 33). Art. 7 pkt 5 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że spółkę, która wykonuje w jednym państwie członkowskim na podstawie umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń mającym siedzibę w innym państwie członkowskim, w jego imieniu i na jego rzecz, działalność obejmującą likwidację szkód w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, należy uznać za filię, agencję lub inny oddział w rozumieniu tego przepisu, jeżeli spółka ta: sprawia wrażenie trwałości, jako przedłużenie zakładu ubezpieczeń, oraz posiada kierownictwo i jest wyposażona materialnie w sposób umożliwiający prowadzenie interesów z osobami trzecimi, tak by nie musiały one zwracać się bezpośrednio do zakładu ubezpieczeń.

Z tych względów zarzut braku jurysdykcji nie był w ocenie sądu trafny w świetle art. 7 pkt 2 i pkt 5 rozporządzenia.

Mając powyższe na względzie, Sąd uwzględnił powództwo w części na podstawie art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 822 § 1 k.c. i art. 361 i 362 k.c. w zw. z art. 509 § 1 k.c. jak w punkcie pierwszym wyroku i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.104 zł (13.904 zł netto – należne poszkodowanemu odszkodowanie stanowiące iloczyn liczby dni uzasadnionego wynajmu auta zastępczego [40 dni] i stawki najmu [450 zł netto x 8 dni i 270 zł netto x 32 dni] oraz koszty podstawienia i odbioru auta [832 zł netto x 2], z uwzględnieniem wypłaconego dotychczas odszkodowania przez pozwanego tj. 10.800 zł netto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 lutego 2023 r. do dnia zapłaty. W punkcie drugim oddalono powództwo w zakresie pozostałej kwoty.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie odsetek wydano w oparciu o art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 509 § 1 k.c. Przepis art. 481 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wskazuje, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Szkoda została zgłoszona w dniu 25 listopada 2022 roku, jednak co do kosztów najmu termin ten należy liczyć od dnia przedłożenia ubezpieczycielowi faktury VAT za najem pojazdu. Z akt szkody wynika, że faktura za najem została przesłana pozwanemu w dniu 11 stycznia 2023 r. (mailowo). Termin do wypłaty odszkodowania mijał zatem po trzydziestu dniach, a pozwany decyzję w tym zakresie wydał już w dniu 3 lutego 2023 r. W tym czasie już był w posiadaniu wszystkich niezbędnych informacji do wypłaty odszkodowania. Powód domagał się naliczania odsetek od dnia 6 lutego 2022 r. – data ta w ocenie sądu była uzasadniona. Tak więc należało zasądzić odsetki od dnia 6 lutego 2023 r.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 § 1-1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W niniejszej sprawie do niezbędnych kosztów postępowania poniesionych przez powoda należy zaliczyć koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.800 zł, ustalone zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, opłatę sądową od pozwu w kwocie 500 zł oraz koszty wynagrodzenia biegłego w kwocie 971,70 zł. Łącznie koszty po stronie powodowej wynosiły zatem 3.234 zł. Z kolei pozwany poniósł łączne koszty w kwocie 1.817 zł, na które składały się: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.800 zł ustalone zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Powód wygrał sprawę w 35%, a zatem należał mu się zwrot kosztów od pozwanego w kwocie 1.131,90 zł. Z kolei pozwany, jako wygrywający sprawę w 65 %, powinien otrzymać od powoda kwotę 1.181,05 zł. Różnica między należnymi im kwotami była symboliczna co uzasadniało wzajemne zniesienie kosztów między stronami o czym orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku.

W punkcie IV na podstawie art. 84 ust. 2 u.k.s.c. sąd zwrócił powodowi kwotę 528,30 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień;

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć :

- pełnomocnikowi pozwanego;

- pełnomocnikowi powoda;

3.  Z wpływem lub za 14 dni od doręczenia.

T., dnia 26 czerwca 2024 r.

Sędzia Ryszard Kołodziejski