Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2023 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Alina Kordus-Krajewska

Protokolant: stażysta Karolina Grudzińska

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2023 roku w Toruniu

na rozprawie

sprawy D. T. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o jednorazowe odszkodowanie

w związku z odwołaniem od decyzji z dnia 26 października 2017 roku (nr: (...))

umarza postępowanie w części, tj. w zakresie w jakim decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 26 października 2017 roku została zmieniona decyzjami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 11 sierpnia 2022 roku i z dnia 26 października 2022 roku;

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 26 października 2017 roku, zmienioną następnie decyzjami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 11 sierpnia 2022 roku i z dnia 26 października 2022 roku w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej D. T. (1) dodatkowo prawo do jednorazowego odszkodowania w wysokości 11.330 (jedenaście tysięcy trzysta trzydzieści złotych) w związku z wypadkiem przy pracy, któremu ubezpieczona uległa w dniu 27 lutego 2014 roku;

zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia A. Kordus-Krajewska

Sygn. akt IV U 492/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2017 roku (nr: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił D. T. (1) prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 27 lutego 2014 roku, ponieważ zakład pracy w protokole powypadkowym nie uznał zdarzenia za wypadek przy pracy.

Odwołanie od decyzji z dnia 26 października 2017 roku wniosła D. T. (1), wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 27 lutego 2014 roku. Odwołująca się wskazała, że od momentu zaistniałego zdarzenia jest w ciągłym procesie leczenia u lekarza psychiatry. Ubezpieczona wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza psychiatry.

W odwołaniu ubezpieczona podniosła także naruszenia zasad kpaw prowadzonym postępowaniu przed organem rentowym.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie odwołania. Wskazano na treść jednoznaczną treść art. 22 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych( Dz.U. z 2017r. poz.1773) .

Na wniosek stron postępowanie w niniejszej sprawie było zawieszone od kwietnia 2018 roku aż do września 2021 roku. Sąd w tym okresie wydawał kolejne postanowienia o zawieszeniu postępowania i jego podjęciu postępowania. Powyższe uwarunkowane było toczącym się przed Sądem Rejonowym w Grudziądzu postępowaniem o sprostowanie protokołu powypadkowego oraz ustalenie wypadku przy pracy w sprawie o sygn. akt IV P 348/16.

Na dalszym etapie postępowania strony zasadniczo podtrzymały zaprezentowane stanowiska. D. T. (1) poza odwołaniem, również w kolejnych pismach procesowych przedłożyła do akt sprawy obszerną dokumentację medyczną. Celem odwołującej było wykazanie, że jej stan zdrowia (zarówno fizycznego, jak i psychicznego) pogorszył znacząco się w wyniku wypadku zdarzenia z dnia 27 lutego 2014 roku, w zasadzie uniemożliwiając kontynuowanie pracy zawodowej i utrudniając funkcjonowanie w życiu codziennym.

Ostatecznie bezsporną stała się okoliczność, że zdarzenie z dnia 27 lutego 2014 roku było wypadkiem przy pracy i decyzją z dnia 11 sierpnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał D. T. (1) jednorazowe odszkodowanie w wysokości 5.665 zł. Organ rentowy wskazał, że lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych orzeczeniem z dnia 27 lipca 2022 roku ustalił, iż stały uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonej wynosi 5% (1.133 zł za każdy procent stałego uszczerbku na zdrowiu). Komisji lekarska ZUS – po rozpatrzeniu sprzeciwu D. T. (1) – orzeczeniem z dnia 18 października ustaliła taki sam procent stałego uszczerbku na zdrowiu jak lekarz orzecznik, wskazując na dysfunkcję lewego barku i podając ten sam numer pozycji w ocenie procentowej. Decyzją z dnia 26 października 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał D. T. (1) jednorazowe odszkodowanie w wysokości 5.665 zł. W związku z tym, że jednorazowe odszkodowanie w kwocie 5.665 zł zostało już przyznane decyzją z dnia 11 sierpnia 2022 roku i wypłacone, brak było podstaw do ponownej wypłaty jednorazowego odszkodowania określonego decyzją z dnia 26 października 2022 roku za ten sam uszczerbek na zdrowiu.

W piśmie z dnia 28 sierpnia 2002r. ( k.401) organ rentowy wnosił o umorzenie postępowania.

W toku postępowania Sąd zawiadomił zainteresowanego (...) Sp. z o.o. w G. o toczącym się postępowaniu (k. 52). Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2018 roku zostało uchylone postanowieniem z dnia 13 września 2022 roku i (...) Sp. z o.o. w G. zwolnione zostało od udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego (k. 417). Sąd miał na uwadze, że na przestrzeni czasu trwania postępowania w doktrynie i orzecznictwie zostało ugruntowane stanowisko, że pracodawca nie jest zainteresowanym w sprawie dotyczącej jednorazowego odszkodowania.

Na rozprawie w dniu 27 września 2023 roku Sąd – na podstawie art. 278 ¹ k.p.c. dopuścił dowód z opinii sądowej psychiatry i neurologa złożonych do sprawy Sądu Rejonowego w Grudziądzu o sygn. akt IV P 348/16 i – na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął dowody z kolejnych opinii biegłych wskazanych przez pełnomocnika ubezpieczonej.

W głosach końcowych przed zamknięciem rozprawy pełnomocnik D. T. (1) wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 lutego 2014 roku ok. godziny 10:00 na ulicy (...) w G. doszło do kolizji tramwaju prowadzonego przez D. T. (1) z samochodem osobowym, którego kierowca nie ustąpił pierwszeństwa tramwajowi. Po zdarzeniu D. T. (1) nie została zabrana przez karetkę do szpitala. Udała się do domu, potem do lekarza rodzinnego, który dał jej skierowanie na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR). Tego samego dnia na SOR D. T. (1) została zbadana, Podczas badania ww. zgłaszała bóle głowy i szyi oraz niewyraźne widzenie. Wykonano także badanie TK głowy i szyi , nie stwierdzono cech krwawienia, patologicznych zmian ogniskowych, nie uwidoczniono zmian kostnych urazowych ( k.527). Rozpoznano „stłuczenie głowy” ( k.47) . Zalecono kontrolę w poradni chirurgicznej ( k.584) oraz oszczędzający tryb życia przez 7 dni.

Częściowo bezsporne, a ponadto dowód: - dokumentacja powypadkowa (k. 25-47); - tomografia (k. 527); - akta rentowe (teczka OPR: 2473/17); - zeznania D. T. (1) (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 02:18:24 do 03:03:38)

Decyzją z dnia 26 października 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił D. T. (1) prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 27 lutego 2014 roku, ponieważ zakład pracy w protokole powypadkowym nie uznał zdarzenia za wypadek przy pracy.

Dowód: - akta rentowe (teczka OPR: 2473/17, k. 17).

D. T. (1) wniosła do Sądu Rejonowego w Grudziądzu pozew o sprostowanie protokołu powypadkowego oraz ustalenie wypadku przy pracy. Wyrokiem z dnia 18 marca 2021 roku Sąd Rejonowy w Grudziądzu (sygn. akt IV P 348/16):

1) ustalił, że zdarzenie z dnia 27 lutego 2014 roku, jakiemu uległa D. T. (1), świadcząca pracę na rzecz Miejskiego Zakładu (...) Sp. z o.o. w G. jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;

2) sprostował Protokół Nr 4/2016 ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy z dnia 27 lutego 2014 roku sporządzony przez Miejski Zakład (...) Sp. z o.o. w G. w ten sposób, iż:

a) w punkcie 4 i 6 wpisał, że: „skutkiem wypadku był uraz w okolicy szyjnej objawiający się powięźniowo-mięśniowym zespołem bólowym. Dolegliwości bóle miały charakter przemijający. Doznany uraz nie skutkował długotrwałym ani stałym uszczerbkiem na zdrowiu”,

b) w punkcie 7 wpisał, że: „wypadek jest wypadkiem przy pracy” oraz że „skutkiem wypadku był uraz w okolicy szyjnej objawiający się powięźniowo-mieśniowym zespołem bólowym. Dolegliwości bólowe miały charakter przemijający. Doznany uraz nie skutkował długotrwałym ani stałym uszczerbkiem na zdrowiu”.

Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z dnia 5 listopada 2021 roku oddalił apelację od ww. wyroku (sygn. akt IV Pa 21/21). Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 14 grudnia 2022 roku odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (sygn. akt II PSK 55/22).

Bezsporne, a ponadto dowód: - wyrok Sądu Rejonowego w Grudziądzu wraz z uzasadnieniem wydany w sprawie IV P 348/16 (k. 175-183); - wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu wraz z uzasadnieniem wydany w sprawie IV Pa 21/21 (k. 195-200v); - postanowienie Sądu Najwyższego wydane w sprawie II PSK 55/22 (k. 934-936).

Skutkiem wypadku z dnia 27 lutego 2014 roku był stały uszczerbek na zdrowiu D. T. (1) spowodowany upośledzeniem funkcji lewego barku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. zmienił swoją decyzję i przyznał D. T. (1) jednorazowe odszkodowanie w wysokości 5.665 zł za 5-cio procentowy stały uszczerbek na zdrowiu według pkt.104 tabeli za przewlekłe zmiany stawu barkowego.

Dowód: - opinia lekarza orzecznika ZUS (k. 717-718); - akta rentowe (teczka OPR: 2473/17, k. 42 i 48).

Przed zdarzeniem z dnia 27 lutego 2014 roku D. T. (1) leczyła się z powodu dolegliwości ze strony kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego.( k.438) Już w latach 2000-2001 ww. zgłaszała bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej ( k.492) . W 2008 roku D. T. (1) skarżyła się na bóle okolicy szyjnej i piersiowej grzbietu ( k.501) , Dodatkowo ww. po wypadku z 2008 roku komunikowała o swoich problemach z bólem głowy oraz pojawiających się wymiotach ( k.299). W 2012 roku ( k.500) nastąpiły u niej bóle kręgosłupa o znacznym nasileniu, w 2013 roku bóle stawów rąk, jak i stawów łokciowych, barkowych, kolanowych (k. 813) . Z badania rezonansu magnetycznego przeprowadzonego w 2013 roku ( k.793) wynika, że widoczne były w kręgach szyjnych zmiany zwyrodnieniowe.

Uraz w dniu 27 lutego 2014r. był niskoenergetyczny i nie spowodował żadnych zmian strukturalnych. ( k.838) Powstały po wypadku powięźniowo-mięśniowy zespół bólowy miał charakter przemijający i nie skutkował długotrwałym ani stałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Dowód: - opinia sądowa neurologiczna i psychiatryczna wraz z opinią uzupełniającą pisemną i ustną (k. 218-226); dokumentacja z poradni rehabilitacyjnej – k.438-439, k.447, k.512-513, karta informacyjna z poradni chirurgii ogólnej k. 448, skierowanie do poradni chirurgicznej k. 451. zaświadczenie k. 452-453, - opinia sądowa biegłego specjalisty urazowo-ortopedycznej wraz z opinią uzupełniająca (k. 822-822v i k. 838); - historia choroby z poradni neurologicznej (k. 492-496v i k. 500-508); - karta informacyjna (k. 813); - karta informacyjna (k. 512); - badanie z rezonansu magnetycznego (k. 793), wywiad w opinii z dnia 14 lutego 2017r. ( k. 299)

opinia lekarza orzecznika ZUS (k. 717-718); - opinia biegłego specjalisty urazowo-ortopedycznej wraz z opinią uzupełniająca (k. 822-822v i k. 838); - karta informacyjna (k. 794); - karta informacyjna (k. 448); - tomografia (k. 527); - protokół badań sądowo-lekarskich (k. 748-748v).

Ubezpieczona leczyła się także w poradni kardiologicznej od 2012r. ( k.514) i poradni gastroenterologicznej od 2015r. ( k.517), poradni chirurgii ogólnej ( k.806), endokrynologicznej ( k.807), reumatologicznej( k.813-814) oraz rehabilitacyjnej.( k.447-448)

Dowód: dokumentacja lekarska k. 514-520, k. 447-448 k. 265-267,k.806 k.807-808, k.813-814

D. T. (1) leczy się psychiatrycznie od 2008 roku do chwili obecnej. W tym okresie ww. była poddana farmakoterapii, ale również przebywała czasowo w ośrodkach leczenia psychiatrycznego. Leczenie psychiatryczne D. T. (1) było następstwem zdarzenia z dnia 27 października 2008 roku, kiedy podczas kierowania tramwajem przez ww. doszło do śmiertelnego wypadku przy pracy. U D. T. (1) rozpoznano wówczas pourazowe zaburzenia neurasteniczno-lękowe, skutkujące długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu, jednak w niewielkim stopniu wpływające na funkcjonowanie ubezpieczonej.

Częściowo bezsporne, a ponadto dowód: - opinia sądowo-psychiatryczno-psychologiczna wraz z opinią uzupełniającą (k. 859-875 i k. 901-904); ); dokument- opinia sądowo-psychiatryczna i psychologiczna sporządzona w sprawie IV U 736/16 (k. 299-301); zeznania świadka G. H. (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 00:25:19 do 00:58:47), dokument- opinia sądowo-psychiatryczna i psychologiczna sporządzona w sprawie IV U 170/12 (k. 694-695); - zeznania D. T. (1) (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 02:18:24 do 03:03:38); - zeznania świadka D. T. (2) (k. 427v-428); - zeznania świadka K. T. (k. 428-429) , dokumentacja lekarska z poradni psychologicznej k. 521-523 , dokumentacja z leczenia psychiatrycznego k. k.277-279, 528-546, 548-549, k.598, karta leczenia szpitalnego k.562-563,

W aspekcie stanu zdrowia psychicznego zdarzenie z dnia 27 lutego 2014 roku miało negatywny wpływ na zdrowie D. T. (1) i skutkowało długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Wypadek wzmógł u D. T. (1) lękliwość oraz zaburzenia snu. Ww. przestała sobie radzić w sytuacjach stresowych. W 2017 roku u ww. rozpoznano zaburzenia lękowo-depresyjne, które miały charakter nerwicowy. U D. T. (1) nastąpiła trwała zmiana osobowości. Czynnikiem spustowym ujawnianych przez ww. zaburzeń psychicznych był silny stresor w postaci wypadku komunikacyjnego mającego miejsce w 2014 roku. Ubezpieczona stała się osobą mało stabilną emocjonalnie, znacznie gorzej radzącą sobie nawet w typowych sytuacjach, a w sytuacjach trudnych czy stresujących doświadcza niepokoju, lęku, obniżonego nastroju i samooceny oraz poczucia mniejszej wydolności psychofizycznej. Jej funkcjonowanie społeczne pogorszyło się. D. T. (1) ograniczyła kontakty towarzyskie i aktywność życiową. Jako skutek wypadku rozpoznano u opiniowanej zaburzenia lękowo-depresyjne oraz trwałą zmianę osobowości. Ubezpieczona doznała 10% uszczerbku na zdrowiu.

Dowód: dokument- opinia sądowo-psychiatryczna i psychologiczna sporządzona w sprawie IV U 736/16 (k. 299-301); - opinia sądowo-psychiatryczno-psychologiczna wraz z opinią uzupełniającą (k. 859-875 i k. 901-904); - zeznania D. T. (1) (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 02:18:24 do 03:03:38); - zeznania świadka G. H. (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 00:25:19 do 00:58:47); - zeznania świadka D. T. (2) (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 00:59:42 do 01:18:25); - zeznania świadka K. T. (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 01:18:35 do 01:35:49); - zeznania świadka R. T. (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 01:37:18 do 01:57:00); - zeznania świadka M. C. (protokół elektroniczny z dnia 14 września 2022 roku od 02:01:35 do 02:15:03); - zeznania świadka M. Ł. (protokół elektroniczny z dnia 28 października 2022 roku od 00:14:25 do 00:34:56); - zeznania świadka G. A. (protokół elektroniczny z dnia 28 października 2022 roku od 00:40:03 do 01:03:38), dokumentacja lekarska z poradni psychologicznej k. 521-523 , dokumentacja z leczenia psychiatrycznego k.528-546, 548-549, k.598karta leczenia szpitalnego k.562-563,

Skutkiem wypadku z dnia 27 lutego 2014 roku była również częściowa niezdolność do pracy D. T. (1) orzekana orzeczeniami Lekarzy Orzeczników. Ww. zakwalifikowana została także do osób o lekkim stopniu niepełnosprawności, jednak wyłącznie z uwagi na choroby psychiczne (symbol 02-P).

Dowód: - orzeczenia lekarza orzecznika ZUS (k. 288-295 i k. 361-362); - orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (k. 296 i k. 458).

Ubezpieczona otrzymała w dniu 2 maja 2016r. w związku z wypadkiem z dnia 27 lutego 2017r. od PZU 4500zł za 10% uszczerbek na zdrowiu.

Dowód: pismo z dnia 4 maja 2015r. k. 601

Sąd zważył, co następuje:

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie, zeznań świadków i zeznań ubezpieczonej się oraz opinii biegłych.

Dokumenty zgromadzone w aktach sprawy uznał za wiarygodne w zakresie ich autentyczności. Natomiast ocena dokumentacji medycznej musiał być dokonana przez biegłych. Potrzeba skorzystania z opinii biegłych w postępowaniu cywilnym wynika stąd, że do rozstrzygnięcia sprawy cywilnej niejednokrotnie, obok znajomości przepisów prawnych, niezbędne są określone wiadomości fachowe z różnych dziedzin nauki, techniki, sztuki, rzemiosła czy obrotu gospodarczego (por. postanowienie SN z 27.04.2017 r., III CSK 341/16, LEX nr 2311191). O tym, czy do rozstrzygnięcia sprawy niezbędne są takie wiadomości specjalne, decyduje sąd.

Atrybutem wiarygodności Sąd zasadniczo obdarzył również zeznania złożone przez świadków G. H., G. A., M. Ł., D. T. (2), K. T. i R. T. oraz częściowo przez odwołującą się D. T. (1). W ocenie Sądu zeznania były spójne i korespondowały z dokumentami stanowiącymi podstawę rozstrzygnięcia. Tym samym uzupełniały rzeczowy materiał dowodowy. Zeznającymi świadkami były dzieci odwołującej się oraz sąsiedzi i byli współpracownicy czyli osoby które posiadały najlepszą wiedzę w jakim stanie D. T. (1) był przed, jak i po wypadku z dnia 27 lutego 2014 roku. Stosunek pokrewieństwa nie wpływa automatycznie na wiarygodność zeznań, jednak wymaga od Sądu szczególnej ostrożności. Zdaniem Sądu świadkowie wiarygodnie i spójnie przedstawili , w zakresie w jakim pokazały zmianę jaka zaszła po wypadku z 2014 roku w osobie odwołującej się.

Odnosząc się do przesłuchania strony należy wyjaśnić, że ocena prawdziwości oświadczeń ubezpieczonej zawsze jest złożona. Strony procesowe są naturalnie osobami najlepiej zorientowanymi w rzeczywistym stanie faktycznym sprawy. Stąd mogą odgrywać w pewnych przypadkach rolę źródła dowodu (por. wyrok SA w Katowicach z 15.12.2015 r., III AUa 1283/15). Należy mieć jednak na uwadze to, że strony są podmiotami bezpośrednio zainteresowanymi korzystnym dla siebie rozstrzygnięciem. Istnieje też zwiększone ryzyko świadomego lub nawet nieświadomego zniekształcania faktów (por. wyrok SA w Gdańsku z 16.06.2015 r., I ACa 126/15). Sąd nie uznał za wiarygodne zeznań D. T. (1) w jakiej odmiennie od dokumentacji lekarskiej i opinii biegłych przedstawiła swój stan zdrowia i jego związek z wypadkiem z 27 lutego 2014r.

Sąd podzielił ustalenia oraz wnioski wynikające opinii biegłych lekarza psychiatry i psychologa, która została sporządzona na potrzeby rozpatrywanej sprawy. Sąd ocenił ją jako rzetelną, fachową i obiektywną. Sporządzające opinię biegłe są specjalistkami w swoich dziedzinach, posiadają bogatą wiedzę medyczną oraz znaczne doświadczenie zawodowe. Opinia biegłych zdaniem Sądu zawiera kompleksową i wyczerpującą ocenę stanu zdrowia odwołującej się i uwzględnia wpływ wszystkich rozpoznanych u D. T. (1) dolegliwości. Biegłe dokonały wnikliwej analizy dokumentacji lekarskiej oraz przeprowadzili badanie odwołującej się. Opinia biegłych zawiera przekonujące uzasadnienie w zakresie rozpoznanego u D. T. (1) zaburzenia psychicznego, a także co do wysokości długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Ponadto w opinii uzupełniającej biegłe w przekonujący sposób odniosły do zarzutów sformułowanych przez odwołującą się. Zbędne było kierowanie sprawy do ponownego opiniowania przez psychiatrę i psychologa.

Sąd – na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. – pominął dowody z kolejnych opinii biegłych wskazanych przez pełnomocnika ubezpieczonej, uznając że zmierzały one jedynie do przedłużenia postępowania.

W ocenie Sądu nie było potrzeby przeprowadzania dowodu z opinii biegłego neurologa. Za wyczerpującą, a jednocześnie wystarczającą, Sąd uznał opinię neurologiczną sporządzoną w sprawie IV P 348/16 przed Sądem Rejonowym w Grudziądzu a dopuszczoną w niniejszym postępowaniu na podstawie art. 278 ¹ k.p.c., która została sporządzona przez dysponującego odpowiednią wiedzą specjalistyczną lekarza. Co istotne na brak konieczności oceny stanu zdrowia D. T. (1) przez biegłego neurologa wskazał w swojej opinii również biegły specjalista chirurgii urazowo-ortopedycznej i swoje stanowisko przekonująco uzasadnił ( k.838) Sąd pominął dowód z opinii biegłego fizjoterapeuty oraz dowód z opinii innego biegłego ortopedy. Sąd miał na uwadze, że problemy ortopedyczne winien był wyjaśnić biegły ortopeda i opinię takiego specjalisty sąd dopuścił w sprawie. Opinia sporządzona przez biegłego chirurga-ortopedę była syntetyczna, to jednak nie zawierała istotnych niejasności i wyjaśniała także po uzupełnieniu zlecone okoliczności w stopniu dostatecznym i pozwalającym na rozstrzygnięcie sprawy.

Należy mieć na uwadze, że ocena dowodu z opinii biegłego podlega specyficznym zasadom, wyrażającym się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez sąd do tych kryteriów oceny stanowi więc wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii biegłych za przekonujące (wyrok SN z 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04, opubl. w LEX nr 151656). Wnioski środka dowodowego w postaci opinii biegłego mają być jasne, kategoryczne i przekonujące dla sądu, jako bezstronnego arbitra w sprawie, dlatego gdy opinia biegłego czyni zadość tym wymogom, co pozwala uznać znaczące dla istoty sprawy okoliczności za wyjaśnione, to nie zachodzi potrzeba dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych (wyrok SN z 21 listopada 1974 r., II CR 638/74, opubl. w OSP 1975/5/108). Wszystkie te kryteria sporządzona w niniejszej sprawie opinia biegłego ortopedy spełniała, a więc mogła stanowić podstawę ustaleń faktycznych.

Przechodząc do dalszego omówienia sprawy na wstępie należy wyjaśnić , że prawomocny wyrok o zmianę protokołu powypadkowego i ustalenie wypadku przy pracy wydany w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Grudziądzu z powództwa D. T. (1) (sygn. akt IV P 348/16) nie korzystał w niniejszej sprawie z powagi rzeczy osądzonej (zob. uchwała SN z dnia 21 września 2004 roku, II UZP 8/04, OSNP 2005/5/68). Sąd miał to na uwadze . Postępowanie w sprawie było zawieszane na zgodny wniosek stron, gdyż zwykle wyrok sądu ustalający wypadek przy pracy nie jest kwestionowany przez organ rentowy. Tak stało się i w tym przypadku. W toku postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. zmienił swoją decyzję i przyznał D. T. (1) jednorazowe odszkodowanie w wysokości 5.665 zł za 5-cio procentowy stały uszczerbek na zdrowiu uznając jednocześnie, że wypadek z dnia 27 lutego 2024r. Zatem ostatecznie spór między stronami sprowadzał się wyłącznie do wysokości jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z dnia 27 lutego 2014 roku.

Jednak należy w tym miejscu wskazać, że zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej jako: ustawa wypadkowa) za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zgodnie więc z tym przepisem muszą zaistnieć łącznie wszystkie przesłanki, aby uznać zdarzenie za wypadek przy pracy. Zatem zdarzenie musi zaistnieć podczas pracy, być nagłe, spowodowane przyczyną zewnętrzną, a nie tkwiącą w organizmie i spowodować uraz lub śmierć.

Zdaniem Sądu nie ulegało wątpliwości, że zdarzenie z dnia 27 lutego 2014 roku w którym uczestniczyła D. T. (1) realizowało wszystkie przesłanki z art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej i należało je uznać za wypadek przy pracy.

W ocenie Sądu nie było podstaw do stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu – w zakresie dolegliwości fizycznych – w wyższym stopniu niż przyjął to lekarz orzecznik, a następnie komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dolegliwość przyjęta przez organ rentowy tj. dysfunkcja stawu ramiennego lewego w istocie nie była kwestionowana przez odwołującą. D. T. (1) wnosiła natomiast w toku postępowania przed sądem, że wypadek z dnia 27 lutego 2014 roku wywołał u niej jeszcze inne urazy, w szczególności dolegliwości związane z kręgosłupem, które powinny skutkować uznaniem wyższego niż 5-cio procentowy stopnień uszczerbku na zdrowiu.

Sąd zwrócił uwagę, że w odwołaniu od decyzji z dnia 27 października 2017r ubezpieczona powoływała się jedynie na dolegliwości natury psychicznej, ponadto nie odwoływała się w trakcie postępowania od decyzji ZUS z dnia 11 sierpnia 2022r. i 26 października 2022r. Sąd zbadał jednak w sprawie dolegliwości ubezpieczonej nie tylko natury psychicznej ale także fizycznej.

W tym miejscu należy wskazać - co ma kluczowe znaczenie w rozpoznanej sprawie - że naruszenie sprawności organizmu, aby mogło być uznane za uszczerbek na zdrowiu dający prawo do jednorazowego odszkodowania, musi nastąpić „wskutek wypadku przy pracy”, a nie w związku z innymi procesami zachodzącymi w organizmie, niezwiązanymi z wypadkiem przy pracy (zob. wyrok SN z dnia 5 października 2021 roku, II USKP 217/21, OSNP 2023/8/91). Sąd miał także na uwadze, że ustawa wypadkowa nie wymaga, aby źródłem urazu była tylko i wyłącznie jedna przyczyna. Oznacza to, iż w grę mogą wchodzić tzw. przyczyny złożone, gdy czynnik zewnętrzny pokrywa się z czynnikami już istniejącymi w organizmie pracownika. W takim przypadku decydujące znaczenie, w toku postępowania sądowego dotyczącego ustalenia danego zdarzenia jako wypadku przy pracy, będzie mieć opinia biegłego lekarza, który winien stwierdzić, czy któryś z tych czynników doprowadził do powstania urazu lub śmierci, a jeżeli tak, to w jakim stopniu. Może bowiem okazać się, że decydujące znaczenie w spowodowaniu urazu miał jednak bodziec tkwiący już w organizmie poszkodowanego pracownika ( por. wyrok SN z dnia 1 lutego 2023r. III USKP 66/22)

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że już przed wypadkiem w dniu 27 lutego 2014 roku D. T. (1) leczyła się z powodu dolegliwości ze strony kręgosłupa (odcinek szyjny i lędźwiowo-krzyżowy), bólów głowy. Zgromadzona w sprawie dokumentacja medyczna, w szczególności karty informacyjne z wizyt lekarskich, jasno pokazuje, że bolesności i ograniczenia zakresu ruchomości kręgosłupa, a nawet bóle głowy i pojawiające się wymioty, występowały już długo przed rokiem 2014 roku ( k. k.222, k.299) .

Także kategorycznie w tej kwestii wypowiedział się biegły chirurg-ortopeda, który nie dostrzegł związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy odczuwanymi obecnie dolegliwościami a wypadkiem z dnia 27 lutego 2014 roku. Wskazano, że uraz był niskoenergetyczny i nie spowodował żadnych zmian strukturalnych. ( k.838) Zatem za przekonujące należało uznać zatem stanowisko biegłego neurologa w sprawie Sądu Rejonowego w Grudziądzu, iż powięźniowo-mięśniowy zespół bólowy miał charakter przemijający. Doznany uraz nie skutkował długotrwałym ani stałym uszczerbkiem na zdrowiu”.

Jednocześnie z dokumentacji medycznej wynika, że u D. T. (1) nie wystąpiły żadne objawy sugerujące możliwość obecności zmian w zakresie układu nerwowego.( k.838) na co także zwrócił uwagę biegły chirurg-ortopeda. Sąd zwrócił uwagę, że syn ubezpieczonej w zaświadczeniu z dnia 31 stycznia 2022r. ( k. 252) wskazał na zmiany chorobowe z marca 2014r. pomimo, że w tym czasie mama nie była jego pacjentką na co wskazuje dokumentacja z leczenia fizjoterapeutycznego datowana od sierpnia 2015r.( k.253v) W okresie po wypadku tj. w kwietniu 2014r. lekarz neurolog rozpoznał natomiast u ubezpieczonej zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i przebyte stłuczenie głowy ( k.302v)

Nie sposób dopatrzeć się objawów, co sugerował pełnomocnik ubezpieczonej, które wskazywałyby na to, że D. T. (1) cierpi na encefalopatie. W dokumentacji medycznej nie wskazuje się na przewlekłe lub trwałe uszkodzenia w strukturach mózgu skutkujące zaburzeniami neurologicznymi. Opis badania tomografii komputerowej głowy i szyi przeprowadzonego u ubezpieczonej w dniu wypadku wskazuje, że w strukturach mózgowia nie stwierdzono zmian ogniskowych ( k.527) . Również badanie neurologiczne w maju 2015 roku przeprowadzone przez biegłych na potrzeby ustalenia niezdolności do pracy nie wykazało u D. T. (1) jakichkolwiek niepokojących objawów( k.748v) .

W związku z powyższym, Sąd uznał, iż to samoistne schorzenie kręgosłupa, a nie wypadek z dnia 27 lutego 2014 roku, jest przyczyną odczuwanych przez D. T. (1) dolegliwości fizycznych. W tym zakresie brak było podstaw do zmiany decyzji organu rentowego.

Konieczna okazała się natomiast zmiana zaskarżonej decyzji, gdyż wbrew ustaleniom organu rentowego, jak również Sądu Rejonowego w Grudziądzu rozpoznającego sprawę IV P 348/16, zdarzenie z dnia 27 lutego 2014 roku wiązało się w aspekcie psychiatrycznym z dolegliwości przekraczającymi możliwości kompensacyjne organizmu D. T. (1).

Sąd miał na uwadze, że D. T. (1) leczyła się psychiatrycznie od 2008 roku, na skutek zdarzenia z dnia 27 października 2008 roku, kiedy podczas kierowania tramwajem przez ubezpieczoną doszło do śmiertelnego wypadku przy pracy. U D. T. (1) rozpoznano wówczas pourazowe zaburzenia neurasteniczno-lękowe, skutkujące 3-procentowym długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu, jednak w niewielkim stopniu wpływające na funkcjonowanie ubezpieczonej. Jednak nie śmiertelny wypadek z 2008 roku, ale zdarzenie w postaci stłuczki z nieustępującym pierwszeństwa samochodem osobowym, doprowadziło do zaburzeń lękowo-depresyjnych ubezpieczonej, u której dodatkowo nastąpiła trwała zmiana osobowości. Z zeznań członków rodziny, jak również zeznań sąsiadów, a także z opinii biegłych psychologa i psychiatry sporządzonej na potrzeby rozpoznawanej sprawy, kształtuje się obraz D. T. (1), która po zdarzeniu z dnia 27 lutego 2014 roku stała się osobą mało stabilną emocjonalnie. Ubezpieczona znacznie gorzej zaczęła sobie radzić w sytuacjach typowych, a sytuacje trudne oraz stresujące powodowały u niej nadmierny niepokój i lęk. Wypadek doprowadził u D. T. (1) do obniżenia samooceny oraz obniżenia ogólnej sprawności fizycznej oraz psychicznej. Pogorszyło się funkcjonowanie społeczne ubezpieczonej – ograniczyła kontakty towarzyskie, jak również codzienną aktywność.

Dodatkowym czynnikiem stresowym, który pogłębił objawy emocjonalne było na pewno otrzymanie od pracodawcy wypowiedzenia umowy o pracę. Na ostatnie zwrócił uwagę biegły neurolog -psychiatra w opinii wydanej do sprawy Sądu Rejonowego w Grudziądzu. Znaczenia wypowiedzenia dla zdrowia psychicznego było istotne, gdyż ubezpieczona wskazywała te okoliczności podczas pobytu na oddziale psychiatrycznym( k. 252), czy podczas wizyt w poradni psychologicznej( k.251)

Biegli psychiatra i psycholog przeanalizowali całą zgromadzona dokumentacje, zwrócili także uwagę na wypowiedzenie umowy o pracę( k.873, k.875) i ocenili jednak, że skutki wypadku z dnia 27 lutego 2014 roku były na tyle poważne, że to one zasadniczo spowodowały zaburzenia lękowo depresyjne mieszane i pewne trwałe zmiany w osobowości D. T. (1), zmieniając jej dotychczasowy sposób zachowania, odczuwania, myślenia, a także funkcjonowania z innymi ludźmi oraz zaburzyły jej zdolności do radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych. Przez wiele lat bowiem D. T. (1) była osobą aktywną zawodowo, założyła rodzinę, prawidłowo wypełniała swoje role społeczne, utrzymując satysfakcjonujące ją kontakty rodzinne i społeczne.

Chociaż skutkiem wypadku z 2014 roku u D. T. (1) były zaburzenia lękowo-depresyjne mieszane, to należy podkreślić, że ubezpieczona nadal pozostaje osobą sprawną intelektualnie. Nie stwierdzono u niej otępienia intelektualnego, ciężkich zaburzeń zachowania i emocji uniemożliwiających samodzielne funkcjonowanie oraz encefalopatii. D. T. (1) swobodnie komunikuje się z otoczeniem, mając jedynie problemy z precyzją wypowiedzi. Zaburzenia funkcji poznawczych ujawnia głównie pod postacią trudności w koncentracji uwagi, uczenia się nowych informacji i trudności decyzyjnych. W badaniu stanu psychicznego stwierdzono łagodne zaburzenie funkcji poznawczych, bez cech otępienia intelektualnego, okresowo zaburzenia snu.( k. 871) Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby D. T. (1) ujawniała symptomy charakterystyczne dla innych chorób np. zespołu stresu pourazowego (PTSD) ani zaburzeń psychotycznych.

Oceniając cały materiał dowodowy zebrany w sprawie, w szczególności dokumentację medyczną, która gromadzona była przez wiele lat, należy stwierdzić, że konsekwencje na zdrowiu psychicznym, które D. T. (1) odniosła na skutek wypadku z dnia 27 lutego 2014 roku skutkowały 10-cio procentowym uszczerbkiem na jej zdrowiu.

D. T. (1) nie chorowała na inne zaburzenia, które zwiększyłyby procent uszczerbku na zdrowiu. Nie mógł znaleźć zastosowania pkt 9 załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania. Z akt sprawy nie wynika, aby u ubezpieczonej występowały objawy otępienia intelektualnego, ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiające samodzielną egzystencję, encefalopatie. Sąd miał na uwadze, że ubezpieczona przebywała w szpitalu na leczeniu psychiatrycznym, gdzie kontakt ze specjalistami był ciągły. Jednak rozpoznania medyczne w latach 2015 i 2017 (k.588, k.586) korespondują z tym co wskazały biegłe, co tym bardziej pozwala na przyjęcie opinii za prawidłową. Także rozpoznania w dokumentacji lekarskiej z leczenia psychiatrycznego i psychologicznego nie wskazuje na inny rodzaj choroby sugerowany przez pełnomocnika ubezpieczonej.( k. 455-456) U ubezpieczonej nie stwierdzono również – o czym była mowa wyżej – zaburzeń natury neurologicznej. W stosunku do D. T. (1) nie miał również zastosowania sugerowany pkt 10 lit. b rozporządzenia. Nie ulega wątpliwości, że ubezpieczona w wyniku wypadku doświadczyła stresu, jednak w jego wyniku nie ujawniły się u D. T. (1) objawy psychotyczne. Zatem objawy po wypadku, którego doświadczyła D. T. (1) umożliwiały zakwalifikowanie doznanego urazu do pkt 10 lit. a w/w rozporządzenia. Biegłe wskazały, że ich zdaniem jest to pkt. najbardziej zbliżony do stwierdzanych u ubezpieczonej zaburzeń. ( k. 874v)

Sąd mając na uwadze powyższe zgodził się także z wnioskami biegłych , że stwierdzone zaburzenia ubezpieczonej powodują, że nie może ona wykonywać pracy, jednak nie chodzi o niewykonywanie pracy każdego rodzaju. D. T. (1) nie może pracować zgodnie ze swoimi kwalifikacjami tj. jako motornicza tramwaju, ale może wykonywać np. proste praca odtwórcze, prace niewymagające decyzji oraz nieobarczone stresem i presją czasu. Subiektywne odczucia D. T. (1) i jej zachowania nie mogą automatycznie świadczyć o tym, że jest całkowicie niezdolna do pracy.

Reasumując, w tych okolicznościach konieczna okazała się zmiana zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości. W związku z wydaniem decyzji w dniu 11 sierpnia 2022 roku i w dniu 26 października 2022 roku przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., którymi organ rentowy przyznał D. T. (1) jednorazowe odszkodowanie w wysokości 5.665 zł za 5-cio procentowy stały uszczerbek na zdrowiu, konieczne było w tym zakresie umorzenie postępowania, o czym Sąd orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

Zmiana decyzji nie mogła skutkować umorzeniem postępowania w całości skoro organ rentowy nie uwzględnił wszystkich żądań strony. Sąd w sprawie dokonał oceny czy pozostałe żądania strony dotyczące wysokości uszczerbku należało uznać za prawidłowe.

Ponadto, z uwagi na spełnienie przesłanek z art. 3 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 i 2 ustawy wypadkowej, Sąd w punkcie II sentencji wyroku – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 26 października 2017 roku, zmienioną następnie decyzjami z dnia 11 sierpnia 2022 roku i z dnia 26 października 2022 roku w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej dodatkowo prawo do jednorazowego odszkodowania za 10% uszczerbek na zdrowiu powstały w wyniku wypadku przy pracy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy wypadkowej, jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Wysokość odszkodowania ustala się – zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy wypadkowej – według daty wydania decyzji przez organ. W niniejszej sprawie, z uwagi na zmianę decyzji z dnia 26 października 2017 roku, Sąd uznał za właściwe ustalenie wysokości odszkodowania według dnia 11 sierpnia 2022 roku, tj. według daty wydania decyzji zmieniającej decyzję zaskarżoną, na podstawie której przyznane jednorazowe odszkodowanie zostało odwołującej się wypłacone. Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 lutego 2022 roku w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w okresie od dnia 1 kwietnia 2022 roku do 31 marca 2023 roku kwota jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, o której mowa w art. 12 ust. 1 ustawy wypadkowej, wynosiła 1.133 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Zatem kwota jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, którą należało przyznać D. T. (1) wyniosła 11.330 zł (10% x 1.133 zł).

O kosztach procesu (pkt III sentencji wyroku) należało orzec na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty 180 zł Sąd orzekł z urzędu zgodnie z brzmieniem art. 98 § 1 ¹ k.p.c., tj. od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska