Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 sierpnia 2024 roku

Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Alina Kordus-Krajewska

po rozpoznaniu w dniu 13 sierpnia 2024 roku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania M. D. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o zasiłek chorobowy

w związku z odwołaniem od decyzji z dnia 19 maja 2023 r. nr (...), decyzji z dnia 1 grudnia 2022 r., nr (...), decyzji z dnia 2 grudnia 2022 r. nr (...)

I.  Zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. D. (1) prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 7 września 2022 r. do dnia 29 listopada 2022 r. oraz stwierdza , że nie jest on zobowiązany do zwrotu zasiłku chorobowego wypłaconego za okres od dnia 7 września 2022r. do dnia 31 października 2022r. w kwocie 4 496,80 zł. (cztery tysiące czterysta dziewięćdziesiąt sześć złotych 80/100),

II.  Oddala odwołanie w zakresie prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 30 listopada 2022r. do dnia 31 marca 2023r.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska

Sygn. IV U 187/23 upr

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1.12.2022 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., działając na podstawie art. 6 ust. 1, art. 66 ust. 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022r. poz. 1732.) odmówił M. D. (1) prawa do zasiłku chorobowego od 7.09.2022 r. do 31.10.2022 r. z tytułu podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i zobowiązał do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego z funduszu chorobowego od 7.09.2022 r. do 31.10.2022 r. w kwocie 4 496,80 zł.

W uzasadnieniu decyzji wyjaśniono, że ubezpieczony wniósł o zapłatę zasiłku od dnia 10 czerwca 2022r. do 31 października 2022. Organ rentowy ustalił, że M. D. (1) podlega ubezpieczeniu od dnia 9 czerwca 2022r. i przyznał zasiłek po okresie wyczekiwania od dnia 7.09.2022 do dnia 31.10.2022r. W dniu 20.11.2022r. ubezpieczony wystąpił z kolejnym wnioskiem o zasiłek chorobowy. W wyniku weryfikacji ustalono, że ubezpieczony był niezdolny do pracy od 1-9 czerwca 2022r. i za ten okres nie wystąpił o zasiłek chorobowy. Ubezpieczony był zatem niezdolny do pracy przed objęciem ubezpieczeniem chorobowym. Dlatego organ rentowy odmówił prawa do zasiłku chorobowego i zobowiązał do jego zwrotu.

Decyzją z dnia 2 grudnia 2022 roku znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., działając na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej odmówił ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1.11.2022 r. do 30.11.2022 r.

Decyzją z dnia 19.05.2023r., znak (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., działając na podstawie art. 1 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej odmówił ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1.12.2022r. do 31.03.2023r.

M. D. (1) złożył odwołanie od decyzji z dnia 19.05.2023 r. znak (...) w przedmiocie odmowy zasiłku chorobowego za okres od 8.09.2022 r. do 31.03.2023 r. Na rozprawie ubezpieczony doprecyzował, że jego intencją było odwołanie od decyzji obejmujących cały wskazany okres objęty decyzjami z dnia 1 grudnia 2022, 2 grudnia 2022r. i 19 maja 2023r.

W uzasadnieniu wskazał, że od 7.06.2022 r. podlega dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W związku ze stanem chorobowym skarżącego, 13.06.2023r. lekarz leczący, wystawił M. D. (1) zwolnienie lekarskie od dnia 1.06.2022r. z uzasadnieniem wstecznym. Następnie, M. D. (1) złożył do organu rentowego wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego, który został mu przyznany i wypłacony. Po złożeniu dokumentów o wypłatę zasiłku za okres listopad i grudzień, skarżący otrzymał odmowę wypłaty, a nadto zobowiązano ww. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od września do października 2022 r.

W odpowiedzi na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o jego oddalenie.

Organ podtrzymał uzasadnienie zawarte w decyzjach. Organ rentowy wyjaśnił, że 6.03.2023 r. lekarz leczący anulował wystawione ubezpieczonemu zaświadczenie lekarskie, które obejmowało okres niezdolności do pracy od 1.06.2022 r. do 6.08.2022r. Organ podniósł, że decyzje z dnia 1.12.2022 r. i 2.12.2022 r., w których odmówił M. D. (1) prawa do zasiłku kolejno za okres od 7.09.2022 r. do 31.10.2022 r. oraz od 1.11.2022 r. do 30.11.2022r., wobec niewniesienia odwołania w terminie, stały się prawomocne.

Dodatkowo wskazano, że orzeczona ubezpieczonemu zaświadczeniami lekarskimi niezdolność do pracy przekracza maksymalny okres wypłaty zasiłku chorobowego, który zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy zasiłkowej wynosi 182 dni.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony M. D. (1) od 2013 roku prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) w ramach, której prowadzi sklep spożywczy.

Bezsporne.

M. D. (1) zawarł z A. J. (1) umowę, której przedmiotem było powierzenie A. J. (1) prac polegających na prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz związanej z tym obsługi biurowej. Do zakresu jej czynności należało sporządzanie deklaracji ZUS. Umowa obowiązywała od dnia 1.05.2015 r. M. D. (1) udzielił A. J. (1) pełnomocnictwo do załatwiania wszelkich spraw w ZUS. M. D. (1) dostawał SMS od księgowej jaką kwotę i do kiedy ma zapłacić i dokonywał przelewu. Nie ma dostępu do Platformy Usług Elektronicznych ZUS, z jego konta korzysta wyłącznie księgowa.

Do wód: umowa między Firmą (...)a Biurem (...) A. J. (1) (k. 34-35), pełnomocnictwo na formularzu (k. 39), zeznania świadka A. J. (1) -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.29) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:06:39 k.134, przesłuchanie ubezpieczonego -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.32) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:49:34 k.136,

Organ rentowy kierował do ubezpieczonego z pominięciem jego pełnomocnika pisma:

a)  17.08.2017 o opłaceniu po terminie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za luty 2017r.

b)  15.09.2017r. o uporządkowaniu konta i sporządzeniu z urzędu korekty za luty 2017r. bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego,

c)  17.06.2019r. o opłaceniu po terminie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za 1/, 2,3,4/2019 oraz zaniżonej podstawie na ubezpieczenie społeczne za 5/2019

d)  27.04.2020r.o niepodleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 stycznia 2019r. z uwagi na niewykazywanie w dokumentach rozliczeniowych składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe oraz zaniżonej podstawie na ubezpieczenia społeczne za 3/2020

e)  20.05.2020 o uporządkowaniu konta i sporządzeniu z urzędu korekt za 3,4/2020 z prawidłowymi podstawami,

f)  8.07.2020 o braku możliwości wprowadzenia formularza ZUS KOA

Dowód: akta rentowe teczka nr AIS: 38440, pismo z dnia 5.10.2023r. k.87

M. D. (1) opłacał składki na ubezpieczenie chorobowe.

Dokonał następujących wpłat na rachunek indywidualny w 2019 r.: 3.01.2019 r. kwota wpłaty 899,47 zł, 11.03.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 11.04.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 10.05.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 3.06.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 2.07.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 5.07.2019 r. kwota wpłaty 826,92 zł, 5.08.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 3.09.2019 r. kwota wpłaty 1 104,92 zł, 10.10.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 7.11.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 9.12.2019 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł.

W 2020 r. ubezpieczony dokonał następujących wpłat na rachunek indywidualny: 3.01.2020 r. kwota wpłaty 1 316,97 zł, 6.02.2020 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł, 6.03.2020 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł, 9.04.2020 r. kwota wpłaty 1 162,84 zł, 6.07.2020 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł, 5.08.2020 r. kwota wpłaty 1 131,48 zł, 4.09.2020 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł, 6.10.2020 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł, 4.11.2020 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł, 7.12.2020 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł.

W 2021 r. ubezpieczony wpłacił na rachunek indywidualny: 5.01.2021 r. kwota wpłaty 1 431,48 zł, 4.02.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 4.03.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 7.04.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 8.06.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 8.07.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 10.08.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 8.09.2021 r. kwota wpłaty 827 zł, 5.10.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 8.11.2021 r. kwota wpłaty 1 457,49 zł, 6.12.2021 r. kwota wpłaty 764,27 zł

Ubezpieczony w 2022 r. wpłacił na rachunek indywidualny: 5.01.2022 r. kwota wpłaty 1457,49 zł, 9.02.2022 r. kwota wpłaty 1 631,20 zł, 16.03.2022 r. kwota wpłaty 1 395,13 zł, 19.04.2022 kwota wpłaty 1 485,78 zł, 19.05.2022 r. kwota wpłaty 1395,13 zł, 10.06.2022 r. kwota wpłaty 1395,13 zł, 20.07.2022 r. kwota wpłaty 1212 zł, 19.08.2022 r. kwota wpłaty 1 482,18 zł, 20.09.2022 r. kwota wpłaty 1482,18 zł, 18.10.2022 r. kwota wpłaty 526,59 zł, 16.11.2022 r. kwota wpłaty 270,90 zł, 12.12.2022 r. kwota wpłaty 270,90 zł.

Dowód: lista wpłat na rachunek indywidualny za 2019 (k. 226), lista wpłat na rachunek indywidualny za 2020 (k. 227), lista wpłat na rachunek indywidualny za 2021 (k. 228), lista wpłat na rachunek indywidualny za 2022 (k. 229) zeznania świadka A. J. (1) -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.29) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:06:39 k.134, przesłuchanie ubezpieczonego -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.32) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:49:34 k.136,

W dniu 9 czerwca 2022 roku pełnomocnik M. A. J. złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek ZUS ZUA, zgłaszając go od dnia 1 czerwca 2022 roku do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowego i wypadkowego) i obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego oraz do dobrowolnego chorobowego ubezpieczenia chorobowego. W okresie od 1.06.2022 r. do dnia 6.06.2022 r. M. D. (1) przebywał w szpitalu w związku z operacją kręgosłupa. W okresie od 1.06.2022 r. do 31.03.2023 r. był niezdolny do pracy.

Dowód: wniosek ZUS ZUA (k. 23-23v),zrzut metryki wpływu zgłoszenia ZUS ZUA ad d) akta ZUS UBS oraz pismo z dnia 30.10.2023r. k.103, umowa zlecenie pomiędzy M. D. (1) a A. J. (1) oraz dokumenty pełnomocnictw (k. 34-39v). zeznania świadka A. J. (1) -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.29) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:06:39 k.134, przesłuchanie ubezpieczonego -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.32) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:49:34 k.136,

Intencją wniosku złożonego przez A. J. (1) była kontynuacja ubezpieczenia, a nie ponowne zgłoszenie M. D. (1) do ubezpieczeń społecznych. Ww. nie złożyła odrębnego pisma tj. wniosku o przywrócenie terminu/wniosku o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie.

Dowód: zeznania świadka A. J. (1) -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.29) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:06:39 k.134,

Decyzją z dnia 28.06.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 ust. 2, ust. 3 pkt 1, 2 i 4 ustawy zasiłkowej odmówił M. D. (1) prawa do zasiłku chorobowego od 10.06.2022 r. do 6.08.2022 r.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że osoba podlegająca dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Z posiadanej przez organ dokumentacji wynika, że ubezpieczony podlega ubezpieczeniu chorobowemu od 9.06.2022 r. Przed powstaniem niezdolności do pracy nie miał 90 dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego i nie zaszły okoliczności uprawniające do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia ubezpieczenia.

Dowód: decyzja ZUS z dnia 28.06.2022 r. (k. 77)

Decyzją z dnia 19.09.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 ust. 2, ust. 3 pkt 1, 2 i 4 ustawy zasiłkowej odmówił M. D. (1) prawa do zasiłku chorobowego od 7.08.2022 r. do 6.09.2022 r.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że zgodnie z art. 4 ustawy zasiłkowej osoba podlegająca dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Z posiadanej dokumentacji wynika, że ZUS decyzją z dnia 28.06.2022 r. znak: (...)odmówił ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego od 10.06.2022 do 6.08.2022 z uwagi na powstanie niezdolności do pracy od 7.08.2022 do 6.09.2022 przypada w okresie wyczekiwania na prawo do zasiłku.

Dowód: decyzja ZUS z dnia 19.09.2022 r. (k. 85)

M. D. (1) wniósł o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od 7.09.2022 r. do 31.10.2022 r. Po potwierdzeniu zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego od 9.06.2022 z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, organ wypłacał zasiłek chorobowy po okresie wyczekiwania od 7.09.2022 do 31.10.2022 r.

Dowód: wnioski Z-3b (akta rentowe plik II – k. 1-15, 18-22); wniosek o poświadczenie ubezpieczenia chorobowego (akta rentowe plik II – k. 16-17)

W dniu 20.11.2022r. ubezpieczony wystąpił z kolejnym wnioskiem o zasiłek chorobowy. W wyniku weryfikacji ustalono ,że ubezpieczony był niezdolny do pracy od 1-9 czerwca 2022r.

Decyzją z dnia 1 grudnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił M. D. (1) prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 7.09.2022 roku do dnia 31.10.2022 roku oraz zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za ww. okres w kwocie 4.496,80 zł. Powyższa decyzja była skutkiem ustalenia przez organ rentowy, że niezdolność do pracy M. D. (1) powstała przed objęciem dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Wierzytelność została zajęta przez komornika sądowego w kwietniu 2023 roku. Następnie decyzją z dnia 2 grudnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił M. D. (1) prawa do zasiłku chorobowego za okres 1-30 listopada 2022 roku, gdyż niezdolność do pracy ww. pozostawała w ciągłości z okresem, za który odmówiono prawa we wcześniejszej decyzji.

Dowód: decyzje ZUS z dnia 1 i 2 grudnia 2022 roku (akta rentowe plik II – k. 31-33v); wezwanie do zapłaty należności (k. 78); zawiadomienie o zajęciu wierzytelności (k. 81-82v).

Decyzje z 1.12.2022 r. i 2.12.2022 r. wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. zostały doręczone bezpośrednio ubezpieczonemu odpowiednio 5.12.2022 r. (do rąk dorosłego domownika M. D. (2)) i 7.12.2022 roku.

W dniu 7.02.2023 r. zostało wniesione przez pełn. ubezpieczonego pismo ogólne do ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Dowód: potwierdzenia odbioru przesyłki (k. 37-40); - pismo ogólne do ZUS z dnia 7 lutego 2023 roku (akta rentowe plik I – k. 6-7); - lista dokumentów wysłanych (k. 62).

W dniu 6 marca 2023 roku lekarz leczący ubezpieczonego A. J. (2) anulował wystawione M. D. (1) zaświadczenia lekarskie, które obejmowały okres od dnia 1.06.2022 r. do dnia 6.08.2022 r. Wystawione zwolnienie zostało anulowane na prośbę samego pacjenta oraz jego księgowej, gdyż w okresie 1 czerwca 2022 r. do 9.06.2022 r. M. D. (1) nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu. W związku z anulowaniem zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy, organ rentowy przeprowadził postępowanie wyjaśniające, w wyniku którego lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznał, że anulowane zaświadczenia lekarskie były w pełni uzasadnione.

Dowód: odpowiedź na wniosek o poświadczenie ubezpieczenia chorobowego (akta rentowe plik I – k. 16); wydruki z systemu organu rentowego (akta rentowe plik II – k. 34-36); wyjaśnienia lekarza (pismo procesowe organu rentowego z dnia 5 października 2023 roku); opinia lekarska (akta rentowe plik I – k. 23).

Decyzją z dnia 19.05.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił M. D. (1) prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 1.12.2022 roku do dnia 31.03.2023 roku. Zdaniem organu rentowego niezdolność do pracy pozostawała w ciągłości z okresem, za który odmówiono prawa do zasiłku w decyzjach z dnia 1.12.2022 r. i 2.12.2022 r.

Dowód: decyzja ZUS z dnia 19 maja 2023 roku (akta rentowe plik I – k. 24-25),

Ubezpieczony wraz z księgową A. J. (1) udał się dwukrotnie do Oddziału ZUS. A. J. (1) kontaktowała się również telefonicznie z pracownikami ZUS. Otrzymała informację od pracownika ZUS, że można anulować zwolnienie lekarskie lub zrobić przerwę jednodniową w ubezpieczeniu. Ubezpieczony i A. J. (1) próbowali rozwiązać sprawę postępując zgodnie z radami pracowników ZUS, co trwało kilka miesięcy, aż dostali informację, że pozostało im odwołanie do sądu. Pracownik ZUS w odwołaniu kazał napisać numer ostatniej decyzji. W odwołaniu podano, że dotyczy odmowy prawa do zasiłku chorobowego za okres od 8 września 2022r. do dnia 31 marca 2023r. ( k.3 i k. 28)

Dowód: zeznania świadka A. J. (1) -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.29) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:06:39 k.134, przesłuchanie ubezpieczonego -protokół elektroniczny z dnia 21 września 2023r. od 00:26:38( k.32) oraz protokół elektroniczny z dnia 20 grudnia 2023r. od 00:49:34 k.136,

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach zasiłkowych oraz zgromadzonych w toku niniejszego postępowania. Ich autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sporna była natomiast ocena prawna wywiedziona na ich podstawie przez organ rentowy.

Podstawę ustalenia stanu faktycznego stanowiło również przesłuchanie ubezpieczonego M. D. (1) i zeznania A. J. (1). Sąd uznał ich zeznania za wiarygodne w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia. Oboje opisali przebieg wydarzeń, a organ rentowy nie zdołał zakwestionować ich prawdziwości.

Ubezpieczony odwołał się od trzech decyzji tj. decyzji z 1.12.2022 roku, decyzji z 2.12.2022 roku i decyzji z 19.05.2023 roku. Na intencję zaskarżenia tych decyzji wskazuje podany przez ubezpieczonego okres zasiłku chorobowego od 8.09.2022 r. do 31.03.2023 r. w odwołaniu od decyzji. Na rozprawie potwierdził, że chciał zaskarżyć cały ten okres, a oznaczenie jednej decyzji w odwołaniu wynikało z podpowiedzi pracownika ZUS, aby w odwołaniu wskazać wyłącznie ostatnią decyzję.

Na rozprawie w dniu 21 września 2023r. pełnomocnik organu rentowego wniósł o odrzucenia odwołań od decyzji z dnia z 1.12.2022 roku i decyzji z dnia 2.12.2022 roku

Zgodnie z art. 477 ⁹§ 3 k.p.c. sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

W ocenie sądu wobec niedoręczenia decyzji pełnomocnikowi nie można ocenić ,że decyzje doszły do strony w sposób prawidłowy. Bieg terminu do złożenia środka odwoławczego warunkuje dopiero prawidłowe doręczenie rozstrzygnięcia ustanowionemu pełnomocnikowi strony (wyrok NSA z 21.11.2014 r., I OSK 1855/13, LEX nr 1590998).

W sprawie organ rentowy podawał, że zakres pełnomocnictwa był sporny. Zdaniem sądu pełnomocnictwo było ogólne i zbędne zatem było wskazywanie jego zakresu.

Decyzja z dnia 1.12.2022 o odmowie przyznania prawa do zasiłku za okres od 7.09.2022 do 31.10.2022 oraz zobowiązującą do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 4 496,80 zł i odsetek została doręczona w dniu 5.12.2022 r., odebrał ją dorosły domownik M. D. (2). Decyzja z 2.12.2022 r. została doręczona wnioskodawcy 7.12.2022 r.

Nawet przy założeniu, że pełnomocnik ubezpieczonego w późnieszym poznał treści decyzji to nieprawidłowość doręczenia nadal pozostaje.

Dodatkowo tylko można wskazać, że ubezpieczony w całym tym okresie pozostawał niezdolny do pracy, był po operacji kręgosłupa i jego głównym celem był powrót do zdrowia. Niewątpliwie na czas podejmowanych działań związanych z wyjaśnieniem kwestii związanych z zasiłkiem chorobowym miał wpływ jego stan zdrowia. W toku postępowania odwołujący wielokrotnie podkreślał, że nie rozumiał pism otrzymywanych z ZUS, ustanowił pełnomocnika i to do niego powinny być kierowane pisma, całą otrzymywaną korespondencję przekazywał księgowej A. J. (1), co również powodowało opóźnienie. W okresie między wydaniem decyzji a złożeniem odwołania ubezpieczony podejmował szereg czynności mających na celu wyjaśnienie okoliczności związanych z odmową przyznania prawa do zasiłku chorobowego. Ubezpieczony wraz z księgową dwukrotnie stawili się osobiście w Oddziale ZUS w B., A. J. (1) kontaktowała się również telefonicznie. Podejmowali działania zgodnie z radami pracowników ZUS, a gdy to okazało się nieskuteczne, ubezpieczony wniósł odwołanie do sądu.

Głównym zagadnieniem w niniejszej sprawie było to, czy ubezpieczony podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu na dzień 31.05.2022 r., a więc w dniu poprzedzającym okres niezdolności do pracy spowodowanego chorobą i w okresie wcześniejszym.

Według organu rentowego, ubezpieczony nie podlegał wówczas ubezpieczeniu chorobowemu, a taki stan utrzymywał się od 2.01.2019 r.

Organ rentowy wskazał, że po okresie niezdolności do pracy, tj. po dniu 1.01.2019 r. ubezpieczony nie złożył prawidłowych deklaracji rozliczeniowych, pomimo wezwania organu.

W konsekwencji organ rentowy sporządził korekty tych deklaracji z urzędu, w których nie została ujęta składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Co do prawidłowości sporządzania korekt bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nasuwają się wątpliwości , gdyż w piśmie z dnia 30.10.2023r. organ rentowy podał, że deklaracje za 2019r. były automatycznie klonowane przez system na podstawie deklaracji za 6/2019 w której płatnik nie wykazał dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego a w teczce UBS do pkt.c) podano , że w okresie od 1-6/2019 ubezpieczony wykazywał składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Zatem organ rentowy winien wyjaśnić powyższe sprzeczności przed automatycznym wykazywaniem w deklaracjach braku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Zdaniem organu rentowego, od dnia 2.01.2019 r. przestał podlegać ubezpieczeniu chorobowemu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Z kolei zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009) w jej brzmieniu sprzed dnia 1 stycznia 2022 r., dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a.

Przepis art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej został uchylony z dniem 1 stycznia 2022 r. poprzez regulację z art. 1 pkt 4 lit. c tiret drugie ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 1621; dalej też jako ustawa zmieniająca). Oznacza to, że jednocześnie została uchylona przesłanka ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jak i możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu na opłacenie składki. W przedmiocie samego przywrócenia terminu ustawodawca wypowiedział się w art. 14 ustawy zmieniającej, zgodnie z którym wnioski, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, dotyczące okresu sprzed dnia 1 stycznia 2022 r., mogą być składane nie później niż do dnia 30 czerwca 2022 r. Wyraźnie więc zakreślono datę, do której ubezpieczony, którego dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustało w wyniku nieterminowego opłacenia składki, może składać wniosek o przywrócenie terminu.

Celem zmian było uproszczenie zasad podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu oraz zdjęcia z ubezpieczonych dotkliwego skutku w postaci wyłączenia z ubezpieczenia chorobowego nawet w przypadku konieczności późniejszego skorygowania deklaracji rozliczeniowych i opłacenia składek.

W przypadku odwołującego się nie miał on jednak jakiejkolwiek woli rezygnacji z ubezpieczenia chorobowego, cały czas bowiem opłacał składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Zeznania w tym zakresie ubezpieczonego i świadka korespondują z pisma ZUS o nadpłatach w latach 2020 i 2021 ( k.139 i k. 144) Zdaniem Sądu nie sposób w tym miejscu pominąć faktu, że ZUS przyjmował te wpłaty, nie informując odwołującego się w sposób prawidłowy (kierując pisma do ustanowionego pełnomocnika) o jakichkolwiek nieprawidłowościach. Niedopłata w wysokości 38,51zł była stwierdzono na dzień 31.12.2022r. czyli już po okresie za który został przyznany zasiłek chorobowy ( k.149)

Jeśli dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustało w listopadzie 2021 roku lub wcześniej i nie zostało wznowione przed grudniem 2021 r., ubezpieczony chcąc być ponownie objęty tym ubezpieczeniu, powinien złożyć do ZUS nowe zgłoszenie. Konsekwencją takiego zgłoszenia jest objęcie ubezpieczeniem od daty zgłoszenia.

Dla zachowania ciągłości ubezpieczenia konieczne było natomiast uzyskanie zgody na opłacenie składek po terminie. Wniosek taki podlegał zgłoszeniu na formularzu US-9.

W przedmiotowej sprawie pełnomocnik ubezpieczonego zamiast wniosku na formularzu US-9 złożył wniosek na formularzu ZUS ZUA. Jednak wolą ubezpieczonego był kontynuacja ubezpieczenia, a wszystkie działania ubezpieczonego przejawiały chęć podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

ZUS jako organ administracji publicznej ma określone obowiązki informacyjne wynikające z art. 8 i 9 k.p.a., których nie można pominąć.

Sąd miał na uwadze zasady wynikające z art. 8 i 9 kpa tj. zasad zaufania do władzy publicznej i informowania stron. Zgodnie z treścią art. 8 kpa § 1. Organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. § 2. Organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie odstępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym.

Art. 9. kpa - Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

W sprawie ubezpieczonego istotnym było. że informacje które były wysyłane przez ZUS nie były kierowane do pełnomocnika ubezpieczonego. Zgodnie z art. 40§ 2 kpa jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.

Organ rentowy doręczał pisma zamiast do rąk ustanowionego pełnomocnika bezpośrednio ubezpieczonemu oraz nie doręczył pisma informującego o niepodleganiu ubezpieczeniu chorobowemu od 2.01.2019 r. Pisma były kierowane do ubezpieczonego listem zwykłym, a ubezpieczony i jego pełnomocnik kwestionują otrzymanie tego pisma. Ciężar wykazania otrzymania pism zarówno przez strony jak i wiedzy o nich pełnomocnika ubezpieczonego spoczywał na organie rentowym.

Niewątpliwie ubezpieczony chciał podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, świadczy o tym opłacanie składek od rozpoczęcia prowadzenia działalności w 2013 r. Ubezpieczony do momentu powstania niezdolności do pracy 1.06.2022 r. był przekonany, że podlega ubezpieczeniu chorobowemu.

Sąd uznał, że w niniejszej sprawie należy przyjąć, że odwołujący podlegał ubezpieczeniu chorobowemu przed powstaniem niezdolności do pracy.

Należało uznać, że ubezpieczony opłacał składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po 1.01.2019 r. Organ przyznał, że ubezpieczony płacił wyższe składki niż wynikające z deklaracji rozliczeniowej (tej skorygowanej z urzędu), jednocześnie wskazał, że nie jest w stanie jednoznacznie stwierdzić czy ubezpieczony opłacał składki na ubezpieczenie chorobowe. W związku z tym należało przyjąć zgodnie z twierdzeniem ubezpieczonego, że te składki były opłacane. Ubezpieczony wpłacał składki na ubezpieczenie społeczne obejmujące kwotę na ubezpieczenie chorobowe, co powodowało powstawanie nadpłat.

W piśmie organu rentowego z dnia 8 marca 2024r. wskazano, że stan konta płatnika według stanu na 8 marca 2024r. pokazuje nadpłatę w wysokości 226,59zł.( k.219v)

Tym samym, zaskarżone decyzje podlegały zmianie poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego za okres od 7.09.2022 r. do 29.11.2022 r., o czym orzeczono na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Z uwagi na wyczerpanie limitu 182 dni okresu chorobowego liczonego od pierwszego dnia niezdolności do pracy tj. od dnia 1 czerwca 2022r. , w pozostałym zakresie tj. za okres od dnia 30 listopada 2022r. do dnia 31 marca 2023r. odwołanie podlegało oddaleniu. Sąd ocenił, że przedmiotem odwołania jest okres podany w odwołaniu ( k.3) oraz na rozprawie( k.28) , gdzie wprost wskazano na okres od dnia 8 września 2022r. do dnia 31 marca 2023r. Za okres po wyczerpaniu okresu zasiłkowego tj. po 29 listopada 2022r. ubezpieczony może wnioskować o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska