Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2022 roku

Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Alina Kordus-Krajewska

Protokolant: sekr.sąd. Michał Ziółkowski

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2022 roku

sprawy z powództwa M. E. (1)

przeciwko (...) S.A. (...) (...) Ochrony (...) w W.

o zapłatę świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

I  Umarza postępowanie o zapłatę kwoty 2987,77 zł (dwa tysiące dziewięćset osiemdziesiąt siedem złotych siedemdziesiąt siedem groszy)

II  W pozostałym zakresie powództwo oddala,

III  Nie obciąża powoda kosztami zastępstwa procesowego pozwanego,

IV  Opłatą od pozwu obciąża Skarb Państwa.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska

Sygn. akt IV P 283/21

UZASADNIENIE

Powód M. E. (1) wniósł w dniu 11 października 2021 r. pozew przeciwko (...) S.A. (...) (...) Ochrony (...) w W. (dalej: (...)), o zapłatę kwoty 6.364, 57 zł z tytułu dofinansowania wycieczki, 596 zł z tytułu dofinansowania zajęć sportowych oraz o dofinansowanie wczasów pod gruszą.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że był pracownikiem (...) na stanowisku funkcjonariusza (...) z siedzibą (...) (...) w T., w związku z czym w lipcu 2021 r. złożył trzy wnioski o dofinansowanie z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (dalej: ZFŚS) : do wycieczki, do zajęć sportowych córki W. E. oraz do wypoczynku zorganizowanego we własnym zakresie (wczasy pod gruszą), zgodnie z regulaminem ZFŚS. Powód podał, że mimo złożenia wszystkich niezbędnych dokumentów, otrzymał odpowiedź od pracodawcy odmowie wypłaty świadczenia, z uzasadnieniem nieudokumentowania tworzenia wraz z dziećmi wspólnego gospodarstwa domowego oraz niewykazania, że podczas wycieczki przebywał na urlopie. Wskazał również, że w dniu 25 sierpnia 2021 r. złożył odwołanie do Komisji Socjalnej- bezskutecznie. Dodatkowo podał, że starał się dowiedzieć ile powinno wynosić dofinansowanie wczasów pod gruszą dla jego i córek, jednak nie udzielono mu informacji.

W uzupełnieniu stanowiska, powód doprecyzował, że domaga się kwoty 2.800 zł tytułem dofinansowania wczasów pod gruszą.

W odpowiedzi na pozew wniesiono o oddalenie powództwa oraz zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu przyznano fakt zatrudnienia powoda oraz tego, że warunki i zasady wypłaty świadczeń z ZFŚS reguluje u pozwanego regulamin. Pozwany wskazał, że wspólną przyczyną odrzucenia trzech wniosków o dofinasowanie było to, że pracodawca powziął wątpliwości o zgodności oświadczenia powoda co do osób tworzących wraz z nim gospodarstwo domowe, z rzeczywistym stanem, ponieważ powód wskazał, że tworzy gospodarstwo razem z dwiema córkami, podczas gdy z informacji uzyskanych przez pozwanego wynika, że dzieci zamieszkują ze swoją matką, a nie z powodem. W takim przypadku kwota przysługującego mu ewentualnie świadczenia byłaby odpowiednio niższa. Pozwany wskazał, że zaistniały wątpliwości gdzie mieszka powód i czy dzieci mieszkają razem z nimi, tym bardziej, że z faktury VAT za wycieczkę, wynika iż udał się na nią z A. T. (1), która ani nie jest żoną powoda, ani nie tworzy z nim gospodarstwa domowego (co wynika z oświadczenia powoda), co wynika też z innych faktur, gdzie wskazuje się, że A. T. (1) mieszka na ul. (...) w T., a sam powód na ul. (...) w T.. Pozwany wskazał, że w związku z wątpliwościami powód został wezwany do przedłożenia dodatkowych dokumentów wykazujących zameldowanie z córkami pod tym samym adresem i nie otrzymywania przez nie alimentów, świadczeń rodzinnych itp., jednak powód prócz odręcznie sporządzonego oświadczenia nie przedłożył zaświadczenia o zameldowaniu córek pod wspólnym adresem. Pozwany wskazał, że również z tej przyczyny odmówił dofinansowania powodowi wypoczynku organizowanego we własnym zakresie, podważając jednocześnie dochodzoną przez powoda kwotę. Pozwany argumentował, że zgodnie z załącznikiem nr 3 do regulaminu ZFŚS, biorąc pod uwagę wskazaną przez powoda przypadającą na jednego członka rodziny kwotę, tj. 1,265,27 zł, ww. dofinansowanie przysługiwało w kwocie stanowiącej 70 % minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku kalendarzowym (w 2021 r. kwota ta wynosi 2.800,00 zł brutto). W związku z powyższym, w przypadku zasadności wniosku powoda w ww. zakresie, otrzymałby kwotę 1.960,00 zł, a nie jak wskazał w pozwie 2.800,00 zł. W odniesieniu do dofinansowania do biletów na imprezy kulturalne, oświatowe, sportowe i rekreacyjne pozwany ocenił, że tylko 3 faktury VAT zostały opłacone przez powoda, natomiast jedna przez A. T. (1), która nie jest osobą uprawnioną w rozumieniu przepisu § 3 ust. 2 regulaminu ZFŚS i powód mógł otrzymać dofinansowanie w kwocie 447,00 zł, a nie jak wskazał w pozwie 596,00 zł, co wynika z § 9 ust. 1 regulaminu, że środki funduszu mogą być przeznaczone na dofinansowanie zakupionych przez osobę uprawnioną biletów jednorazowych lub abonamentowych na imprezy kulturalne, sportowe (w tym opłaty startowe) i rekreacyjne. Dodatkowo zdaniem pozwanego ze względu na treść przepisu § 5 ust. 14 ZFŚS, ze środków funduszu nie mogą być dofinansowane świadczenia, które nie są wyraźnie przewidziane w regulaminie. Nie mogą być więc dofinansowywane inne wydatki niewymienione w regulaminie, w tym w szczególności: opłaty manipulacyjne, klimatyczne, parkingowe, wpisowe, członkowskie lub wstępu, szkolenia, kursy tańca, kursy języków obcych, wypożyczenie sprzętu sportowego, zatem nie ma możliwości przyznania dofinansowania do kosztów karnetu na zajęcia akrobatyczne. Zajęcia te należy zakwalifikować jako podobne, jeśli nie tożsame z kursami tańca, które zostały wprost wyłączone powyższym przepisem z zakresu wydatków, w stosunku do których dofinansowanie przysługuje. Pozwany wskazywał, że zajęcia akrobatyczne, o czym świadczy również treść zacytowanego powyżej przepisu § 9 ust. 1 nie mogą zostać uznane za imprezę kulturalną, oświatową, rekreacyjną lub sportową. Pozwany podał również, że brak było podstaw do przyznania dofinansowania do wycieczki, ponieważ zgodnie z przepisem § 5 ust. 12 ZFŚS, realizacja wypłaty świadczenia w zakresie dofinansowania do wczasów oraz wycieczek turystycznych następuje po zakończeniu usługi oraz potwierdzeniu przez zwierzchnika służbowego lub osobę ewidencjonującą czas pracy pracownika faktu wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wskazanym w fakturze, w przypadku, jeśli z dofinansowania korzysta pracownik. Wskazano, że z faktury VAT nr (...) z dnia 7 lipca 2021 r. jednoznacznie wynika, że wycieczka odbyła się w terminie od dnia 26 czerwca 2021 r. do dnia 3 lipca 2021 r., zaś rocznej karty ewidencji czasu pracy jednoznacznie wynika, że powód wykorzystał urlop wypoczynkowy w terminie od dnia 15 czerwca 2021 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. Podano, że powyższy dokument dostarcza również informacji, iż w dniach 1-2 lipca 2021 r. powód miał wpisaną nieobecność nieusprawiedliwioną bez prawa do wynagrodzenia (NN), co dyskwalifikuje go z możliwości uzyskania dofinansowania. Dodatkowo pozwany powołał się na uznaniowy charakter świadczeń z ZFŚS i braku możliwych roszczeń po stronie powoda.

W odpowiedzi na stawiane zarzuty, powód w piśmie z 30 grudnia 2021 r. ograniczył żądania, wnosząc o kwoty:

- 4.455,20 zł tytułem dofinansowania do wycieczki (6.364,57 zł x 70%)

- 357,60 zł tytułem dofinansowania do zajęć sportowych (596 zł x 60%)

- 1.960 zł tytułem dofinansowania z wczasy pod gruszą (2.800 x 70%)

Powód wskazał, że nie mógł przedłożyć zaświadczenia o zameldowaniu, którego wymagał pozwany, bowiem jest on zameldowany pod innym adresem niż dzieci tj. na ul. (...), a nie G. (...), jednak wraz z nimi oraz partnerką i matką dzieci A. T. (1) zamieszkują pod ostatnim adresem. W odniesieniu do odmowy dofinansowania zajęć akrobatycznych dziecka, powód podał, że w roku 2020 takie dofinansowanie, na te same zajęcia uzyskał. Powód nie zgodził się by czas wycieczki, w której uczestniczył, nie odpowiadał urlopowi i by dni 1-2 lipca były dniami nieusprawiedliwionej nieobecności. Wskazał, że planowanym urlopie przełożeni wiedzieli dużo wcześniej i był on wpisany w plan urlopów, a dodatkowo od 1 lipca 2021 r. powód był w okresie wypowiedzenia o pracę bez obowiązku świadczenia pracy i miał jeszcze 5 dni urlopu wypoczynkowego.

Na rozprawie w dniu 24 lutego 2022 r. powód wskazał, że we wniosku o dofinansowanie sporządzonym na druku pozwanego, nie wskazał partnerki, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe i jej dochodów, ponieważ z regulaminu wynika, że ujawnia się dochody tylko członków rodziny, o czym również poinformowała go pani B. (pracownik pozwanego) w trakcie rozmowy telefonicznej. Powód zwrócił uwagę, że w poprzednich latach pracy wszelkie świadczenia były mu przyznawane, a po złożenia mu oświadczenia o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem pracodawca odmówił wypłat podważając dane w złożonym wniosku. Powód zwrócił uwagę na to, że nawet jeśli dane wpisane były nieprawidłowo to i tak należała mu się wypłata świadczeń, w kwocie minimalnej, zgodnie z zapisami regulaminu (dla osób z najwyższymi dochodami). Dodatkowo wskazał, że wnioski urlopowe przedłożone w sprawie są fałszywe, bowiem wniosek o urlop był składany na telefon i pracodawca wiedział, że do 2 lipca 2021 r. powód jest na wakacjach.

Stanowiska stron pozostały niezmienne do zakończenia postępowania.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód M. E. (1) w okresie o od 13 sierpnia 2018 r. do 31 sierpnia 2021 r. pracował w (...) na stanowisku strażnika (...). W dokumentacji przedkładanej pracodawcy, wskazywał on jako swój adres zameldowania, zamieszkania i adres korespondencyjny – T., ul. (...).

dowód:

- kwestionariusze ,zapytanie do K., oświadczenie pracownika o zmianie danych osobowych w aktach osobowych powoda

M. E. (1) prowadzi gospodarstwo domowe wraz z partnerką A. T. (1), wychowując z nią dwie córki. Rodzina zamieszkiwała pod adresem T. ul. (...) i tam zameldowane były córki powoda.

dowody:

- wniosek o dofinansowanie wczasów pod gruszą – k. 109-110v

- oświadczenie z 20 lipca 2021 r. – k. 112-113

W zakresie warunków i zasad wypłaty świadczeń z ZFŚS w (...) obowiązywał Regulamin gospodarowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (...) S.A. (...) (...) Ochrony (...) w W., stanowiący załącznik do Decyzji nr (...) (...) (...) Ochrony (...) z dnia 20 października 2020 r.

dowody:

- decyzja nr (...) (...) (...) Ochrony (...) z dnia 20 października 2020 r.- k. 81

- Regulamin gospodarowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (...) S.A. (...) (...) Ochrony (...) w W. - k. 83-107

Zgodnie §2 ust.1 b regulaminu ZFŚS : osoby, których wnioski zostały rozpatrzone odmownie nie mają roszczenia o przyznanie usług lub świadczeń finansowanych lub organizowanych ze środków funduszu.

§12 ust. 8 stanowi, że : W przypadku odmownego załatwienia wniosku osoby uprawnionej o przyznanie świadczenia ze środków funduszu, osobie tej należy udzielić pisemnej odpowiedzi z uzasadnieniem odmowy. Odmowa i uzasadnienie odmowy przyznania świadczenia nie podlegają postępowaniu odwoławczemu.

§ 3 ust. 2c stanowi, że : Do korzystania ze świadczeń funduszu są uprawnione niżej wymienione osoby, zwanego w dalszej części regulaminu „osobami uprawnionymi”: członkowie rodzin osób wymienionych pod lit. a) ( pracownicy ) i b) (emeryci i renciści ), z zastrzeżeniem, że za członków rodziny uważa się następujące osoby:

- współmałżonków prowadzących wspólne gospodarstwo domowe,

- pozostające na utrzymaniu i wychowaniu dzieci własne pracownika, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, dzieci współmałżonków, a także pozostające na utrzymaniu pracownika wnuki i rodzeństwo w wieku do 18 lat, a jeżeli kształcą się w szkole – do czasu ukończenia nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia 26 roku życia, - - osoby wymienione pod lit. c) w stosunku do których orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności- bez względu na wiek.

§5 ust. 9 stanowi, że : Podstawą dokonania wypłaty świadczeń ze środków funduszu jest zatwierdzony przez pracodawcę, imienny wykaz pracowników, którym przyznano świadczenie, z wymienioną wysokością świadczenia, sporządzony na podstawie protokołu posiedzenia KS ( komisji socjalnej), zatwierdzonego przez pracodawcę.

§5 ust. 11 stanowi, że : Wnioskodawca składając zaświadczenie o dochodach powinien uwzględnić wszystkie dochody uzyskiwane przez wspólnie zamieszkujące i prowadzące wspólne gospodarstwo domowe osoby w rodzinie. W przypadku odmowy ujawienia dochodów, niezłożenia zaświadczeń o dochodach na jednego członka w rodzinie lub złożenia zaświadczeń niezgodnych z wymogami regulaminu, KS (komisja socjalna) podejmuje decyzję o zaliczeniu wnioskodawcy do osób o najwyższym średnim dochodzie brutto na jednego członka rodziny co powoduje, iż dofinansowanie przysługuje w najniższej wysokości bez możliwości odwołania się.

§5 ust. 12 stanowi, że : Realizacja wypłaty świadczenia w zakresie dofinansowania do wczasów oraz wycieczek turystycznych następuje po zakończeniu usługi oraz potwierdzeniu przez zwierzchnika służbowego lub osobę ewidencjonującą czas pracy pracownika faktu wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wskazanym w fakturze, w przypadku, jeśli z dofinansowania korzysta pracownik.

§5 ust. 14 stanowi, że : Ze środków ZFŚS nie mogą być dofinansowane świadczenia, które nie są wyraźnie przewidziane w regulaminie. Nie mogą być więc dofinansowane inne wydatki niewymienione w regulaminie, w tym w szczególności: opłaty manipulacyjne, klimatyczne, parkingowe, wpisowe, członkowskie lub wstępu, szkolenia, kursy tańca, kursy języków obcych, wypożyczani sprzętu sportowego.

§6 ust. 6 stanowi, że : Warunkiem dokonania wypłaty dofinansowania do wypoczynku organizowanego we własnym zakresie przez pracownika tzw. „wczasy pod gruszą”- jest potwierdzenie przez bezpośredniego zwierzchnika służbowego lub osobę ewidencjonującą czas pracy pracownika faktu wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego trwającego nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

§ 9 ust. 1 stanowi, że : Środki funduszu mogą być przeznaczone na dofinansowanie zakupionych przez osobę uprawnioną biletów jednorazowych lub abonamentowych za imprezy kulturalne, sportowe ( w tym opłaty startowe) i rekreacyjne.

dowód:

- Regulamin gospodarowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (...) S.A. (...) (...) Ochrony (...) w W. - k. 83-107

M. E. (1) w dniu 6 lipca 2021 r. otrzymał od pracodawcy oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Oświadczenie datowane było na 1 lipca 2021 r. We wcześniejszym okresie, powód pozostawał na urlopie ojcowskim i wypoczynkowym, w ostatnim okresie od 15 czerwca do 30 czerwca 2021 r. W dniach 1 i 2 lipca 2021 r. powód nie stawił się w pracy i nieobecność tę odnotowano jako nieusprawiedliwioną. Dni 3 i 4 lipca 2021 r. były odpowiednio sobotą i niedzielą, 5 lipca 2021 r. i od 7 do 12 lipca 2021 r. powód ponownie korzystał z urlopu bezpłatnego, zaś w dniach 14-15 lipca 2021 r. z urlopu tacierzyńskiego. Do zakończenia okresu wypowiedzenia tj. 31 sierpnia 2021 r. powód zwolniony był z obowiązku świadczenia pracy. Powód korzystając z urlopu wypoczynkowego nie składał w tym zakresie pisemnych wniosków urlopowych, Pracodawca przygotował ich formularze z określonymi terminami, których ostatecznie powód nie uzupełnił swoim podpisem.

Dowód:

- ewidencja czasu pracy- k. 145

- wnioski urlopowe - k. 157-160

- pismo w sprawie wniosków urlopowych – k. 161

W dniu 7 lipca 2021 r. M. E. (1) złożył wnioski o dofinansowanie w ramach ZFŚS o następującym przedmiocie:

- w zakresie dofinansowania do wypoczynku zorganizowanego we własnym zakresie (wczasy pod gruszę)

- w zakresie dofinansowania biletu na imprezę kulturalną, oświatową sportową i rekreacyjną – przedkładając 4 faktury wraz z potwierdzeniem opłaty z tytułu zajęć akrobatycznych córki W. E. ( w tym jedna z faktur opłacona została przez A. T. (1))

- w zakresie dofinansowania do wycieczki turystycznej - przedkładając fakturę potwierdzającą zapłatę ceny wycieczki za 4 osoby – M. E. (1), A. T. (1), W. E., M. E. (2) w okresie od 26 czerwca 2021 r. do 3 lipca 2021 r.

We wnioskach powód wskazywał, że jego rodzina składa się z córek W. E. i M. E. (2), prowadzących wspólne gospodarstwo domowe, którego dochód średni miesięczny brutto, bez składek na ubezpieczenie społeczne ze wszystkich przychodów, z ostatnich 3 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku wynosi 1.265,27 zł na osobę. Do wniosku dołączono zaświadczenie o miesięcznych dochodach na kwotę 3.795,81 zł. M. E. (1) wypełniając wnioski był przekonany, że nie musi podawać danych dotyczących jego partnerki A. T. (1), takie informacje miała mu przekazać pani B. (pracownik pozwanego).

W formularzu wniosku o dofinansowanie zawarto następującą klauzulę:

„ Oświadczam, że moja rodzina składa się z niżej podanych osób stanowiących wspólne gospodarstwo domowe, których średni miesięczny dochód brutto bez składek na ubezpieczenia społeczne ze wszystkich źródeł przychodów, z ostatnich 3 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku wynosi (…)

dowód:

- wnioski o dofinansowania z załącznikami – k. 109- 135

Na tle złożonych wniosków powstały po stronie pracodawcy wątpliwości co do faktu prowadzenia wraz z córkami, wskazanymi we wniosku wspólnego gospodarstwa domowego. Członkowie komisji socjalnej ocenili , że powód nie mieszka wspólnie z dziećmi, które są pod opieką matki. Wobec tego, pracownik pozwanego skontaktował się telefonicznie z powodem dnia 8 lipca 2021 r. informując go o konieczności przedłożenia dodatkowych dokumentów wykazujących, że jest wraz z córkami zameldowany pod tym samym adresem. Powoda wezwano również do przedstawienia oświadczenia, że córki nie otrzymują alimentów, świadczeń rodzinnych itp. Dnia 20 lipca 2021 r. powód przedłożył odręcznie sporządzone oświadczenia, iż tworzy z córkami wspólne gospodarstwo domowe i że córki nie otrzymują żadnych świadczeń socjalnych, zapomóg, alimentów, rent itp. Powód nie przedłożył jednak zaświadczenia o zameldowaniu córek wraz z nim pod jednym adresem.

dowód:

- oświadczenia- k.112-113,126-127,136-137

W dniu 28 lipca 2021 r. w następstwie posiedzenia Komisji Socjalnej wydano adnotacje o rozpatrzeniu podań powoda, w których wskazane zostały przyczyny odmowy przyznania dofinansowania. W zakresie wniosków o przyznanie dofinansowania do wypoczynku organizowanego we własnym zakresie (wczasy pod gruszą) oraz o przyznanie dofinansowania do biletów na imprezy kulturalne, oświatowe, rekreacyjne i sportowe, nie przyznano świadczenia, ponieważ nie wykazał, że prowadzi wraz ze swoimi córkami wspólne gospodarstwo domowe. W zakresie wniosku o dofinansowanie do wycieczki, w okresie trwania wycieczki, wskazanym na fakturze VAT, tj. od dnia 26 czerwca 2021 r. do dnia 3 lipca 2021 r., powód miał nie przebywać na urlopie wypoczynkowym, gdyż zakończył urlop wypoczynkowy dnia 30 czerwca 2021 r., zaś w dniach 1 i 2 lipca, miał nieobecność nieusprawiedliwioną bez prawa do wynagrodzenia, co wyłączało wg. regulaminu możliwość dofinansowania.

dowody:

- protokół z posiedzenia komisji z 28 lipca 2021 r. – k. 139—143v

- adnotacje o rozpatrzeniu podania – k. 109v, 115v, 129v

- pisma z dnia 12 sierpnia 2021 r. – k. 147, 149,151

M. E. (1) pismem datowanym na 23 sierpnia 2021 r. wniósł odwołanie od odmowy przyznania mu świadczeń i zażądał zwrotu złożonych do wniosków dokumentów. Powód starał się również uzyskać informację co do ewentualnej wysokości roszczeń o dofinansowanie wczasów pod gruszą- bezskutecznie.

dowody:

- odwołanie z 23 sierpnia 2021 r. – k. 153

- zwrot kwitów – k. 155

- wiadomość mailowa z 30 września 2021 r. – k. 11

M. E. (1) we wcześniejszym okresie zatrudnienia korzystał ze świadczeń z ZFŚS z powodzeniem, w formularzach wniosku wpisując tożsame dane o składzie osobowym jego rodziny, wspólnie prowadzącej z nim gospodarstwo domowe.

Dowód:

- wniosek z 8 grudnia 2020 r. – k. 199

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie ustalony został na podstawie dokumentacji przedłożonej przez strony postępowania, w tym akt osobowych powoda. Dowody zasadniczo zostały uznane za wiarygodne, ponieważ strony ( poza wnioskami urlopowymi )ich nie kwestionowały, sporna była ich ocena prawna.

Powód zakwestionował prawdziwość złożonych przez pozwanego wniosków urlopowych, na okoliczność zakończenia okresu usprawiedliwionej nieobecności powoda w pracy dnia 30 czerwca 2021 r. i okresu nieusprawiedliwionej nieobecności 1 i 2 lipca 2021 r. Mając na względzie tło faktyczne i datowanie oświadczenia o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem na 1 lipca 2021 r., należało ocenić, iż pracodawca był przeświadczony, że powód stawi się w siedzibie pracodawcy właśnie tego dnia. Pozwany przygotowując oświadczenie, był pewien, że doręczy je powodowi 1 lipca 2021 r. , a więc z końcem okresu urlopowego tj. z końcem czerwca 2021 r. Z takim okresem urlopu koresponduje roczna ewidencja czasu pracy i nieobecności oraz treść pisma z dnia 30 listopada 2021 r. w którym wyjaśniono, że wnioski zostały sporządzone na podstawie telefonicznych informacji od powoda i oczekiwały na podpisanie w siedzibie pracodawcy. Powód nie złożył dowodów podważających powyższe poza ich zakwestionowaniem.

Za niecelowe uznano przeprowadzenie postępowania dowodowego w przedmiocie przesłuchań świadków, którzy mieli zeznawać na okoliczność: zasad gospodarowania środkami ZFŚS, zasadności odmowy przyznania powodowi żądanych świadczeń, odmowy przyznania świadczeń na skutek niezachowania wymogów regulaminu, wezwania powoda do przedłożenia dodatkowej dokumentacji, braku przedłożenia tej dokumentacji oraz bezzasadności powództwa wniesionego przez powoda. Zdaniem sądu z dokumentacji przedłożonej przez pozwanego wynikały okoliczności, na które pozwany chciał przeprowadzić dowody, nie było zatem potrzeby ponownego potwierdzenia okoliczności.( art. 235 ²§1 pkt 2 k.p.c.). Spór głównie dotyczył oceny prawnej regulaminu. Co więcej, za nieprawidłowe konstrukcyjnie uznano sformułowanie tezy dowodowej na okoliczność bezzasadności powództwa, ponieważ to czy powództwo jest zasadne czy nie ocenia sąd, a nie świadek.

Przechodząc do merytorycznej oceny, w pierwszej kolejności wskazać należy, że zasady tworzenia przez pracodawców funduszu i zasady gospodarowania środkami tego funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego reguluje ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z dnia 4 marca 1994 r. ( Dz. U. z 2021 r. poz. 746) (dalej: ustawa).

Zgodnie z art. 8 ust 1 ustawy: Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. W myśl zaś art. 8 ust. 2 ustawy: Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1-1b, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo art. 30 ust. 6 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

W orzecznictwie ustabilizował się pogląd, z którym tutejszy sąd w całości się zgadza, że art. 8 ust. 1 ustawy nadaje świadczeniom socjalnym charakter uznaniowy ( do czasu ich wyraźnego przyznania przez pracodawcę nie mają one charakteru roszczeniowego). Wyjątkiem jest roszczenie o świadczenie urlopowe wskazane w ustawie , którego jednak powód w sprawie się nie domaga.

Pracownik nie może wywodzić swoich rodzeń o świadczenie z ZFŚS bezpośrednio z treści art. 8 ust. 1 i 2 ustawy. Postanowienia regulaminu ZFŚS powinny zaś ograniczać się do zasad przyznawania indywidualnych świadczeń socjalnych i nie mogą tworzyć praw podmiotowych konkretnych osób do określonych świadczeń. Roszczenie o świadczenie konkretna osoba nabywa dopiero z chwilą, gdy zostanie jej ono przyznane przez pracodawcę ( tak: wyrok SN z 4 lipca 2007 r. II PK 25/07, wyrok SN z 2 lutego 2019 r., II PK 186/09)

Mając powyższe na względzie, wobec braku wydania przez pracodawcę indywidualnego aktu stwierdzającego przyznanie powodowi świadczeń z ZFŚS, brak jest po stronie powoda uprawnienia do dochodzenia roszczeń na zasadach przez niego wskazanych.

Sam fakt bycia pracownikiem i podlegania pod regulamin ZFŚS, czy nawet spełniania kryteriów dofinansowań, z uwagi na uznaniowość decyzji pracodawcy w przyznawaniu dofinansowań, nie rodzi po stronie powoda roszczeń o zapłatę świadczeń w oparciu o zasady regulaminu ZFŚS. Wyjaśniając samo pojęcie uznaniowości, powołać należy się na słownik języka polskiego, w którym opisano, że jest to cecha czegoś, co opiera się na czyjejś swobodnej decyzji, a nie wynika z jasnych zasad i przekonujących argumentów. Zapisy regulaminu ZFŚS w §2 ust.1 b, stanowią, że osoby, których wnioski zostały rozpatrzone odmownie nie mają roszczenia o przyznanie usług lub świadczeń finansowanych lub organizowanych ze środków funduszu, a także w §12 ust. 8, który stanowi, że przypadku odmownego załatwienia wniosku osoby uprawnionej o przyznanie świadczenia ze środków funduszu, osobie tej należy udzielić pisemnej odpowiedzi z uzasadnieniem odmowy. Odmowa i uzasadnienie odmowy przyznania świadczenia nie podlegają postępowaniu odwoławczemu.

Z powyższego powodu powództwo podlegało oddaleniu, poza częścią ograniczonego żądania. Częściowe cofnięcie skutkowało umorzeniem postępowania w tym zakresie na podstawie art. 355 par. 1 kpc.

Odnotowano twierdzenia powoda, że jeśli pracodawca miał wątpliwości co do treści oświadczenia, wskazaniu składu rodziny i osób, z którymi prowadzi wspólnie gospodarstwo domowe, które osiągają dochód, co przekładało się na wysokość dochodu na jednego członka rodziny, to wobec treści regulaminu winien i tak uwzględnić wniosek o dofinansowanie, zaliczając powoda do osób o najwyższym średnim dochodzie brutto na jednego członka rodziny i przyznać dofinansowania w najniższej wysokości. Te twierdzenia, wobec uznaniowości decyzji pracodawcy, również nie mogły zostać uwzględnione. Mimo to sąd dostrzegł, że zapisy regulaminu (§5 ust.11) i treść formularza wniosku o dofinansowanie budzą wątpliwości, ponieważ w każdym z nich zaakcentowano cechę pozostawania w rodzinie, a powód i jego partnerka z definicji zawartej w §3 ust. 2c (regulującą wprawdzie inne zagadnienie tj. wskazującą osoby uprawnione do korzystania ze świadczeń z funduszu) rodziną nie byli. Usprawiedliwione były wobec tego wątpliwości powoda czy powinien w zestawieniu wniosku wpisać swoją partnerkę i jej dochody.

Ocena dochodzonych roszczeń została także dokonana pod kątem zapisów samego regulaminu. Przeprowadzono bowiem weryfikację, czy powód spełnił zasady regulaminu ZFŚS brane pod uwagę przy przyznawaniu świadczeń.

Przedtem jednak odnieść należało się do tego czy pracodawca prawidłowo uzależnił wypłatę świadczeń od adresu zameldowania powoda i jego córek.

Adres zameldowania osoby jest pojęciem prawa administracyjnego i służy wyłącznie celom ewidencyjnym. Czym innym jest natomiast miejsce zamieszkania, zgodnie bowiem z art. 25 k.c. miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Z powyższego wynika, że adres zameldowania, nie musi i często nie jest tożsamy z miejscem zamieszkania, czy samym adresem zamieszkania. Pod adresem zamieszkania osoba powinna faktycznie przebywać z celem pozostawania tam na stałe. Powód w dokumentacji osobowej jako adres zameldowania ale także adres zamieszkania i adres do korespondencji zawsze wskazywał T. ul. (...). Przedłożone przez niego zaś załączniki do wniosków wskazywały na adres A. T. (2) ul. (...). A. T. (1) figurowała zarówno w dokumentach potwierdzających zapłatę za wycieczkę, a jednorazowo również, jako osoba opłacająca fakturę za zajęcia akrobatyczne W. E.. Zdaniem sądu pracodawca mógł powziąć wątpliwości, co do tego czy dzieci zamieszkują pod adresem wskazywanym przez powoda jako swój, czy pod adresem pod którym widniała A. T. (1). Pracodawca był upoważniony do wezwania o dokumentację potwierdzającą fakt zamieszkiwania dzieci z ojcem, co zostało wskazane przez powoda w formularzu wniosku o dofinansowanie. Niemniej jednak, pracodawca w sposób błędny wezwał powoda do wykazania danych meldunkowych dzieci, a nie danych dotyczących ich zamieszkania. Fakt zameldowania dzieci pod innym nawet adresem niż powoda, nie przekreślał tego, że mogły one z nim zamieszkiwać. Powód nie był więc wstanie przedstawić zaświadczenia, o które wzywał go pracodawca, a brak wykazania wspólnego zameldowania nie powinien stanowić podstawy do odmowy wypłaty świadczeń.

Analiza regulaminu ZFŚS może uzasadniać stanowisko , że powodowi nie należało się dofinansowanie do zajęć akrobatycznych córki, ponieważ dofinansowanie do tego typu wydatków pracownika nie było w nim przewidziane. W myśl §5 ust. 14 regulaminu : Ze środków ZFŚS nie mogą być dofinansowane świadczenia, które nie są wyraźnie przewidziane w regulaminie. Nie mogą być więc dofinansowane inne wydatki niewymienione w regulaminie, w tym w szczególności: opłaty manipulacyjne, klimatyczne, parkingowe, wpisowe, członkowskie lub wstępu, szkolenia, kursy tańca, kursy języków obcych, wypożyczania sprzętu sportowego. Z kolei § 9 ust. 1 stanowi, że : Środki funduszu mogą być przeznaczone na dofinansowanie zakupionych przez osobę uprawnioną biletów jednorazowych lub abonamentowych za imprezy kulturalne, sportowe ( w tym opłaty startowe) i rekreacyjne. W ocenie sądu dofinansowanie karnetu na zajęcia akrobatyczne nie wpasowało się w katalog tych wydatków, które mogłyby być dofinansowane, gdyż nie jest to „impreza” a jednocześnie było wyłączone z dofinansowania poprzez analogię, podobieństwo do kursu tańca, za które pomoc finansowa się nie należała. Trzeba mieć jednak przy tym na uwadze, że pracodawca przy rozpatrywaniu wniosku dokonał innej interpretacji zapisów regulaminu, gdyż odmowa zapłaty za zajęcia akrobatyczne była uzasadniona przez komisję socjalną wyłącznie brakiem wykazania wspólnego zamieszkania powoda z dziećmi. Uprzednio powód otrzymywał zwrot za zajęcia akrobatyczne. Zatem pozwany winien w przyszłości uściślić czym są dla niego imprezy sportowe aby prawidłowo i jednoznacznie rozstrzygać wnioski w tym zakresie.

Odnosząc się następnie do wniosku powoda o dofinansowanie zorganizowanej wycieczki, to należy wskazać, iż w regulaminie ZFŚS poczyniono w §5 ust. 12 zapis, który stanowi, że : Realizacja wypłaty świadczenia w zakresie dofinansowania do wczasów oraz wycieczek turystycznych następuje po zakończeniu usługi oraz potwierdzeniu przez zwierzchnika służbowego lub osobę ewidencjonującą czas pracy pracownika faktu wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wskazanym w fakturze, w przypadki, jeśli z dofinansowania korzysta pracownik. Wycieczka, o której dofinansowanie wnosił powód odbyła się w okresie od 26 czerwca 2021 r. do 3 lipca 2021 r. Jak rozstrzygnął wcześniej sąd, dokonując ustaleń faktycznych w sprawie, co opisywano wyżej w zakresie oceny dowodów z formularzy wniosków urlopowych, dni 1 i 2 lipca 2021 r. były dniami nieusprawiedliwionej nieobecności powoda, a nie urlopu wypoczynkowego, wobec czego odmowa dofinansowania wycieczki, została uzasadniona niespełnieniem kryteriów §5 ust. 12 regulaminu. Okres wycieczki, w której brał udział powód, nie pokrywał się w całości z okresem korzystania przez niego z urlopu wypoczynkowego. Natomiast można zastanowić się czy pracownicy mogliby otrzymywać i otrzymują zwrot częściowy w przypadku częściowego wykorzystania urlopu wypoczynkowego w okresie wskazanym w fakturze. Tego regulamin jednoznacznie nie reguluje.

Wyjaśnić trzeba przy tym błędne zapatrywania powoda, iż w dniach 1 i 2 lipca 2021 r. był on już w okresie wypowiedzenia, będąc zwolnionym przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy. Owszem pismo, w którym pracodawca oświadczył, że rozwiązuje z powodem umowę było datowane na 1 lipca 2021 r., jednak jego skuteczność i rozpoczęcie okresu wypowiedzenia były liczone dopiero od dnia złożenia powodowi tego oświadczenia, w taki sposób, że mógł on się zapoznać z jego treścią ( art. 64 k.c. w zw. z art. 300 k.p.), co nastąpiło 6 lipca 2021 r. (data potwierdzenia odbioru pisma przez powoda).

Wniosek o dofinansowanie wczasów organizowanych we własnym zakresie, mając na względzie zapisy regulaminu, w przypadku braku uznaniowości przyznawania świadczeń przez pracodawcę, byłby zasadny, ponieważ spełnione zostały kryteria regulaminu (§6 ust.6 ) i pozwany nie powołał się na wykorzystanie takiej pomocy w roku poprzednim (§6 ust.1 ).

Powód w swoim stanowisku podnosił, że odmowa przyznania mu świadczeń podyktowana była tym, że w momencie wnioskowania o nie, biegł już w stosunku do niego okres wypowiedzenia umowy i tylko dlatego świadczeń mu nie przyznano. Twierdzenia powoda można rozważać po części jako nierówne traktowanie pracownika, jednak powód nie podał więcej faktów w tym zakresie i nie zgłosił roszczeń związanych z nierównym traktowaniem pracownika. Roszczenia powoda opierały się na regulaminie ZFŚS i zapłacie wskazanych w nim świadczeń. Powód nie zgłosił roszczenia o odszkodowanie z art. 471 kc w zw. z art. 300 kp w zw. z art. 11 ² k.p. czy z art. 18 3d kp. W przypadku ich zgłoszenia Sąd oceniałby czy takie roszczenia byłyby zasadne. Należy wyjaśnić ,że zdaniem sądu pracownicy mimo uznaniowości świadczeń socjalnych mają prawo domagać się odszkodowania w przypadku nierównego traktowania w zatrudnieniu.

Sąd odstąpił od obciążenia powoda kosztami procesu w myśl zasady słuszności (art. 102 k.p.c.), uznając, że M. E. (1) jako osoba bez wykształcenia prawniczego, niezaznajomiona z tezami orzecznictwa i doktryny, mógł przypuszczać i były to przypuszczenia usprawiedliwione, że świadczenia z ZFŚS już z samego faktu bycia pracownikiem pozwanego, a zwłaszcza wobec wcześniejszego otrzymywania dofinansowań, powinny mu się należeć. Nie można pominąć faktu, że regulamin i formularz wniosku o dofinansowanie był niejasny pod kątem tego czy należy uwzględniać w nim osobę i dochody partnera osoby uprawnionej, kto jest członkiem rodziny. Brak było także precyzyjnych uregulowań w zakresie kursów sportowych w tym akrobatycznych. Nieprawidłowo również pracodawca żądał od powoda wykazania faktu zameldowania powoda z dziećmi, które w żaden sposób nie dowodziło wspólnego zamieszkiwania i tworzenia gospodarstwa domowego. Znamienne jest to, że powód starał się wyjaśnić zaistniałą sytuację, złożył oświadczenie poręczając, że dzieci mieszkają razem z nim, a pracodawca błędnie pouczał go, że niewykazanie zameldowania skutkuje odmową dofinansowania. Zdaniem sądu subiektywne odczucia powoda co do niesprawiedliwego potraktowania go, są niejako usprawiedliwione również brakiem możliwości odwołania od stanowiska pracodawcy, dlatego obciążanie powoda kosztami postępowania byłoby niesłuszne.

Kosztami postępowania, z których na mocy ustawy powód był zwolniony (art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 28 lipca 2005 r., Dz. U. Nr 167, poz. 1398) obciążono Skarb Państwa.

Sędzia Alina Kordus-Krajewska