Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2023 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia Kinga Miotk-Załuska

Protokolant st. sekr. sądowy Grażyna Łukasiak

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2023 r. w Toruniu

sprawy z powództwa:

mał. L. K. działającej przez matkę T. K.

przeciwko:

D. M. (1)

o:

podwyższenie alimentów

I.  oddala powództwo,

II.  oddala wniosek strony powodowej o udzielenie zabezpieczenia roszczenia,

III.  znosi między stronami koszty procesu.

Sygn. akt III RC 217/23

UZASADNIENIE

T. K. działając w imieniu małoletniej L. K. w dniu 8 marca 2023 r. wniosła pozew przeciwko D. M. (1), domagając się podwyższenia alimentów z kwoty po 250 zł miesięcznie do kwoty po 1.000 zł miesięcznie, poczynając od stycznia 2023 r., wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu matka małoletniego powoda wskazała, że pozwany od wielu lat nie wspiera małoletniej żadnymi dodatkowymi środkami pieniężnymi. W ostatnim czasie znacząco wzrosły koszty utrzymania domu, żywności, odzieży czy kosmetyków. T. K. podkreśliła, że małoletnia w tym roku kończy szkołę podstawową, w związku z czym potrzebne są dodatkowe zajęcia w celu rozwijania się małoletniej powódki.

Matka małoletniej powódki wskazała także, że nie jest jej znana obecna sytuacja materialna pozwanego. Lecz D. M. (1) z zawodu jest prawnikiem, a zatem posiada możliwości zarobkowe. T. K. jest (...), a jej dochody nie są na stałym poziomie. W 2022 roku w porównaniu do 2021 roku dochody z prowadzonej przez nią(...) spadły.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości wskazując m.in., iż pomimo tego, że aktualna wysokość renty alimentacyjnej nie jest wysoka, to w pełni odpowiada ona możliwościom zarobkowym pozwanego.

D. M. (1) wskazał, iż na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 25 października 2022 r., sygn. akt. (...) i z dnia 2 czerwca 2023 r., sygn. akt(...) przebywa w Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Ś. w warunkach wzmocnionego poziomu zabezpieczenia. Pozwany choruje na (...)i nie ma możliwości podjęcia pracy zarobkowej. Dotychczas starał się on podejmować prace dorywcze, jednak były to jedynie krótkie epizody w jego życiu, choroba odbiera mu kontrolę nad życiem i uniemożliwia podjęcie jakiejkolwiek stałej pracy, a pozwany faktycznie od zawsze pozostaje na utrzymaniu rodziców. Pozwany nie dysponuje comiesięcznie kwotą 250 zł, a alimenty orzeczone na mocy ugody alimentacyjnej uiszczają rodzice pozwanego, bowiem pozwany nie ma żadnego majątku ani dochodu. Nie jest wiadomo, kiedy pozwany opuści szpital psychiatryczny, lekarze nie są w stanie również określić, czy pozwany powróci do zdrowia i tym samym odzyska, choćby częściowo swoje możliwości zarobkowe.

Wskazano, iż ojciec pozwanego – J. M. ma (...) lata i jest osobą niepełnosprawną, wymagającą wsparcia w samodzielnej egzystencji. Od ponad dwóch lat choruje na (...), zmaga się z (...) oraz zmianami zwyrodnieniowymi wielostawowymi, przez co porusza się o kuli. Matka pozwanego – T. M. ma (...)lata i również jest osobą niepełnosprawną, wymagającą wsparcia w samodzielnej egzystencji. W. u niej guza(...), zmaga się także z problemami ortopedycznymi – zmianami zwyrodnieniowymi stawów kolanowych oraz bólami kręgosłupa, ma ogromne problemy z poruszaniem się. Ojciec pozwanego osiąga emeryturę w wysokości 3.748,92 zł, zaś matka pozwanego w wysokości 2.604,64 zł. Świadczenia te w łącznej wysokości przeznaczane są w całości na utrzymanie rodziców pozwanego, samego pozwanego oraz na zapłatę jego zobowiązań alimentacyjnych.

D. M. (1) wskazał także, iż na miesięczne wydatki jego oraz jego rodziców składają się:

- czynsz do spółdzielni – 1.291,50 zł,

- prąd – 117 zł,

- opłata za abonament telewizyjny – 89,40 zł,

- gaz – 75 zł,

- abonament telekomunikacyjny – 205,34 zł,

- wyżywienie dla trzech osób – ok. 2.100 zł,

- odzież i obuwie dla trzech osób – ok. 360 zł,

- lekarstwa J. M. – 150 zł,

- lekarstwa T. M. – 300 zł,

- lekarstwa D. M. (1) – 30 zł,

- wizyty lekarskie J. M. – ok. 25 zł,

- wizyty lekarskie T. M. – ok. 25 zł,

- środki czystości dla trzech osób – ok. 150 zł,

- środki higieniczne dla trzech osób – ok. 100 zł,

- przejazd taksówkami do lekarza T. M. – 200 zł,

- alimenty – 250 zł,

- ubezpieczenie na życie – ok. 50 zł,

- opłaty związane z przelewami dokonywanymi za pomocą przekazów pocztowych – ok. 80 zł.

Pozwany wskazał także, że powyższe zestawienie zawiera jedynie stałe wydatki, nie uwzględnia dodatkowych wydatków takich jak np. zakup okularów, wizyty lekarskie, zakup pościeli, naprawy w domu.

W dniu 14 listopada 2023 r. T. K. działając na rzecz małoletniej L. K. wniosła o udzielenie zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniej L. K., poprzez zobowiązanie pozwanego D. M. (1) do uiszczania na rzecz małoletniej świadczenia alimentacyjnego w wysokości 1.000 zł miesięcznie, na czas trwania postępowania, począwszy od dnia złożenia wniosku.

Na rozprawie w dniu 22 listopada 2023 r. strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje

Małoletnia L. K., ur. (...) w T. i jest dzieckiem pochodzącym ze związku nieformalnego T. K. i D. M. (1).

/okoliczność bezsporna/

W dniu 3 lutego 2011 r. D. M. (1) i T. K. zawarli ugodę przed Sądem Rejonowym w Toruniu w sprawie(...), na mocy której D. M. (1) zobowiązał się do płacenia renty alimentacyjnej na rzecz małoletniej córki L. K. (wówczas M.) w kwocie po 250 zł miesięcznie, płatnej do rąk matki dziecka T. K., poczynając od dnia 1 lutego 2011 r. do dnia 10-ego każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności każdej z rat.

Wówczas małoletnia powódka miała 2 lata. Matka małoletniej T. K. pracowała i zarabiała 1.400 zł miesięcznie. W opiece nad małoletnią pomagali jej rodzice. Dodatkowo otrzymywała zasiłek pielęgnacyjny na córkę w wysokości 153 zł.

D. M. (1) był wówczas osobą bezrobotną. Pozwany był zdolny do wykonywania prac, szukał zatrudnienia. Pozostawał na utrzymaniu swoich rodziców.

/dowód: akta(...) Sądu Rejonowego w Toruniu/

Postanowieniem z dnia 19 lipca 2019 r. wydanym w sprawie I. N. (...) Sąd Rejonowy w Toruniu pozbawił D. M. (1) władzy rodzicielskiej nad jego małoletnią córką L. K. (wówczas M.).

/dowód: odpis postanowienia z dnia 19.07.2019r. Sądu Rejonowego w Toruniu/

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2019r. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w T. zmienił nazwisko małoletniej L. na nazwisko (...)

/dowód: decyzja – k. 4/

Postanowieniem z dnia 25 października 2022 r. wydanym w sprawie (...) Sąd Rejonowy w Toruniu z uwagi na popełnienie przez niego czynów min. z art. 190a par. 1 kk, art. 193 kk, art. 157 par. 2 kk umorzył postępowanie i zastosował wobec D. M. (1) środek zabezpieczający w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym.

/dowód: akta (...)Sądu Rejonowego w Toruniu/

Obecnie małoletnia L. K. ma 14 lat.

Obecnie powódka uczęszcza do (...)Liceum Ogólnokształcącego w T.. Powódka korzysta z dodatkowych zajęć matematyki oraz chemii, których koszt wynosi 200 zł tygodniowo. W soboty uczęszcza na dodatkowe zajęcia z języka angielskiego, za które opłata za 1,5 godziny wynosi 50 zł.

Matka małoletniej powódki T. K. ma 40 lat i jest (...) współpracuje także z (...). Jej dochód wynosi ok. 3.000-4.000 zł miesięcznie.

W 2022 r. przychód T. K. wyniósł 188.296,99 zł, koszty uzyskania przychodu wyniosły 172.373,20 zł, a dochód 15.923,69 zł.

/dowód: faktury i paragony k. 9-16, 19-36, 67-73,

potwierdzenie przelewu k. 17,

informacja dot. ustalenia opłaty rocznej na rok 2023 k. 18,

zeznanie PIT za 2022 r. k. 50-53

zestawienie wydatków k. 60-66

przesłuchanie matki małoletniej powódki k. 189-190/

D. M. (1) ma (...) lat i choruje na (...) W okresie od 22 lutego 2023 r. do dnia 6 lipca 2023 r. posiadał status osoby bezrobotnej, bez prawa do zasiłku. W dniu 17 sierpnia 2023 r. pozwany został przyjęty na Oddział Psychiatrii Sądowej (...)w Ś.. W chwili obecnej nie jest możliwe ustalenie dalszego rokowania stanu zdrowia D. M. (1) i przewidzenie okresu w którym nastąpi oczekiwany okres poprawy stanu psychicznego pozwanego. Rodzice pozwanego odwiedzają go w szpitalu co tydzień.

Orzeczeniem z dnia 27 października 2023 r. lekarz orzecznik (...) ustalił, że D. M. (1) jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 października 2025 r. Całkowita niezdolność pozwanego do pracy powstała w dniu 17 sierpnia 2023 r. W przeszłości pozwany podejmował prace dodatkowe, jednakże jego stan zdrowia nie umożliwiał mu ich kontynuowania.

Pozwany nie posiada dochodu. Alimenty na rzecz małoletniej powódki płacą za niego rodzice.

Ojciec pozwanego J. M. posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Cierpi na bóle kręgosłupa lędźwiowego, posiada zmiany zwyrodnieniowe, od 2 lat leczony jest na (...), ma kłopoty (...)przyjmuje leki. Ma zalecone masaże i indywidualne ćwiczenia kręgosłupa i bioder, wskazane leczenie sanatoryjne. Otrzymuje emeryturę w wysokości 3.748,92 zł miesięcznie.

Matka pozwanego T. M. posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Przeszła operację (...) (...), ma guza (...), przyjmuje leki. Otrzymuje emeryturę w wysokości 2.604,64 zł miesięcznie.

/ dowód: decyzja (...) T. k. 47, 128,

zaświadczenie ze szpitala k. 74, 83,

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 130-131, 140,

dokumentacja medyczna k. 132-139,

informacja z (...) k. 141-142v,

faktury i paragony k. 143-151,

orzeczenie lekarza orzecznika (...) k. 163,

zeznania świadka J. M. k. 188v-189/

Sąd zważył, co następuje

Stan faktyczny w sprawie sąd ustalił w oparciu o dowody z przesłuchania matki małoletniej powódki, a także z dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy dołączonych przez strony jak też dokumentów z akt sprawy (...) Sądu Rejonowego w Toruniu i (...) Sądu Rejonowego w Toruniu.

Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów zgromadzonych w toku procesu, przedłożonych przez strony, bowiem ich autentyczność ani prawdziwość zawartych w nich informacji nie była przez strony kwestionowana.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka J. M. na okoliczność zmiany w zakresie kosztów utrzymania małoletniej, możliwości zarobkowych i majątkowych stron, bowiem były one zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd dał wiarę co do zasady zeznaniom matki małoletniej powódki na okoliczność zmiany w zakresie kosztów utrzymania małoletniej L. K., możliwości zarobkowych, finansowych stron, sytuacji zdrowotnej stron, bowiem zeznania te były spójne i logiczne, ponadto w przeważającej części zostały wykazane dokumentami. Jednakże deklaracje matki małoletniej powódki odnośnie ponoszonych czy planowanych wydatków sąd oceniał przez pryzmat ich racjonalności.

T. K. działając w imieniu swojej małoletniej córki L. K. wniosła pozew o podwyższenie od ojca małoletniej D. M. (2) alimentów z kwoty po 250 zł miesięcznie do kwoty po 1.000 zł miesięcznie. Ponadto wniosła o udzielenie zabezpieczenia, na czas trwania procesu poprzez zobowiązanie pozwanego do uiszczania na rzecz małoletniej powódki L. K. alimentów w kwocie po 1.000 zł miesięcznie.

W myśl art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Zgodnie z art. 138 kro, w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków, o której mowa w przywołanym przepisie, rozumieć należy zmianę okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (np. art. 133 i 135 k.r.o). Istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji lub wzrost możliwości zarobkowych i majątkowych obowiązanego uzasadnia podwyższenie alimentów, natomiast zmniejszenie się potrzeb uprawnionego lub pogorszenie sytuacji majątkowej i materialnej zobowiązanego stanowią przesłankę do obniżenia zakresu świadczeń alimentacyjnych.

W ocenie Sądu Rejonowego od chwili prawomocnego zakończenia poprzedniej sprawy w przedmiocie alimentów nie doszło do istotnej zmiany stosunków, o której mowa w art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a przez którą rozumieć należy zmianę przesłanek wymienionych w art. 133 § 1 i art. 135 kro określających wysokość alimentów.

Zgodnie z powołanymi przepisami kwota alimentów należnych dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie a nie posiada majątku przynoszącego dochód, zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości każdego z rodziców, albowiem obowiązek alimentacyjny spoczywa w odpowiednich częściach na obojgu rodzicach, stosownie do ich aktualnych możliwości finansowych.

Oznacza to, że również ojciec dziecka powinien ponosić odpowiednią część wszystkich wydatków związanych utrzymaniem z jego dziecka w postaci: zakupu wyżywienia, ubioru, przyborów i pomocy szkolnych, części opłat eksploatacyjnych za mieszkanie w którym przebywa, zakupu leków oraz innych wydatków niezbędnych do jego prawidłowego rozwoju i wychowania.

Stosownie do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 9 listopada 1994r., sygn. akt(...), podstawą obliczenia wysokości alimentów jest dochód netto (a nie brutto) zobowiązanego (OSNC Nr 3/1995, poz.43, glosy aprobujące (...)OSP Nr 9/1995, poz.194, oraz (...)Nr 4/1995, str.113).

W niniejszej sprawie jest oczywistym, że od daty, w której ustalone zostały dotychczasowe alimenty należne małoletniej powódce od pozwanego (tj. od 2011 r.) zakres usprawiedliwionych potrzeb L. K. uległ zwiększeniu, zarówno ze względu na upływ czasu i związany z tym ogólny wzrost poziomu cen towarów i usług, jak również z uwagi na to, że powódka obecnie nie ma 2 lat, ale jest 14 – letnią dziewczynką, uczęszczającą do szkoły.

Z drugiej jednak strony trzeba wziąć pod uwagę aktualną sytuację majątkową i zarobkową pozwanego, która - zdaniem Sądu - w porównaniu z jego położeniem sprzed 12 lat uległa znacznemu, istotnemu pogorszeniu. W chwili zawierania ugody przed Sądem Rejonowym w Toruniu w sprawie(...)pozwany był osobą bezrobotną, jednakże zdolną do wykonywania pracy.

W dniu 17 sierpnia 2023 r. z uwagi na swoją chorobę pozwany został przyjęty na Oddział Psychiatrii Sądowej (...) Ś.. W chwili obecnej nie jest możliwe ustalenie dalszego rokowania stanu zdrowia D. M. (1) i przewidzenie okresu w którym nastąpi oczekiwany okres poprawy stanu psychicznego pozwanego. Orzeczeniem z dnia 27 października 2023 r. lekarz orzecznik (...) ustalił, że D. M. (1) jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 października 2025 r. Całkowita niezdolność pozwanego do pracy powstała w dniu 17 sierpnia 2023 r. Obecnie pozwany nie posiada żadnego dochodu. Alimenty na rzecz małoletniej powódki płacą za niego rodzice.

W tym miejscu należy też przytoczyć pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 1972r. (w sprawie III (...) LEX nr 7052), w którym podkreślono, że górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 k.r.op.), choćby nawet nie zostały w tych granicach pokryte wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentacji. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni aprobuje to stanowisko. Obecna sytuacja pozwanego, w ocenie Sądu, nie z jego winy, czy woli, tylko choroby -uniemożliwia mu podjęcie jakiejkolwiek pracy.

Sąd oceniając możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego bierze nie tylko pod uwagę jego rzeczywiste możliwości, lecz również możliwości hipotetyczne – a więc jakie osiągałby dochody, gdyby podjął zatrudnienie.

Obecna sytuacja pozwanego i orzeczone na rzecz małoletniej powódki alimenty w kwocie po 250 zł miesięcznie świadczą o tym, iż podwyższenie zobowiązań alimentacyjnych pozwanego na rzecz powódki pozbawiałoby go jakichkolwiek środków egzystencji.

Na marginesie, należy zauważyć, że sytuacja materialna T. K. jest obecnie dużo lepsza, niż w chwili ustalania wysokości alimentów na rzecz małoletniej. Obecnie dochód matki małoletniej powódki wynosi ok. 3.000-4.000 zł miesięcznie. T. K. jest (...) a także współpracuje z (...) Powyższe skutkuje zwiększeniem się jej możliwości zarobkowych i majątkowych, co z kolei nie pozostaje bez wpływu na możliwości zaspokajania potrzeb małoletniej powódki.

Sąd nie uwzględnił w zakresie usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletniej powódki wydatków na rozrywkę, zainteresowania i wyjścia, jak też dodatkowych ponad usprawiedliwione zapasów odzieży czy obuwia, bowiem w ocenie Sądu te wydatki, w świetle możliwości zarobkowych i osiąganych aktualnie dochodów rodziców małoletniej, są wydatkami na potrzeby ponad usprawiedliwione.

Jednakże w ocenie Sądu aktualnie nie ma jednak przeszkód, żeby te ponad usprawiedliwione potrzeby małoletniej L. były zaspokojone, bowiem matka małoletniej otrzymuje na jej utrzymanie świadczenie wychowawcze 500 +.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.

W świetle przepisu art. 135 § 3 pkt. 3 k.r.o. świadczenie wychowawcze z programu 500+ nie ma wpływu na zakres świadczeń alimentacyjnych. Przy czym w ocenie Sądu przepis ten należy interpretować w ten sposób, że świadczenie wychowawcze 500+ dla dziecka na jego wychowanie i zaspokojenie jego potrzeb, nie wpływa na zakres obowiązku alimentacyjnego żadnego z rodziców, ani ich możliwości zarobkowe i majątkowe, co oznacza, że fakt otrzymywania na dziecko 500,- zł z pomocy społecznej nie zwalnia żadnego z rodziców od swojej części uczestniczenia w kosztach utrzymania dziecka. Ponadto nie wlicza się tej kwoty do dochodów rodziny (bowiem ma ono tylko jeden cel, to jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych). A zatem wypłacanego świadczenia wychowawczego rodzicowi, pod którego opieką pozostaje dziecko nie zalicza się jako dochodu tego rodzica, mającego wpływ na jego (tego rodzica) zakres świadczenia alimentacyjnego wobec dziecka.

Dlatego Sąd orzekając w sprawie wziął pod uwagę, że T. K. otrzymuje kwotę 500 zł na częściowe pokrycie dodatkowych wydatków związanych z wychowywaniem córki w tym zaspokojeniem jej potrzeb życiowych (ponad te usprawiedliwione), ale nie uwzględniał tej kwoty jako dochodu matki małoletniej podczas ustalania jej zakresu świadczenia alimentacyjnego na rzecz córki.

Wobec powyższego dodatkowe potrzeby w zakresie rozrywki czy zainteresowań, a także dodatkowych w razie potrzeby korepetycji, dodatkowych zajęć, ubrań ponad usprawiedliwione, powinny być zdaniem Sądu zaspokojone ze świadczenia wychowawczego, którego celem jest właśnie zaspokajanie potrzeb dziecka.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 138 kro a contrario orzeczono jak w punkcie I sentencji.

W punkcie II wyroku Sąd oddalił wniosek strony powodowej o udzielenie zabezpieczenia roszczenia.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 100 kpc orzekając jak w punkcie III wyroku.