Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lipca 2023 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu, Wydział II Karny

W składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Marek-Ossowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu

wniosku Komisariatu Policji (...)

o ukaranie B. P.

na podstawie art. 5 § 1 pkt 2 kpw

postanawia

odmówić wszczęcia postępowania przeciwko B. P.

UZASADNIENIE

Przeciwko B. P. został złożony wniosek o ukaranie za to, że w dniu 21.03.2023, ok. godz. 16:00, w T., przy ul. (...) wbrew obowiązkowi, nie udzielił uprawnionemu do legitymowania organowi, informacji co do własnej tożsamości, tj. o wykroczenie z art. 65 § 2 kw

W myśl art. 5 § 1 pkt 2 kpw nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy czyn nie zawiera znamion wykroczenia albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, należy stwierdzić, iż wobec obwinionego podjęto czynność legitymowania, a następnie zatrzymano go w związku z faktem, że B. P. fotografował i filmował budynki(...) w T..

W obowiązującym porządku prawnym czynność fotografowania czy filmowania obiektu takiego jak (...) nie stanowi ani przestępstwa, ani wykroczenia, za którą przewidziana jest odpowiedzialność karna. Fakt zamieszczenia przez zarządcę obiektu tabliczki z zakazem fotografowania nie zmienia faktu niekaralności tego typu działania. B. P. nie był także świadkiem żadnego czynu zabronionego co spowodowałoby konieczność ustalenia jego tożsamości.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 oraz art. 14 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji czynność legitymowania jest czynnością administracyjno-porządkową, zaś jej celem jest ustalenie lub potwierdzenie tożsamości oraz innych danych osoby na podstawie posiadanych przez nią dokumentów, czyli stwierdzenie faktycznej zgodności co do tej osoby i personaliami jej przypisanymi w legalnym dokumencie. Policjant ma zatem prawo legitymować osoby, gdy ustalenie ich tożsamości, w ocenie funkcjonariusza, niezbędne jest do wykonania czynności służbowych, np . w celu identyfikacji osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, ustalenia świadków zdarzenia powodującego naruszenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego, poszukiwania osób zaginionych lub ukrywających się przed wymiarem sprawiedliwości, czy w przebywających w pobliżu obiektów chronionych.

Zgodnie z treścią rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2020 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów (Dz. U. z dnia 6 lutego 2020 r., poz. 192), wykonując czynność legitymowania funkcjonariusz Policji jest obowiązany:

a) podać swój stopień, imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych,

b) policjant nieumundurowany podaje stopień, imię i nazwisko, ponadto okazuje legitymację służbową, a na żądanie osoby, wobec której podjęto czynność legitymowania, umożliwia jej odnotowanie danych z legitymacji,

c) podać podstawę prawną oraz przyczynę podjęcia czynności służbowej,

d) po zakończeniu czynności legitymowania poinformować osobę, wobec której tę czynność podjęto, o przewidzianym w art. 15 ust. 7 ustawy o Policji, prawie do złożenia zażalenia do właściwego miejscowo prokuratora na sposób jej przeprowadzenia.

Polecenie legitymowania może być wydawane tylko "na podstawie prawa". Zasada praworządności wyrażona w art. 7 Konstytucji RP wymaga bowiem aby wszelkie polecenia władz publicznych były wydawane nie tylko na podstawie prawa, ale także i „w jego granicach”.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, według którego, gdy funkcjonariusz żąda w ramach legitymowania podania danych osobowych, kiedy nie ma do tego podstawy prawnej, obywatel może odmówić podania tych danych bez poniesienia konsekwencji prawnych.

W ocenie Sądu w rozważanym stanie faktycznym przedmiotowej sprawy nie istniała żadna ze wskazanych wyżej podstaw prawnych do podjęcia wobec B. P. czynności legitymowania. B. P. odmówił okazania dowodu osobistego gdyż interweniujący funkcjonariusze Policji nie potrafili wskazać podstawy prawnej podjętej interwencji. Skoro zatem B. P. nie popełnił żadnego wykroczenia (lub przestępstwa), nie był ujęty na gorącym uczynku lub bezpośrednio po jego popełnieniu brak było podstaw do legitymowania go, a także zatrzymania, co przesądził tutejszy Sąd prawomocnym postanowieniem z dnia 8 maja 2023 r, w sprawie II Kp 170/23. Tutejszy Sąd w pełni podziela stanowisko i rozważania zajęte w tymże postanowieniu. Jak bowiem słusznie Sąd podniósł, zgodnie z art. 51 ust. 1 Konstytucji RP nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji go dotyczących. Władze publiczne nie mogą zaś pozyskiwać i gromadzić innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym (art. 51 ust. 2 Konstytucji RP).

W kontekście art. 51 ust. 2 Konstytucji RP oznacza to, że Policja nie może pozyskiwać i gromadzić innych informacji o obywatelach niż te, które są niezbędne dla realizacji celów określonych w art. 14 ustawy o Policji. Nie wystarczy zatem, że istnieje norma kompetencyjna uprawniająca funkcjonariuszy do legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, ale musi również zachodzić opisana ustawą przyczyna uzasadniająca wkroczenie w sferę autonomii informacyjnej jednostki. Tylko wówczas jest spełniona strona podmiotowa wykroczenia z art. 65 kw. W przedmiotowej sprawie, z uwagi na brak postawy faktycznej legitymowania, nie zostały spełnione wymogi odpowiedzialności z art. 65 § 2 kw. Jak już wyżej wskazano w przypadku, w którym funkcjonariusz organu państwowego lub upoważnionej do legitymowania instytucji, żąda podania wskazanych w tym przepisie danych osobowych w sytuacji, gdy nie ma do tego podstawy prawnej, obywatel może odmówić podania danych osobowych bez konsekwencji prawnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2011 r., sygn. akt III KK 291/11).

Na marginesie jedynie wypada zauważyć, iż w projekcie ustawy o obronie ojczyzny z dnia 11 marca 2022 r. (t.j. Dz.U. z 2022 r, poz. 2305) ustawodawca dopiero zamierza wprowadzić w art. 863a odpowiedzialność za wykroczenie polegające na fotografowaniu i filmowaniu obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania” oraz osób i ruchomości znajdujących się w obiektach. Aktualnie projekt jest jednak dopiero procedowany, a zatem w zgodnie z treścią art. 1 § 1 kw „odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązująca w czasie jego popełnienia (…)” B. P. nie popełnił żadnego wykroczenia, za które winien ponieść karę.

Wobec faktu, że zachowanie obwinionego nie wypełnia znamion wykroczenia z art. 65 § 2 kw wszczynanie postępowania w niniejszej sprawie było bezpodstawne.

Mając na uwadze powyższe Sąd, na podstawie art. 5 §1 pkt 2 kpw orzekł jak w sentencji postanowienia.