Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 730/24

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.

M. M. (1)

W okresie od dnia 01.08.2023 r. do dnia 19.04.2024 r. w W. będąc zobowiązanym z mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 15 marca 2023 r. sygn. akt VIII Cz 115/23 p-I obowiązku płacenia zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego na czas trwania procesu w kwocie po 3000 zł miesięcznie na rzecz A. M. uchylał się od tego obowiązku przy czym powstała zaległość przekroczyła trzykrotność miesięcznego świadczenia narażając uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. o czyn z art. 209 § 1a kk.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

M. M. (1) i A. M. pozostają w trakcie procesu rozwodowego. Posiadają dwoje dzieci: pełnoletniego syna K. M. i małoletnią córkę Z. M.. Małoletnia mieszka z matką. A. M. prowadzi własną działalność gospodarczą. Oskarżony zajmuje się niepełnosprawną matką M. M. (3) i z tego tytułu pobiera świadczenie pielęgnacyjne. Poza tym oskarżony prowadzi działalność gospodarczą, ale z powodu zadłużenia i pobierania ww. świadczenia pielęgnacyjnego, formalnie jest ona prowadzona przez inne podstawione osoby. Zobowiązania oskarżonego, które obciążają majątek wspólny małżonków sięgają kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Wpłaty, wyegzekwowane w postępowaniu prowadzonym pod sygn. Kmp 47/22, na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 15 marca 2023 r. sygn. akt VIII Cz 115/23 p-I, w okresie objętym zarzutem wyniosły łącznie 2.000 zł:

- 17.11.2023 r. 500 zł,

- 15.12.2023 r. 500 zł,

- 1.02.2024 r. 500 zł,

- 1.03.2024 r. 500 zł.

A. M. mieszka w domu w W., co do którego została wypowiedziana umowa kredytowa. Z. M. korzysta z pomocy psychologa i psychiatry. A. M. leczy się onkologicznie. Z. M. chodzi do prywatnej szkoły, w której czesne wynosi ok. 1.617 zł miesięcznie. Z powodu trudnej sytuacji majątkowej A. M. zrezygnowała zajęć dodatkowych dla córki.

Oskarżony nie jest osobą karaną sądownie.

Zgodnie z opinią sądowo-psychiatryczną z dnia 27 października 2023 r. oskarżony nie ujawnia objawów choroby psychicznej.

1). Wyjaśnienia oskarżonego;

2). Zeznania A. M.;

3). Akta komornicze (...)

4). Informacje(...);

5). Informacje (...);

6). Informacje (...);

7). Informacje (...);

8). Pismo A. M. wraz z załącznikami;

9). Odpisy postanowień SO w Toruniu w sprawie I C 1486/22;

10). Informacje (...);

11). Potwierdzenia transakcji bankowych;

12). Informacje (...);

13). Opinia sądowo-psychiatryczna;

14). Dane o karalności

1). K. 83-84;

2). 5-6v, 178v;

3). K. 7-8, 68-75;

4). K. 25-5). K. 58-58v;

6). K. 61;

7). K. 66

8). K. 86-91;

9). 128, 129;

10). K. 151-152;

11). 153-163;

12). K. 164-170;

13). K. 132-133;

14). K. 177

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

I.

Zeznania A. M.

Świadek A. M. złożyła obszerne wyjaśnienia w sprawie. Dostarczyła do akt dokumenty potwierdzające swoje twierdzenia, w tym te dotyczące sytuacji finansowej. Sąd w całości przyznał zeznaniom A. M. walor wiarygodności.

Świadek zeznała, że oskarżony prowadzi działalność gospodarczą formalnie zarejestrowaną na inne osoby. Ponadto ukrywa swój majątek, m.in. pasiekę przynoszącą dochód przeniósł do siostry. Oskarżony nie partycypuje w kosztach utrzymania małoletniej córki. W ocenie A. M. oskarżony prowadzi życie na wysokim poziomie, tzn. często wyjeżdża na wczasy, kupuje drogie gadżety. Zobowiązania zaciągane lub nieregulowane przez M. M. (1) obciążają majątek wspólny małżonków.

I.

Dokumenty wymienione w części 1.1 niniejszego uzasadnienia

Za wiarygodne w całości Sąd uznał dowody z dokumentów wymienionych w części 1.1. niniejszego uzasadnienia.

Dokumenty te zostały sporządzone i pozyskane przez uprawnione podmioty, a nadto strony nie zakwestionowały ich autentyczności, rzetelności ani prawdziwości ich treści.

I.

Opinia sądowo- psychiatryczna

Opinia jest jasna, pełna i spójna. Nie była kwestionowana przez strony.

I.

Dane o karalności.

Dokument urzędowy.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Wyjaśnienia oskarżonego

Oskarżony M. M. (1) na etapie postępowania przygotowawczego nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił, że A. M. skutecznie uniemożliwiła mu zarobkowanie poprzez zabór narzędzi i materiałów niezbędnych do wykonywania prac remontowo-budowlanych czy też pasiecznych. Oskarżony wskazał, iż żona uniemożliwiła mu również sprzedaż gruntów, które w chwili obecnej znajdują się pod zajęciem komorniczym. M. M. (1) wyjaśnił, że dokonywał wpłat na poczet zadłużenia alimentacyjnego w równych kwotach po 500 zł. Oskarżony wskazał, że aktualnie nie może podjąć pracy z uwagi na opiekę nad niepełnosprawną matką i pobiera w związku z tym zasiłek pielęgnacyjny. Zdaniem oskarżonego nie ma on również możliwość czerpania pożytków z nieruchomości, tj. mieszkań znajdujących się na (...), gdyż gdyby je wynajął to nie miałby gdzie na przykład zrobić prania. Oskarżony w swoich wyjaśnieniach wskazał na swoją złą sytuację finansową oraz fakt, że A. M. osiąga znaczne dochody z prowadzonej działalności gospodarczej.

W ocenie Sądu oskarżony podjął przemyślane działania by wykazać, iż nie ma możliwości zarobkowania i w związku z tym mimo niewywiązywania się z nałożonego obowiązku zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych nie popełnia przestępstwa.

Ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, w tym zeznań pokrzywdzonej, którym Sąd dał wiarę w całości, wynika, że oskarżony rzeczywiście osiąga dochody z prowadzonej (a zarejestrowanej na inną osobę) działalności gospodarczej. A. M. zaprzeczyła jakoby dokonała zaboru przedmiotów służących oskarżonemu do zarobkowania.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I.

M. M. (1)

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Przedmiotem ochrony przestępstwa z art. 209 § 1a kk jest rodzina oraz obowiązek opieki, jego występowanie u ustawie karnej uzasadnia się koniecznością zabezpieczenia materialnych podstaw egzystencji osób dla sprawcy najbliższych, jak również tych, których prawa w zakresie obowiązku alimentacyjnego zabezpieczone są orzeczeniem sądowym lub ustawą. Przestępstwo to ma charakter skutkowy z zaniechania, do jego znamion należy istnienie po stronie sprawcy obowiązku opieki z mocy orzeczenia sądowego, ugody lub umowy i uchylanie się od wykonywania tego obowiązku poprzez niełożenie na utrzymanie osoby uprawnionej, a także wystąpienie skutku w postaci narażenia przez to uprawnionego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Oskarżony M. M. (1) w okresie od dnia 01.08.2023 r. do dnia 19.04.2024 r. w W. będąc zobowiązanym z mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 15 marca 2023 r. sygn. akt VIII Cz 115/23 p-I do płacenia zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego na czas trwania procesu w kwocie po 3.000 zł miesięcznie na rzecz A. M. uchylał się od tego obowiązku przy czym powstała zaległość przekroczyła trzykrotność miesięcznego świadczenia narażając uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Oskarżony we wskazanym wyżej okresie dokonał czterech wpłat o wartości 500 zł (łącznie wpłacił 2.000 zł, tj. kwotę niższą niż jedna rata alimentacyjna).

Pojęcie „uchylania się” oznacza, że sprawca ma obiektywną możliwość wykonania ciążącego na nim obowiązku, nie dopełnia go jednak ze względu na występujący u niego negatywny stosunek psychiczny, polegający na tym, że zobowiązany do świadczenia nie chce lub lekceważy jego wykonywanie.

W przekonaniu Sądu oskarżony M. M. (1) swoim zachowaniem zlekceważył nałożony na niego obowiązek płacenia zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego. Podstawę dla takiej oceny może stanowić okoliczność, iż podjął on czynności zmierzające do wykazania braku możliwości zarobkowych (został opiekunem osoby niepełnosprawnej) przy jednoczesnym prowadzeniu (nie zarejestrowanej na siebie) działalności gospodarczej. Wskazać również należy, że oskarżony jest właścicielem dwóch mieszkań, które z powodzeniem mógłby wynajmować, nieruchomości gruntowych oraz pojazdów mechanicznych. Nie można tym samym przyjąć, że M. M. (1) nie posiada obiektywnej możliwości realizacji obowiązku zapłaty zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego.

Mimo, że A. M. ma stałe dochody z prowadzenia własnej działalności gospodarczej, mieszka w domu stanowiącym wspólność majątkową małżeńską, zaś córka chodzi do prywatnej szkoły to jednak zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona art. 209 § 1a a nie art. 209 § 1 kk. Należy uznać, że zakres pojęcia "podstawowe potrzeby życiowe" użytego w art. 209 § 1 a kk wyznaczają warunki społeczne, poziom rozwoju gospodarczego, technologicznego, stan świadomości społecznej. Im wyższy jest stopień rozwoju społeczeństwa, przeciętny poziom życia, tym większe i bardziej zróżnicowane są potrzeby uznawane powszechnie za podstawowe. W pierwszej połowie XXI wieku niezbędne jest więc nie tylko zapewnienie każdej osobie minimum egzystencji (żywność, odzież, mieszkanie itp.), ale i wykształcenia, wypoczynku, dostępu do powszechnych zdobyczy technologicznych i dóbr kultury. Pokrzywdzona i jej córka wskutek rozpadu związku małżeńskiego znalazły się w trudnej sytuacji materialnej, pomimo stałych dochodów osiąganych przez A. M.. Kredyt na dom, w którym mieszkają, wskutek zaległości w spłacie rat kredytowych został wypowiedziany, oskarżony spowodował zaległości z tytułu zaciągniętych zobowiązań w wysokości kilkudziesięciu tysięcy zł, które także obciążają pokrzywdzoną. W związku z wcześniejszym problemami dotyczącymi zdrowia psychicznego Z. M. nadal uczęszcza do prywatnej szkoły a nadto korzysta z opieki psychologa i psychiatry, przyjmując odpowiednie leki. Nie można w tym zakresie wymagać aby A. M. w ramach uzyskania oszczędności zmieniała córce szkołę na publiczną.

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. M. (1)

I.

I.

Zdaniem Sądu orzeczona kara 1 roku ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społecznych w wymiarze 40 godzin w stosunku miesięcznym wymierzona oskarżonemu jest odpowiednia do stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego oraz winy sprawcy. Należycie oddaje ona wagę ustalonych przez Sąd okoliczności obciążających i łagodzących. W ocenie Sądu wymierzona kara spełni swą funkcję w zakresie prewencji indywidualnej, chociaż Sąd wziął również pod uwagę jej aspekt represyjny.

W ocenie Sądu, pomimo niewątpliwie znacznej społecznej szkodliwości przestępstwa niealimentacji oraz wagi naruszonych dóbr w postaci rodziny i opieki, brak jest podstaw do stosowania wobec oskarżonego najsurowszej rodzajowo kary pozbawienia wolności. Należy wskazać, że zastosowanie kary pozbawienia wolności w żaden sposób nie przyczyniłoby się do przywrócenia stanu zgodnego z prawem, tj. do wykonywania przez M. M. (1) ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Kara pozbawienia wolności, poza oczywiście terminową izolacją, nie niosłaby dla oskarżonego odpowiedniej dolegliwości. Wobec powyższego, Sąd przyjął, że najskuteczniejszą karą będzie dla oskarżonego kara ograniczenia wolności.

M. M. (1)

II.

I.

Orzekając karę ograniczenia wolności sąd zobowiązał również oskarżonego do wykonywania pracy zarobkowej oraz wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia kwot zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnego w okresie wykonywania kary ograniczenia wolności.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie niezbędne jest przede wszystkim zapobiegnięcie dalszemu uchylaniu się przez oskarżonego od wykonywania obowiązku alimentacyjnego, zatem ze względów prewencyjnych należało orzec ww. obowiązki.

Brak aktywności oskarżonego spowoduje natomiast konieczność zamiany orzeczonej kary na zastępczą karę pozbawienia wolności.

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 zł tytułem opłaty oraz kwotę 70 zł tytułem wydatków poniesionych od chwili wszczęcia postępowania. W niniejszej sprawie nie zaszły przesłanki do zwolnienia oskarżonego od obowiązku ponoszenia ww. kosztów. Oskarżony osiąga dochód z tytułu świadczenia pielęgnacyjnego oraz prowadzonej nieoficjalnie działalności gospodarczej. Nadto oskarżony jest właścicielem nieruchomości i pojazdów mechanicznych.

7.  Podpis