Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

UZASADNIENIE

W styczniu 2015 r. do sklepu przy ul. (...) w C., którego właścicielem był W. M. (1), wstawiono automat (...), typu (...), oznaczony numerem (...). Urządzenie zostało dostarczone do lokalu przez K. (...)
w G.. W tym celu spółka wydzierżawiła od W. M. (1) część powierzchni sklepu.

(dowód: częściowo zeznania W. M. k. 14, 85v.,

wyjaśnienia M. K. k. 24-25, 71v.,

decyzja(...) w T. k. 59-70, 99v.)

M. K. (2) prowadził działalność gospodarczą w ramach, której zajmował się,
m. in. serwisowaniem różnego rodzaju maszyn i urządzeń rozrywkowych. W dniu
12 listopada 2013 r. zawarł umowę z K. (...) w G.,
na podstawie której przyjął zlecenie świadczenia usług pogotowia technicznego maszyn
i urządzeń eksploatowanych przez wyżej wymienioną spółkę na terenie województwa (...). Na podstawie rzeczonej umowy serwisował, m. in. automat (...), typu (...), oznaczony numerem (...). Gdy miała miejsce awaria urządzenia, zajmował się jego naprawą. Wszelkie zgłoszenia wymagające obecności M. K. (2) przy obsłudze technicznej automatu, wyżej wymieniony otrzymywał drogą telefoniczną. Stosownie do otrzymanego zadania, dokonywał także wypłaty gotówki dla graczy, jak również rozliczeń z właścicielem lokalu. Okazjonalnie zastępował go inny serwisant.

(dowód: wyjaśnienia M. K. k. 24-25, 71 v.,

umowa o świadczenie usług serwisowych k. 97-98, 99v.,

częściowo zeznania P. K. k. 20b, 99v.)

W dniu 19 stycznia 2015 r. funkcjonariusze (...)
w T. przeprowadzili w sklepie przy ul. (...) w C. kontrolę w zakresie przestrzegania przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych.
W wyniku podjętych czynności ustalono, że w przedmiotowym lokalu żaden podmiot nie posiada zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych. Przeprowadzony eksperyment wykazał, że na automacie (...), typu (...), oznaczony numerem (...), każda z przeprowadzonych gier ma charakter losowy, który decyduje o wyniku danej gry.

(dowód: protokół kontroli k. 2-3, 99v.,

zeznania (...) E. k. 11a, 85v.,

zapis eksperymentu – płyta DVD k. 4, 99v.,

protokół zatrzymania rzeczy k. 5-6, 99v.,

protokół oględzin k. 7, 99v.,

opinia biegłego k. 35-38, 99v.)

M. K. (2) ma 57 lat, posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest inżynierem artylerii, obecnie prowadzi własną działalność gospodarczą i z tego tytułu osiąga dochód
w wysokości 1.500 zł brutto miesięcznie. M. K. (2) dotychczas nie był karany sądownie.

(dowód: dane osobowe k. 45,

dane o karalności k. 78, 99v.)

M. K. (2) został oskarżony o to, że w okresie od dnia 15 października 2012 roku do dnia 19 stycznia 2015 roku, w sklepie mieszczącym się w C. przy ul. (...), urządzał na automacie (...), typ(...), oznaczonym numerem (...), gry wbrew przepisom art. 6 ust. 1 i art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (teks jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 471 ze zm.), tj. o popełnienie przestępstwa skarbowego określonego w art. 107 § 1 kks.

Oskarżony M. K. (2) konsekwentnie nie przyznawał się do popełniania zarzucanego mu czynu, tak w toku postępowania przygotowawczego (k. 25), jak i przed Sądem (k.71v.). Wskazał, że nie był właścicielem spornego automatu, jak również nie wstawił urządzenia do lokalu, w którym miała miejsce kontrola – świadczył jedynie usługi serwisowe. Oskarżony podkreślił, że zakres jego zadań wynikał z umowy, którą zawarł ze spółką (...) (...) z G. – nie był jednak jej pracownikiem. Do lokalu, w którym znajdował się automat jeździł wtedy, gdy coś się zepsuło. Raz na 1-2 miesiące pobierał
z urządzenia gotówkę. Przyznał, że wypłacał właścicielowi należność z tytułu dzierżawy. Oskarżony wskazał, że obsługiwał w ten sposób kilka innych punktów, przy czym nie wszędzie rozliczał automaty. Jego wynagrodzenie nie było uzależnione od dochodów, jakie przynosiło urządzenie. M. K. (2) zaznaczył, że nie decydował o sposobie pracy automatu – nie układał systemu gry ani nie zmieniał niczego w oprogramowaniu, jak również nie szkolił pracowników lokalu do obsługi urządzenia. Oskarżony podkreślił, że przy zawieraniu umowy o serwisowanie przedstawiono mu opinie prawne oraz orzeczenia sądowe, potwierdzające, że automaty należące do spółki (...) (...) nie są nielegalne – stąd jego przeświadczenie, iż organizowanie na nich gier jest zgodne z prawem.

Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonego za wiarygodne, gdyż korespondują one
z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, w tym w szczególności z umową o świadczenie usług pogotowia technicznego z dnia 12 listopada 2013 r. (k. 97-98). Rzeczona umowa potwierdza zakres zadań zleconych M. K. (2) przez K. (...)
z siedzibą w G., polegających na świadczeniu usług pogotowia technicznego maszyn i urządzeń eksploatowanych przez spółkę na terenie województwa (...).

W. M. (1) (k. 14v., 85v.) był właścicielem sklepu spożywczego,
w którym ujawniono automat do gry ujęty w akcie oskarżenia. Świadek wskazał, że tego typu automatów było w sklepie kilka. W. M. (1) potwierdził, że do urządzeń przyjeżdżali serwisanci, w tym M. K. (2). Zaznaczył, iż był przekonany o legalności gier organizowanych na urządzeniach, które wstawiono do jego lokalu – miały to potwierdzać certyfikaty okazywane przy podpisywaniu umów o dzierżawę powierzchni.

Zdaniem Sądu zeznania świadka w zakresie opisywanych przez niego okoliczności zasługiwały na przyznanie im waloru wiarygodności, gdyż były jasne i rzeczowe.
Co więcej, fakt wstawienia automatu przez podmiot dzierżawiący powierzchnię w sklepie (...), tj. spółkę (...) (...), nie zaś przez oskarżonego, znajduje potwierdzenie w ustaleniach organu celnego (k. 59-70), będących podstawą wymierzenia K. (...) w G. kary pieniężnej z tytułu urządzania gier
na spornym automacie.

M. E. (k. 11a, 85v.) to funkcjonariusz (...), który brał udział w kontroli przeprowadzonej w sklepie przy ul. (...) w C.. Świadek potwierdził przebieg podjętych wówczas czynności oraz okoliczności zajęcia automatu opisanego w akcie oskarżenia.

Sąd nie miał podstaw do kwestionowania zeznań wyżej wymienionego świadka, gdyż znajdują one potwierdzenie w protokole kontroli (k. 2-3), a nadto dotyczą opisu czynności należących do obowiązków służbowych wyżej wymienionego – stąd rzeczowy ich charakter.

P. K. (2) (k. 20b., 99v.) jest znajomym oskarżonego. Wskazał, że na prośbę M. K. (2), kilka razy dokonywał napraw spornego automatu.

Jakkolwiek co najmniej wątpliwe są twierdzenia świadka, z których wynika, że nie wiedział z jakiego rodzaju urządzeniem ma do czynienia, to jednak Sąd nie miał podstaw do kwestionowania ich w pozostałym zakresie. Świadek wskazał, że doglądał spornego automatu przy okazji serwisowania automatów do kawy czy przekąsek. O ile faktycznie mógł obsługiwać różnego rodzaju urządzenia typu automat, to w świetle jego doświadczenia zawodowego oraz doświadczenia życiowego, nie sposób przyjąć, że mógłby pomylić automat do kawy z automatem do gry – bez względu na jej charakter. Jednocześnie, zeznania świadka potwierdzają – istotny z punktu widzenia przedmiotu niniejszego postępowania – fakt świadczenia usług serwisowych przez oskarżonego i w tym właśnie zakresie zostały przez Sad uznane za wiarygodne.

Sąd uwzględnił nadto opinię wydaną przez biegłego z zakresu informatyki
(k. 35-41), albowiem została sporządzona w sposób fachowy i rzetelny przez specjalistę dysponującego odpowiednimi kwalifikacjami, a zawarte w niej wnioski zostały należycie umotywowane. Biegły poczynił ustalenia, które oparł na analizie dokumentów, jak również wynikach osobiście przeprowadzonych badań, oględzin i eksperymentu automatu
w niniejszej sprawie. Biegły stwierdził kategorycznie, że urządzenie użytkowane w sklepie przy ul. (...) w C. umożliwiało rozgrywanie gier, które w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 były grami na urządzeniu elektromechanicznym lub elektronicznym, w tym komputerowym, organizowanymi w celach komercyjnych, w których gracz nie ma możliwości uzyskania bezpośrednio wygranej pieniężnej lub rzeczowej, a gry miały charakter losowy zgodnie z art. 2 ust. 5 cytowanej ustawy. Powyższe konstatacje były skorelowane z wynikami eksperymentu przeprowadzonego przez funkcjonariuszy (...) w T. w miejscu ujawnienia automatu (...). Z przytoczonych wyżej względów przedmiotowa opinia stanowiła podstawę do dokonania ustaleń z zakresie stanu faktycznego.

W ocenie Sądu brak również podstaw do kwestionowania zgromadzonych w sprawie dokumentów, które zostały sporządzone przez uprawnione osoby, a ich autentyczność
i wiarygodność nie budziły wątpliwości. Co więcej, korespondowały one z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, nie będąc kwestionowane w toku prowadzonego postępowania.

Opierając się zatem na analizie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd uznał, iż brak wystarczających podstaw, aby przyjąć, iż działania oskarżonego M. K. (2) wypełniły znamiona zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie oskarżonemu postawiono zarzut popełnienia przestępstwa skarbowego stypizowanego w art. 107 § 1 kks.

Artykuł 107 § 1 kks penalizuje nielegalne urządzanie lub prowadzenie gier i zakładów wzajemnych. Naruszając porządek prawny w zakresie urządzania i prowadzenia gier
i zakładów wzajemnych, sprawca godzi w interes finansów publicznych oraz monopol państwa w tej sferze.

Czynność sprawcza została w art. 107 § 1 kks określona jako "urządzanie" lub "prowadzenie" określonych w tym przepisie gier lub zakładów wzajemnych wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia. Niektórzy autorzy twierdzą,
że "urządzanie" gry lub zakładu wzajemnego jest pojęciem węższym od ich "prowadzenia", gdyż to ostatnie obejmuje także takie działania, jak ustalanie zasad oraz systemu danej gry czy też wysokości wygranej ( zob. Prusak, Kodeks, t. II, s. 773–774). Zdaniem innych autorów, z którymi wypada się zgodzić jest odwrotnie, tzn. zakres pojęcia "urządza" jest szerszy od "prowadzi", albowiem pod pojęciem "urządzania" należy rozumieć układanie systemu gry czy określanie wysokości wygranych, podobnie jak wynajęcie i przystosowanie lokalu, zatrudnienie i przeszkolenie pracowników, organizowanie gry itp. Natomiast "prowadzenie" gry jest pojęciem węższym, ograniczonym zazwyczaj do wykonywania bezpośrednich czynności przy grze ( zob. Kotowski, Kurzępa, Komentarz, 2007, s. 450). Za reprezentowanym tu poglądem wydaje się przemawiać treść przepisów aktualnej ustawy
o grach hazardowych, która rozróżnia "prowadzenie działalności w zakresie gier i zakładów" (np. art. 1, 3, 6) oraz "bezpośrednie prowadzenie gry hazardowej" (art. 24 ust. 1 pkt 2). Jak się wydaje określenie "prowadzi" zawarte w treści art. 107 § 1 kks oznacza właśnie bezpośrednie prowadzenie gry hazardowej. "Urządzanie gry lub zakładu" obejmuje czynności niezbędne do rozpoczęcia określonej działalności (zob. V. Konarska-Wrzosek, T. Oczkowski, J. Skorupka, Prawo i postępowanie karne skarbowe, s. 323). Chodzi zasadniczo o zaprowadzenie czy uruchomienie działalności hazardowej w określonym miejscu, stąd też można zgodzić się
z poglądem, że urządzanie gier i zakładów poprzedza czasowo ich "prowadzenie", to ostatnie bowiem dotyczy działalności już "urządzonej" (zob. P. Kardas, G. Łobuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy, s. 827). W tym ujęciu "urządzić" grę oznacza mniej więcej tyle,
co ją zorganizować, czyli doprowadzić do tego, aby mogła się odbyć. Strona podmiotowa czynu zabronionego z art. 107 § 1 kks obejmuje umyślność w obu postaciach zamiaru.

Do znamion ustawowych deliktu skarbowego z art. 107 § 1 kks należy także działanie wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia. Wyraźnie więc widać subsydiarność komentowanego przepisu wobec art. 3 Ustawy o grach hazardowych według którego urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Jest to zasada monopolu państwa w zakresie gier liczbowych, loterii pieniężnych i gry telebingo oraz m.in. formy organizacyjnej podmiotu urządzającego grę czy zakład wzajemny, miejsca urządzania (kasyna gry, salony gier bingo pieniężne, punkty przyjmowania zakładów itp.), zakazu reklamy i promocji określonych gier i zakładów wzajemnych, minimalnych wartości wygranych, regulaminów gier i zakładów wzajemnych, zabezpieczenia losów i innych dowodów udziału w grze przed sfałszowaniem lub przedwczesnym odczytaniem wyniku gry, granicy wiekowej dostępu do ośrodków gier czy punktów przyjmowania zakładów wzajemnych, rejestracji gości, świadectw zawodowych osób sprawujących zarząd nad ośrodkami gier i punktami przyjmowania zakładów oraz bezpośrednio prowadzących gry i zakłady, instalacji systemów służących kontroli przebiegu
i prowadzenia gier itp.

Zgodnie z treścią art. 4 kks, przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeżeli kodeks tak stanowi. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak
na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo
że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Z kolei art. 9 § 3 Kodeksu karnego skarbowego stanowi, że za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.

Zgodnie z art. 1 § 3 Kodeksu karnego skarbowego, nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Wina to zarzut wadliwego ukształtowania woli sprawcy polegającego na tym, że nie zdecydował się na zachowanie zgodne z prawem, chociaż miał taką możliwość, gdyż bezprawność czynu była rozpoznawalna i mógłby działać zgodnie z normą prawną. Dotyczy to zarówno wadliwości ukształtowania woli sprawcy przy popełnieniu czynu zabronionego charakteryzującego się umyślnością, jak i czynu zabronionego charakteryzującego się nieumyślnością. Istota winy jest w obu wypadkach taka sama i sprowadza się do zarzucalności procesu decyzyjnego. Uzasadnienie zarzucalności procesu decyzyjnego będzie różne w zależności od tego, czy popełniony został czyn charakteryzujący się umyślnością czy nieumyślnością. W pierwszym wypadku istotnym elementem uzasadnienia zarzutu będzie treść decyzji. W drugim wypadku uzasadnienie zarzutu opierać się będzie na okolicznościach towarzyszących podjęciu decyzji.

Sąd jako wiarygodne ocenił wyjaśnienia oskarżonego w których wskazał, iż jego przekonanie o legalności obsługiwanych automatów wynikało z przedstawianych mu opinii
i orzeczeń potwierdzających taki stan rzeczy. Zważywszy na okres czasu objęty zarzutem, nie można pominąć faktu, że w praktyce sądów powszechnych, do czasu wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TS UE) z dnia 13 października 2016 r. w sprawie C-303/15 – istniała nie tyleż rozbieżność interpretacyjna co do tego, jak traktować przepisy ustawy o grach hazardowych, lecz przeważało stanowisko poparte argumentami wyroku TS UE z 19 lipca 2012 r. i chociażby orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2014 r. (II K 55/14) oraz z dnia 30 września 2015 r. (I KZP 6/15), że mają one charakter techniczny,
a brak ich notyfikacji implikował niemożność ich stosowania pod normę blankietową określoną w art. 107 § 1 kks (wyrok TS UE z dnia 30 kwietnia 1996 r. – C-194/94). Taki stan rzecz z kolei skutkował orzeczeniami bądź to umarzającymi postępowanie w oparciu
o negatywną przesłankę procesową z art. 17 § 1 pkt 2 kpk, bądź też uniewinniającymi oskarżonych od popełnienia czynu z art. 107 § 1 kks.

Oskarżony serwisował urządzenie opisane w akcie oskarżenia na podstawie zlecenia otrzymanego od firmy, która wstawiła automat na dzierżawioną powierzchnię. Swoje zadania wykonywał zgodnie z wytycznymi wynikającymi z umowy – miały one charakter czynności technicznych. Z przekazanych mu przez zleceniodawcę informacji wynikało, że serwisowane urządzenia są legalne. Wszystkie te okoliczności, oceniane na tle praktyki sądowej w okresie czasu objętym zarzutem, pozwoliły Sądowi na stwierdzenie, że wersja zdarzeń przedstawiona przez oskarżonego nie daje podstaw do uznania go za winnego zarzucanego mu czynu.

Mając zatem na uwadze całokształt wskazanych wyżej okoliczności, w ocenie Sądu brak na tyle stanowczych i jednoznacznych przesłanek, które pozwoliłyby na przypisanie oskarżonemu zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu. Co więcej, rozstrzyganie ewentualnych wątpliwości co do stanu świadomości wymienionego odnośnie legalności działań podejmowanych w ramach współpracy z K. (...) G. na niekorzyść M. K. (2) stanowiłoby oczywiste naruszenie art. 5 § 2 kpk, tj. zasady domniemania niewinności. Z uwagi na powyższe, Sąd uniewinnił oskarżonego od popełniania zarzucanego mu czynu.

Wobec tego rozstrzygnięcia Sąd zasądził koszty obrony udzielonej oskarżonemu
z wyboru, a kosztami postepowania obciążył Skarb Państwa.

(...)