Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

POSTANOWIENIE

Dnia 15 kwietnia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: (...)

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2025 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Prezydenta Miasta T.

z udziałem P. R.

o orzeczenie przepadku pojazdu

postanawia:

1.  oddalić wniosek,

2.  stwierdzić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie,

3.  przyznać i nakazać wypłacić kuratorowi ustanowionemu dla nieznanego z miejsca pobytu uczestnika P. R. - radcy prawnemu M. N. wynagrodzenie w kwocie 118,08 zł (sto osiemnaście złotych osiem groszy) z zaliczki uiszczonej przez wnioskodawcę w dniu 23 stycznia 2025 roku.

(...)

Zasadnicze powody rozstrzygnięcia

Wnioskiem z dnia 4 czerwca 2024 roku Prezydent Miasta T. wniósł o orzeczenie przepadku pojazdu marki B. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na rzecz Gminy M. T.. Uzasadniając wniosek wnioskodawca wskazał, że w dniu 15 listopada 2020 roku usunięto wspomniany na wstępie pojazd z drogi i zabezpieczono na strzeżonym parkingu. Przyczyną usunięcia pojazdu na podstawie dyspozycji nr (...) wydanej przez funkcjonariusza Policji było pozostawienie pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu. W trakcie czynności wyjaśniających ustalono, że właścicielem pojazdu jest P. R., któremu kilkukrotnie wysłano powiadomienie o usunięciu i umieszczeniu pojazdu na parkingu strzeżonym przy ul. (...) w T. wraz z wezwaniem do odbioru pojazdu i z pouczeniem o skutkach nieodebrania w ciągu 3 miesięcy od dnia usunięcia. Próby doręczenia były dokonywane także przez Policję, ale nieskutecznie z uwagi na unikanie przez uczestnika kontaktu z Policją i przebywanie za granicą. Pojazd do dnia złożenia wniosku nie został odebrany z parkingu przez osobę uprawnioną.

Z uwagi na to, że adres miejsce pobytu uczestnika jest nieznane, przewodniczący zarządzeniem z dnia 6 lutego 2025 roku ustanowił dla P. R. kuratora w osobie radcy prawnego M. N..

W odpowiedzi na wniosek kurator uczestnika wniósł o oddalenie wniosku o zasądzenie na jego rzecz wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora. Kurator uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że podjął szereg czynności mających na celu znalezienie i podjęcie kontaktu z uczestnikiem, lecz bezskutecznie. W odpowiedzi na wniosek wskazano zarazem, że uczestnik został powiadomiony o usunięciu pojazdu, ani właściwie pouczony o skutkach jego nieodebrania. Poza tym zdaniem kuratora uczestnika przedłożenie umowy sprzedaży pojazdu nie świadczy o tym, że w dacie zatrzymania go był on własnością uczestnika.

W piśmie przygotowawczym z dnia 8 kwietnia 2025 roku wnioskodawca oświadczył, że podtrzymuje wniosek, a także wskazał, że wnosi o zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania oraz kosztów postępowania w zakresie doręczenia korespondencji przez komornika sądowego. Wnioskodawca podał, że funkcjonariuszom Policji nie udało się doręczyć uczestnikowi powiadomienia o usunięciu pojazdu z drugi i umieszczeniu go na parkingu strzeżonym z uwagi na unikanie przez uczestnika kontaktu z Policją oraz przebywanie za granicą. W związku z tym podjęte zostały próby doręczenia za pośrednictwem operatora pocztowego. Zdaniem wnioskodawcy w sprawie mogą mieć zastosowanie przepisy dotyczące doręczeń zastępczych przewidziane w art. 44 k.p.a. Zdaniem wnioskodawcy w niniejszej sprawie zastosować można fikcję doręczeń i uznać, że do prawidłowego powiadomienia uczestnika doszło powiadomieniami z dnia 9 listopada 2021 roku i 28 stycznia 2022 roku, gdyż spełnione zostały wszelkie normy dotyczące prawidłowej awizacji przesyłek. Wnioskodawca wskazał też, że nie może go obciążać nieodebranie przesyłek doręczonych w drodze awiza. Wnioskodawca wskazał, że zwrócił się też do Komisariatu Policji T. Ś. o ustalenie adresu zamieszkania/zameldowania uczestnika, lecz jego starania nie przyniosły oczekiwanego skutku. Wnioskodawca zaznaczył również, że dołożył należytej staranności w poszukiwaniu osoby uprawnionej do odbioru pojazdu uzyskując informację o właścicielu od KP T. Ś. oraz z Urzędu Miasta T..

W ocenie sądu wniosek nie podlegał jednak uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 130a ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1251, dalej: p.r.d.) pojazd jest usuwany z drogi na koszt właściciela w przypadku:

1) pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu;

2) nieokazania przez kierującego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie, jeżeli pojazd ten jest zarejestrowany w kraju, o którym mowa w art. 129 ust. 2 pkt 8 lit. c;

3) przekroczenia wymiarów, dopuszczalnej masy całkowitej lub nacisku osi określonych w przepisach ruchu drogowego, chyba że istnieje możliwość skierowania pojazdu na pobliską drogę, na której dopuszczalny jest ruch takiego pojazdu;

4) pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową, w miejscu przeznaczonym dla pojazdu kierowanego przez osoby wymienione w art. 8 ust. 1 i 2;

5) pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela;

6) kierowania nim przez osobę nieposiadającą uprawnienia do kierowania pojazdami albo której zatrzymano prawo jazdy i nie ma możliwości zabezpieczenia pojazdu przez przekazanie go osobie znajdującej się w nim i posiadającej uprawnienie do kierowania tym pojazdem; przepisu nie stosuje się, jeżeli kierujący posiada pokwitowanie, o którym mowa w art. 135 ust. 4 lub 5 albo w art. 135a ust. 5 lub 6, upoważniające do kierowania pojazdem;

7) poruszania się po drodze innej niż wyznaczona zgodnie z art. 65a ust. 3 pkt 3 lit. j, jeżeli jest dopuszczony do ruchu na podstawie art. 65p.

W myśl art. 130a ust. 10 i 10a p.r.d. starosta w stosunku do pojazdu usuniętego z drogi, w przypadkach określonych w ust. 1 lub 2, występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona nie odebrała pojazdu w terminie 3 miesięcy od dnia jego usunięcia. Powiadomienie zawiera pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu. Starosta występuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 10, nie wcześniej niż przed upływem 30 dni od dnia powiadomienia. Stosownie do treści § 3 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 czerwca 2011 r w sprawie usuwania pojazdów, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego albo utrudniających prowadzenie akcji ratowniczej (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2285) podmiot, który wydał dyspozycję, po usunięciu pojazdu powiadamia o tym niezwłocznie właściciela pojazdu. Zgodnie z § 3 ust. 2 tego rozporządzenia powiadomienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, powinno mieć formę pisemną; przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 572 ze zm., dalej: k.p.a.) o doręczeniach stosuje się odpowiednio. W myśl art. 48 § 1 k.p.a. pisma skierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w myśl art. 34. Wedle art. 34 § 1 i 2 k.p.a., organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, o ile przedstawiciel nie został już wyznaczony. W przypadku konieczności podjęcia czynności niecierpiącej zwłoki organ administracji publicznej wyznacza dla osoby nieobecnej przedstawiciela uprawnionego do działania w postępowaniu do czasu wyznaczenia dla niej przedstawiciela przez sąd.

Niewątpliwie funkcjonariusze Policji w T. nie dopełnili swoich obowiązków w zakresie powiadomienia ustalonego właściciela usuniętego pojazdu, w szczególności nie zastosowali przepisów k.p.a. o doręczeniach, do których odsyła wyżej powołane rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Wprawdzie przepis § 3 ust. 2 tego rozporządzenia nakazuje stosować przepisy k.p.a. odpowiednio, niemniej jednak Sąd uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy zachodzi stan faktyczny, będący hipotezą normy statuowanej w art. 48 § 1 k.p.a. Nie ma zatem przeszkód, aby przepisy k.p.a. o doręczeniach stosować wprost. Oznacza to, że Policja winna była wystąpić do sądu o ustanowienie przedstawiciela dla nieobecnego właściciela usuniętego pojazdu i doręczyć powiadomienie o usunięciu pojazdu do rąk tegoż przedstawiciela. Z akt sprawy w sposób oczywisty wynika, że wnioskodawca takich działań nie podjął. Podejmowane przez Policję działania, mające na celu doręczenie właścicielowi usuniętego pojazdu powiadomienia o usunięciu pojazdu, należy ocenić jako nieskuteczne. W aktach sprawy znajduje się powiadomienie kierowane na adres ul. (...) w T., brak jednak dowodów na doręczenie ich P. R., zresztą wnioskodawca sam wskazuje, że próby doręczenia korespondencji uczestnikowi były nieudane. Wnioskodawca wskazywał, że możliwe jest uznanie korespondencji za doręczoną uczestnikowi w trybie tzw. fikcji doręczenia na podstawie przepisów art. 44 k.p.a. Zgodnie z art. 44 § 1 k.p.a., w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:

1) operator pocztowy w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez operatora pocztowego;

2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.

Przesłanką zastosowania art. 44 § 1 k.p.a. jest niemożność doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43. Niemożność ta obejmuje sytuacje, w których adresatowi będącemu osobą fizyczną nie doręczono pisma w żadnym z miejsc przewidzianych w art. 42 lub też nie doręczono pisma żadnej z osób wymienionych w art. 43. Należy przyjąć, że niemożność doręczenia w sposób wskazany w art. 42 dotyczy przypadków, w których podmiot doręczający nie zastał adresata pisma (adresat był nieobecny w miejscach wymienionych w tym przepisie). Niemożność doręczenia zaś w sposób wskazany w art. 43 obejmuje zarówno sytuacje, w których doręczający nie zastał dorosłego domownika strony, jego sąsiada lub dozorcy, jak i sytuacje, w których te osoby nie podjęły się oddania pisma adresatowi.

Warunkiem zastosowania tego przepisu jest to, aby adresat pisma istotnie mieszkał pod wskazanym adresem, a jedynie nie jest możliwe doręczenie mu pisma w sposób przewidziany w przepisach art. 42 i 43 – por. postanowienie Sądu Najwyższego z 22 marca 1995 r., II CRN 4/95, LEX nr 50590, w odniesieniu do przepisu art. 139 k.p.c. Domniemanie doręczenia nie ma zastosowania do pisma błędnie zaadresowanego (postanowienie Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2000 r., III RN 141/99, OSNAPiUS 2001/1, poz. 6; postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 lutego 2012 r., I OSK 270/12, LEX nr 1115965: „Przepis art. 44 § 4 k.p.a. może być stosowany tylko w przypadku skierowania korespondencji na prawidłowy adres strony”) (tak A. Wróbel (w:) Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, red. M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, LEX 2025, uwagi do art. 44, teza 3 i 4). Tymczasem w przedmiotowej sprawie wnioskodawca wiedział, że uczestnik nie zamieszkuje pod adresem wskazanym we wniosku, pod którym podejmowane były próby doręczenia powiadomienia o usunięciu pojazdu. Fakt ten został wykazany także w niniejszym postępowaniu w związku z przeprowadzoną przez komornika procedurą doręczeniową. Z pisma Komisariatu Policji T.-Ś. z dnia 23 grudnia 2021 roku wynika natomiast, że P. R. przebywa poza terytorium Polski i nie posiada adresu do doręczeń na terenie kraju. Od dnia 15 listopada 2021 roku celowo unika kontaktu z Policją. Brak jest w tej sytuacji podstaw, by twierdzić, że adres podany w umowie sprzedaży z dnia 16 listopada 2020 roku był adresem uczestnika w dacie powiadomieniu go o usunięciu pojazdu. Nie sposób zatem przyjąć, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, o skutecznym doręczeniu uczestnikowi korespondencji na podstawie art. 44 § 1 k.p.a., skoro uczestnik nie zamieszkuje i nie zamieszkiwał w czasie podejmowania prób doręczenia mu powiadomienia o usunięciu pojazdu pod wskazanym we wniosku adresem.

Zgodnie z art. 130a ust. 10e p.r.d. w sprawach o przepadek pojazdu sąd stwierdza, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku, w szczególności, czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru, dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy prowadzi do przekonania, że w tym przypadku orzeczenie przepadku byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Poza wyżej omówionymi nieprawidłowościami w zakresie realizacji ustawowego obowiązku powiadomienia właściciela usuniętego pojazdu o usunięciu pojazdu należy podkreślić, że sprawa o przepadek pojazdu dotyczy prawa własności zarówno w rozumieniu przepisów prawa rzeczowego (art. 140 i kolejne Kodeksu cywilnego), jak również konstytucyjnego. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. w art. 21 ust. ust. 1 i 2 stanowi, że Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem, a w art. 64 ust. ust. 1-3 stanowi, że każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Z powołanych wyżej przepisów Konstytucji RP płynie zasadnicza dyrektywa wykładni przepisów prawa, na mocy których może nastąpić odjęcie prawa własności, że przepisy te winny być wykładane restrykcyjnie in favorem proprietatis.

Mając na uwadze powyższe w punkcie 1 postanowienia sąd oddalił wniosek.

O kosztach postępowania w punkcie 2 postanowienia Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Brak było podstaw, by włożyć na uczestnika obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez wnioskodawcę, skoro wniosek został oddalony, brak było także podstaw, by zasądzić jakiekolwiek kwoty tytułem zwrotu kosztów od wnioskodawcy na rzecz uczestnika, bowiem uczestnik jako osoba nieobecna w postępowaniu nie poniósł żadnych kosztów postępowania.

W punkcie 3 postanowienia sąd orzekł natomiast o przyznaniu wynagrodzenia kuratorowi uczestnika. Wysokość tego wynagrodzenia Sąd ustalił na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. z 2018 r., poz. 536) w związku z § 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.), powiększając przyznane wynagrodzenie o podatek od towarów i usług wedle stawki 23%.

asesor sądowy Paweł Kamiński

Sygn. akt I Ns 434/24

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować i zakreślić;

2.  Pismo przygotowawcze wnioskodawcy z dnia 8 kwietnia 2025 roku w terminie, bez braków;

3.  odpis postanowienia doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy przez PI, zaś kuratorowi wraz z odpisem pisma przygotowawczego wnioskodawcy z dnia 8 kwietnia 2025 roku oraz z pouczeniem o wniosku o uzasadnienie i apelacji,

4.  przedłożyć z wpływem lub za 14 dni od epo.

T., 15 kwietnia 2025 roku

(...)