Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy Paweł Kamiński
Protokolant:	sekretarz sądowy Karolina Kotowska

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzecz powoda M. P. kwotę 1426,80 zł (tysiąc czterysta dwadzieścia sześć złotych osiemdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
7 sierpnia 2020 roku do dnia zapłaty;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 387 zł (trzysta osiemdziesiąt siedem złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1313/23 upr T., dnia 30 stycznia 2024 roku

Uzasadnienie wyroku z dnia 17 stycznia 2024 roku

W ocenie Sądu podstawą prawną roszczeń powoda jest art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2500 z późn. zm., dalej: ustawa). Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 36 ust. 1 ustawy z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, a odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Ustalenie odszkodowania z ubezpieczenia OC następuje według ogólnych zasad, określonych w art. 361-363 k.c., z tym jedynie zastrzeżeniem, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest tylko do świadczenia pieniężnego, ograniczonego do wysokości, ustalonej w umowie, sumy gwarancyjnej (art. 822 § 1 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy).

W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11 OSNC 2012, Nr 3, poz. 28) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że nie wszystkie wydatki, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Sąd Najwyższy zauważył, iż nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być - co do zasady - uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Pogląd ten Sąd Rejonowy w Toruniu w składzie rozpoznającym przedmiotową sprawę w całości podziela.

W przedmiotowej sprawie strony były zgodne co do stawki dziennej najmu pojazdu zastępczego. Sporem objęty był jedynie okres tego najmu. Powód wskazał, że poszkodowany R. G. wynajmował pojazd zastępczy przez okres od dnia 12 czerwca 2020 roku do dnia 6 lipca 2020 roku i że cały wskazany okres najmu pojazdu zastępczego był okresem zasadnym. Z kolei pozwany stał na stanowisku, że uzasadniony był okres najmu pojazdu zastępczego do dnia 28 czerwca 2020 roku. Sporny pozostawał zatem okres 8 dni – od dnia 29 czerwca 2020 roku do dnia 6 lipca 2020 roku. Pozwany wskazał, że w dniu 28 czerwca 2020 roku poszkodowany R. G. zakupił w miejsce dotychczasowego auta nowy pojazd marki A. (...) w związku z czym nie było podstaw, by wynajmować pojazd zastępczy po tej dacie. Pozwany wskazał zarazem, że wynajmowany pojazd nie był samochodem przystosowanym do prowadzenia działalności gospodarczej w formie taksówki, więc służył poszkodowanemu jedynie jako codzienny środek lokomocji i zaspokajał jego potrzeby komunikacyjne. Z kolei powód wskazywał, że nowy pojazd dopiero w dniu 6 lipca 2020 roku przeszedł badanie techniczne, a w dniu 7 lipca 2020 roku zalegalizowany został taksometr, wobec czego do dnia 6 lipca 2020 roku uzasadnione było korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego.

W toku przesłuchania świadka R. G. świadek wskazał, że pojazd, który uległ uszkodzeniu, T. (...), był wykorzystywany przez niego do prowadzenia działalności gospodarczej w formie taksówki. Fakt ten zresztą był bezsporny. Nowy samochód poszkodowany zakupił w dniu 28 czerwca 2020 roku, dwa dni po otrzymaniu odszkodowania w kwocie 6 229,20 zł za uszkodzenie poprzedniego pojazdu. Świadek zeznał, że niezwłocznie po zakupie nowego pojazdu odstawił je do warsztatu, który dostosowywał go do wymogów taksówki. Finalnie poszkodowany oddał pojazd zastępczy na kilka dni przed tym jak zakupiony przez niego samochód był gotowy do wykonywania przez niego działalności taksówkarskiej. Poszkodowany potwierdził ponadto, że wynajmowany pojazd nie nadawał się co prawda do tego, by wykonywać przy jego użyciu działalność taksówkarską, lecz korzystał z niego dla celów prywatnych, a nie miał innego pojazdu do dyspozycji. Należy przy tym zauważyć, że świadek wskazał, że w okresie oczekiwania na przygotowanie pojazdu do funkcji taksówkarskich poszkodowany nie mógł wykonywać działalności gospodarczej, choć musiał uiszczać wszystkie składki z nią związane. Ponadto świadek zeznał, że nowy samochód od momentu jego zakupu aż do zdania pojazdu zastępczego był dostosowywany do roli taksówki.

Sąd biorąc pod uwagę zeznania świadka R. G., których wiarygodność nie wzbudziła wątpliwości, doszedł do wniosku, że cały okres najmu pojazdu zastępczego był okresem uzasadnionym w kontekście likwidacji szkody.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Z art. 361 § 2 k.c. wynika, że w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przepisy te wyrażają zasadę pełnego odszkodowania oraz normalnego związku przyczynowego. Z kolei art. 363 § 1 k.c. przewiduje, że naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Pozwany ubezpieczyciel wskazał, że wynajem pojazdu zastępczego przez okres po zakupie nowego pojazdu stanowił przyczynienie się przez poszkodowanego do zwiększenia rozmiaru szkody, lecz w ocenie Sądu nie jest to trafny pogląd. Poszkodowany jako osoba parająca się za pomocą uszkodzonego pojazdu działalnością gospodarczą, a więc osiągająca dochód właśnie wówczas gdy pojazd ten jest sprawny niewątpliwie miała interes w tym, by jak najszybciej doprowadzić do jak najszybszego wyeliminowania niekorzystnych następstw wypadku. Jednym z następstw była niemożność wykonywania działalności taksówkarskiej. Wnosząc po podjętych przez niego działaniach poszkodowany uznał, że najszybszym sposobem na przywrócenie możliwości ponownego zarobkowania jest zakup drugiego pojazdu w miejsce uszkodzonego i dostosowanie go do wymogów, które musi spełniać taksówka. Jest to zresztą logiczny wniosek – naprawa uszkodzonego pojazdu wiązałaby się z poświęceniem dodatkowego czasu na realizację czynności w zakładzie naprawczym, a następnie zrealizowaniu tych samych czynności, które poszkodowany podjął po zakupie drugiego pojazdu – czyli ponowny przegląd i dostosowanie uszkodzonego pojazdu ponownie do funkcji taksówkarskich. Poszkodowany podjął więc decyzję o zakupie nowego pojazdu i niezwłocznym dostosowaniu go do funkcji taksówki. Wbrew temu co sugeruje pozwany ubezpieczyciel poszkodowany dążył do minimalizacji szkody – szkody w postaci dalszego tracenia dochodów z działalności, której nie mógł wykonywać (a za którą nadal musiał ponosić koszty związane z tą działalnością) z powodu uszkodzenia pojazdu stanowiącego źródło jego dochodu w wyniku zdarzenia, za które pozwany ponosi odpowiedzialność. Warto zauważyć, że szkodą są także utracone korzyści wyrażające się w tym, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tę szkodę, a inaczej mówiąc, to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło. W przypadku prowadzenia działalności taksówkarskiej są to dochody utracone na skutek przestoju pojazdu (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 25 kwietnia 2023 roku VIII Ga 22/23, dostępne pod linkiem: www.orzeczenia. (...).so.gov.pl/content/$ (...)_VIII_Ga_ (...)_2023_Uz_2023-04-25_002). Poszkodowany natychmiast po zakupie nowego pojazdu oddał go do warsztatu, wobec czego nie mógł go używać do celów prywatnych. Poszkodowany wskazał zaś, co nie było zresztą kwestionowane, że pojazd zastępczy był mu potrzebny do celów niezwiązanych z działalnością taksówkarską i do takich go wykorzystywał. W związku z tym wynajmował pojazd zastępczy jeszcze do 6 lipca 2020 roku, gdy nowy pojazd przeszedł badanie techniczne. Uczynił to natomiast po to, by jak najszybciej móc powrócić do pracy w charakterze taksówkarza. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że cały okres najmu pojazdu zastępczego był uzasadniony, a poszkodowany nie przyczynił się do zwiększenia szkody, lecz wręcz przeciwnie – dążył do jej zminimalizowania przez ograniczenie czasu przestoju w działalności taksówkarskiej, a tym samym – przestoju w możliwości zarobkowania.

Mając na uwadze powyższe okoliczności powództwo zostało uwzględnione w całości, bowiem ubezpieczyciel po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego powinien poszkodowanemu koszty wynajmu pojazdu zastępczego za cały okres tego wynajmu. W wyroku uwzględniono zatem okres 8 dni najmu pojazdu zastępczego zanegowany przez ubezpieczyciela po stawce 178,35 zł za dobę, która to stawka była niesporna. Odsetki zostały zasądzone zgodnie z żądaniem od dnia 7 sierpnia 2020 roku, czyi po upływie 30 dni od daty wystawienia faktury pozwanemu. Data początkowa naliczania odsetek nie była zresztą kwestionowana. O kosztach procesu orzeczono, na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty procesu poniesione przez powoda składały się: koszty zastępstwa procesowego przez radcę prawnego w kwocie 270 zł, opłata sądowa od pozwu w kwocie 100 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł.

Uzasadnienie w przedmiotowej sprawie w związku z jej rozpoznaniem w postępowaniu uproszczonym oraz w związku z tym, że wartość przedmiotu sporu nie przekracza czterech tysięcy złotych zostało ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505 ⁸ § 4 k.p.c.), a także wyjaśnienia okoliczności spornych między stronami.