Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2025 r.

Sąd Rejonowy w T. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy Paweł Kamiński
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Karolina Kotowska

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2025 r. w T.

na rozprawie

sprawy z powództwa J. C.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powódki J. C. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1280/24 upr T., dnia 14 marca 2025 roku

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 lipca 2024 roku (data nadania) powódka J. C. wniosła o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 16 000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 maja 2024 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że 14 września 2023 roku zawarła z pozwanym umowę kredytu konsumenckiego nr (...). Powódka podała, że zawarła umowę celem sfinansowania potrzeb konsumenckich. Dodała, iż kredyt wynosił 56 000 zł i został udzielony na 60 miesięcy przy czym kwota 40 000 zł została powódce wypłacona, natomiast kwota 16 000 zł została wykorzystana na sfinansowanie kosztów kredytu, w tym prowizji w wysokości 16 000 zł. Pismem z dnia 25 kwietnia 2024 roku pozwany został poinformowany o abuzywności postanowień zastrzegających prowizję i naliczanie od niej odsetek umownych. Powódka wskazała, że złożyła pozwanemu oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego oraz wezwała do zapłaty kwoty odpowiadającej wysokości zastrzeżonej prowizji. Pozwana nie spełniła jednak żądania powódki. Powódka w uzasadnieniu pozwu podniosła, że postanowienia umowy kredytu zastrzegające prowizję są postanowieniami niedozwolonymi, gdyż nie były indywidualnie uzgodnione z powódką, prawa i obowiązki powódki zostały ukształtowane w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszają interesy powódki, a ponadto prowizja nie stanowi głównego świadczenia stron. Powódka podniosła też, że na żadnym etapie zawierania umowy kredytu nie poinformowano jej z czego wynika wysokość prowizji, za jakie usługi związane z udzieleniem kredytu była ona naliczana, przyczyn zastrzeżenia prowizji w umowie kredytu, jak spłacana jest prowizja w toku wykonywania umowy kredytu, ani że prowizja została oprocentowana. Powódka podniosła również, że jako alternatywną podstawę roszczenia wskazuje art. 45 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 6, 7, 8 i 10 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1497 ze zm., dalej: u.k.k.). Powódka podniosła, że skorzystała z sankcji kredytu darmowego z uwagi na nieprawidłowo określoną stawkę (...) w umowie kredytu na skutek oprocentowania przez pozwanego zarówno całkowitej kwoty kredytu, jak również kosztów tego kredytu. Tym samym, twierdziła powódka, pozwany naruszył wymogi informacyjne z art. 30 ust. 1 pkt 6, 7, 8 i 10 u.k.k. Powódka podniosła, że wskutek sankcji kredytu darmowego odpadła podstawa prawna pobrania przez pozwaną prowizji w związku z czym powódka jest uprawniona do jej zwrotu na podstawie art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 45 ust. 1 u.k.k. Powódka uzasadniając wysokość dochodzonego roszczenia podniosła, że dochodzi kwoty odpowiadającej wysokości prowizji pobranej przez pozwaną w chwili uruchomienia kredytu. Powódka twierdzi, że pozwany potrącił prowizję z kwoty kredytu jej przyznanego, więc poza sporem winno pozostać, że została ona już w całości zapłacona (k. 4-13).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 sierpnia 2024 roku Sąd Rejonowy w T. orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k. 42).

Sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wywiódł pozwany zaskarżając nakaz zapłaty w całości, domagając się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia od powódki na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Strona pozwana kwestionowała właściwość miejscową Sądu Rejonowego w T. domagając się przekazania sprawy do sądu miejscowo właściwego, tj. Sądu Rejonowego (...) w W.. Odnosząc się do twierdzeń pozwu pozwany wskazał, że powódka nie udzieliła pełnomocnikowi pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, a oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego złożone zostało przez pełnomocnika na szablonie przygotowanym przez tego pełnomocnika i niedopasowanym do realiów przedmiotowej sprawy. Pozwany zarzucił, że powódka nie ma wiedzy o materii będącej przedmiotem oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Pozwany wskazał, że już po złożeniu oświadczenia o sankcji kredytu darmowego powódka składała kolejne wnioski o pożyczkę. Pozwany zaprzeczył też twierdzeniom powódki jakoby postanowienia umowne dotyczące prowizji zastrzeżonej w umowie kredytu miały charakter abuzywny. Pozwany podniósł, że prowizja jest pobierana w związku z ponoszonymi przez niego kosztami związanymi z przygotowaniem, udzieleniem i obsługą umowy w trakcie jej trwania. Pozwany podniósł, że wątpliwym jest, by powódka była zainteresowana wyłożeniem kwoty 16 000 zł przy zawieraniu umowy biorąc pod uwagę jej dochód miesięczny i fakt, że wnioskowała o udzielenie kredytu. Pozwany stwierdził też, że postanowienia dotyczące prowizji określają główne świadczenie – wynagrodzenie, które zapłacić pożyczkobiorca w związku z udzieleniem pożyczki, a ponadto zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Pozwany odnosząc się do zarzutów powódki odnośnie naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim uznał je za bezzasadne. Pozwany zaznaczył, że dopuszczalne jest finansowanie kosztów kredytu i naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Pozwany zaprzeczył też, że prezentował kwotę prowizji w ramach całkowitej kwoty kredytu i w kosztach kredytu. Pozwany podniósł też, że wyliczył (...) zgodnie z założeniami określonymi w załączniku nr 4 do ustawy o kosztach konsumenckich. Pozwany wskazał, że w harmonogramie spłaty stanowiącym załącznik do umowy, a także w rozdziale 5 pkt 4 umowy wskazane są zasady i terminy spłaty kredytu oraz kolejność zaliczania rat kredytu, co wypełnia wymogi art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k.

Pozwany zaznaczył również, że nie naruszył wymogu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k., a w umowie wyraźnie wskazano, że odsetki naliczane są od kwoty zaciągniętego kredytu, a więc całkowitej kwoty kredytu i prowizji i jest to sformułowanie jasne dla konsumenta. Pozwany wskazał także, że powódka żąda zwrotu całej kwoty prowizji, mimo że jej nie spłaciła. Pozwany wskazał, że powódka spłaca prowizję w ratach, a termin płatności ostatniej raty przypada na dzień 20 września 2028 roku. Na dzień złożenia pozwu powódka spłaciła w zakresie prowizji jedynie kwotę 861,17 zł. Tym samym pozwany zakwestionował żądanie powódki także co do wysokości (k. 49-59).

Postanowieniem z dnia 6 października 2024 roku sąd oddalił wniosek pozwanej o przekazanie sprawy do sądu właściwego miejscowo (k. 69).

Pismem przygotowawczym z dnia 31 października 2024 roku powódka oświadczyła, że podtrzymuje dotychczasowe stanowisko w całości, a także wniosła o rozważenie zawieszenia postępowania do czasu rozpoznania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej spraw wszczętych na skutek zadania pytań prejudycjalnych rozpoznawanych pod sygnaturami akt C-71/24, C-472/23 i C-180/24. Powódka podniosła, iż pozwany dopuścił się naruszenia przepisów art. 30 ust. 1 pkt 6, 7, 8, 10, 15 i 16 u.k.k., co doprowadziło do sankcji kredytu darmowego (k. 88-99).

Na rozprawie w dniu 17 lutego 2025 roku pełnomocnik pozwanego podniósł także zarzut nadużycia prawa podmiotowego przez powódkę.

Na dalszym etapie postępowania, aż do zamknięcia rozprawy stanowiska stron pozostały bez zmian.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 14 września 2023 roku J. C., za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zawarła ze (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę kredytu konsumenckiego nr (...). Umowa została zawarta z wykorzystaniem wzorca umowy. Zawarcie umowy było poprzedzone złożeniem przez powódkę wniosku o udzielenie pożyczki, pozytywną weryfikacją jej tożsamości oraz pozytywną weryfikacją jej zdolności kredytowej i ryzyka kredytowego. Powódka zobowiązała się do zwrotu pożyczkodawcy (zwanego w umowie „kredytodawcą”) kwoty 81 947,01 zł (Rozdział 3 umowy). Na ww. kwotę składało się: 40 000 zł całkowitej kwoty pożyczki, 16 000 zł tytułem prowizji oraz 25 947,01 zł tytułem odsetek. Całkowity koszt pożyczki wynosił 41 947,01 zł (rozdział 3 umowy). Kwota zaciągniętego kredytu została zdefiniowana w umowie jako łączna kwota kredytu udzielonego klientowi na podstawie umowy będąca sumą całkowitej kwoty kredytu (pożyczki) oraz tej części kredytu, która zgodnie z postanowieniami umowy została przeznaczona na pokrycie prowizję. Zgodnie z definicją kwota zaciągniętego kredytu stanowiła podstawę naliczania odsetek (definicje we wstępnej części umowy). Kwota zaciągniętego kredytu wynosiła 56 000 zł (40 000 zł całkowitej kwoty pożyczki + 16 000 zł prowizji). Całkowita kwota pożyczki została powódce wypłacona jednorazowo bezzwłocznie, w terminie nie dłuższym niż 72 godziny od dnia zawarcia umowy na wskazany przez powódkę w umowie rachunek bankowy. Umowa została zawarta na okres 60 miesięcy. Zgodnie z treścią rozdziału 5 ust. 1 umowy, klient zobowiązany jest spłacać kredyt na rachunek wskazany w rozdziale 3 umowy zgodnie z harmonogramem spłaty stanowiącym załącznik 2 do umowy. Wysokość miesięcznej raty wynosi 1 365,39 zł. W harmonogramie spłat wskazano, że na miesięczną ratę składa się określona kwota kapitału oraz odsetek, przy czym proporcje w tym zakresie kształtowały się w ten sposób, że każda kolejna rata zawierała w sobie coraz większą część kapitału pożyczki i coraz mniejszą odsetek. Zgodnie z rozdziałem 5 ust. 2 umowy, w czasie obowiązywania umowy klient ma prawo do otrzymania, na swój wniosek, w każdym czasie, bezpłatnie harmonogram spłaty. Zgodnie z rozdziałem 5 ust. 3 umowy, kredytobiorca zaliczał wpłaty na spłatę kredytu w następującej kolejności a) odsetki umowne, b) kapitał, c) odsetki za opóźnienie, przy czym należności te są zaliczane w kolejności od najwcześniej wymagalnej raty kredytu. Klient ma przy tym prawo w każdym czasie spłacić całość lub część kredytu przed terminem określonym w umowie bez ponoszenia opłat za wcześniejszą spłatę (rozdział 5 ust. 5 umowy). W przypadku spłaty raty kredytu przed terminem jej płatności lub w terminie płatności wpłacona kwota jest w pierwszej kolejności zaliczana na poczet wymagalnego zadłużenia, a następnie na poczet najbliższej raty kredytu zgodnie z harmonogramem spłaty. Jeżeli wpłacona kwota jest wyższa o co najmniej 50 zł od kwoty najbliższej raty kredytu, nadwyżka jest zaliczana na poczet wcześniejszej częściowej spłaty kredytu (rozdział 5 ust. 6 umowy). W przypadku wcześniejszej częściowej spłaty kredytu wysokość raty kredytu ulega obniżeniu, a okres kredytowania pozostaje bez zmian (rozdział 5 ust. 8 umowy). Zgodnie z rozdziałem 5 ust. 9 umowy, ostatnia rata kredytu jest ratą wyrównującą. Tym samym, wysokość pierwszej raty oraz wszystkich poza ostatnią wynosiła 1 365,39 zł, zaś termin spłaty pierwszej raty przypadał na dzień 20 października 2023 roku. Ostatnia rata opiewała na kwotę 1 389,00 zł, a termin spłaty przypada na dzień 20 września 2028 roku. Spłata kwoty zaciągniętego kredytu i należnych odsetek oraz innych opłat wynikających z umowy powoduje wygaśnięcie umowy (rozdział 5 ust. 11 umowy). Zgodnie z rozdziałem 3 ust. 2, klient upoważnił kredytobiorcę do pobrania prowizji z kwoty zaciągniętego kredytu w dniu wypłaty kredytu. Zgodnie z rozdziałem 3 ust. 3 umowy, kredytodawca oblicza Rzeczywistą Roczną Stopę Oprocentowania oraz Całkowitą Kwotę do Z. przy następujących założeniach: a) liczba miesięcznych Rat Kredytu, Całkowita Kwota do Zapłaty, Prowizja i Stopa Oprocentowania Kredytu określone zostały w tabeli w Rozdziale 3, b) Stopa Oprocentowania Kredytu jest zmienna w czasie obowiązywania Umowy, c) wypłata Kredytu następuje jednorazowo, d) Prowizja kredytowana jest przez Kredytodawcę, e) Kredytodawca oraz Klient należycie wykonują Umowę, w tym Klient spłaca Raty Kredytu zgodnie z harmonogramem spłaty, f) rok ma 365/366 dni, a miesiąc rzeczywistą liczbę dni, g) dokładność obliczeń zaokrąglona jest do dwóch miejsc po przecinku. Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania ( (...)) w umowie została określona na 37,89 % (rozdział 3 ust. 1 umowy). Zgodnie z rozdziałem 4 ust. 1 umowy, z tytułu korzystania z Kredytu Kredytodawcy należne są odsetki, których wysokość ustalana jest w oparciu o zmienną stopę procentową w stosunku rocznym. Oprocentowanie w dniu zawarcia umowy wynosiło 16,00 % w skali roku. Stopa oprocentowania kredytu obliczona jest jako stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego, powiększona o 10 punktów procentowych. Jeżeli wysokość stopy oprocentowania kredytu obliczona w sposób wskazany w zdaniu poprzednim byłaby wyższa niż odsetki maksymalne określone w art. 359 § 2 ¹ k.c., stopa oprocentowania kredytu równa jest wysokości odsetek maksymalnych (rozdział 4 ust. 2 umowy). Odsetki naliczane są dziennie według stopy oprocentowania kredytu. Wysokość stopy oprocentowania kredytu miała ulegać zmianie w przypadku zmiany stopy referencyjnej NBP lub zmiany odsetek maksymalnych jeżeli w efekcie tychże zmian stopa oprocentowania kredytu obliczona zgodnie z ust. 2 rozdziału 2 umowy miałaby się zmienić. W rozdziale 6 umowy wskazano, że jeśli klient opóźnia się ze spłatą części lub całości kredytu, nie spłacona kwota staje się należnością przeterminowaną, od której kredytodawca nalicza odsetki karne. W przypadku opóźnienia kredytodawca zastrzegł sobie możliwość naliczenia odsetek maksymalnych za opóźnienie, które na dzień zawarcia umowy wynosiły 23,00 % w skali roku. Stopa odsetek za opóźnienie ulegnie zmianie jeśli zmienią się maksymalne odsetki za opóźnienie (rozdział 6 ust. 1-3 oraz rozdział 3 ust. 1 umowy).

W rozdziale 7 umowy pożyczki wskazano, że pożyczkobiorca ma prawo do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Jeśli klient chce odstąpić od umowy powinien dostarczyć kredytodawcy oświadczenie o odstąpieniu według wzoru z załącznika nr 3 w jeden z wybranych sposobów – listem wysłanym na adres kredytodawcy lub e-mailem na adres poczty elektronicznej (...) ze skanem podpisanego oświadczenia o odstąpieniu. Zgodnie z rozdziałem 7 ust. 4 umowy, umowę od której klient odstąpił uważa się za niezawartą.

W rozdziale 12 ust. 2 lit. b umowy zawarte zostało oświadczenie powódki, w którym podała ona, że otrzymała formularz informacyjny dotyczący kredytu i została poinformowana o możliwości otrzymania bezpłatnie projektu umowy kredytu.

Składając wniosek o udzielenie pożyczki powódka J. C. oświadczyła, że uzyskuje miesięczny dochód w wysokości 5 100 zł netto. Pożyczkodawca zweryfikował dochód miesięczny powódki ustalając, że wynosi on 5 196,93 zł miesięcznie netto.

dowód: umowa kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 14 września 2023 r. wraz z załącznikami oraz formularzem informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego – k. 19-27v, dokument z informacją o dochodzie zweryfikowanym – k. 28

Pożyczkodawca zgodnie z postanowieniami umowy przekazał powódce kwotę 40 000 zł na wskazany przez powódkę rachunek bankowy.

Fakt bezsporny

Pozwany jest następcą prawnym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Na mocy uchwały nr 1 nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (...) S.A. z dnia 30 października 2023 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. połączył się w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. z (...) Spółką Akcyjną w W. przez przeniesienie całego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (spółki przejmowanej) na (...) Spółkę Akcyjną w W. (spółkę przejmującą) za akcje, które spółka przejmująca przyznała jedynemu wspólnikowi spółki przejmowanej. W dniu 12 stycznia 2024 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. została wykreślona z rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wpis stał się prawomocny z dniem 3 kwietnia 2024 roku. W dniu 1 grudnia 2023 roku (data wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym) (...) Spółka Akcyjna w W. zmienił firmę, pod którą działa na (...) Spółka Akcyjna w W..

Fakty bezsporne, a nadto odpis zupełny KRS pozwanego i odpis zupełny (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. - dostępny w rejestrze publicznym na stronie internetowej - https://wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl

Pismem z dnia 17 kwietnia 2024 roku radca prawny A. T. złożyła (...) S.A. z siedzibą w W. w imieniu powódki J. C., powołując się na załączone do pisma pełnomocnictwo, oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. W uzasadnieniu wskazała, że pozwany zawierając z powódką umowę kredytu nr (...) z dnia 14 września 2023 roku dopuścił się naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim polegającego na uchybieniu obowiązkom informacyjnym wskazanym w art. 30 ust. 7 pkt 7, 8, 10, 15 i 16 tej ustawy. W oświadczeniu wskazano, że w sposób nieprawidłowy w umowie wyliczono całkowite koszty kredytu, a także (...), co w konsekwencji stanowi podstawę do zastosowania sankcji kredytu darmowego. Jednocześnie z oświadczeniem wnosząca wezwała pozwanego zapłaty kwoty 18 360,24 zł tytułem sumy kredytowanych kosztów kredytu pobranych przez powoda w dniu uruchomienia kredytu i dotychczas zapłaconych odsetek umownych w terminie 7 dni. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 25 kwietnia 2024 roku. Pozwany nie spełnił świadczenia, do którego został wezwany

Fakty bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 17 kwietnia 2024 roku wraz z potwierdzeniem doręczenia – k. 28-31, uwierzytelniona kopia pełnomocnictwa z dnia 3 kwietnia 2024 roku – k. 14

Również pismem z dnia 17 kwietnia 2024 roku pozwany został powiadomiony przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. o rozwiązaniu umowy cesji powierniczej dotyczącej roszczeń wobec pozwanego z tytułu sankcji kredytu darmowego względem umowy kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 14 września 2023 roku zawartej z powódką, w związku z czym jedyną uprawnioną do dochodzenia jakichkolwiek roszczeń z tytułu tej umowy kredytu jest powódka.

Fakty bezsporne, a nadto dowód: pismo z dnia 17 kwietnia 2024 roku – k. 67

Na dzień 15 lutego 2024 roku, zgodnie z zestawieniem wpłat wystawionym w dniu 15 lutego 2024 roku przez pozwanego na wniosek powódki z dnia 2 lutego 2024 roku, tytułem spłaty kredytu numer (...) powódka J. C. wpłaciła łącznie kwotę 5 444,77 zł, z czego kwota 2 375,76 zł została zaliczona na spłatę kapitału i prowizji (z czego 678,79 zł zaliczono na spłatę prowizji), 3 056,74 zł na poczet odsetek umownych, a 12,27 zł na poczet spłaty odsetek karnych. Do 14 października 2024 roku powódka wpłaciła na poczet wykonania umowy kredytu numer (...) z dnia 14 września 2023 roku łączną kwotę 16 418,46 zł. Na dzień wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (9 września 2024 roku) kwota 861,17 zł z dokonanych przez powódkę wpłat została przez pozwanego zaliczona na spłatę prowizji.

dowód: zestawienie spłaty kredytu z dnia 15 lutego 2024 roku – k. 65, wniosek powódki z dnia 2 lutego 2024 roku – k. 66, potwierdzenia transakcji z okresu od 23 października 2023 roku do 14 października 2024 roku – k. 100-109

Powódkę łączą z pozwanym dwie umowy pożyczki, które są w trakcie spłaty. W przypadku obydwu powódka złożyła oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Po dniu złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, tj. po dniu 17 kwietnia 2024 roku powódka składała do pozwanego kolejne wnioski o udzielenie jej pożyczki – w dniu 5 lipca 2024 roku oraz dwukrotnie w dniu 12 sierpnia 2024 roku.

Fakty bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy. Sąd dał im wiarę w całości, jako że tworzyły spójny obraz okoliczności niniejszej sprawy. Żadna ze stron nie kwestionowała zresztą wiarygodności złożonych dokumentów. Pozwany kwestionował wprawdzie skuteczność złożonego w dniu 17 kwietnia 2024 roku oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, lecz nie fakt, iż takie oświadczenie zostało złożone.

Sąd oparł się w zakresie ustaleń faktycznych dotyczących następstwa prawnego pierwotnego pożyczkodawcy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. oraz zmiany nazwy pozwanego na informacji z odpisu zupełnego z Krajowego Rejestru Sądowego dostępnej pod numerem (...) oraz pod numerem (...). Te dane także są objęte domniemaniem prawdziwości (por. art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym – t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 979), a żadna ze stron nie obaliła tego domniemania.

Za nieprzydatny dla ustaleń faktycznych sąd uznał dowód w postaci załączonego do sprzeciwu od nakazu zapłaty dokumentu – pisma z dnia 25 lutego 2013 r. Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (...)076-18/13/MF/BK. Treść tego dokumentu, jak i uzasadnienie sprzeciwu od nakazu zapłaty sugerują określony sposób obliczania oprocentowania kredytu, lecz jest to jedynie określony pogląd o charakterze abstrakcyjnym, wyrażony przed dwunastu laty, którym sąd nie jest związany, a nie dowód wykazujący istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakt. Nieprzydatne okazały się także wydruki z kalkulatorów kredytowych złożonych przez powódkę wraz z pozwem. Wydruki te w żaden sposób nie wykazywały sposobu naliczania przez pozwanego odsetek umownych, ani też wysokości odsetek wyliczonych w sposób prawidłowy, ani faktycznie zastosowanej stawki oprocentowania przez pozwanego wobec całkowitej kwoty kredytu. Okoliczności, na które miały zostać powołane dowody z wydruków z kalkulatora kredytowego wynikają wprost z umowy kredytu łączącej strony, zaś wydruki dołączone do pozwu odzwierciedlają jedynie przyjęte przez powódkę założenie leżące u podstaw wytoczenia powództwa w przedmiotowej sprawie. Kwestia prawidłowości zastosowanego przez stronę pozwaną mechanizmu naliczania odsetek pozostawała już natomiast poza sferą ustaleń faktycznych i podlegała ocenie sądu.

Sąd za bezsporne uznał fakty wskazane w sprzeciwie od nakazu zapłaty, w którym pozwany podał, iż strony łączą dwie umowy pożyczki, powódka w przypadku obydwu powódka złożyła oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego oraz że powódka po złożeniu oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego składała kolejne wnioski o pożyczki, w dniu 5 lipca 2024 roku oraz dwukrotnie 12 sierpnia 2024 roku. Powódka nie zaprzeczyła tym twierdzeniom, choć mogła to uczynić, a ponadto każda ze stron mogłaby bez trudu zweryfikować te informacje. Na fakt zawarcia z pozwanym kilku umów pożyczki częściowo wskazuje także oświadczenie o cofnięciu pozwu z dnia 11 października 2024 roku, w którym pełnomocnik powódki wskazał jako wartość przedmiotu sporu kwotę 1500 zł (k. 74).

Sąd postanowieniem z dnia 17 lutego 2025 roku wydanym na rozprawie pominął dowód z przesłuchania stron ze względu na niemożność jego przeprowadzenia. Biorąc pod uwagę fakty, które miały być przedmiotem zeznań stron (wniosek sformułowany w punkcie 6 lit. e pozwu oraz w punkcie 2 podpunkcie 1 sprzeciwu od nakazu zapłaty) celowym było przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem tego dowodu do przesłuchania powódki (art. 302 § 1 k.p.c.). Z dwóch stron postępowania tylko powódka mogła dysponować wiedzą umożliwiającą wykazanie faktów, na które strony wnosiły o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Poza tym obie strony wyraźnie zaznaczyły w złożonych wnioskach dowodowych, że domagają się przesłuchania powódki, nie pozwanego. Niemniej jednak przeprowadzenie tego dowodu nie było możliwe. Powódka wezwana prawidłowo na rozprawę zaplanowaną na dzień 17 lutego 2025 roku celem przesłuchania nie stawiła się, nie usprawiedliwiła także swojej nieobecności. Wezwanie na rozprawę zostało doręczone powódce w dniu 1 lutego 2025 roku. Wezwanie zostało przez powódkę odebrane osobiście. Powódka została wezwana do osobistego stawiennictwa na rozprawie pod rygorem pominięcia dowodu z przesłuchania stron w przypadku niestawiennictwa lub odmowy złożenia zeznań (art. 302 § 1 k.p.c.).

Sąd postanowieniem z dnia 17 lutego 2025 roku wydanym na rozprawie oddalił wnioski powódki sformułowane w punktach 16 i 11 pisma procesowego z dnia 31 października 2024 roku. Powódka żądała w tym piśmie procesowym zobowiązania na podstawie art. 248 § 1 k.p.c. pozwanego do wyjaśnienia sposobu wyliczenia wysokości prowizji, określenia świadczenia wzajemnego, za które pobrano prowizję, a także złożenia dowodu potwierdzającego, że powódka otrzymała przed zawarciem umowy pożyczki formularz informacyjny, projekt umowy, planowany harmonogram spłaty i pouczenie o ryzyku zmienności stopy oprocentowania, a także że została poinformowana, że prowizję może zapłacić z własnych środków (punkt 16). Powódka żądała także zobowiązania pozwanego na podstawie art. 248 § 1 k.p.c. do określenia czy (...) zostało wyliczone w oparciu o całkowitą kwotę kredytu czy kwotę zaciągniętego kredytu (punkt 11 pisma procesowego z dnia 31 października 2024 roku). Zgodnie z art. 248 § 1 k.p.c., każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera informacje niejawne. Powódka nie żądała od pozwanego przedstawienia na zarządzenie sądu dokumentu znajdującego się w jego posiadaniu, lecz przedstawienia określonych twierdzeń i dowodów. Brak jest natomiast podstawy prawnej do tego, by sąd zobowiązywał stronę do przedstawienia określonych twierdzeń i dowodów. Brak przedstawienia twierdzeń i dowodów może co najwyżej wiązać się z określoną oceną przez sąd materiału procesowego w orzeczeniu kończącym sprawę (art. 233 § 2 k.p.c.).

Sąd na rozprawie w dniu 17 lutego 2025 roku oddalił sformułowany w punkcie 15 pisma procesowego powódki z dnia 31 października 2024 roku o zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej spraw rozpoznawanych pod sygnaturami akt C-71/24, C-472/23 i C-180/24 na skutek zadanych przez polskie sądy pytań prejudycjalnych. W ocenie sądu brak było podstaw do zawieszenia postępowania. Każda z wymienionych spraw zawisłych przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dacie zamknięcia rozprawy była już zakończona – w sprawie C-472/23 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w dniu 13 lutego 2025 roku, natomiast sprawy C-71/24 i C-180/24 zostały wykreślone z wokandy przez prezesa trybunału na skutek cofnięcia pytań prejudycjalnych przez sądy krajowe. Poza tym, w ocenie sądu rozstrzygnięcie sprawy nie zależy od wyniku prowadzonego w jakiejkolwiek innej sprawy, również prowadzonej przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c.).

Mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz po dokonaniu oceny prawnej umowy zawartej pomiędzy powódką a pozwanym, w ocenie Sądu, zarówno powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 22 ¹ k.c., za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Nie ulega wątpliwości, że powódka w stosunku zobowiązaniowym z pozwaną spółką jest konsumentem.

Podstawę prawną powództwa stanowił art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Jak stanowi ten ostatni, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Powódka opierała swoje powództwo na dwóch podstawach faktycznych – z jednej strony wskazywała, że prowizja w wysokości 16 000 zł określona w umowie kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 14 września 2023 roku miała charakter abuzywny, z drugiej natomiast na fakcie złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Z kolei kwestią prejudycjalną w niniejszej sprawie była ocena, czy prowizja zawarta w umowie stanowiła niedozwolone postanowienie umowne (art. 385 ¹ § 1 k.c.) oraz czy konsument złożył skuteczne oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.

W zakresie twierdzeń powódki odnośnie abuzywnego charakteru postanowień umownych przewidujących prowizję należy zaznaczyć, że zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Wynagrodzenie prowizyjne (prowizja), stanowiące wynagrodzenie z tytułu udzielenia pożyczki, przewidziane w umowie pożyczki, do której mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1083 z późn. zm.), nie jest natomiast świadczeniem głównym w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 października 2021 r., III CZP 43/20, LEX nr 3246823). Dokonując analizy postanowień umowy Sąd miał więc na względzie, iż postanowienia umowne dotyczące prowizji nie dotyczą głównych świadczeń stron umowy pożyczki. Za postanowienia określające główne świadczenia stron każdej umowy uznać należy bowiem jedynie, takie elementy konstrukcyjne umowy, bez których uzgodnienia nie doszłoby do jej zawarcia - czyli tzw. essentialia negotii. W przypadku umowy pożyczki są to: zobowiązanie pożyczkodawcy do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku oraz jakości. Natomiast postanowienia określające wysokość kosztów dodatkowych związanych z udzieleniem pożyczki i jej obsługą, do poniesienia których zobowiązany jest pożyczkobiorca, nie mogą zostać uznane za postanowienia określające główne świadczenia stron, gdyż nie warunkują one bytu umowy pożyczki. Pozwany wskazywał co prawda, że ustalona w umowie prowizja jest świadczeniem głównym, lecz w ocenie sądu pogląd ten nie jest słuszny. Pozwany usiłował wykazać, że postanowienie określające odpłatność za świadczenie charakterystyczne stanowi świadczenie główne, lecz pominął, że prowizja nie stanowi świadczenia służącego odpłatności. Temu służą bowiem odsetki kapitałowe (art. 359 k.c.). Odsetki kapitałowe stanowią wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału, w tym przypadku zgodnie z zawartą umową kredytu. O ile kredytobiorca spłaca kredyt zgodnie z umową, odsetki kapitałowe naliczane są przez cały okres kredytowania (właśnie jako wynagrodzenie za korzystanie z kapitału udostępnionego przez pozwanego). W umowie kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 14 września 2023 roku zastrzeżono natomiast oprocentowanie (rozdział 4 umowy) według stopy procentowej odpowiadającej w praktyce odsetkom maksymalnym (art. 359 § 2 ¹ k.c.). Instytucja odsetek maksymalnych uregulowana w art. art. 359 § 2 ¹ k.c. ma przeciwdziałać ocenianemu negatywnie w świetle zasad współżycia społecznego zjawisku lichwy oraz chronić interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zazwyczaj są konsumenci.

Przesądziwszy powyższe, Sąd doszedł do przekonania, że zastrzeżone w umowie, z której roszczenie swoje wywodziła powódka, pozaodsetkowe koszty pożyczkodawcy w postaci prowizji nie kształtują w sposób rażąco niekorzystny sytuacji pożyczkobiorcy.

Należy zwrócić uwagę, że łączna kwota kosztów pozaodsetkowych (16 000 złotych), którymi została obciążona powódka w umowie pożyczki z dnia 14 września 2023 roku, nie przekraczała limitu określonego w art. 36a ust. 2 u.k.k. Zgodnie z art. 36a ust. 2 u.k.k., pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być wyższe od 45% całkowitej kwoty kredytu. W przypadku umowy pożyczki łączącej powódkę z pozwanym pozaodsetkowe koszty pożyczki wynosiły 40,00 % całkowitej kwoty pożyczki (a zatem mieściły się w limicie określonym przez ustawodawcę). Sposób obliczania pozaodsetkowych kosztów kredytu dla kredytów o okresie spłaty nie krótszym niż 30 dni oblicza się według wzoru określonego w art. 36a ust. 1 u.k.k. Należy pamiętać o tym, że z dniem 18 grudnia 2022 r. ustawa o kredycie konsumenckim została znowelizowana m.in. w zakresie art. 36a. Ustawa została znowelizowana na mocy przepisów ustawy z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie (Dz. U. z 2022 r. poz. 2339). W uzasadnieniu projektu tej ustawy (dostępnym na stronie internetowej: https://www.sejm.gov.pl(...).nsf/20druk.xsp?nr=1911 – dostęp na dzień 14 marca 2025 roku) przeczytać można następujące motywy nowelizacji: „projekt zakłada zmianę maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego wyliczanych według wzoru wskazanego w art. 36a ust. 1 ustawy. Wartości odpowiednio 25% (koszty niezależne od okresu kredytowania) i 30% (koszty uzależnione od okresu kredytowania) zastąpione zostały wartościami 10% i 10% (art. 7 pkt 4 projektu). Niezależnie od ww. rozwiązania, w projekcie przewidziano obniżenie limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu w całym okresie kredytowania z obecnych 100% kwoty kredytu - do wysokości 45% tej kwoty (art. 7 pkt 4 projektu, projektowane nowe brzmienie art. 36a ust. 3 ustawy o kredycie konsumenckim). Celem wprowadzenia tej regulacji jest zwiększenie ochrony konsumentów przed nakładaniem na nich przez instytucje udzielające kredytów i pożyczek nieuzasadnionych kosztów. Należy w tym miejscu zaakcentować, że maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego została zmniejszona z 55% na 20% (tj. (...) ≤ (K × 10%) + (K × n/R × 10%)) na mocy art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568, z późn. zm.), a więc na mocy jednej z tzw. tarcz antykryzysowych, lecz wygasł on z końcem dnia 30 czerwca 2021 r. (zgodnie z art. 36 ust. 3a ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.)). W związku z powyższym, projektodawca, mając na uwadze dobro konsumenta, podjął decyzję o trwałym uregulowaniu omawianego zagadnienia. U podstaw prezentowanych rozwiązań legło przekonanie projektodawcy, że instytucja prowadząca działalność polegającą na udzielaniu kredytów konsumenckich nie powinna obchodzić przepisów o odsetkach maksymalnych, ani też czerpać nadmiernych zysków z tytułu kosztów pozaodsetkowych, zbliżonych nierzadko w swym charakterze do odsetek. Ponadto, mając na uwadze szczególnie trudne położenie niektórych kredytobiorców biorących kolejne kredyty (a w tym kredyty służące spłacie wcześniej zaciągniętych zobowiązań) oraz spoczywający na podmiotach udzielających kredytów obowiązek oceny zdolności kredytowej konsumenta, jak i analizy ryzyka kredytowego (art. 9 ustawy o kredycie konsumenckim), projektodawca wprowadza ograniczenie obrotu wierzytelnościami wynikającymi z umowy o kredyt konsumencki do czasu wygaśnięcia wcześniej zaciągniętych zobowiązań” (str. 47-48 uzasadnienia projektu ustawy). Celem ustawodawcy było zatem obniżenie kosztów pozaodsetkowych kredytu poprzez trwałe rozwiązanie prawne. Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie sądu brak jest podstaw, by uznać, że koszty pozaodsetkowe, które zostały zawarte w umowie pożyczki łączącej strony i które mieszczą się w granicach akceptowalnych przez ustawodawcę stanowią niedozwolone postanowienia umowne, w rażąco krzywdzący sposób kształtujące sytuację pozwanej jako konsumenta. W ocenie Sądu ukształtowane na poziomie 16 000 zł pozaodsetkowe koszty pożyczki nie naruszają interesu konsumenta, ani dobrych obyczajów. Powódka w pozwie powoływała się na liczne orzeczenia traktujące o abuzywnym charakterze postanowień umownych określających wysokość prowizji, lecz były one wydawane w stanie prawnym sprzed nowelizacji art. 36a u.k.k., która weszła w życie 18 grudnia 2022 roku. Warto też pamiętać, że umowa zakłada pięcioletni okres spłaty – pożyczka ma być spłacona w 60 ratach miesięcznych, a termin płatności ostatniej raty przypada na dzień 20 września 2028 roku. Prowizja w wysokości 16 000 zł rozłożona na cały okres trwania umowy daje sumę ok. 266,66 zł miesięcznie. Nie jest to kwota wygórowana i w ocenie sądu prawidłowo odzwierciedla koszty przygotowania, udzielenia, wypłaty, obsługi pożyczki i przedsiębiorstwa pozwanego. Jest w ocenie sądu oczywiste i nie wymaga dowodzenia, że pozwany jako podmiot trudniący się działalnością finansową, w tym udzielaniem pożyczek musi dysponować przedsiębiorstwem, sprzętem i pracownikami umożliwiającymi funkcjonowanie. Jest to zresztą działalność na dużą skalę – aktualna wysokość kapitału zakładowego pozwanego to kwota 3 383 360,00 zł. Powódka nie byłą jedynym kontrahentem pozwanego, a działalność gospodarcza prowadzona przez pozwanego wiąże się z określonymi kosztami. Koszty te są następnie przenoszone na klientów pozwanego, w tym na konsumentów i stają się pozaodsetkowymi kosztami kredytu (art. 5 pkt 6a u.k.k.). Powódka podkreślała, że nie wskazano jej przyczyn zastrzeżenia i wysokości prowizji, ani jakie usługi zostały jej zapewnione w zamian za prowizję, a ponadto nie zapewniono jej możliwości uiszczenia prowizji z własnych środków. Po pierwsze jednak w umowie zdefiniowano prowizję – jako należne kredytodawcy wynagrodzenie za przygotowanie, udzielenie i wypłatę kredytu oraz jego obsługę w czasie trwania umowy. Wysokość prowizji uzależniona jest od całkowitej kwoty kredytu, czasu trwania umowy oraz ryzyka kredytowego. W definicji prowizji podane zostały zatem zarówno podstawy ustalania wysokości prowizji, jak i przyczyny jej naliczenia. Poza tym zamieszczanie w umowach pożyczek oferowanych przez instytucje pożyczkowe postanowień traktujących o prowizjach jest zupełnie normalnym w warunkach rynku zabiegiem. Nadto, jest oczywiste, że w przypadku, gdy spłata pożyczki jest rozłożona na długi czas, koszty związane z jej obsługą rosną. Jeśli chodzi o argumenty powódki jakoby mogła ona samodzielnie opłacić prowizję gdyby jej zaproponowano takie rozwiązanie, sąd uznał je za nieistotne, gołosłowne, a ponadto sprzeczne z logiką. Powódka na etapie złożenia wniosku o pożyczkę wskazała, że uzyskuje dochód miesięczny netto w wysokości 5100 zł. Gdyby powódka była w stanie uiścić 16 tysięcy złotych prowizji ze środków własnych bądź przy pomocy rodziny nie musiałaby zaciągać pożyczki w wysokości 40 000 złotych, w dodatku w firmie pożyczkowej, gdzie powódka musiała się liczyć z dodatkowymi kosztami. Poza tym w okresie wykonywania umowy powódka mimo rzekomych twierdzeń i dysponowaniu możliwością uiszczenia kwoty odpowiadającej kwocie prowizji nie uiszczała na poczet spłaty pożyczki kwot wyższych aniżeli 2 749,46 zł. A mogła to uczynić po to, by zmniejszyć zakres zobowiązania umownego. Poza tym powódka nie przedstawiła żadnego dowodu na to, że mogłaby prowizję uiścić samodzielnie. Poza tym twierdzenia te były nieistotne – powódka zawarła umowę zgadzając się na warunki w niej zawarte, również te dotyczące prowizji.

Gołosłowne były także twierdzenia powódki wskazujące na to, że pozwany nie przedstawił jej przed zawarciem umowy formularza informacyjnego, projektu umowy pożyczki, planowanego harmonogramu i pouczeń. Powódka usiłuje forsować, jak się wydaje, twierdzenia jakoby umowa została zawarta bez przedstawienia jej przed zawarciem. Jeśli zatem powódka nie miała okazji zapoznać się z treścią umowy pożyczki i pozostałych dokumentów związanych z procesem jej udzielania, to w jaki sposób wyraziła zgodę na zawarcie umowy? W jaki sposób zapoznała się z treścią postanowień umownych i w jakich okolicznościach wyraziła na nie zgodę? To co sugeruje powódka wskazuje na zawarcie umowy bez zapoznania się z jej treścią oraz na całkowicie niedbałe podejście do procesu zawarcia umowy. Poza tym należy pamiętać, że umowa została zawarta za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Powódka musiała złożyć wniosek o pożyczkę, a w takim wypadku logicznym jest, że w drodze elektronicznej musiała otrzymać także dokumenty dotyczące pożyczki do zapoznania się. Pozwany wskazał w sprzeciwie od nakazu zapłaty na adres poczty elektronicznej powódki: (...) pl. (...) nie ustosunkowała się w żaden sposób do okoliczności związanych z doręczaniem jej korespondencji drogą mailową, nie stawiła się także na rozprawę celem jej przesłuchania, wobec czego ustalenie tych okoliczności nie było możliwe. Abstrahując od powyższego należy zauważyć, że zgodnie z art. 12 u.k.k., konsument ma prawo do otrzymania, na wniosek, bezpłatnego projektu umowy o kredyt konsumencki, jeżeli w ocenie kredytodawcy lub pośrednika kredytowego, spełnia on warunki do udzielenia mu kredytu konsumenckiego przez tego kredytodawcę lub pośrednika kredytowego. Projekt umowy powinien zawierać dane konsumenta, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 1 oraz wszystkie warunki, na których kredyt mógłby zostać udzielony. Powódka miała możliwość uzyskania bezpłatnie projektu umowy, zaś pozwanego nie może obciążać fakt, iż z tego prawa powódka nie skorzystała.

Należy też zauważyć, że obowiązek informacyjny kredytodawcy wynika z art. 13-15 u.k.k. Zgodnie z art. 13 ust. 1 u.k.k., kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany podać konsumentowi, na trwałym nośniku, w czasie umożliwiającym zapoznanie się z tymi informacjami:

1) imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) oraz adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1045), zwany dalej "adresem do doręczeń elektronicznych", wpisany do bazy adresów elektronicznych, o której mowa w art. 25 tej ustawy, zwanej dalej "bazą adresów elektronicznych", kredytodawcy i pośrednika kredytowego;

2) rodzaj kredytu;

3) czas obowiązywania umowy;

4) stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy oprocentowania oraz, jeżeli są dostępne, wszelkie indeksy lub stopy referencyjne mające zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu, a także okresy, warunki i procedury zmian stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;

5) całkowitą kwotę kredytu;

6) terminy i sposób wypłaty kredytu;

7) całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta;

7a) rzeczywistą roczną stopę oprocentowania przedstawioną za pomocą reprezentatywnego przykładu, który obejmuje wszystkie założenia przyjęte do obliczenia tej stopy; w przypadku gdy konsument poinformował kredytodawcę o co najmniej jednym ze składników preferowanego przez siebie kredytu, takim jak okres obowiązywania umowy o kredyt lub całkowita kwota kredytu, składniki te powinny być uwzględnione w reprezentatywnym przykładzie;

7b) informację, że inne mechanizmy dokonywania wypłat mogą spowodować zastosowanie wyższej rocznej stopy oprocentowania - jeżeli umowa o kredyt przewiduje różne sposoby dokonywania wypłat, w odniesieniu do których obowiązują różne opłaty i stopy oprocentowania, a kredytodawca korzysta z założenia, o którym mowa w ust. 4 pkt 2 załącznika nr 4 do ustawy;

8) zasady i terminy spłaty kredytu oraz, w odpowiednich przypadkach, kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania;

9) informację dotyczącą obowiązku zawarcia umowy dodatkowej, w szczególności umowy ubezpieczenia, w przypadku gdy zawarcie takiej umowy jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach;

10) w odpowiednich przypadkach, informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o odsetkach, prowizjach, marżach, opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie z instrumentów płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie;

11) informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią;

12) informację o stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;

13) informację o skutkach braku płatności;

14) w odpowiednich przypadkach informację o wymaganych zabezpieczeniach kredytu konsumenckiego;

15) informację o prawie konsumenta do odstąpienia od umowy;

16) informację o prawie konsumenta do spłaty kredytu przed terminem;

17) informację o prawie kredytodawcy do zastrzeżenia w umowie prowizji za spłatę kredytu przed terminem oraz zasady jej ustalania;

18) informację o prawie konsumenta do niezwłocznego otrzymania bezpłatnej informacji na temat wyników przeprowadzonej w celu oceny zdolności kredytowej weryfikacji w bazie danych;

19) informację o prawie konsumenta do otrzymania bezpłatnego projektu umowy, na warunkach określonych w art. 12;

20) w odpowiednich przypadkach informację o terminie, w którym kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest związany informacjami, które przekazał konsumentowi.

Zgodnie z art. 13 ust. 2 u.k.k., kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności jest zobowiązany podać konsumentowi, na trwałym nośniku, dane, o których mowa w ust. 1, oraz opis i cenę towaru lub usługi. Dane, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 u.k.k. oraz opis i cenę towaru lub usługi kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności jest zobowiązany podać konsumentowi na trwałym nośniku (art. 14 ust. 1 u.k.k.). Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.k.k., w przypadku umowy o kredyt konsumencki zawieranej na wniosek konsumenta na odległość, jeżeli środek porozumiewania się na odległość nie pozwala na przekazanie danych zgodnie z art. 13 ust. 1 i 2, kredytodawca lub pośrednik kredytowy przekazuje konsumentowi te dane niezwłocznie po zawarciu umowy o kredyt konsumencki na formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego. Brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwany uchybił obowiązkowi informacyjnemu opisanemu w cytowanych powyżej przepisach. Powódka otrzymała od pozwanego formularz informacyjny i pozostałe dokumenty dotyczące umowy kredytu z dnia 14 września 2023 roku. Dodatkowo w samej umowie zawarte zostało oświadczenie powódki, w którym podała ona, że otrzymała formularz informacyjny dotyczący kredytu i została poinformowana o możliwości otrzymania bezpłatnie projektu umowy kredytu (rozdział 12 ust. 2 lit. b umowy). W tej sytuacji to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia, że pozwany uchybił obowiązkowi informacyjnemu. W ocenie sądu powódka temu ciężarowi nie sprostała.

Mając powyższe okoliczności na uwadze sąd przyjął twierdzenia powódki jakoby przed zawarciem umowy nie miała możliwości zapoznać się z jej postanowieniami za nieudowodnione (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i art. 233 § 2 k.p.c.).

Marginalnie tylko warto zaznaczyć, że gołosłowne okazały się także zawarte w pozwie twierdzenia powódki jakoby pozwany reklamował „pożyczki bez prowizji”. Powódka nie przedstawiła jakiegokolwiek dowodu na poparcie tych twierdzeń, nie wyjaśniła także o jakie pożyczki chodzi, ani w jaki sposób miałoby to wpłynąć na abuzywność zastrzeżonych w umowie postanowień dotyczących prowizji, a pozwany wskazał, że jako kredytodawca organizuje promocje, w których oferuje swoje usługi za obniżone ceny.

Jak stanowi przepis art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Sankcja kredytu darmowego polega zatem na uprawnieniu konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. Art. 45 u.k.k. implementuje art. 23 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.U.UE L z dnia 22 maja 2008 r.), który nakazuje stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą.

Należy zaznaczyć, że art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim jest przepisem o charakterze sankcyjnym, wysoce restrykcyjnym wobec kredytodawców i dlatego nie może być poddany wykładni rozszerzającej. Celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Sankcja ta w daleko idący sposób modyfikuje treść stosunku prawnego łączącego kredytodawcę z konsumentem na niekorzyść tego pierwszego. Co do zasady zatem przepisy sankcjonujące dane postępowanie powinny być możliwie ściśle interpretowane nie pozwalając na pojawienie się obszarów niepewności prawnej.

Zgodnie z przepisem art. 45 ust. 5 u.k.k. uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Ustawodawca nie sprecyzował, co rozumie pod pojęciem „wykonania” umowy, co doprowadziło do powstania różnych interpretacji tego terminu w orzecznictwie sądów powszechnych. Pojawiła się koncepcja, w myśl której moment, od którego zaczyna biec roczny termin na wygaśnięcie uprawnienia konsumenta do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, oznacza przede wszystkim stan, w którym wszelkie zobowiązania obu stron umowy o kredyt konsumencki zostały w pełni wykonane, nie można odnosić tego wyłącznie do wykonania zobowiązania po stronie kredytodawcy. Nie ma przy tym znaczenia, czy zostały one wykonane w terminie, dobrowolnie, czy też przymusowo, np. w drodze egzekucji komorniczej. Należy przy tym zaznaczyć, że chodzi tutaj o zobowiązania określone treścią umowy o kredyt konsumencki bez uwzględnienia skutków sankcji kredytu darmowego (por. wyrok Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 28.09.2017 r., sygn. akt I C 531/17, LEX nr 2374797 i wyrok Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 07.07.2017 r., sygn. akt X C 615/17, LEX nr 2491273).

Zgodnie z inną koncepcją zwrot „wykonanie umowy” użyty w art. 45 ust. 5 u.k.k., od którego zaczyna biec roczny termin na wygaśnięcie uprawnienia konsumenta do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, oznacza dzień wykonania umowy przez pożyczkodawcę, czyli dzień przekazania kwoty pożyczki. Przemawiać ma za tym fakt, że w przeciwnym wypadku unicestwiony byłby cel tego przepisu. Ma on za zadanie ograniczyć uprawnienie konsumenta krótkim terminem prekluzyjnym, tak aby ustabilizować stosunek prawny i aby pożyczkodawca nie pozostawał w nieskończoność w niepewności co do zakresu swojej wierzytelności. Gdyby zaś wygaśniecie uprawnienia zależało od wykonania umowy przez pożyczkobiorcę (konsumenta), mógłby on przez jej celowe niewykonywanie odwlekać upływ tego terminu. Niedopuszczalne jest, aby jedna ze stron stosunku prawnego mogła według własnej woli regulować rozpoczęcie biegu (wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2018 roku, sygn. XIV C 1375/17, LEX nr 2515155).

W przedmiotowej sprawie oświadczenie o skorzystaniu z sankcji darmowego kredytu niezależnie od przyjętej koncepcji nie zostało złożone po upływie terminu, bowiem pełnomocnik złożył oświadczenie w imieniu powódki w dniu 17 kwietnia 2024 roku, zaś pozwany miał możliwość zapoznania się z jego treścią w dniu 25 kwietnia 2024 roku (data doręczenia oświadczenia), zaś umowa została zawarta w dniu 14 września 2023 roku. Do pozwu nie zostało dołączone pełnomocnictwo, które zostało wysłane pozwanemu wraz z oświadczeniem o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego (stanowiące załącznik do tego pisma), lecz zarówno treść pozwu, jak i sprzeciwu od nakazu zapłaty wskazują, że było to pełnomocnictwo o tożsamej treści co pełnomocnictwo dołączone do pozwu – z dnia 3 kwietnia 2024 roku. W ocenie sądu pełnomocnictwo to upoważnia do złożenia pozwanemu oświadczenia o charakterze materialnoprawnym o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w imieniu powódki. Wyraźnie w treści pełnomocnictwa wskazano pełnomocnictwo upoważnia do występowania w imieniu powódki m.in. przed sądami oraz przed pozwanym w zakresie złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Jest z perspektywy sądu oczywiste, że tego rodzaju upoważnienie umocowuje także do realizacji czynności o charakterze materialnoprawnym, bowiem przed pozwanym, w przypadku gdyby nie doszło do jakiegokolwiek postępowania sądowego, pełnomocnik powódki nie mógłby realizować jakichkolwiek czynności procesowych, a jedynie te o charakterze materialnoprawnym.

Niemniej jednak w ocenie sądu brak było w przedmiotowej sprawie podstaw do skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Powódka podniosła zarzut, iż pozwany naruszył art. 30 ust. 1 pkt 6 i 7 u.k.k. poprzez naliczenie odsetek umownych od kredytowanych kosztów kredytu, a w konsekwencji nieprawidłowe wyliczenie całkowitych kosztów kredytu stanowiącej podstawę wyliczenia (...). Zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z art. 5 pkt 10 u.k.k., stopa oprocentowania kredytu wyrażona jest jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. W ocenie powódki, wobec tak sformułowanej definicji stopy oprocentowania kredytu, odsetki winny być naliczane od kwoty rzeczywiście udostępnionej pożyczkobiorcy, więc w tym przypadku od kwoty 40 000 zł. Z tym stanowiskiem nie sposób się jednak zgodzić. Zgodnie z dominującym w literaturze poglądem, dopuszczalnym jest finansowanie kosztów kredytu udzielonego przez bank oraz naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Brak jest podstaw do przyjęcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, zależnych w szczególności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielanego kredytu (J. G., M. S., Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, „Monitor Prawa Bankowego” z 2022 r., nr 6, s. 59-74). Podobnie T. Czech (w: Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018 r., art. 5) wskazuje, że pojęcie „wypłaconej kwoty”, o której mowa w art. 5 pkt 10 u.k.k., obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie kosztów związanych z tym kredytem. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia dodatkowo wykładnia językowa omawianego przepisu – nie wymaga on bowiem, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłata może być bowiem również dokonana w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem). Wniosek ten potwierdza również wykładania systemowa – na tle przepisów o kredycie bankowym przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu jego wypłacenia.

Należy zauważyć, ze wyrażenie „wypłacona kwota” różni się w sposób istotny od sformułowania „udostępnia”, którym ustawodawca posługuje w art. 5 pkt 7 u.k.k., definiując całkowitą kwotę kredytu. Prowadzi to do wniosku, iż nie są to pojęcia tożsame w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim, a co za tym idzie, że należy nadawać im odmienne znaczenie. Z tych też względów, należy uznać, że pozwany prawidłowo obliczył (...) i nie doszło w tym zakresie do naruszenia obowiązku informacyjnego, a ponadto niezasadne jest twierdzenie, aby pozwany w sposób dowolny kształtował wysokość kosztów kredytu. (...) nie jest tożsame ze stopą oprocentowania kredytu, jak również nie stanowi elementu stosunku prawnego nawiązanego umową pożyczki. Wysokość oprocentowania kredytu określana jest bowiem przez wysokość stopy oprocentowania kredytu wskazaną w umowie kredytowej zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k., nie zaś przez wysokość (...), której podania wymaga art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Zgodnie z treścią art. 5 pkt 7 u.k.k., całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt Całkowita kwota kredytu wyniosła w umowie pożyczki łączącej strony 40 000,00 zł. To od niej należało wyliczać wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Jak przesądzono już wcześniej, pozwany w sposób prawidłowy poinformował powódkę o całkowitym koszcie kredytu. Miała ona zatem pełną świadomość jego istnienia, zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Z powyższego wynika, że skoro całkowity koszt kredytu został przez pozwanego prawidłowo wskazany to (...) również jest prawidłowe. Zasady obliczania (...) zostały zresztą wprost określone w umowie (rozdział 3). (...) zostało obliczone zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim. W ocenie Sądu, nie sposób twierdzić, że przyjmując określony sposób wyliczenia i oznaczenia (...), pozwana spółka miała na celu wprowadzenie w błąd kredytobiorcy, poprzez zastosowanie mechanizmu jednoznacznie sprzecznego w przepisami prawa i nieznajdującego jakiegokolwiek umocowania w systemie norm dotyczących udzielania kredytów. Przeciwnie, była to wówczas obowiązująca praktyka na rynku pożyczkowym.

Powódka zarzuciła również naruszenie przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k. Zgodnie z jego treścią umowa o kredyt konsumencki z zastrzeżeniem art. 31-33 powinna określać zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania. W umowie, jak i w harmonogramie stanowiącym załącznik do umowy zawarto natomiast zasady i terminy spłaty kredytu, również kolejność zaliczania rat kredytu na poczet należności kredytodawcy (por. rozdział 5 umowy). W harmonogramie spłaty wyraźnie wskazano jaką część raty stanowi kapitał kredytu, a jaką odsetki. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z treścią zawartej przez nią umowy prowizja stanowi część kapitału kredytu. Pozwany w umowie pouczył także powódkę o prawie otrzymania jej wniosek w każdym czasie bezpłatnie harmonogramu spłaty (rozdział 5 ust. 2 umowy). W związku z tym również i ten zarzut powoda nie zasługiwał na uwzględnienie.

Bezzasadny jest też zarzut naruszenia przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. Z tego przepisu wynika obowiązek zawarcia w umowie o kredyt konsumencki informacji o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie. W umowie zawarte są wszelkie informacje wskazujące na to, że odsetki umowne są liczone także od kredytowanych kosztów kredytu, czyli od prowizji. W umowie, w definicji kwoty zaciągniętego kredytu wskazano, że stanowi ona łączną kwotę całkowitej kwoty kredytu oraz prowizji. W definicji zaznaczono też, że kwota zaciągniętego kredytu stanowi podstawę naliczania odsetek. Sposób ustalania wysokości odsetek został natomiast dokładnie określony w rozdziale 4 umowy. Błędnym jest także twierdzenie powódki jakoby koszt prowizji zmieniał się z uwagi na zmienną stopę oprocentowania. Prowizja nie ulega zmianie – wynosiła ona 16 000 zł i została pobrana z kwoty zaciągniętego kredytu w dniu wypłaty kredytu. Zmienna jest stopa oprocentowania pożyczki, ale dotyczy to oprocentowania całości podlegającej oprocentowaniu kwoty i wynika to wprost z treści umowy. Błędne jest również twierdzenie powódki jakoby pozwany nie przekazał jej taryfy opłat i prowizji w okresie obowiązywania umowy. Umowa nie przewiduje innych opłat niż prowizja, powódce udostępniono formularz informacyjny ze wszelkimi danymi niezbędnymi, by spełniony był obowiązek informacyjny, natomiast sama umowa zawiera wszelkie informacje o wysokości prowizji oraz o zasadach jej ustalania. Brak udostępnienia taryfy, o której wspomina powódka nie stanowi naruszenia obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k.

Jeśli chodzi o zarzuty naruszenia przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 15 i pkt 16 u.k.k., w ocenie sądu również one jawią się jako bezzasadne. Art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. wskazuje na obowiązek określenia w umowie o kredyt konsumencki terminu, sposobu i skutków odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązku zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym. Wszystkie te informacje znalazły się w umowie z dnia 14 września 2023 roku w rozdziale 3 ust. 1 (informacja o kwocie odsetek należnych w stosunku dziennym) oraz w rozdziale 7 (odnośnie terminu, sposobu i skutków odstąpienia od umowy). Wbrew twierdzeniom powódki umowa nie narzuca jej żadnej konkretnej formy odstąpienia od umowy. Powódka została poinformowana o prawie do odstąpienia umowy w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy (rozdział 7 ust. 1 umowy). Wskazano jej także sposób odstąpienia od umowy (rozdział 7 ust. 2) oraz skutki odstąpienia (rozdział 7 ust. 4). Tym samym pozwany wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. i art. 53 ust. 1 u.k.k. Zdaniem Sądu, brak wskazania w treści umowy informacji o możliwości odstąpienia od umowy w przypadku wskazanym w art. 53 ust. 2 u.k.k. albo jakimkolwiek innym przewidzianym np. w przepisach Kodeksu cywilnego, nie pozwala na skorzystanie z sankcji darmowego kredytu. Ewidentnie bowiem w ustawie o kredycie konsumenckim sformułowano szczególną podstawę i tryb odstąpienia (art. 53 ust. 1 oraz ust. 3-5 u.k.k.) w przypadku umowy o kredyt konsumencki, stąd też logiczne jest, że obowiązek informacyjny z art. 30 ust. 1 pkt 15 dotyczy właśnie tego uprawnienia, a nie każdej możliwej podstawy odstąpienia. Gdyby było inaczej, a intencją ustawy byłoby udzielanie pożyczkobiorcom przewodnika po wszystkich kodeksowych i pozakodeksowych podstawach do odstąpienia od umowy, to przepis ten byłby sformułowany odmiennie. Z kolei art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k. wskazuje, że umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem. Wskazać należy, iż w przedmiotowej umowie pożyczki znajdują się postanowienia określające prawo konsumenta do przedterminowej spłaty pożyczki oraz procedurę przedterminowej spłaty (rozdział 5 umowy). W umowie nie wprowadzono ograniczeń co do wcześniejszej spłaty pożyczki. Uprawnienie to przysługuje pożyczkobiorcy w całym okresie wykonywania umowy pożyczki i może on ją spłacić wcześniej w całości bądź w części. Przepisy ustawy nie narzucają, w jaki sposób w przypadku wcześniejszej częściowej spłaty ma dojść do rozliczenia z konsumentem. W przedmiotowej umowie zastrzeżono, że kwota wcześniej spłaconej części pożyczki zostanie przeznaczona na spłatę wymagalnej lub najbliższej raty (rozdział 5 ust. 5-7), a w przypadku wcześniejszej częściowej spłaty kredytu wysokość raty ulega obniżeniu, a okres kredytowania pozostaje bez zmian. Natomiast w przypadku spłaty całej pożyczki powstanie nadpłata, zostanie ona rozliczona w terminie 14 dni od dokonania tej spłaty. Rozliczenie ma nastąpić na rachunek bankowy wskazany w umowie jako rachunek do wypłaty kredytu chyba, że klient w terminie 7 dni wskaże inny rachunek do rozliczenia. Brak było potrzeby, by ustanawiać w sposób odrębny w umowie procedurę rozliczania nadpłaconej prowizji bądź spłaty całości kredytu przed terminem. W ocenie sądu postanowienia umowne sformułowane w rozdziale 5 umowy w zupełności wyczerpują obowiązek wskazany w art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k.

Podsumowując, w ocenie sądu pozwany zawierając z powódką umowę kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 14 września 2023 roku nie naruszył przepisów ustawy o kredycie konsumenckim uprawniających powódkę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego, o której mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k.

Na marginesie sąd zaznacza, że z art. 23 dyrektywy (...) w związku z jej motywem 47 wynika, że o ile wybór systemu sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą pozostaje w gestii państw członkowskich, o tyle przewidziane w ten sposób sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Oznacza to, że sankcje powinny być odpowiednio surowe w stosunku do wagi naruszeń, które są przez nie karane, zwłaszcza z zapewnieniem rzeczywiście odstraszającego skutku i przy poszanowaniu ogólnej zasady proporcjonalności. Trudno natomiast w świetle okoliczności przedmiotowej sprawy oraz zarzucanych przez powódkę naruszeń (niezależnie od braku zasadności tychże zarzutów) uznać, że sankcja kredytu darmowego byłaby odpowiednią sankcją.

Abstrahując od powyższego powódka nie wykazała roszczenia także co do wysokości. Powódka nie dowiodła bowiem, że spłaciła prowizję, której zwrotu się domaga. Prowizja jest bowiem spłacana systematycznie wraz z płatnością kolejnych rat. Jak wynika z zestawienia wpłat przedstawionego przez pozwanego na dzień 15 lutego 2024 roku powódka spłaciła z prowizji 678,79 zł. Z kolei na dzień wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty powódka spłaciła 861,17 zł tytułem prowizji. Brak jest dowodu, a to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia roszczenia co do wysokości, że spłaciła prowizję w całości. Powódka wskazywała wprawdzie pozwany pobrał całą prowizję w chwili uruchomienia kredytu, w związku z czym jest zobowiązany do zwrotu wszystkiego, co otrzymał tytułem umowy pożyczki, lecz nie należy zapominać o tym, że pozwany niczego w ramach prowizji od powódki nie otrzymał. Prowizja stanowi również kwotę, która została powódce pożyczona. Jak już wskazywano wcześniej nie ma potrzeby, by kwota wypłacona była wypłacona do rąk konsumenta. Ta kwota, która została przeznaczona na pokrycie prowizji (16 000 zł) nie została wypłacona do rąk, czy też ściślej ujmując na rachunek bankowy powódki, lecz została pobrana z kwoty zaciągniętego kredytu w dniu wypłaty kredytu (rozdział 3 ust. 2 umowy). Nie należy także zapominać o tym, że art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c., z których powódka wywodzi swoje roszczenie o zapłatę zakłada istnienie nienależnego świadczenia po stronie pozwanego. Natomiast powódka nie świadczyła na rzecz pozwanego prowizji. W dniu zawarcia umowy powódka nie wpłaciła z własnego majątku na rzecz pozwanego ani złotówki. Kwota prowizji, która została powódce pożyczona jest spłacana wraz z kolejnymi ratami pożyczki.

W kontekście powyższych wywodów należy poczynić jeszcze dwie uwagi. Po pierwsze, działania powódki wyraźnie wskazują, że wszelkie ewentualne naruszenia przez pozwanego obowiązków wynikających z przepisów ustawy o kredycie konsumenckim skutkujące sankcją kredytu darmowego tak naprawdę nie mają w przedmiotowej sprawie znaczenia. Powódka bowiem już po zawarciu umowy pożyczki, a nawet już po złożeniu oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego składała do pozwanego trzykrotnie wnioski o udzielenie kolejnych pożyczek. Przed skorzystaniem z sankcji kredytu darmowego natomiast powódka scedowała na inny podmiot roszczenia z tytułu sankcji kredytu darmowego względem umowy kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 14 września 2023 roku na inny podmiot – (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Takie działania całkowicie przeczą znaczeniu, jakie przydaje powódka rzekomym naruszeniom ustawy przez pozwanego. Jeśli bowiem powódka uważa pozwanego za podmiot nierzetelny, naruszający w sposób rażący jej prawa konsumenta to jako kompletnie nielogiczne jawią się wnioski powódki o zawieranie z pozwanym kolejnych umów pożyczek, czyli składanie kolejnych propozycji relacji kontraktowych. Na rynku działa bardzo wiele podmiotów oferujących pożyczki, w tym również banków, a mimo to powódka chce dalej współpracować z podmiotem, którego uważa za nieuczciwego kontrahenta i składa mu kolejne propozycje zawierania umów pożyczek. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że zawarcie (...) w umowie o kredyt ma zasadnicze znaczenie, w szczególności ponieważ umożliwia ono konsumentowi dokonanie oceny zakresu jego zobowiązania (tak wyrok z dnia 9 listopada 2016 r., (...) Slovakia, C-42/15, EU:C:2016:842, pkt 67, 70). Tylko, że w przedmiotowej sprawie powódki ewidentnie nie interesuje ocena zakresu jej zobowiązania, a (...) nie ma dla niej znaczenia w kontekście zawarcia umowy pożyczki, skoro składa do tego samego podmiotu, który oskarża o wadliwe określenie (...) kolejne wnioski kredytowe. Po drugie, biorąc pod uwagę okoliczność, że na dzień wytoczenia powództwa powódka nie wpłaciła na poczet wykonania umowy jeszcze nawet kwoty odpowiadającej kwocie prowizji sugeruje, że usiłowała ona wykorzystać mechanizm sankcji kredytu darmowego po to, by uzyskać dodatkowe świadczenie – uzyskać zarówno możliwość korzystania za darmo z udostępnionego jej kapitału oraz zysk w postaci prowizji, której z własnego majątku nie uiściła. Nie takiemu celowi służy sankcja kredytu darmowego. Jak już wskazywano wcześniej, celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Służy ona wsparciu słabszej stronie stosunku umownego zawartego przez przedsiębiorcę z konsumentem i przywróceniu równowagi kontraktowej pomiędzy stronami. W ocenie sądu nie powinna jednak być wykorzystywana jako instrument zmierzający do osiągnięcia zysku. Powódka po skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, przy założeniu, że oświadczenie byłoby skuteczne, mogła zwrócić pozwanemu tylko kwotę kredytu. Kwota ta nie została jeszcze spłacona – umowa kredytu zakłada spłatę ostatniej raty z dniem 20 września 2028 roku. Zamiast tego jednak powódka wytoczyła powództwo o zapłatę kwoty, której sama na dzień wytoczenia powództwa nie spłaciła tytułem wykonania umowy z dnia 14 września 2023 roku. W ocenie sądu w takiej sytuacji powódce nie przysługiwało prawo do żądania zapłaty, a co najwyżej o ustalenie (art. 189 k.p.c.) zakresu zobowiązania i wysokości rat pożyczki, które jest obowiązana uiszczać na skutek skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Powyższe działania powódki, biorąc pod uwagę także fakt, iż po skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego składała do pozwanego kolejne wnioski o pożyczkę, wskazują na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego w sposób sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tej instytucji oraz zasadami współżycia społecznego, a konkretnie z zasadami lojalności kontraktowej, uczciwości i rzetelności w wykonaniu zobowiązań (art. 5 k.c.). Sąd nie zgadza się w związku z tym z oceną powódki, że nigdy nie może zostać uznane za nadużycie prawa wykonywanie uprawnień przez konsumenta w sporze z przedsiębiorcą. Art. 5 k.c. nie przewiduje tego rodzaju ograniczeń. Zakaz nadużycia prawa powinien bowiem być stosowany przy uwzględnieniu roli prewencyjno-wychowawczej art. 5 k.c., która może być zapewniona tylko wówczas, gdy bierze się pod uwagę nastawienie podmiotów danego stosunku cywilnoprawnego względem powinności przestrzegania zasad współżycia społecznego. Klauzula generalna niedopuszczalności czynienia ze swego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób prowadzący do skutków nieetycznych lub rozmijających się w sposób zasadniczy z celem danej regulacji prawnej. W ocenie sądu zachowanie powódki wskazuje właśnie na próbę nadużycia statusu konsumenta i instytucji sankcji kredytu darmowego, a jako takie nie stanowi wykonywania prawa i nie zasługuje na ochronę prawną.

Podsumowując, w ocenie sądu postanowienia umowy kredytu konsumenckiego nr (...) z dnia 14 września 2023 roku nie miały charakteru abuzywnego, brak było podstaw do skorzystania przez powódkę z sankcji kredytu darmowego, a nadto realizacja tej sankcji nie stanowiła wykonywania prawa.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał roszczenie powódki za nienależne, a powództwo za bezzasadne i w efekcie orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1, § 1 ¹ k.p.c. oraz 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powódka przegrała proces w całości, wobec czego jest obowiązana zwrócił pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu w całości. Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu w wysokości 3617 zł, na którą to kwotę składały się: koszty zastępstwa procesowego ustalone na podstawie zastosowanego odpowiednio § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) w kwocie 3600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Kwota 3617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu została od powódki na rzecz pozwanego zasądzona wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z brzmieniem art. 98 § 1 ¹ k.p.c., w myśl którego, od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.