Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy Paweł Kamiński
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Karolina Kotowska

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda M. G. kwotę 2 435,40 zł (dwa tysiące czterysta trzydzieści pięć złotych czterdzieści groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 marca 2022 roku do dnia zapłaty;

II. w pozostałej części powództwo oddala;

III. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 765,90 zł (siedemset sześćdziesiąt pięć złotych dziewięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1280/23 upr T., 24 października 2024 roku

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 lipca 2023 roku powód M. G. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 5 387,40 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 marca 2022 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że 9 lutego 2022 roku miała miejsce kolizja drogowa, w której uszkodzony został pojazd marki A. (...) o nr rej. (...) należący do poszkodowanego J. S.. Powód wskazał, że na skutek cesji wierzytelności wstąpił w prawa poszkodowanego. Podał, że dochodzona kwota stanowi roszczenie o zapłatę odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez okres 30 dni według stawki 233,70 złotych brutto za dobę oraz z tytułu kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego. Powód wskazał, iż pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił kwotę 1 869,60 złotych uznając za zasadne 12 dni najmu według stawki 135,30 złotych brutto za dobę. Dodał, że na dochodzone roszczenie składają się nadto koszty 227,55 złotych tytułem kosztów holowania pojazdu (k. 148-157). Powód podał, że poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego przez okres od 10 lutego 2022 roku do 11 marca 2022 roku.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 7 sierpnia 2023 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I Nc 1822/23 Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k. 34).

Sprzeciw od powyższego nakazu wywiódł w ustawowym terminie pozwany wnosząc o odrzucenie pozwu, ewentualnie o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Motywując swoje stanowisko pozwany wskazał, że podmiot wskazany w pozwie jako „ P.H.U. (...)” nie posiada zdolności sądowej, gdyż nie jest osobą prawną ani fizyczną. Pozwany podniósł też zarzut braku legitymacji procesowej powoda. Pozwany wskazał bowiem, że umowa najmu nie zawiera określenia strony umowy (wynajmującego), wobec czego nie można uznać, że takiej umowie przysługuje walor ważności, skoro nie określono w niej jednej ze stron umowy. Pozwany zarzucił, iż powód nie wykazał, aby celowym było najmowanie przez poszkodowanego pojazdu zastępczego przez okres 30 dni. Pozwany argumentował, że zakład naprawczy wykonał kalkulację naprawy w dniu 14 lutego 2022 roku, a pzowany przesłał zweryfikowaną kalkulację do warsztatu naprawczego w dniu 21 lutego 2021 roku i od tego dnia mogła rozpocząć się naprawa pojazdu, który z uwagi na niewielki zakres uszkodzeń nie powinna być dłuższa niż 3 dni. Ponadto pozwany wskazał, iż najmując pojazd zastępczy za stawkę wyższą od proponowanej przez pozwanego poszkodowany naruszył obowiązek minimalizacji szkody, za co pozwany nie powinien ponosić odpowiedzialności (k. 40-46).

Postanowieniem z dnia 12 września 2023 r. (k. 85) sąd odmówił odrzucenia sprzeciwu wskazując, że dopuszczalne jest dokonanie sprostowanie niedokładności poprzez uściślenie zakresu podmiotowego sprawy, z tym że nie może skutkować ono zmianą podmiotów uczestniczących w postępowaniu. Sąd uznał, że powodem w przedmiotowym postępowaniu jest osoba fizyczna – M. G..

Powód w piśmie procesowym z dnia 2 października 2023 r. (k. 90-98) podtrzymał stanowisko wskazane w pozwie.

Pełnomocnik powoda w związku z zobowiązaniem go do podpisania pozwu bądź złożenia drugiego, podpisanego egzemplarza (k. 138) złożył jeszcze jeden egzemplarz pozwu, podpisany, do którego dołączone zostały uwierzytelnione kopie dokumentów stanowiących załączniki do pozwu (k. 147-175).

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2024 roku (k. 186) sąd dopuścił dowód z opinii biegłego.

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2024 roku (k. 187) sąd przyznał świadkowi K. S. kwotę 82,31 zł tytułem zwrotu zarobku utraconego z powodu stawiennictwa w Sądzie Rejonowym w Toruniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku.

Postanowieniem z dnia 26 stycznia 2024 roku (k. 188) sąd przyznał świadkowi J. S. kwotę 506 zł tytułem kosztów osobistego stawiennictwa w Sądzie Rejonowym w Toruniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku.

Postanowieniem z dnia 10 maja 2024 roku (k. 218) sąd przyznał biegłemu K. U. kwotę 1195,19 zł tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii.

Zarządzeniem z dnia 4 czerwca 2024 roku (k. 229) przewodniczący przedłużył pozwanemu termin do zgłoszenia zastrzeżeń lub wniosków o zażądanie od biegłego dodatkowych wyjaśnień o 10 dni liczonych od dnia doręczenia zarządzenia.

Na podstawie zarządzenia przewodniczącego z dnia 12 sierpnia 2024 roku (k. 241) pełnomocnik pozwanego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 7 sierpnia 2023 roku poprzez złożenia pełnomocnictwa lub uwierzytelnionego odpisu pełnomocnictwa upoważniającego do działania w sprawie za pozwanego w terminie tygodniowym od dnia doręczenia wezwania pod rygorem odrzucenia sprzeciwu. Wezwanie motywowane było faktem, iż do sprzeciwu od nakazu zapłaty dołączona została kopia uwierzytelnionego odpisu pełnomocnictwa (k. 47). Wezwanie zostało doręczone pełnomocnikowi pozwanego w dniu 12 września 2024 roku (k. 244).

Pismem z dnia 19 września 2024 roku (k. 246) pełnomocnik pozwanego uzupełnił braki formalne sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym składając do akt sprawy uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa upoważniającego do działania w sprawie w imieniu pozwanego (k. 246-247).

Pismem z dnia 11 października 2024 roku pełnomocnik pozwanego zawiadomił sąd, że strony nie doszły do ugodowego rozwiązania sporu, a także złożył do akt sprawy płytę z aktami szkody w związku z zobowiązaniem na rozprawie w dniu 27 września 2024 roku (k. 253).

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

9 lutego 2022 roku doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki A. (...) o nr rej. (...) należący do J. S. i K. S.. Sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Kierującym uszkodzonym pojazdem był K. S.. Pojazd po zdarzeniu został odholowany do serwisu naprawczego w T.. Szkoda w pojeździe została zakwalifikowana jako częściowa.

Bezsporne, a nadto dowód: zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 136-136v, znacznik czasowy od 00:38:07 do 00:54:13

W dniu 10 lutego 2022 roku poszkodowany K. S. zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki V. (...). K. S. jest synem J. S.. J. S. nie brał udziału w zawieraniu umowy najmu pojazdu zastępczego, ani nie korzystał z wynajętego samochodu. Dokumenty dotyczące wynajmu pojazdu zastępczego oraz umowy cesji K. S. podpisywał za zgodą J. S.. Strony uzgodniły stawkę za dzień najmu w wysokości 190 złotych netto. Najem trwał 30 dni do 11 marca 2022 roku.

Dowód : umowa najmu pojazdu zastępczego z dnia 10 lutego 2022 roku – k. 162, protokół zdawczo-odbiorczy – k. 163, zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 135-136, znacznik czasowy od 00:07:03 do 00:26:10, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 136-136v, znacznik czasowy od 00:38:07 do 01:00:38

K. S. potrzebował samochodu w celu dojazdu do pracy, a także wyjazdów związanych z zaspokojeniem potrzeb życia codziennego. Poszkodowany nie dysponował innym samochodem, którego mógłby używać. Korzystał z niego również w celu przyjazdu do domu rodzinnego Ł..

Dowód: zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 135-136, znacznik czasowy od 00:07:03 do 00:26:10, pismo zatytułowane „Zasadność wynajmu” – k. 165

Poszkodowani nie kontaktowali się z powodem w sprawie najmu pojazdu zastępczego. Powód skontaktował się telefonicznie z K. S. i zaoferował mu najem pojazdu zastępczego, za który nie będzie obowiązany zapłacić. Żaden z poszkodowanych nie był zainteresowany wysokością stawek za najem pojazdu zastępczego, ponieważ byli zapewnieni, że nie poniosą oni kosztu najmu pojazdu zastępczego. Osoba, która kontaktowała się z poszkodowanym K. S. w sprawie najmu pojazdu zastępczego powoływała się w rozmowie telefonicznej na współpracę z (...). Sam poszkodowany twierdzi, że gdyby (...) zaproponował mu auto zastępcze, to by się zgodził.

Dowód : zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 135-136, znacznik czasowy od 00:07:03 do 00:26:10, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 136-136v, znacznik czasowy od 00:38:07 do 01:00:38

Zgłoszenia szkody za poszkodowanych dokonał powód. K. S. podpisał dokument pełnomocnictwa z dnia 10 lutego 2022 roku, w którym wskazano, że J. S. udziela pełnomocnictwa M. G. do reprezentowania go w sprawie szkody z dnia 9 lutego 2022 roku nr szkody/polisy (...), zakład (...). Dokument ten podpisał K. S. za zgodą J. S..

Dowód : pełnomocnictwo z dnia 10 lutego 2022 roku – k. 166, zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 135-136, znacznik czasowy od 00:07:03 do 00:26:10, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 136-136v, znacznik czasowy od 00:38:07 do 01:00:38

Powód wystąpił w imieniu poszkodowanych do pozwanego wysyłając wiadomość e-mail z dnia 14 lutego 2022 roku na ogólny adres poczty elektronicznej pozwanego, w którym poinformował, że w związku z przedstawioną informacją o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego poszkodowany korzysta już z takiego auta wynajętego przez powoda. Zadał także szereg pytań związanych z warunkami najmu i zażądał przesłania konkretnej oferty określającej pojazd zastępczy, który może być zaoferowany przez pozwanego. W wiadomości wskazano też, że w przypadku wybrania oferty (...), poszkodowany zwróci wynajęty u powoda pojazd, aby wypożyczalnia współpracująca z (...) mogła podstawić pojazd poszkodowanemu. Poszkodowani nie upoważniali jednak powoda do takich działań.

Dowód : kopia wiadomości e-mail z dnia 14 lutego 2022 roku – k. 26-27, zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 135-136, znacznik czasowy od 00:07:03 do 00:26:10, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 136v, znacznik czasowy od 00:54:13 do 01:00:38

W odpowiedzi na powyższą wiadomość pozwany ubezpieczyciel poinformował o dostępności wnioskowanych informacji w systemie mojePZU. Powód w odpowiedzi wiadomością e-mail z dnia 17 lutego 2022 roku oświadczył pozwanemu, że nie ma możliwości weryfikacji przekazanej przez pozwanego informacji, ponieważ nie przedłożył on umów oraz regulaminów świadczenia usług wynajmu pojazdu zastępczego spersonalizowanych pod klienta. Powód wskazał też, że poszkodowany chciałby zapoznać się z ofertą pozwanego, tak aby dokonać wyboru, która oferta będzie dla niego bardziej korzystna. Powód podał również we wskazanej wiadomości e-mail, że poszkodowany będzie kontynuował najem pojazdu z jego firmy, dopóki nie będzie mógł zapoznać się z Państwa ofertą i podjąć decyzji co do dalszej współpracy. Wiadomości o zbliżonej treści powód powtórzył w dniu 21 lutego 2022 roku, w dniu 2 marca 2022 roku, a także w dniu 7 marca 2022 roku.

Dowód : kopie wiadomości e-mail z dnia 17 lutego 2022 roku, 21 lutego 2022 roku, 2 marca 2022 roku i 7 marca 2022 roku – w aktach szkody na płycie CD – k. 259, pliki w folderze: 2022-02-17_0060_T. maila4, w folderze: 2022-02-21_ (...)_T. maila5, w folderze: 2022-03-02_ (...)_T. maila7 oraz w folderze: 2022-03-07_ (...)_T. maila8

Naprawa uszkodzonego pojazdu A. (...) należącego do poszkodowanych trwała około miesiąca. W dniu 14 lutego 2022 roku warsztat naprawczy wykonał kalkulację naprawy pojazdu. W dniu 21 lutego 2022 roku pozwany przesłał warsztatowi naprawczemu zweryfikowaną kalkulację naprawy. W dniu 23 lutego 2022 roku złożone zostało zamówienie części zamiennych, a dostawa została zrealizowana w dniu 4 marca 2022 roku. Naprawa pojazdu rozpoczęła się 7 marca 2022 roku, a zakończyła się w dniu 10 marca 2022 roku.

Bezsporne, a nadto dowód : kopia decyzji z dnia 21 marca 2022 roku – k. 28, wiadomość e-mail z dnia 21 lutego 2022 roku – k. 66, zweryfikowana kalkulacja naprawy pojazdu – k. 67-70, harmonogram naprawy – k. 168, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 136v, znacznik czasowy od 00:38:07 do 00:54:13, opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej K. U. z dnia 25 kwietnia 2024 roku – k. 206-216

Powód zgłosił szkodę pozwanemu w dniu 10 lutego 2022 roku. Poszkodowani J. S. i K. S. pismami z dnia 14 lutego 2022 roku zostali poinformowani o otrzymaniu zgłoszenia o wypłatę odszkodowania z polisy OC posiadaczy pojazdów za zdarzenie z dnia 9 lutego 2022 roku. Do wiadomości wysłanych do poszkodowanych znalazła się informacja o zasadach wynajmu pojazdu zastępczego. Wskazano w niej informację o możliwości kontaktu telefonicznego (wraz z podanym numerem telefonu) z infolinią w sprawie najmu pojazdu zastępczego. Wspomniane zasady najmu pojazdu zastępczego wskazywały także, że w przypadku samodzielnie zorganizowanego wynajmu, udokumentowane koszty mogą zostać uznane w takiej wysokości, w jakiej (...) SA poniosłoby je, gdyby ten wynajem był organizowany przy pomocy (...) SA. Za najem pojazdu zastępczego klasy D (klasy średniej, czyli tej samej klasy, co pojazd poszkodowanych) akceptowana dobowa stawka wynosiła: 130 złotych netto za okres najmu od 1 do 7 dni oraz 110 zł netto za okres powyżej 7 dni. Informację o akceptowanych stawkach dobowych za najem pojazdu zastępczego otrzymał także powód pismem z dnia 14 lutego 2022 roku.

Bezsporne, a nadto dowód : pismo pozwanego z dnia 14 lutego 2022 r. adresowane do J. S. – k. 50-53v, pismo pozwanego z dnia 14 lutego 2022 r. adresowane do K. S. – k. 54-59, pismo pozwanego z dnia 14 lutego 2022 r. adresowane do M. G. – k. 60-61, druk zgłoszenia szkody - w aktach szkody na płycie CD – k. 259, plik w folderze: 2022-02-11_ (...)_ (...) zgłoszenia szkody

Pozwany współpracuje z 99rent spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. od dnia 25 maja 2018 roku. W przypadku pojazdu klasy D warunki najmu przewidują 130 zł netto za dobę jeśli wynajem trwa nie dłużej niż 7 dni i 110 zł netto jeśli wynajem trwa powyżej 7 dni. Firma ta świadczy całodobowo i na terenie całej Polski usługi wynajmu pojazdu. Stawki za najem pojazdu zastępczego obejmują także dodatkowe usługi bezpośrednio związane z wynajmem pojazdu, w szczególności obsługę klienta poza godzinami pracy, przygotowanie pojazdu do wynajmu, użytkowanie go poza granicami Polski oraz podstawienie i odbiór pojazdu. Firma nie pobiera również kaucji i wypożycza auta zastępcze bez limitu kilometrów.

Dowód: kopia oświadczenia z dnia 17 maja 2019 roku – k. 62

Powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 7 257,00 złotych brutto, w tym 7 011,00 złotych tytułem najmu pojazdu zastępczego, a nadto po 123 złote tytułem podstawienia i odbioru pojazdu.

Dowód : Faktura nr (...) – k. 167

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany decyzją z 11 kwietnia 2022 roku przyznał poszkodowanemu (upoważnionemu do odbioru w jego imieniu odszkodowania warsztatowi naprawczemu) odszkodowanie w wysokości 1 470,59 złotych za naprawę pojazdu w wyniku szkody częściowej.

Dowód: decyzja pozwanego z dnia 11 kwietnia 2022 roku w aktach szkody na płycie CD – k. 259, plik w folderze: 2022-04-11_ (...)_Zawiadomienie o wyplacie uprawniony dla (...) SP.Z O.O. (...)

K. S. podpisał dokument zatytułowany jako upoważnienie do wypłaty odszkodowania, w którym wskazano, że J. S. będąc właścicielem/działając z upoważnienia właściciela samochodu marki A. nr rej. (...) zleca wynajęcie pojazdu zastępczego zakładowi (...).H U M. G. oraz ceduje na rzecz właściciela naprawczego lub osoby przez niego upoważnionej prawo do odszkodowania odpowiadającego kosztom wynajmu pojazdu zastępczego. 8 czerwca 2022 roku poszkodowany K. S. zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem była przysługująca mu względem pozwanego wierzytelność o odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w kwocie 5 387,40 zł. Na umowie przelewu wierzytelności wskazani są jako cedenci obaj poszkodowani, tj. J. S. i K. S., lecz obydwa podpisy pod umową złożył K. S.. Zarówno w przypadku dokumentu upoważnienia do wypłaty odszkodowania, jak i cesji z dnia 8 czerwca 2022 roku K. S. działał za zgodą swojego ojca, J. S..

Dowód : kopia umowy cesji z 8 czerwca 2022 roku – k.161, kopia upoważnienia – k. 162, zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 135-136, znacznik czasowy od 00:07:03 do 00:26:10, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku – k. 136-136v, znacznik czasowy od 00:38:07 do 01:00:38

Decyzją z 21 marca 2022 roku pozwany przyznał odszkodowanie w wysokości 246 złotych tytułem kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego oraz 1 623,60 złotych z tytułu kosztów poniesionych w związku z najmem pojazdu zastępczego – po przyjęciu dobowej stawki najmu w kwocie 110 złotych netto i uznaniu za zasadne 12 dni najmu pojazdu zastępczego.

Dowód : kopia decyzji pozwanego z 21 marca 2022 roku – k. 172

Wiadomością e-mail z dnia 3 czerwca 2022 roku pracownik powoda zwrócił się do pozwanego o dopłatę za wynajem pojazdu zastępczego wskazując, że poszkodowany ma prawo wynająć pojazd zastępczy w dogodnej dla niego miejscu, a w tym wypadku zdecydował o wynajmie pojazdu zastępczego w warsztacie dokonującym naprawy. Wiadomością e-mail z dnia 6 czerwca 2022 roku pozwany odmówił dopłaty odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego stwierdzając, że nie ma do tego podstaw.

Bezsporne, a nadto dowód : kopia wiadomości e-mail z dnia 3 czerwca 2023 roku . – w aktach szkody na płycie CD – k. 259, pliki w folderze: 2022-06-03_ (...)_T. maila13, kopia wiadomości e-mail z dnia 6 czerwca 2023 roku . – w aktach szkody na płycie CD – k. 259, plik w folderze: 2022-06-06_ (...)_S. kontaktu6

Uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego wynosił 30 dni. Był to okres od dnia 10 lutego 2022 r. roku do dnia 11 marca 2022 roku. Rozpoczęcie naprawy uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 9 lutego 2022 roku pojazdu marki A. (...) po otrzymaniu części było w pełni usprawiedliwione z uwagi na charakter uszkodzeń pojazdu i technologię napraw blacharsko-lakierniczych. Tym samym okres naprawy pojazdu należącego do poszkodowanych do dnia 10 marca 2022 roku nie był nadmierny i był usprawiedliwiony okolicznościami związanymi z brakiem części niezbędnych do przeprowadzenia procesu naprawy. Stawka najmu pojazdu zastępczego stosowana przez powoda za najem pojazdu klasy D, czyli tej klasy co pojazd należący do poszkodowanych, w wysokości 190 zł netto za dobę najmu była stawką rynkową.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej K. U. z dnia 25 kwietnia 2024 roku – k. 206-216

Sąd zważył, co następuje:

Opisany wyżej stan faktyczny w przeważającej mierze nie był sporny i znalazł oparcie w przedstawionych przez strony dowodach z dokumentów, które Sąd obdarzył wiarą w całości. Sąd wziął jednak pod uwagę fakt, iż dokumenty, pod którymi miał rzekomo podpisywać się poszkodowany J. S. w rzeczywistości były podpisane jedynie przez K. S.. Sąd za wiarygodny uznał także dokument harmonogramu naprawy. Wprawdzie dokument ten był zakwestionowany przez pozwanego, lecz w połączeniu z dowodami z zeznań świadków, dokumentów znajdujących się w aktach szkody, a także opinii biegłego, zdaniem sądu dokument ten przedstawia prawdziwy przebieg procesu naprawy uszkodzonego pojazdu.

Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania świadków K. S. i J. S., bowiem były one logiczne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym. Zeznania te dotyczyły głównie okoliczności bezspornych, ale pozwoliły także na zweryfikowanie, iż poszkodowany K. S. potrzebował pojazdu zastępczego w okresie likwidacji szkody oraz czym był uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowani wskazali również jaki przebieg miała likwidacja szkody. Oprócz tego świadkowie wskazali, że wyłącznie K. S. składał podpisy pod dokumentami przedłożonymi przez powoda. Jeśli chodzi o zeznania świadka K. S. co do tego, że nie upoważnił on powoda do występowania w jego imieniu oraz imieniu jego ojca przez pozwanym w związku z tą szkodą, zeznania te były sprzeczne z dokumentem pełnomocnictwa z dnia 10 lutego 2022 roku. Sąd nie miał wątpliwości co do tego, że poszkodowany ten dokument podpisał, bowiem podpis pod tym dokumentem nie różni się od podpisów pod innymi dokumentami, których autentyczność świadek potwierdził. Odmienne twierdzenia poszkodowanego sąd uznał za niewiarygodne, lecz w ocenie sądu nie dyskwalifikuje to zeznań świadka i nie powoduje, że nie można przyznać im waloru wiarygodności w pozostałym zakresie. Świadek zeznawał bowiem na okoliczności sprzed blisko dwóch lat (w dacie składania zeznań, czyli 10 stycznia 2024 roku), których miał prawo nie pamiętać, a przede wszystkim okoliczności te mogły być dla niego nieistotne.

Podstawą ustaleń faktycznych była także opinia biegłego z dziedziny techniki samochodowej K. U.. Opinia została sporządzona przez podmiot profesjonalny, była wewnętrznie spójna i w całości odpowiadała na pytania Sądu.

Sąd nie jest związany opinią biegłego i ocenia ją na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Ocenę opinii biegłego odróżniają jednak szczególne kryteria. Stanowią je: zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonej w niej wniosków. Przedmiotem opinii nie jest bowiem przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji jak dowód na podstawie kryteriów prawdy i fałszu. Nie chodzi tu bowiem o kwestię wiarygodności lecz o pozytywne lub negatywne uznanie wartości zawartego w opinii i jej uzasadnieniu rozumowania. Sąd ocenia dowód z opinii biegłego nie tylko przez pryzmat jej wniosków końcowych, ale również w oparciu o dokumentację, na podstawie której została wydana.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał opinię biegłego za przekonującą, ponieważ była one logiczna i spójna oraz udzielała w wystarczającym stopniu odpowiedzi na pytania ujęte w tezie postanowienia dopuszczającego ten dowód. Nie można także pominąć tego, że sporządzone zostały przez osobę posiadającą niepodważalną wiedzę dotyczącą dziedziny objętej zakresem przedmiotowym opinii. Biegły posiadał zatem wystarczającą wiedzę i doświadczenie, by móc w prawidłowy sposób odpowiedzieć na pytania zawarte w tezie dowodowej. Opinia jest konkretna, a zawarte w niej wnioski precyzyjne. Poza tym żadna ze stron nie kwestionowała ustaleń poczynionych w opinii.

Sąd postanowieniem na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku pominął dowód wnioskowany w punkcie 9 pozwu z umów łączących pozwanego ze współpracującymi z nim wypożyczalniami samochodów, ponieważ dowód ten zmierzał do wykazania faktów nieistotnych i nieprzydatnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Pozwany przedstawił bowiem dokument wskazujący na zasady wynajmu pojazdu zastępczego, w tym również dokument pochodzący od współpracującej z pozwanym wypożyczalni pojazdów zastępczych określający warunki najmu pojazdów tej samej klasy, co pojazd poszkodowanych.

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanego kwoty 5 387,40 zł wraz z odsetkami tytułem zapłaty pozostałej kwoty odszkodowania obejmującego zwrot kosztów pojazdu zastępczego. Pozwany kwestionował przy tym okres najmu pojazdu zastępczego, stawkę za dobę najmu pojazdu zastępczego, zdolność sądową i legitymację procesową strony powodowej. Poza sporem była konieczność wynajęcia pojazdu zastępczego przez poszkodowanego.

Zaczynając uzasadnienie prawne od zarzutu najdalej idącego, czyli od braku zdolności sądowej powoda, w ocenie sądu ten zarzut nie był trafny. W pozwie istotnie jako strona powodowa wskazany został „ P.H.U. (...)”, lecz w ocenie sądu taki sposób określenia powoda nie sprawia, że powodem nie jest osoba fizyczna. W orzecznictwie wskazuje się, że dopuszcza się możliwość dokonania sprostowania niedokładności poprzez uściślenie zakresu podmiotowego sprawy, z tym że nie może skutkować ono zmianą podmiotów uczestniczących w postępowaniu. Co istotne, sprostowanie oznaczenia strony nie może być w oderwaniu od zebranego materiału dowodowego i niezgodnego z rzeczywistym stanem sprawy oraz wolą stron (tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 28 marca 2018 roku I ACa 965/17, LEX nr 2571680). W przedmiotowym postępowaniu, choć powód został określony w pozwie jako „ P.H.U. (...)”, możliwe było sprostowanie jego oznaczenia tak, by był on określony prawidłowo jako M. G.. Do pozwu został dołączony szereg załączników wskazujących, że to osoba fizyczna jest powodem, zaś oznaczenie „ P.H.U. (...)” jest jedynie jego firmą, pod którą prowadzi działalność gospodarczą. Tym samym w ocenie sądu nietrafny był zarzut pozwanego jakoby powód nie miał zdolności sądowej, w związku z czym postanowieniem z dnia 12 września 2023 roku sąd odmówił odrzucenia pozwu.

Co do braku legitymacji procesowej czynnej powoda, pozwany wywodził ten wniosek z okoliczności, że umowa najmu nie zawiera określenia strony umowy, a mianowicie wynajmującego, w związku z czym umowa jest nieważna. Nie to jednak słuszna konkluzja. Należy podkreślić, że zgodnie z treścią art. 659 § 1 k.c., przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Art. 660 k.c. stanowi, że umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie. W razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nieoznaczony. Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych innych wymogów formalnych dotyczących formy umowy najmu. Poszkodowani mogli zawrzeć z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego nawet w formie ustnej. Zeznania poszkodowanych K. S. i J. S. potwierdzają zresztą, że pojazd zastępczy był wynajęty od powoda, na pojeździe wynajętym znajdowało się nazwisko powoda, a w umowie wskazano, że wynajęty pojazd jest pojazdem zastępczym samochodu pozostawionego w serwisie P.H.U. M. G.. W obliczu tych wszystkich okoliczności sąd nie ma wątpliwości co do tego, że wynajmującym pojazd zastępczy był powód M. G., a pozostałe informacje zawarte w umowie najmu pojazdu zastępczego wskazują warunki tego najmu. Umowę najmu pojazdu zastępczego podpisał co prawda nie wskazany w tej umowie J. S., tylko K. S. (tak samo zresztą jak umowę cesji wierzytelności i pozostałe dokumenty przedłożone przez powoda), ale nie ulega wątpliwości, że ten ostatni poszkodowany korzystał z wynajętego pojazdu zastępczego i to jemu był potrzebny ten pojazd. Z uwagi na to, że był on współwłaścicielem pojazdu uszkodzonego, przysługiwało mu prawo do odszkodowania. Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają wymogów formalnych dotyczących formy umowy przelewu wierzytelności za wyjątkiem tego, że jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony (art. 511 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności to umowa, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). Zatem przelew wierzytelności z art. 509 k.c. w relacji: dłużnik cedowanej wierzytelności i jej cesjonariusz, powoduje zmianę podmiotu, któremu dłużnik powinien spełnić świadczenie. Dlatego też z chwilą dokonania cesji nabywca wierzytelności uzyskuje status wierzyciela. Przy czym nie można pomijać, że cesjonariusz nabywa w drodze przelewu tylko tyle praw, ile przysługiwało jego poprzednikowi prawnemu - cedentowi. Istotnym jest również, że wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności o zaległe odsetki, jak również, że wierzytelność przechodzi na cesjonariusza w takim stanie, w jakim dotychczas istniała. Zatem zasadniczo cesja nie wpływa na kształt wierzytelności, zmienia się jedynie podmiot uprawniony do żądania świadczenia. Istotnym jest również, że przejście takie może być albo następstwem umowy albo bezpośrednim skutkiem działania ustawy. Ponadto warunkiem skutecznego zawarcia umowy przelewu i rozporządzenia wierzytelnością jest to, aby była ona zindywidualizowana. Dlatego też winien zostać określony stosunek prawny, z którego ona wynika. Ważne jest także wskazanie stron tego stosunku, świadczenia jak również przedmiotu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, LEX nr 38867). Podkreślić należy także, że przedmiotem przelewu co do zasady może być wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać. Konieczne jest jednak wyraźne określenie stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność. Skuteczne jest także zbycie wierzytelności nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją jednak określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego ona wynika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - I Wydział Cywilny z dnia 25 lutego 2021 r., I ACa 252/20, LEX nr 3518065). Umowa przelewu wierzytelności z dnia 8 czerwca 2022 roku jest w ocenie sądu ważna, bowiem poszkodowany K. S. potwierdził własnoręczność podpisu złożonego pod nią. Poszkodowany wskazał, że podpisywał dokumenty za swojego ojca, J. S. za jego zgodą, ale niezależnie od tego, sam K. S. przelał wierzytelność z tytułu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego na powoda. To właśnie K. S. korzystał z pojazdu zastępczego i to właśnie on potrzebował tego pojazdu, wobec czego to jemu należało się odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego. W tej sytuacji, niezależnie od tego na kogo wystawiona została faktura z dnia 14 marca 2022 r. (...) (jako nabywca wskazany został J. S.), poszkodowany K. S. dysponował wobec pozwanego wierzytelnością z tytułu odszkodowania obejmującego uzasadnione koszty za najem pojazdu zastępczego, którą to wierzytelność zbył na rzecz powoda. Poszkodowany był najemcą pojazdu zastępczego, był również cedentem w umowie przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego (określonego w umowie przelewu jako wynagrodzenie za wynajem auta zastępczego). Tym samym w ocenie sądu, powód wstąpił w prawa poprzedniego wierzyciela (poszkodowanego), przysługujące wobec strony pozwanej z tytułu przedmiotowej szkody w pojeździe i należnego, a nie wypłaconego jeszcze odszkodowania za najem pojazdu zastępczego, na podstawie art. 509 § 1 i 2 k.c. Powód mógł zatem skutecznie realizować uprawnienia poprzedniego wierzyciela również w zakresie dochodzenia należności na drodze sądowej.

Podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowiły przepisy art. 805 § 1 k.c. w zw. z art. 822 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 415 k.c. i art. 363 k.c. oraz art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (T.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2500 ze zm., dalej: ustawa).

Stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 ustawy, poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej (OC) może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia (art. 34 ust. 1 ustawy). Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej (art. 36 ust. 1 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i 4 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, które Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, dla ustalenia pojęcia szkody ubezpieczeniowej należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w kodeksie cywilnym, albowiem nie ma różnicy w pojęciu szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeniowego. W obu przypadkach chodzi bowiem o utratę lub zmniejszenie aktywów bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej (por. uchwała z dnia 18 marca 1994 roku w sprawie III CZP 25/94, LEX nr 4054 i z dnia 15 listopada 2001 roku w sprawie III CZP 68/01, LEX nr 49443).

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. Paragraf drugi tego przepisu stanowi, że naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono. Określa zatem zasadę pełnego odszkodowania.

Zgodnie z art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody może bowiem nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy, podczas gdy odszkodowanie ubezpieczeniowe z tytułu OC wypłaca się zawsze w pieniądzu.

W uchwale składu siedmiu sędziów z 17 listopada 2011 roku, w sprawie o sygn. akt III CZP 5/11 (OSNC 2012, Nr 3, poz. 28), Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, nienadających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być – co do zasady – uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu.

Za szkodę podlegającą naprawieniu przez ubezpieczyciela można uznać jednak tylko koszty niezbędne, ekonomicznie uzasadnione i rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego. Świadczenie ubezpieczyciela ma bowiem charakter odszkodowawczy i nie powinno przewyższać wysokości poniesionej szkody. W orzecznictwie podnosi się, iż w każdym przypadku ocenić należy, czy wydatek był niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka transportowego, gdyby mu szkody nie wyrządzono (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23.10.2015 r., I ACa 185/15, LEX nr 2053900).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy oraz odnosząc się do osi sporu w niniejszej sprawie – tj. czasu, na jaki w okolicznościach niniejszej sprawy uzasadniony był najem pojazdu zastępczego i stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego – przywołać należy w tym względzie konkluzje biegłego sądowego K. U., który wywiódł, że celowy i ekonomicznie uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego wynosił 30 dni i pokrywał się z rzeczywistym okresem najmu pojazdu zastępczego. Biegły sądowy uzasadnił przy tym, że zamówienie części zamiennych w procesie naprawy zostało złożone w dniu 23 lutego 2022 roku, a dostawa zrealizowana w dniu 4 marca 2022 roku, czyli w ciągu 7 dni roboczych + przypadający w tym okresie weekend. W przypadku zamówienia części dostępnych w Niemczech czas oczekiwania na części zamienne wynosi do 10 dni roboczych. Brak jest informacji wskazujących na to skąd dostarczone były zamówione części, lecz należy przyjąć, że zostały zamówione z zagranicy, skoro czas oczekiwania na części dostępne w Polsce wynosi jeden dzień roboczy. Rozpoczęcie naprawy uszkodzonego pojazdu było możliwe dopiero po otrzymaniu części z uwagi na charakter uszkodzeń pojazdu i technologię napraw blacharsko-mechanicznych. Sama naprawa pojazdu trwała od 7 marca 2022 roku do 10 marca 2022 roku, a zatem zgodnie z technologicznym czasem naprawy pojazdu. Zdaniem sądu uzasadniony także najem w dniu 11 marca 2022 roku. Poszkodowany zdał pojazd zastępczy następnego dnia po zakończeniu naprawy pojazdu, o godzinie 13:30, co uzasadniają względy organizacyjne. Jeżeli poszkodowany otrzymał informację o zakończeniu naprawy pojazdu w dniu 10 marca 2022 roku w porze, która nie pozwalała mu się stawić jeszcze tego samego dnia i odebrać swój samochód, a także zwrócić pojazd zastępczy, to zwrot tego pojazdu następnego dnia nie może być poczytywany za działanie powodujące zwiększenie szkody. Pozwany nie kwestionował zresztą potrzeby doliczenia wspomnianego dnia organizacyjnego do okresu najmu pojazdu zastępczego, a jego pełnomocnik nie dopytywał o okoliczności dotyczące zdania pojazdu zastępczego tego dnia poszkodowanego K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku. Poza tym w istocie rzeczy poszkodowany nie miał wpływu na tempo pracy warsztatu naprawczego, w którym naprawiany był uszkodzony pojazd. Zabranie pojazdu z warsztatu naprawczego mogłoby jedynie przedłużyć proces naprawy i przyczynić się do zwiększenia szkody poprzez generowanie dodatkowych kosztów wskutek przedłużenia czasu najmu pojazdu zastępczego. Pozwany uznał za uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w dniach 10-22 lutego 2022 roku. Okres ten był jednak oderwany od rzeczywistego okresu naprawy i rzeczywistego okresu, w którym najem pojazdu zastępczego był z perspektywy poszkodowanego K. S. niezbędny. Skoro bowiem okres naprawy pojazdu wydłużył się z przyczyn niezależnych od poszkodowanego, to niezdanie pojazdu zastępczego po upływie wskazanego przez ubezpieczyciela pojazdu zastępczego nie może być poczytywane za zwiększenie szkody. Najem pojazdu zastępczego był zasadny w okresie uzasadnionego czasu trwania naprawy pojazdu, a nie wyłącznie w czasie technologicznego czasu trwania naprawy, który wszak nie uwzględnia kwestii organizacyjnych, niedostępności części naprawczych, zwiększenia zakresu naprawy w wyniku oględzin przeprowadzonych przez warsztat naprawczy itp.

Reasumując wszystkie powyższe okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że uzasadnionym okresem najmu pojazdu zastępczego, za który odpowiada pozwany jest cały okres najmu pojazdu zastępczego, czyli okres 30 dni od dnia 10 lutego 2022 roku do dnia 11 marca 2022 roku.

Jeśli chodzi o stawkę pojazdu zastępczego Sąd miał w polu widzenia treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17, LEX nr 2340475) zgodnie z którą: wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy zmierzył się z problemem usystematyzowania dotychczasowej wykładni i praktyki orzekania w przedmiotowych sprawach. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

Zgodnie z uzasadnieniem uchwały za istotne przy najmie pojazdu zastępczego należy uznać: równorzędność pojazdu zastępczego (pod względem klasy i stanu pojazdu) oraz czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego, obowiązek wpłaty kaucji. Za nieistotne należy uznać zaś: koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela, prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, szczególne zaufanie jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Sąd Najwyższy wskazał nadto, iż w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Tym samym obowiązek ten ciąży na poszkodowanym nawet, gdyby ubezpieczyciel sam nie przejawiał inicjatywy w tym zakresie.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy należy zauważyć, że poszkodowanym K. S. i J. S. udzielono informacji o możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego oferowanego przez współpracującą z ubezpieczycielem wypożyczalnię pojazdów, w segmencie pojazdu uszkodzonego, poprzez przedłożenie pisma z dnia 14 lutego 2022 roku informującego o otrzymaniu zgłoszenia o wypłatę odszkodowania z polisy OC posiadaczy pojazdów za zdarzenie z 9 lutego 2022 roku. Do listu dołączone zostało pismo zatytułowane „zasady wynajmu pojazdu zastępczego”, w którym zawarto informację o możliwości najmu pojazdu zastępczego w klasie pojazdu uszkodzonego po wskazanej stawce. Poszkodowani, jak i powód otrzymali wspomniany dokument biorąc pod uwagę fakt, iż następnie pracownik powoda wysłał na adres poczty elektronicznej pozwanego, także w dniu 14 lutego 2022 roku, zapytanie dotyczące warunków najmu pojazdu zastępczego. W piśmie pozwanego ubezpieczyciela tym zawarto informację o akceptowanych stawkach najmu pojazdu zastępczego oraz numer telefonu do infolinii, pod którym można uzyskać więcej informacji na temat najmu pojazdu zastępczego.

Podkreślić przy tym należy, że Sąd rozpoznający sprawę podziela pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 8 grudnia 2016 roku (sygn. akt XXIII Ga 2060/17), w którym wskazano, że nie jest wymagane, aby ubezpieczyciel złożył poszkodowanemu ofertę najmu w rozumieniu art. 66 k.c., to jest zawierającą wszystkie opisane w tym przepisie warunki. Wystarczające jest bowiem przedstawienie tylko podstawowych zasad najmu przez ubezpieczyciela, a nawet sama propozycja takiego najmu, po której poszkodowany powinien podjąć inicjatywę zmierzającą do ustalenia interesujących go warunków najmu i w oparciu o nie podjąć decyzję, czy korzysta z propozycji ubezpieczyciela, czy poszukuje samochodu zastępczego na rynku będąc jednocześnie świadomym, że będzie zobowiązany do pokrycia kosztów wykraczających ponad te wynikające z propozycji ubezpieczyciela. Informacja przekazana poszkodowanemu nie musi wyczerpywać przesłanek, które pozwalałyby uznać ją za ofertę w rozumieniu art. 66 k.c., wystarczające jest, że stanowią one informacje pozwalające poszkodowanemu powziąć wiedzę co do tego, że istnieje możliwość wypożyczenia pojazdu u ubezpieczyciela, a także co do tego, jaka jest orientacyjna stawka najmu. Na podstawie bowiem tych informacji poszkodowany może uzyskać przekonanie, że w istocie stawka ta jest znacznie niższa od tej, którą ustalono w umowie najmu zawartej z powodem (tak Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 8 grudnia 2017 roku, sygn. akt VIII Ga 422/17).

Biorąc pod uwagę fakt, iż poszkodowani zostali poinformowani o możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego oferowanego przez wypożyczalnie współpracujące z pozwanym, na powodzie w związku spoczywał obowiązek wykazania, że poniesione wyższe koszty najmu pojazdu zastępczego były celowe i ekonomicznie uzasadnione. Powód nie sprostał temu obowiązkowi. Poszkodowani J. S. i K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku zeznali, że nie interesowali się tym po jakiej stawce wynajęła samochód, a nadto, że wynajęty został samochód zastępczy dlatego, że nie musiali za niego płacić. Tym samym uprawnionym jest twierdzenie, że poszkodowani nie interesowali się w żadnym stopniu propozycją zakładu ubezpieczeń dotyczącą wynajęcia pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem albo w innych wypożyczalniach, ale za wskazaną przez ubezpieczyciela kwotę, zaś pojazd zastępczy wynajęto za kwotę wyższą, to takie zachowanie poszkodowanego K. S. ocenić należy jako przyczynienie się do zwiększenia szkody. W ocenie Sądu nic nie stało na przeszkodzie próbie zainteresowania się ofertą pozwanego przez poszkodowanych i ewentualnym ustaleniem zasad najmu. Z treści zeznań K. S. wynika natomiast jednoznacznie, że nie podjął takiej próby, a warunki najmu pojazdu zastępczego w ogóle go nie interesowały, skoro nie musiał płacić za najem pojazdu zastępczego. Nie ma przy tym znaczenia fakt, iż w dacie udzielania poszkodowanej informacji o możliwości najmu pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z pozwanym poszkodowany już korzystał z pojazdu zastępczego wynajętego u powoda. Dodatkowo należy podkreślić, że K. S. zeznał na rozprawie w dniu 10 stycznia 2022 roku, że pracownik powoda, z którym kontaktował się w sprawie najmu pojazdu zastępczego powoływał się na rzekomą współpracę powoda z (...). Możliwe jest zatem, że to właśnie działania powoda doprowadziły do tego, że poszkodowany nie skorzystał z propozycji najmu pojazdu zastępczego złożonej przez pozwanego sądząc, że korzysta z usług firmy współpracującej z pozwanym. Jest to tym bardziej uprawniony wniosek, że poszkodowany zeznał również, że gdyby pozwany zaoferował mu najem pojazdu zastępczego, to wyraziłby na taką ofertę zgodę. Poszkodowany nie miał zatem szczególnych preferencji co do tego od kogo chciałby nająć pojazd zastępczy, a warunki najmu zaoferowane mu przez powoda nie były tego rodzaju, by uzasadniało to korzystanie z pojazdu zastępczego powoda pomimo złożenia propozycji najmu pojazdu zastępczego przez pozwanego.

W ocenie Sądu strona powodowa nie wykazała słuszności najmu pojazdu zastępczego po wyższej stawce niż oferowana przez pozwanego, a więc koszty najmu powinny być limitowane do stawki zaproponowanej poszkodowanej przez pozwanego. Pozwany zaproponował natomiast najem pojazdu zastępczego za stawkę w wysokości 110 zł netto za dobę najmu pojazdu zastępczego jeżeli okres najmu przekracza 7 dni. W przedmiotowej sprawie okres najmu pojazdu zastępczego przekroczył 7 dni, wobec czego uprawnione było zweryfikowanie stawki dobowej za najem pojazdu zastępczego do kwoty 110 zł netto, czyli 135,30 zł brutto za dobę najmu pojazdu zastępczego.

Warto w tym miejscu odnieść się do działań powoda polegających na rzekomym zainteresowaniu propozycją najmu pojazdu zastępczego złożoną przez pozwanego. Po pierwsze, jak słusznie wskazał w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany, powód nie skorzystał ze wskazanego w celach kontaktowych w sprawie najmu pojazdu zastępczego numeru telefonu infolinii, choć w informacji o zasadach dotyczących najmu pojazdu zastępczego wskazano właśnie tę drogę kontaktu w sprawie najmu pojazdu zastępczego. Po drugie, wysyłając na ogólny adres e-mail pozwanego żądanie dotyczące przesłania wszystkich dokumentów jakie poszkodowany będzie musiał podpisać wraz z pozostałymi informacjami żądanymi w wiadomości z dnia 14 lutego 2022 powód musiał wiedzieć, że żądanie nie zostanie spełnione i oczekiwane dokumenty nie zostaną dostarczone i to mimo ponawiania tego rodzaju żądań w kolejnych wiadomościach e-mail. Po trzecie, jak zeznał K. S., ani on ani J. S. nie upoważniali powoda do zwracania się do (...) o informacje dotyczące szczegółów umowy najmu pojazdu zastępczego oferowanego przez pozwanego. Jest to zresztą logiczne, bowiem poszkodowani, skoro byli zapewnieni o tym, że nie będą musieli nic zapłacić tytułem najmu pojazdu zastępczego u powoda, to nie byli zainteresowani wynajęciem innego pojazdu zastępczego od pozwanego. W wiadomościach kierowanych na adres poczty elektronicznej pozwanego powód wskazywał, że poszkodowany jest zainteresowany jego propozycją, ale zeznania świadka K. S. temu przeczą. Oczywistym jest też dla sądu, że powód nie był zainteresowany rozwiązaniem umowy najmu zawartej z poszkodowanym i zawarciem przez niego umowy najmu z przedsiębiorcą współpracującym z ubezpieczycielem, bowiem oznaczałoby to dla niego utratę zarobku. Wszystkie powyższe okoliczności wskazują, że czynności powoda mające na celu ustalenie warunków najmu oferowanego przez pozwanego miały charakter pozorowany, nierzeczywisty i zmierzający wyłącznie do tego, by usprawiedliwić najem pojazdu zastępczego u powoda za oferowane przez niego stawki.

Nie ma przy tym znaczenia czy stawka najmu pojazdu zastępczego stosowana przez powoda jest rynkowa czy też nie. Istotne znaczenie ma to, że pozwany złożył skutecznie propozycję najmu pojazdu zastępczego za niższą stawkę. Niecelowe jest także porównywanie oferty powoda do hipotetycznej propozycji pozwanego. Poszkodowany nie wykazał jakiegokolwiek zainteresowania propozycją pozwanego ani nie wskazywał na szczególne przesłanki, dla których z propozycji tej nie skorzystał.

Reasumując, sąd doszedł do przekonania, że ubezpieczyciel po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, powinien zwrócić poszkodowanemu koszty wynajmu pojazdu zastępczego za okres 30 dni, czyli za cały okres najmu pojazdu zastępczego, lecz po stawce podanej przez ubezpieczyciela w zasadach wynajmu pojazdu zastępczego przedstawionych poszkodowanym i powodowi. Stawka ta wynosiła 110 zł netto, czyli 135,30 zł brutto. Biorąc powyższe pod uwagę odszkodowanie należne poszkodowanemu (nabywcy wierzytelności) z tytułu najmu pojazdu zastępczego u powoda wynosiło 4 305 zł. Na sumę tę składa się 4 059 zł za najem pojazdu zastępczego przez okres 30 dni po stawce 135,30 zł oraz zaakceptowane przez pozwanego koszty podstawienia i odbioru pojazdu w łącznej sumie 246 zł (2 x 123 zł). Jako, że pozwany wypłacił bezsporną część odszkodowania w wysokości 1 869,60 zł do zapłaty pozostała kwota 2 435,40 zł, którą sąd zasądził w punkcie I wyroku. O odsetkach orzeczono po myśli art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy. Przepis art. 481 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei art. 14 ust. 1 ustawy wskazuje, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Szkoda została zgłoszona w dniu 10 lutego 2022 roku. Odsetki zostały zasądzone zgodnie z żądaniem od dnia 22 marca 2022 roku, czyli po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody. W tej dacie, już po zakończeniu najmu pojazdu zastępczego, pozwany dysponował już wszystkimi informacjami niezbędnymi do wypłaty odszkodowania z tytułu uzasadnionych kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie prawidłowej. Data początkowa naliczania odsetek nie była zresztą kwestionowana. Sąd orzekł o zasądzeniu odsetek ustawowych za opóźnienie. W pozwie wskazano, że powód domaga się zasądzenia odsetek ustawowych, natomiast w ocenie sądu nie ma wątpliwości co do tego, że powód żądał odsetek ustawowych za opóźnienie – w końcowej części uzasadnienia pozwu (strona 9 i 10 pozwu k. 156 i 157) wskazano bowiem, że powód domaga się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia 22 marca 2022 roku do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie sąd oddalił powództwo jako bezzasadne orzekając o tym w punkcie II wyroku.

O kosztach procesu orzeczono, na podstawie art. 100 k.p.c., stosunkowo rozdzielając je zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Powód wygrał sprawę
w 45,21 %. Na koszty procesu poniesione przez powoda (2 412,19 zł) składały się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 400 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1800 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz wydatek na koszty opinii biegłego w kwocie 195,19 zł. Refundacji przez pozwanego podlegało 45,21 % tej kwoty tj. 1090,56 zł. Pozwany wygrał sprawę w 54,79 %. Koszty procesu poniesione przez pozwanego wyniosły 3 388,31 zł i składają się na nie: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł, 1000 zł tytułem wydatku na koszty opinii biegłego, 81,31 zł tytułem wydatków na koszty osobistego stawiennictwa świadka K. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku oraz 506 zł tytułem wydatków na koszty osobistego stawiennictwa świadka J. S. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2024 roku. Pozwanemu należał się zwrot 54,79 % tej kwoty tj. 1 856,46 zł. Dokonując potrącenia powyższych kwot, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego 765,90 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (zgodnie z treścią art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).