Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2025 r.

Sąd Rejonowy w T. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy P. K.
Protokolant:	starszy sekretarz sądowyK. K.

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2025 r. w T.

na rozprawie

sprawy z powództwa W..pl spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko K. P.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda W..pl spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego K. P. kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 kwietnia 2024 roku powód W..pl spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego K. P. kwoty 5.583,31 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie od dnia 4 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że zawarł z pozwanym umowę ramową pożyczki nr (...). Powód wskazał, że na mocy postanowień zawartej umowy ramowej oraz złożonego przez pozwanego wniosku o pożyczkę powód udzielił pozwanemu pożyczki. Powód podniósł, że część pożyczki w kwocie 1.705,45 zł została zaliczona na spłatę dotychczasowego zobowiązania u powoda, a pozostała część w kwocie 4.290,00 zł została w dniu 22 grudnia 2021 roku wpłacona na rachunek bankowy pozwanego. Powód podkreślił, że pozwany nie wywiązał się w terminie z zobowiązania umownego w efekcie czego powód dokonał wypowiedzenia umowy za zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia. Powód podniósł, że na dochodzoną kwotę 5 583,31 zł składa się 967,70 zł tytułem niespłaconej do dnia złożenia pozwu kwoty kapitału, 3 490,55 zł tytułem niespłaconej do dnia złożenia pozwu kwoty opłat i prowizji, 514,82 zł tytułem niespłaconej do dnia złożenia pozwu kwoty należnych odsetek karnych i 610,24 zł tytułem niespłaconej do dnia złożenia pozwu kwoty należnych odsetek umownych (k. 2-4v).

Powód wniósł pozew do Sądu Okręgowego w T.. Sąd Okręgowy w T. postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2024 roku sygn. akt I Nc 89/24 stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w T. (k. 34). Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 6 maja 2024 roku.

Zarządzeniem z dnia 23 sierpnia 2024 roku przewodniczący zwrócił pozew na podstawie art. 130 ^1a § 1 k.p.c. (k. 51). Na skutek zażalenia powoda z dnia 27 września 2024 roku (k. 62-63) Sąd Okręgowy w T. postanowieniem z dnia 30 października 2024 roku sygn. akt VIII Cz 483/24 (k. 78-79v) uchylił zaskarżone zarządzenie w przedmiocie zwrotu pozwu.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz zwrotu postów procesu. Zdaniem strony pozwanej nie doszło do zawarcia umowy pożyczki. Pozwany podniósł, że przedłożona przez powoda umowa stanowi niepodpisany wydruk. Pozwany podniósł też, że powód przedłożył jedynie ramową umowę pożyczki, która określa warunki udzielania pożyczek, a nie samą umowę pożyczki. Zdaniem pozwanego umowa sformułowana została w sposób niejednoznaczny i niezrozumiały. Pozwany zakwestionował też prawdziwość przedłożonych przez powódkę dokumentów twierdząc, że nigdy nie otrzymał dokumentów o wskazanej treści. Zdaniem pozwanego nie przedstawiono mu także informacji i danych, o których mowa w art. 7 i art. 13 ustawy o kredycie konsumenckim, ani reprezentatywny przykład, o którym mowa w art. 8 tej ustawy. Pozwany wskazał, że nie udzielono mu żadnych wyjaśnień zgodnie z art. 11 ustawy o kredycie konsumenckim, ani nie przedstawiono mu projektu umowy, ani formularza informacyjnego. Pozwany zakwestionował, by udzielił powódce pełnomocnictwa do zawarcia w jego imieniu umowy. Ponadto wskazał, iż umowa jest nieważna z uwagi na występujące w niej klauzule abuzywne. Z ostrożności procesowej podniósł, że nie doszło do wypowiedzenia umowy pożyczki. Pozwany wskazał, że nie doręczono mu wypowiedzenia umowy i wezwania do zapłaty, a ponadto na moment wypowiedzenia brak było zadłużenia w wysokości uzasadniającej złożenie wypowiedzenia, a to z uwagi na nieważność postanowień umowy ustalających jej koszty. Pozwany podniósł, że kwestionuje zasadność powództwa, a także wysokość dochodzonego roszczenia, wyliczenie przez powódkę kwot zadłużenia i wypłatę pożyczki (k. 93-94v).

Zarządzeniem z dnia 2 kwietnia 2025 roku (k. 103) przewodniczący zarządził zwrot pisma przygotowawczego powoda z dnia 24 marca 2025 roku jako złożonego bez zarządzenia.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2025 roku (k. 108) powód wniósł o wydanie zarządzenia w przedmiocie wymiany przez strony pism przygotowawczych w celu umożliwienia powodowi ustosunkowania się do odpowiedzi pozwanego na pozew, w szczególności podniesionych przez pozwanego twierdzeń i zarzutów.

Zarządzeniem z dnia 25 kwietnia 2025 roku przewodniczący odmówił zarządzenia wymiany przez strony pism przygotowawczych. W zasadniczych powodach rozstrzygnięcia wskazano, że w ocenie przewodniczącego sprawa nie wymagała zarządzenia wymiany kolejnych pism przygotowawczych poza złożonymi dotychczas, wobec czego przewodniczący nie zezwolił na dalszą ich wymianę. Jeżeli powód pragnął zająć stanowisko w sprawie i ustosunkować się do odpowiedzi na pozew złożonej przez pozwanego, mógł uczynić to w czasie wyznaczonej na dzień 22 maja 2025 roku rozprawy. Poza tym postępowanie prowadzone jest w trybie postępowania z udziałem konsumentów, w związku z czym powód jako przedsiębiorca był obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a twierdzenia i dowody powołane na dalszym etapie postępowania podlegają pominięciu (k. 110).

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 19 sierpnia 2021 roku K. P. zawarł z W..pl spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. ramową umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z treścią § 1 umowy ramowej, na warunkach określonych w umowie W. umożliwia Klientowi uzyskanie pożyczek gotówkowych (§ 1 pkt 1 umowy ramowej). W. udziela pożyczek spłacanych jednorazowo bądź w miesięcznych ratach (§ 1 pkt 2). Zawarcie umowy oraz składanie wniosków o pożyczki odbywa za pośrednictwem konta, które Klient zakłada na stronie internetowej www.wonga.pl, bądź też w inny udostępniony sposób (§ 1 pkt 3). Umowa zawierana jest na czas nieokreślony z dniem udzielenia Klientowi pierwszej pożyczki (§ 1 pkt 4). Zgodnie z § 2 pkt 1 umowy ramowej, niezwłocznie po zaakceptowaniu warunków pożyczki i uzyskaniu pozytywnej decyzji kredytowej Klient otrzymuje na trwałym nośniku potwierdzenie wypłaty pożyczki stanowiące integralną część umowy, które zawiera szczegółowe informacje o pożyczce w tym harmonogram spłaty pożyczki. Zgodnie z § 3 pkt 1 umowy ramowej, pożyczki udzielanie w ramach umowy obejmują całkowitą kwotę pożyczki (tj. kwotę pożyczki bez kredytowanych kosztów) oraz kwotę, która jest przeznaczona na spłatę prowizji związanej z udzieleniem pożyczki, jeżeli prowizja jest kredytowana. Całkowitą kwotę pożyczki W. przelewa na rachunek bankowy, wskazany przez klienta lub wypłaca w inny sposób uzgodniony z klientem (§ 3 pkt 2 umowy ramowej). Zgodnie z § 3 pkt 3 umowy ramowej, kwota pożyczki, termin jej spłaty, wysokość oraz termin płatności poszczególnych rat wskazywany jest w potwierdzeniu wypłaty. Pożyczki udzielane na podstawie umowy ramowej oprocentowane były według zmiennej stopy procentowej w wysokości nieprzekraczającej dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktu procentowego (odsetki kapitałowe). Stopa odsetek kapitałowych obowiązująca w dniu udzielenia pożyczki podawana jest w potwierdzeniu wypłaty (§ 3 pkt 7 umowy ramowej). W § 5 pkt 1 umowy przewidziano, że W. może udostępnić Klientowi możliwość podwyższenia pożyczki przez udzielenie kolejnej pożyczki przed spłatą całości dotychczasowego zobowiązania. Część kwoty przyznanej Klientowi z tytułu podwyższenia przeznaczana jest na spłatę dotychczasowej pożyczki. Pozostała część wypłacana jest na wskazany przez Klienta rachunek bankowy (§ 5 pkt 3). Złożenie wniosku o podwyższenie odbywać się miało za pośrednictwem interaktywnego formularza dostępnego po zalogowaniu do konta klienta na stronie internetowej www.wonga.pl lub w inny udostępniony przez W. sposób (§ 5 pkt 2). Od zadłużenia przeterminowanego powód miał prawo naliczać odsetki karne według zmiennej stopy procentowej (odsetki karne) w wysokości równej dwukrotności sumy aktualnej stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych w stosunku rocznym (§ 8 pkt 2 mowy ramowej). Umowa została zawarta w imieniu pozwanego przez powoda na podstawie pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo przewidywało upoważnienie do zawarcia umowy ramowej poprzez opatrzenie jej bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu art. 78 § 2 k.c. Pełnomocnictwo miało wygasnąć w chwilą zawarcia przez pełnomocnika umowy ramowej z W..

dowód: wydruk Ramowej Umowy Pożyczki numer (...) z dnia 19 sierpnia 2021 roku wraz z załącznikami nr 1-3 – k. 13-18v,

wydruk pełnomocnictwa do podpisania ramowej umowy pożyczki – k. 20.

Powód wygenerował potwierdzenie wypłaty pożyczki, według którego kwota pożyczki wynosi 2 864,40 zł, z czego kwota kapitału wypłacana klientowi na konto wynosi 2.000 zł, natomiast kwota 864,40 zł przeznaczona jest na zapłatę prowizji. Dniem wypłaty pożyczki miał być 19 sierpnia 2021 roku, a spłata miała nastąpić w 24 ratach. Łączna kwota odsetek miała wynosić 220,49 zł. Całkowity koszt pożyczki miał wynieść 1 084,89 zł. Całkowita kwota do zapłaty to 3 084,89 zł. Spłata miała nastąpić w 24 miesięcznych ratach, z czego pierwsze 23 raty wynosić miały po 128,50 zł każda, natomiast ostatnia, 24 rata wynosić miała 129,39 zł. Numer rachunku bankowego klienta, na który zostać miała wypłacona pożyczka to numer (...).

dowód: wydruk potwierdzenia wypłaty pożyczki – k. 19-19v

W dniu 22 grudnia 2021 roku na rachunek bankowy pozwanego o numerze (...) przelana została kwota 4.290,00 zł. Kwota ta odpowiada sumie, która miała zostać wypłacona na rachunek bankowy pozwanego w związku z pożyczką w kwocie 9 486,00 zł, której powód miał udzielić pozwanemu. Na mocy umowy pożyczki pozwany miał zobowiązać się do zwrotu pożyczkodawcy kwoty 10 557,46 zł. Na tę kwotę składało się: 5 995,45 zł - całkowitej kwoty pożyczki oraz 3 490,55 zł – prowizji za udzielenie pożyczki. Całkowita kwota do zapłaty miała wynosić 10 557,46 zł. Spłata miała nastąpić w 24 miesięcznych ratach, z czego pierwsze 23 raty wynosić miały po 439,92 zł każda, natomiast ostatnia, 24 rata wynosić miała 439,30 zł. Kwoty te wynikały z formularza informacyjnego dotyczącego pożyczki konsumenckiej, którego wydruk został wygenerowany przez powoda.

dowód: wydruk formularza informacyjnego – k. 21-25v

wydruk potwierdzenia transakcji – k. 26

Pismem z dnia 30 czerwca 2023 roku, W..pl spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wypowiedziała K. P. ramową umowę pożyczki z dnia 19 sierpnia 2021 roku z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia oraz wezwała do zapłaty kwoty 5 097,41 zł w terminie do dnia 4 sierpnia 2023 roku.

dowód: wydruk wypowiedzenia umowy wraz z potwierdzeniem nadania – k. 27-28

Pismem z dnia 19 października 2023 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5 371,70 zł w terminie do dnia 2 listopada 2023 roku.

dowód: wydruk wezwania do zapłaty – k. 29

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy w postaci: umowy ramowej pożyczki, formularza informacyjnego dotyczącego pożyczki konsumenckiej, potwierdzenia wypłaty pożyczki, pełnomocnictwa do podpisania ramowej umowy pożyczki, potwierdzenia wykonania operacji bankowej, wypowiedzenia umowy i wezwania do zapłaty. Sąd uznał na ich podstawie, że strony faktycznie łączyła ramowa umowa pożyczki, która następnie została wypowiedziana przez powoda. Wbrew twierdzeniom pozwanego powód wykazał fakt wypowiedzenia umowy ramowej pożyczki przedkładając dokument wypowiedzenia z dnia 30 czerwca 2023 roku oraz potwierdzenie jego nadania na adres pozwanego wskazany w pozwie. W ocenie sądu jest to wystarczający dowód, by wykazać fakt złożenia przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, w związku z czym w tej sytuacji, to na pozwanym spoczął ciężar wykazania, że oświadczenia o wypowiedzeniu nie otrzymał (art. 6 k.c.). Pozwany temu ciężarowi dowodu nie sprostał. To samo dotyczy pełnomocnictwa do zawarcia umowy ramowej pożyczki oraz samego zawarcia tej umowy. Pozwany zaprzeczał wprawdzie zawarciu umowy i udzieleniu pełnomocnictwa, lecz nie przedstawił żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Powód przedłożył istotnie jedynie wydruk tych dokumentów. Niemniej jednak wydruki te także korzystają z mocy dowodowej jako dokumenty (art. 243 ¹ k.p.c.). Ponadto, zarówno na pełnomocnictwie, jak i umowie ramowej wskazano imię, nazwisko i numer dowodu osobistego powoda. W umowie ramowej dodatkowo podane zostały dane takie jak PESEL i adres zamieszkania pozwanego. Choć pozwany zaprzeczył zawarciu umowy ramowej, nie wyjaśnił skąd powód miałby pozyskać jego dane osobowe, adres zamieszkania i numer rachunku bankowego. Pozwany wskazywał, że nie udzielił pełnomocnictwa w formie pisemnej, nie udzielił go również za pomocą elektronicznych środków porozumiewania się na odległość. Treść wydruku pełnomocnictwa wskazuje jednak, że zostało udzielone poprzez oświadczenie złożone za pośrednictwem strony internetowej www.wonga.com przy wykorzystaniu zawartego tam formularza. Forma pełnomocnictwa wskazuje, że rzeczywiście tak było – wydruk wygląda jak formularz wygenerowany w wyniku realizacji określonych czynności i wprowadzeniu danych osobowych do odpowiedniej aplikacji internetowej. W ocenie sądu fakt wygenerowania umowy ramowej oraz pełnomocnictwa w połączeniu z okolicznością, że powód dysponował także numerem rachunku bankowego pozwanego pozwala dojść do wniosku, że w istocie pozwany zawarł z powodem umowę ramową pożyczki i udzielił pełnomocnictwa do zawarcia tej umowy ramowej (art. 231 k.p.c.). Fakty wynikające z tych dokumentów logicznie ze sobą korelują – zawarcie umowy pożyczki za pośrednictwem platformy internetowej poprzedziło udzielenie pełnomocnictwa przez pozwanego powodowi, a podanie przez pozwanego numeru rachunku bankowego było oczywistą konsekwencją zamiaru zawarcia umowy ramowej pożyczki – przy udzielaniu pożyczek na odległość preferowaną formą ich udzielania jest przelew na rachunek bankowy. Sąd uznał także, że na rachunek bankowy pozwanego została przez powoda przelana kwota 4 290,00 zł – wskazuje na to wydruk potwierdzenia transakcji z dnia 22 grudnia 2021 roku, a ponadto pozwany również potwierdził pośrednio tę okoliczność w odpowiedzi na pozew. Sąd w pozostałym zakresie uznał, że dokumenty wygenerowane przez powoda z jego systemów teleinformatycznych faktycznie zostały przez niego wygenerowane, lecz ich wzajemne zależności nie tworzą spójnego obrazu rzeczywistości.

W przedmiotowej sprawie lakoniczne twierdzenia powoda o faktach sformułowane w pozwie budziły uzasadnione wątpliwości sądu w świetle dokumentów załączonych do pozwu. Dowody przedstawione przez powoda nie wykazały w sposób dostateczny, by dochodzona pozwem wierzytelność w ogóle istniała.

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1497, dalej: u.k.k.) w art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 stanowi, iż przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (…). Umowa zawarta przez powoda z pozwanym podlegała zatem reżimowi ustawy o kredycie konsumenckim.

Jeżeli w materiale sprawy znajduje się dokument umowy konsumenckiej, to sąd krajowy ma obowiązek dokonać kontroli abuzywności z urzędu, natomiast gdy sąd nie ma do dyspozycji umowy konsumenckiej zawartej w konkretnej sprawie, to ma on obowiązek dokonania we własnym zakresie ustaleń co do faktów sprawy (wyrok (...) z dnia 7 listopada 2019 r. w sprawie C-419/18, (...) S.A. w B. przeciwko B. W. i in., LEX Nr 2735813, wyrok (...) z 13 września 2018 r., C-176/17, (...) S.A. w B. przeciwko M. W., (...) 2018, nr 9, poz. I-711). Sąd może zażądać przedstawienia przez strony dokumentów koniecznych do ustalenia treści umowy konsumenckiej celem zbadania z urzędu stosunku podstawowego w kontekście przepisów ustawy o kredycie konsumenckim oraz przepisów kodeksu cywilnego, przede wszystkim art. 58 k.c., a także art. 385 ¹ k.c., tj. w kontekście poprawności jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez stronę, która się gotowymi formularzami umów posługuje.

W myśl art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Działanie w celu obejścia prawa polega na tym, że strony podejmują czynność prawną, która, choć formalnie nie narusza żadnego ustawowego zakazu, w istocie zmierza do osiągnięcia celu niedozwolonego przez ustawę. Zawierając pozór legalności, pozostaje w sprzeczności z intencją ustawy. Warunkiem uznania, że czynność prawna zmierza do obejścia prawa jest świadomość wszystkich stron czynności takiego stanu rzeczy i świadome (nie przypadkowe) dokonanie czynności w celu obejścia prawa ( A. Janas [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-125), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 58, s. 495).

Udzielanie pożyczek refinansujących nie jest zakazane przez obecnie obowiązujące przepisy prawa. Taką możliwość przewidywała ramowa umowa pożyczki numer (...), która w § 5 przewidywała zasady udzielania pożyczek refinansujących. W umowie nazwano ten proces „podwyższeniem”, lecz w istocie rzeczy jest to mechanizm refinansowania (por. § 5 pkt 3 ramowej umowy pożyczki). W ocenie Sądu, uwzględniając okoliczności niniejszej sprawy, umowa pożyczki refinansującej z 22 grudnia 2021 roku, nawet zakładając jej skuteczne zawarcie, przewidująca podwyższenie pożyczki przez udzielenie kolejnej pożyczki została zawarta w celu obejścia przepisów o postanowieniach niedozwolonych (art. 385 ¹ k.c. i następne), wobec czego należało ją uznać za nieważną (art. 58 § 1 k.c.).

W formularzu informacyjnym dotyczącym pożyczki konsumenckiej wskazano, że całkowita kwota pożyczki wynosi 5.995,45 zł. Z kolei prowizja wynosiła 3.490,55 zł, natomiast łączna kwota odsetek – 1.071,46 zł. Całkowity koszt pożyczki wynosił więc 4.562,01 zł, zaś całkowita kwota do zapłaty – 10.557,46 zł. W umowie ramowej pożyczki dość lakonicznie opisano proces udzielania pożyczek. Wskazano w niej, że zawarcie umowy ramowej oraz składanie wniosków o pożyczki odbywa za pośrednictwem konta, które Klient zakłada na stronie internetowej www.wonga.pl bądź też w inny udostępniony sposób (§ 1 pkt 3 umowy ramowej). Do pozwu nie został dołączony żaden wniosek o pożyczkę, natomiast w uzasadnieniu pozwu brak jest jakichkolwiek twierdzeń dotyczących sposobu złożenia wniosku o pożyczkę oraz jego treści. Pozwany zaprzeczył, by złożył oświadczenie woli zmierzające zarówno do zawarcia umowy pożyczki jak i do udzielenia powodowi pełnomocnictwa do zawarcia w jego imieniu umowy pożyczki. Dodatkowo pożyczka, na podstawie której powód dochodził swoich roszczeń była pożyczką refinansującą, czyli służącą spłacie poprzedniego zobowiązania. Zgodnie z § 5 pkt 2 ramowej umowy pożyczki złożenie wniosku o podwyższenie odbywa się za pośrednictwem interaktywnego formularza dostępnego po zalogowaniu się na stronie internetowej www.wonga.pl lub w inny udostępniony przez W. sposób. Brak jest zarówno w treści pozwu jak i wśród dokumentów stanowiących załączniki do pozwu wzmianki o wniosku o udzielenie pożyczki refinansującej – nie wiadomo o co wnosił pozwany, w jakiej formie o to wnosił, ani czy w ogóle taki wniosek sformułował. Powód nie wykazał, że pozwany złożył wniosek o udzielenie mu pożyczki refinansującej, a to na nim spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie na podstawie art. 6 k.c. Dodatkowo, mimo, że była to pożyczka refinansująca nie zostało w niej określone zobowiązanie, które ma być spłacone. W formularzu informacyjnym dotyczącym pożyczki konsumenckiej wskazano, że kwota 1.705,45 zł będzie zaliczona na spłatę dotychczasowego zobowiązania w W.. Nie wiadomo jakie było to jednak zobowiązanie, z jakiego tytułu, kiedy powstało, w jakim zakresie zostało wykonane i jakie były warunki stosunku zobowiązaniowego, z którego wynikało. Do pozwu dołączono dokument nazwany „potwierdzenie wypłaty pożyczki” (k. 19), która opiewa na zupełnie inne kwoty aniżeli te, które wskazano w pozwie oraz w formularzu informacyjnym dotyczącym pożyczki konsumenckiej. Inna była wysokość prowizji, inne były terminy spłat, inna byłą wysokość odsetek oraz kwot całkowitych pożyczki. Co więcej, w potwierdzeniu wskazano jako dzień wypłaty pożyczki (kapitału w kwocie 2 000,00 zł) 19 sierpnia 2021 roku. Tymczasem wypłata na rachunek bankowy pozwanego o numerze (...) kwoty 4 290,00 zł nastąpiła według potwierdzenia wykonania operacji załączonej do pozwu (k. 26) w dniu 22 grudnia 2021 roku. Poza tym rzeczony formularz, z którego wynika rzekome zobowiązanie z tytułu pożyczki refinansującej nie opiera się na żadnym z wymienionych w umowie ramowej załączników. W umowie ramowej wymieniono 4 załączniki stanowiące wzory dokumentów stosowanych w stosunkach powoda z pozwanym – wzór potwierdzenia wypłaty pożyczki spłacanej jednorazowo, wzór potwierdzenia wypłaty pożyczki spłacanej w miesięcznych ratach, wzór oświadczenia o odstąpieniu oraz potwierdzenie wypłaty pożyczki. Formularz informacyjny dotyczący pożyczki konsumenckiej nie stanowi dokumentu potwierdzającego szczegółowe informacje o pożyczce w rozumieniu § 2 umowy ramowej pożyczki. Żadna część ramowej umowy pożyczki nie wspomina o formularzu jako podstawie, z której wynikają szczegółowe postanowienia pożyczki – te wynikać powinny wyłącznie z potwierdzenia wypłaty. Zarówno uzasadnienie pozwu, jak i konstrukcja wniosków dowodowych zgłoszonych w pozwie sugerują, że potwierdzenie wypłaty pożyczki dołączone do pozwu wiąże się z pożyczką udzieloną pozwanemu w grudniu 2021 roku. W potwierdzeniu wypłaty pożyczki wskazano jednak jako datę wypłaty pożyczki dzień 19 sierpnia 2021 roku. Z drugiej strony wypłata pożyczki nastąpiła w dniu 22 grudnia 2021 roku. W dodatku formularz informacyjny, jak już wcześniej wskazano, informuje, że część pożyczki w kwocie 1 705,45 zł będzie zaliczona na spłatę dotychczasowego zobowiązania w W., ale ani pozew, ani formularz nie wspomina o tym jakie zobowiązanie ma podlegać spłacie. Niejasne są relacje pomiędzy różnymi zobowiązaniami, które miał zaciągnąć u powoda pozwany.

Oprócz tego należy zaznaczyć, że pozwany zaprzeczył zarówno złożeniu oświadczenia woli zaciągnięcia pożyczki. W związku z tym to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia (art. 6 k.c.), że pozwany faktycznie złożył wniosek o pożyczkę. Powód tego faktu nie wykazał. Powód nie wykazał również, jak to wskazuje w odpowiedzi na pozew pozwany, że dopełnił obowiązków nałożonych na niego w art. 11-14 u.k.k.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Aby uznać klauzulę umowną za niedozwoloną muszą zostać spełnione wszystkie przesłanki łącznie. Bez wątpienia pozwany w stosunku prawnym wynikającym z umowy z powodem jest konsumentem (art. 22 ¹ k.c.).

Należy zwrócić uwagę, że jeśli przyjąć za powodem, że w dniu 22 grudnia 2021 roku pozwanemu została udzielona pożyczka w kwocie 9.486,00 zł, to ta pożyczka refinansująca (rozpatrywana osobno) generuje koszty bliskie maksymalnym przewidzianych w ustawie o kredycie konsumenckim. Art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (w brzmieniu sprzed 18 grudnia 2022 roku) określał maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego (przepis wszedł w życie 11 marca 2016 roku, a zatem obowiązywał w dacie zawarcia umowy pożyczki). Maksymalna wysokość kosztów pozaodsetkowych zgodnie z tym przepisem nie mogła wynieść więcej niż suma 2 składników:

- ¼ kwoty przekazywanej pożyczkobiorcy (kredytobiorcy) oraz

- 0,3 kwoty przekazywanej pożyczkobiorcy pomnożonej przez 365 a podzielonej przez ilość dni na jaką zawarto umowę.

Przyjmując, że kwota przekazana pożyczkobiorcy to z ekonomicznego punktu widzenia 4 290 zł (czyli 5 995,45 zł pomniejszone o 1 705,45 zł tytułem pokrycia poprzedniego zobowiązania z tytułu wypłaty i prowizji), a zdaniem Sądu tak właśnie należy przyjmować, to maksymalny pozaodsetkowy koszt zgodnie z art. 36a ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim nie powinien wynieść więcej niż 3 646,50 zł. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę brak jakichkolwiek wskazań co do charakteru zobowiązania, które podlegało spłacie poprzez pożyczkę refinansującą powoduje, że wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu można odnosić wyłącznie do kwoty, która została faktycznie pozwanemu udostępniona w dniu 22 grudnia 2021 roku – brak bowiem informacji na temat tego, że pozwany otrzymał od powoda jakąkolwiek kwotę wcześniej.

To na powodzie spoczywał obowiązek wykazania twierdzeń, na których opierał swoje powództwo zgodnie z treścią art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. W przedmiotowej sprawie natomiast zabrakło nie tylko dowodów, ale nawet twierdzeń – wszak powód wskazał w pozwie, że udzielił pozwanemu pożyczki, której część została zaliczona na spłatę dotychczasowego zobowiązania u powoda. Nie przedstawił jednak jakichkolwiek twierdzeń dotyczących tego dotychczasowego zobowiązania, a formularz, umowa ramowa i potwierdzenie wypłaty pożyczki milczą na temat poprzedniego zobowiązania. Powód nie przedstawił nawet wniosków pozwanego o udzielenie pożyczki – czy to pierwotnej czy refinansującej pierwotną pomimo, że także sposób składania wniosku o pożyczkę w umowie ramowej jest niejednoznaczny. W efekcie Sąd nie miał nawet możliwości weryfikacji czy wniosek faktycznie został złożony czy nie, a jeśli tak, to w jaki sposób, natomiast pozwany zaprzeczył woli zaciągnięcia pożyczki. Należy podkreślić fakt, iż ramowa umowa pożyczki nie przewiduje żadnych kwot i sposobu spłaty. W tym zakresie konieczne jest odwołanie do dokumentów tworzonych na podstawie tej umowy ramowej. Powód zaniedbał jednak obowiązek przedłożenia tych dokumentów. Biorąc pod uwagę powyższe w ocenie Sądu powód nie udowodnił zawarcia umowy pożyczki refinansującej z dnia 22 grudnia 2021 roku, którą powód uczynił podstawą dochodzenia swoich roszczeń.

Dodatkowo należy zaznaczyć, że postępowanie w przedmiotowej sprawie prowadzone było w trybie art. 458 ¹⁴ -458 ¹⁶ k.p.c., czyli w trybie postępowania z udziałem konsumentów. Zgodnie z treścią art. 458 ¹⁵ § 1 k.p.c., przedsiębiorca będący powodem jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a będący pozwanym - w odpowiedzi na pozew. Zgodnie z kolei z art. 458 ¹⁵ § 4 k.p.c., twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1 i 3 podlegają pominięciu, chyba że strona będąca przedsiębiorcą uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. Powód już w pozwie powinien zatem powołać wszystkie twierdzenia i dowody, bowiem ich przytoczenie powinno wystarczyć do tego, by przedstawić stan faktyczny w sposób niebudzący wątpliwości. Powód tego nie uczynił biorąc pod uwagę powołane powyżej okoliczności.

Zgodnie z art. 36b u.k.k. w przypadku odroczenia spłaty zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt konsumencki w okresie 120 dni od dnia wypłaty tego kredytu całkowitą kwotę kredytu dla celów ustalenia maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, o której mowa w art. 36a, stanowi kwota udzielonego i wypłaconego kredytu, którego spłata została następnie odroczona, zaś do pozaodsetkowych kosztów kredytu dolicza się wszystkie koszty i opłaty, które kredytobiorca jest obowiązany ponieść w związku z odroczeniem spłaty kredytu, naliczone w okresie 120 dni od dnia wypłaty kredytu. Analogicznie uregulowane zostały zasady udzielania kolejnego kredytu konsumentowi, który nie dokonał pełnej spłaty kredytu w art. 36c u.k.k. Celem przedmiotowych regulacji jest zapobieżenie omijaniu limitów kosztów pozaodsetkowych w razie udzielenia kredytów na krótkie okresy i pobierania wysokich opłat za ich przedłużanie. Umowa refinansująca może być czynnością zmierzającą do obejścia ustawy. W istocie pożyczka pierwotna (co do której warunków brak jest informacji zarówno w pożyczce refinansującej, jak i uzasadnieniu pozwu), a potem pożyczka refinansująca, obie udzielane przez ten sam podmiot stanowić mogą łącznie ukrytą opcję przedłużenia terminu spłaty pierwotnej pożyczki za odpowiednią opłatą. Powód udzielał pożyczki, a następnie doszło do faktycznego przedłużenia terminu spłaty pożyczki, poprzez udzielanie pożyczki refinansującej przez ten sam podmiot – za odpowiednią, dość wysoką opłatą. Poza tym nie wiadomo w jakim czasie powstało zobowiązanie, którego spłacie służyła pożyczka refinansująca, ani też jakie były warunki tego zobowiązania. W istocie cała konstrukcja umowy pożyczki refinansującej służyć mogła zwiększaniu pozaodsetkowych kosztów pożyczki, które są limitowane przez art. 36a i kolejne ustawy o kredycie konsumenckim, a które obciążają konsumenta.

Gdyby przyjąć, że pożyczka refinansująca służyć miała refinansowaniu pożyczki udzielonej 19 sierpnia 2021 roku, to zawarcie umowy refinansującej nastąpiło zaledwie po czterech miesiącach od daty jej zawarcia. O tym, że cały mechanizm to w istocie przedłużanie terminu spłaty pierwotnej pożyczki wskazuje chociażby to, że powód wskazując w formularzu informacyjnym, że część pożyczki będzie zaliczona na spłatę dotychczasowego zobowiązania w W. – nie wskazał nawet jakie zobowiązanie ma być spłacone – o jakim numerze, dacie powstania pierwotnego zobowiązania, jaką kwotę spłacono, ile kapitału pierwotnej pożyczki pozostaje do spłaty i ile prowizji. Z góry zakładano więc, że wiadomo jakiej pożyczki splata dotyczy. Świadczy to o tym, że w istocie od początku istniała tylko jedna pożyczka, której termin spłaty przedłużano pod warunkiem uiszczenia przez pożyczkobiorcę bardzo wysokiej opłaty, ukrywając tę czynność pod udzieleniem pożyczki refinansującej. Nawet powód pośrednio w pozwie potwierdza tę tezę, bo wskazuje, że pozwany zobowiązał się do spłaty pożyczki, a kwota 4 290,00 zł została w dniu 22 grudnia 2021 roku wpłacona na wskazany rachunek bankowy strony pozwanej. Dodatkowo, w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód wprost w uzasadnieniu pozwu wskazał, że powód udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 5 995,45 zł w dniu 22 grudnia 2021 roku W dodatku powód przedstawił dowód przelewu kwoty 4 290,00 zł na rachunek bankowy pozwanego w dniu 22 grudnia 2021 roku. Brak jest jakichkolwiek dowodów czy nawet twierdzeń, że pozwany otrzymał także inne sumy wcześniej.

Zgodnie z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście prawa jest nieważna. Owe zawarcie umowy pożyczki refinansującej to czynność mająca na celu obejście prawa, czyli jak wyżej wskazano uniknięcie ograniczeń związanych z maksymalnymi kosztami pozaodsetkowymi w umowie pożyczki. Taka „pożyczka refinansująca” prowadzi do nakładania na pożyczkobiorcę bardzo wysokich opłat, wykraczających poza przewidziane prawem (art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim) pozaodsetkowe koszty. Nie wiadomo natomiast jaka była finalna wysokość tychże opłat, skoro powód nie przedstawił dowodów, ani nawet twierdzeń wskazujących na warunki umowy refinansowanej. W tej sytuacji nawet gdyby przyjąć, że umowa pożyczki refinansującej poprzednie zobowiązanie faktycznie została zawarta, to na podstawie art. 58 § 1 k.c. byłaby umową nieważną.

Warto też zaznaczyć, że wysokość pozaodsetkowych kosztów umowy pożyczki w przedmiotowej sprawie także jest dyskusyjna nie tylko w kontekście nieważności umowy. Sąd jest zdania, że zastrzeżona w umowie, z której roszczenie swoje wywodził powód, prowizja pożyczkodawcy w wysokości 3 490,55 zł w sposób rażąco niekorzystny kształtuje sytuację pożyczkobiorcy. Także pozwany wskazał, że pozaodsetkowe koszty kredytu są rażąco wygórowane, a pożyczkodawca nigdy nie ponosił takich kosztów. Zasadność obciążenia pożyczkobiorcy opłatą prowizyjną ukształtowaną na tak wysokim poziomie w relacji do kwoty pożyczki musi być każdorazowo podyktowana ściśle określonymi względami związanymi z procesem zawarcia konkretnej umowy pożyczki. To na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że istniały uzasadnione podstawy do ustalenia prowizji za udzielenie pożyczki na takim poziomie. Powód nie przedstawił jednak żadnych twierdzeń, ani dowodów w tym zakresie. Powód nie wykazał zatem zasadności naliczenia wynagrodzenia prowizyjnego w kwocie 3 490,55 złotych, które stanowi równowartość ponad 81% kwoty wypłaconej rzekomo pozwanemu pożyczki (4 290 złotych). Nie sposób uznać świadczenia pożyczkobiorcy za ekwiwalentne otrzymanej kwocie pożyczki. Prowizja pozostawała bez jakiegokolwiek związku z rzeczywistymi kosztami umowy pożyczki przez co rażąco naruszała interes konsumenta i dobre obyczaje. Tym samym postanowienie umowne kształtujące wysokość prowizji na takim poziomie stanowiło klauzulę niedozwoloną i nie mogło być wiążące dla pozwanego.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że zasadniczo powód nie przedstawił w pozwie również jakichkolwiek twierdzeń dotyczących tego jaka była wysokość całego zobowiązania pozwanego wynikającego z umowy pożyczki – powód w lakonicznym uzasadnieniu pozwu wskazał jedynie jaką kwotę tytułem pożyczki miał udzielić pozwanemu. Powód wskazał w pozwie, że udzielił pozwanemu pożyczki w łącznej kwocie 5 995,45 zł. W pozwie natomiast dochodził kwoty 5 583,31 zł. Powód nie przedstawił także żadnych twierdzeń wskazujących na to jaka była wysokość dokonywanych przez pozwanego spłat – w jakim wymiarze pozwany wykonał umowę, w jakim okresie ją wykonywał, na poczet jakich należności dokonywane przez pozwanego wpłaty zostały zaliczone. Biorąc pod uwagę fakt, iż powód dochodził w przedmiotowej sprawie kwoty niższej aniżeli udzielona pożyczka, należało przyjąć, że pozwany dokonał określonych spłat, lecz powód nie przedstawił na tę okoliczność żadnych twierdzeń i dowodów. W konsekwencji nie da się wywnioskować tak na podstawie twierdzeń pozwu jak i załączonych do niego dowodów, na jakiej podstawie powód dochodził kwoty wskazanej w pozwie. Powód w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym (sygn. akt VI Nc-e 9380/24 – k. 8-12v) podał, że pozwany dokonał spłat z tytułu zawartej umowy pożyczki w łącznej wysokości 6 159,04 zł. Powód nie powtórzył tych twierdzeń w pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego w T., ale w ocenie Sądu powód nie ma podstaw, by żądać od pozwanego spłaty w większym wymiarze.

Należy także zaznaczyć, że powód nie wykazał również roszczenia w zakresie skapitalizowanych odsetek wchodzących w skład dochodzonej pozwem kwoty. Powód w pozwie wskazał, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się m.in. kwota 514,82 zł tytułem niespłaconej do dnia złożenia pozwu kwoty odsetek karnych oraz 610,24 zł tytułem niespłaconej do dnia złożenia pozwu kwoty odsetek umownych. Podstawą dochodzenia przez powoda odsetek skapitalizowanych, które określił jako odsetki karne jest art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z jego treścią, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie z art. 481 § 2 k.c., jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Zgodnie natomiast z art. 481 § 2 ¹ k.c., maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Z kolei podstawą prawną dochodzenia przez powoda odsetek umownych jest art. 359 § 1 k.c., zgodnie z którym odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Pozew nie zawiera jednak żadnych twierdzeń wskazujących w jaki sposób zostały wyliczone te sumy – od jakiej kwoty bądź kwot były naliczane, w jakim okresie, a w przypadku odsetek umownych również według jakiej stopy procentowej. Nie ma możliwości, by ustalić prawidłowość wyliczenia tych kwot, bowiem powód nie przedstawił w tym zakresie ani twierdzeń, ani dowodów. Pozwany natomiast w odpowiedzi na pozew zakwestionował roszczenie co do wysokości i zasadność dochodzenia elementów składowych tego roszczenia. Tym samym w tym zakresie roszczenie okazało się bezzasadne.

Nie było możliwe w świetle twierdzeń pozwu i dołączonych do niego dowodów ustalenie również i tego jaka byłaby należna powodowi kwota (przy założeniu, że umowa pożyczki, na którą się powołuje w pozwie została skutecznie zawarta) po usunięciu z niej nienależnej powodowi prowizji z tytułu wypłaty pożyczki. Biorąc pod uwagę postanowienia umowy ramowej, treść formularza informacyjnego dotyczącego pożyczki, jak i wysokość odsetek umownych (1 076,46 zł) w kontekście okresu spłaty (24 miesiące) wydaje się wysoce prawdopodobne, że powód naliczał odsetki także od nienależnej mu prowizji, wobec czego każda rata zawierała także odsetki naliczone od kwot nienależnych powodowi. Powód nie przedstawił jednak w tym zakresie żadnych twierdzeń w uzasadnieniu pozwu.

Stwierdzenie braku wykazania roszczenia objętego pozwem skutkuje oddaleniem powództwa, czyniąc bezprzedmiotowym rozpoznanie pozostałych zarzutów podniesionych przez stronę pozwaną.

Podsumowując wszystkie powyższe wywody, sąd doszedł do przekonania, że powód nie wykazał zasadności swojego roszczenia tak co do zasady, jak i co do wysokości. Dlatego też, biorąc pod uwagę art. 6 k.c. oraz wskazane wyżej przepisy prawa, Sąd oddalił powództwo (punkt I).

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, w myśl art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. kosztami procesu obciążono powoda. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powód w związku z oddaleniem powództwa przegrał sprawę w całości, wobec czego zobowiązany jest do zwrotu poniesionych przez pozwanego kosztów procesu. Składa się na nie 1800 zł kosztów zastępstwa procesowego obliczonych na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat a czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.). Kwota ta została zasądzona wraz z wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z treścią brzmieniem art. 98 § 1 ¹ k.p.c., w myśl którego, od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.