I C 720/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Toruniu z 2025-07-09
Sygn. akt: I C 720/24 upr
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 lipca 2025 r.
Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
|
Przewodniczący: |
asesor sądowy Paweł Kamiński |
|
Protokolant: |
starszy sekretarz sądowy Karolina Kotowska |
po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2025 r. w Toruniu
na rozprawie
sprawy z powództwa J. Ł. i W. Ł.
przeciwko (...) Bank Spółce Akcyjnej w W.
o zapłatę
I. oddala powództwo;
II. zasądza na rzecz pozwanego (...) Banku Spółki Akcyjnej w W.:
a. od powódki J. Ł. kwotę 1 808,50 zł (tysiąc osiemset osiem złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,
b. od powoda W. Ł. kwotę 1 808,50 zł (tysiąc osiemset osiem złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 23 lutego 2024 roku powodowie J. Ł. i W. Ł. wnieśli o zasądzenie łącznie od pozwanego (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. kwoty 16 913,76 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej.
W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że zawarli jako konsumenci z pozwanym umowę kredytu. W związku z zawartą umową powodom udzielony został kredyt w wysokości 91 725,20 zł, z czego 83 453,00 zł stanowiło całkowitą kwotę kredytu, a kwota 8 272,20 zł przeznaczona byłą na sfinansowanie kosztów kredytu w postaci składki ubezpieczenia. Powodowie wskazali, że w związku z naruszeniami ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2024 roku, poz. 1497, dalej: u.k.k.) złożyli pozwanemu w dniu 20 grudnia 2023 roku oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Pełnomocnik powoda skierował też do pozwanego wezwanie do zapłaty. Wezwanie pozostało bezskuteczne. Powodowie zarzucili, że umowa zawarta z pozwanym narusza przepisy art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k. w zw. z art. 29 ust. 3 u.k.k. stwierdzając, że treść umowy uniemożliwia samodzielne ustalenie rzeczywistej kwoty kredytu, ponieważ kwestię tą ustalić można jedynie posiłkując się definicjami zawartymi w ustawie. Powodowie zarzucili też naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 6 i 7 u.k.k. twierdząc, że pozwany nierzetelnie i nieprawidłowo wskazał w umowie warunki stosowania stopy oprocentowania oraz stosował przyjętą stopę oprocentowania do naliczania odsetek umownych również od skredytowanych kosztów kredytu. Powodowie wskazali też, że nieprawidłowo obliczona i wskazana została rzeczywista roczna stopa oprocentowania oraz całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta. Powodowie zarzucili również naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k. w zw. z art. 37 ust. 2 pkt 1 u.k.k. poprzez brak wskazania w ratach kredytu innych kosztów, które kredytobiorca ponosi w sytuacji, gdy od składek ubezpieczeniowych zostały naliczone odsetki. Powodowie zarzucili też pozwanemu naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. poprzez nieprecyzyjne określenie warunków i możliwości, na podstawie których może dojść do zmiany wysokości kosztów, tabeli opłat i prowizji. Powodowie podnieśli również naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. poprzez wprowadzenie kredytobiorcy w błąd w zakresie formy oświadczenia w przedmiocie odstąpienia od umowy poprzez wywołanie mylnego wrażenia, że oświadczenia o odstąpieniu od umowy, które zostaną złożone w innej formie, niż pisemnej nie zostaną uznane za wywołujące skutki prawne. Powodowie wskazali, że wysokość kwoty dochodzonej pozwem stanowi równowartość odsetek kapitałowych uiszczonych na rzecz pozwanego w okresie od dnia 28 lutego 2022 roku do dnia 30 listopada 2023 roku, a także części składek ubezpieczeniowych pobranych proporcjonalnie do tego okresu spłaty w wysokości 1 477,74 zł. Powodowie wskazali, że wysokość odsetek kapitałowych, których dochodzą pozwem została ustalona w oparciu o zaświadczenie bankowe, w którym pozwany wskazał sumę spłaconych przez powodów w okresie objętym zaświadczeniem odsetek, która wynosi 15 466,02 zł. Z kolei sumę pobranych składek ubezpieczeniowych, które powodowie uiścili w okresie objętym zaświadczeniem w wysokości 1 447,74 zł powodowie obliczyli poprzez podzielenie kwoty 8 272,20 zł tytułem składek ubezpieczeniowych za cały okres ubezpieczenia równy okresowi kredytowania przez liczbę 120 stanowiącą sumę rat kredytu, a następnie mnożąc wynik przez 21 stanowiącą liczbę rat kredytu uiszczonych przez powodów (k. 57-70).
W dniu 18 czerwca 2024 roku Sąd nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w całości uwzględniający żądanie pozwu (k. 104).
W ustawowym terminie pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym zaskarżając go w całości. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenia od powód na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Strona pozwana podniosła, że powodowie uchybili terminowi, o którym mowa w art. 45 ust. 5 u.k.k. Uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Zdaniem pozwanego termin ten biegnie od dnia zawarcia umowy. Jako, że umowa została zawarta w dniu 28 lutego 2022 roku, termin na wystąpienie z roszczeniem opartym na sankcji kredytu darmowego minął, a roszczenie powodów przedawniło się. Pozwany zaprzeczył jakoby treść umowy kredytu nie spełniała wszystkich wymogów wskazanych w ustawie o kredycie konsumenckim. Pozwany wskazał, że zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k. był zobowiązany do podania w treści umowy kredytu całkowitej kwoty kredytu i wypełnił ten obowiązek w § 5 ust. 1 umowy. Pozwany zaprzeczył naruszeniu art. 30 ust. 1 pkt 6 i 7 u.k.k. wskazując, że w sposób prawidłowy wskazał w umowie kredytu (...) oraz całkowitą kwotę do zapłaty. Pozwany zaznaczył, że bank zgodnie z obowiązującymi przepisami może naliczać oprocentowanie od całej kwoty udzielonego kredytu, włącznie z kwotą przeznaczoną zgodnie z umową na zapłatę kosztów kredytu. Pozwany zaznaczył też, że obliczył (...) zgodnie ze wzorem matematycznym wskazanym w ustawie o kredycie konsumenckim. Pozwany wskazał też, że zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1. Pozwany zaznaczył, że te informacje zostały zawarte w § 6 umowy. Dodatkowo prognozowany harmonogram spłat stanowił integralną część umowy. Pozwany zaznaczył, że obowiązek wskazania jaką częścią każdej z rat jest kwota przeznaczona na spłatę kapitału i spłatę kredytowanych pozaodsetkowych kosztów kredytu nie wynika ani z art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k., ani też z art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k. Pozwany zaznaczył też, że w § 6 ust. 5 umowy zawarto informację o prawie wynikającym z art. 37 ust. 1 u.k.k. Prowizja uiszczona przez kredytobiorców miała charakter jednorazowej wpłaty i została pokryta ze środków uzyskanych w drodze wsparcia finansowego udzielonego przez bank. Z chwilą skredytowania koszt ten stał się kapitałem udzielonego kredytu. Brak jest, zdaniem pozwanego, podstaw do wyodrębniania tego składnika w ramach harmonogramu spłaty. Pozwany w nawiązaniu do zarzutu naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. wskazał, że rodzaj, wysokość i precyzyjne zasady dotyczące zmiany opłat pobieranych przez pozwanego zostały określone w załączniku do umowy o nazwie T. (...) i Prowizji. Zdaniem pozwanego umieszczenie informacji o kosztach kredytu w tymże załączniku wyczerpuje wymogi wskazane w ustawie o kredycie konsumenckim. Pozwany zaznaczył, że jego zdaniem wszystkie wskazane w umowie wskaźniki zmiany kosztów kredytu są jednoznaczne i weryfikowalne, natomiast w pkt 11 Taryfy Opłat i Prowizji wprowadza szczegółowe dodatkowe zasady wprowadzania zmian wysokości opłat i prowizji. Klauzul tych nie da się, twierdził pozwany, bardziej precyzyjnie określić, gdyż dotyczą czysto hipotetycznych sytuacji. Dodatkowo zmiany takie nie mogą być dokonywane częściej niż 4 razy w roku i nie mogą ulec zwiększeniu o więcej niż 200% wysokości dotychczasowej opłaty lub prowizji. Zmiany takie dodatkowo nie mogą nastąpić w okresie późniejszym niż do 6 miesięcy od wystąpienia przesłanek do ich wprowadzenia. Pozwany zakwestionował też zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. twierdząc, że wymogi określone w tym przepisie zostały spełnione w § 7 umowy. Pozwany bank wskazał, że z umowy nie wynika, by bank uznawał za obligatoryjne złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy w formie pisemnej na wskazanym przez bank formularzu. Załączenie do umowy wzoru oświadczenia stanowi tylko przykład treści oświadczenia, jakie może zostać złożone celem skorzystania z prawa odstąpienia. Zdaniem banku zamieszczone w umowie postanowienia zostały sformułowane w sposób jasny i zwięzły, tak by uzyskać większą czytelność dokumentu i w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji po stronie konsumenta w postaci tzw. przeładowania informacyjnego. Z ostrożności pozwany wskazał, że sankcja powinna być odpowiednio surowa do wagi naruszeń, a tak surowa sankcja, która zawarta jest w art. 45 u.k.k. jest nadmiernie surowa i nieproporcjonalna w realiach niniejszej sprawy (k. 111-122v).
W piśmie przygotowawczym z dnia 7 sierpnia 2024 roku powodowie podnieśli, że podtrzymują w całości żądanie pozwu oraz wszystkie dotychczasowe twierdzenia i wnioski dowodowe. Powodowie wskazali, że termin na złożenie oświadczenia o sankcji kredytu darmowego rozpoczyna swój bieg od dnia, w którym wszelkie zobowiązania obu stron umowy zostaną wykonane. Powodowie wskazali, że przez sformułowanie ujęte w art. 45 ust. 1 u.k.k. powinno się rozumieć nie tylko brak informacji, ale także każde naruszenie zmierzające do nierzetelnego postępowania wobec konsumenta (k. 190-200v).
Postanowieniem z dnia 9 października 2024 roku (k. 278) Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 1 k.p.c. do czasu zakończenia postępowania prowadzonego przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach C – 180/24 oraz C-71/24.
Pismem z dnia 28 października 2024 roku (k. 291-298v) Rzecznik (...) złożył do sprawy oświadczenie zawierające pogląd istotny dla sprawy. Rzecznik (...) wskazał, że w jego ocenie przedłożona umowa o kredyt konsolidacyjny nr (...) z dnia 28 lutego 2022 roku zawiera uchybienia w zakresie wskazania całkowitej kwoty kredytu oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowani ( (...)). Wątpliwości Rzecznika budziła stosowana przez kredytodawcę praktyka naliczania oprocentowania od kredytowanych kosztów pożyczki. Rzecznik (...) wskazał, że zastosowane przez kredytodawcę nazewnictwo powoduje, że „kwota do wypłaty na podstawie Umowy” jest paradoksalnie wyższa niż „całkowita kwota pożyczki”. Rzecznik twierdził, że ten brak transparentności co do kwoty, jaka rzeczywiście zostanie udostępniona konsumentowi stoi w sprzeczności z dyrektywą sformułowania umowy w sposób jednoznaczny i zrozumiały, przewidzianą w art. 29 ust. 1 pkt 3 u.k.k. Omawiana praktyka ujęta całościowo prowadzi zdaniem Rzecznika (...) do wniosku, że kredytodawca naruszył także art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k. poprzez ukazanie całkowitej kwoty kredytu w sposób niejednoznaczny i zniekształcony. Rzecznik (...) zaznaczył, że podziela stanowisko, iż niedopuszczalna jest praktyka naliczania odsetek kapitałowych od kwoty, która nie jest w rzeczywistości udostępniana klientowi jako stojąca w sprzeczności z samą ideą odsetek kapitałowych, a przez to naruszająca dobre obyczaje. Rzecznik twierdził również, że konsekwencją zastosowania przez kredytodawcę opisywanej konstrukcji jest podanie błędnego wskaźnika (...) wskutek przyjęcia jako podstawy jej wyliczenia całkowitego kosztu kredytu obejmującego odsetki od kredytowanej składki ubezpieczenia. Wskazanie w umowie kredytu błędnej kwoty (...) stanowi naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. Rzecznik wskazał też, że w jego ocenie w umowie została wskazana błędna kwota odsetek w stosunku dziennym w przypadku odstąpienia kredytobiorcy od umowy. Zdaniem Rzecznika (...) postanowienia umowy informujące konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy są sformułowane wadliwie. Rzecznik (...) wskazał, że w jego opinii o wykonaniu umowy można mówić dopiero w sytuacji, w której obie strony wywiążą się z ciążących na nich obowiązków. W praktyce najczęściej będzie to dzień spłaty kredytu przez konsumenta. Rzecznik (...) stwierdził końcowo, że biorąc pod uwagę treść zawartej umowy można postawić tezę, że kredytodawca dopuścił się naruszenia obowiązku określonego w art. 30 ust. 1 pkt 4, 7 i 15 u.k.k., co uprawniałoby kredytobiorcę do skorzystania z dyspozycji art. 45 ust. 1 u.k.k.
Postanowieniem z dnia 23 maja 2025 roku (k. 310) Sąd podjął postępowanie z urzędu.
Na dalszym etapie postępowania, aż do zamknięcia rozprawy stanowiska stron pozostały bez zmian.
Sąd ustalił, co następuje:
W dniu 28 lutego 2022 roku W. Ł. oraz J. Ł. zawarli z (...) Bank Spółką Akcyjną w W. umowę o kredyt konsolidacyjny nr (...). Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w wysokości 91 725,20 zł, który miał być przeznaczony na:
- potrzeby konsumenckie w wysokości 30 000 zł (§ 1 ust. 1 pkt 1 umowy);
- spłatę wcześniejszych zobowiązań kredytowych kredytobiorców: z tytułu umowy kredytu Limit odnawialny nr (...) na rachunek prowadzony w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 14 517 zł, z tytułu umowy kredytu niecelowego oraz studenckiego nr (...) na rachunek prowadzony w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 19 374 zł, z tytułu kredytu na zakup towarów, usług i papierów wartościowych nr (...) na rachunek prowadzony w Banku (...) S.A. w wysokości 1 930 zł, z tytułu umowy kredytu niecelowego oraz studenckiego nr (...) w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 9 751 zł oraz z tytułu umowy kredytu Karta kredytowa nr (...) na rachunek prowadzony w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 7 881 zł, o łącznej wysokości 53 453 zł (§ 1 ust. 1 pkt 2 umowy);
- zapłatę kosztów kredytu, na które składa się jednorazowa składka ubezpieczeniowa do przekazania (...) S.A. w kwocie 4 136,40 zł z tytułu zawarcia przez kredytobiorcę umowy ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych numer: (...) oraz jednorazowa składka ubezpieczeniowa do przekazania (...) S.A. w kwocie 4 135,80 zł z tytułu zawarcia przez kredytobiorcę umowy ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych numer: (...) (§ 1 ust. 1 pkt 3 umowy).
Tego samego dnia W. Ł. oraz J. Ł. złożyli dyspozycję uruchomienia kredytu w formie:
- przelewu w kwocie 30 000 zł na rachunek nr (...) w (...) Banku (...) S.A.;
- spłaty zobowiązań umowy kredytowych z tytułu umowy kredytu Limit odnawialny nr (...) na rachunek nr (...) w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 14 517 zł, umowy kredytu niecelowego oraz studenckiego nr (...) na rachunek nr (...) w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 19 374 zł, kredytu na zakup towarów, usług i papierów wartościowych nr (...) na rachunek nr (...) w Banku (...) S.A. w wysokości 1 930 zł, umowy kredytu niecelowego oraz studenckiego nr (...) na rachunek nr (...) w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 9 751 zł oraz umowy Karta kredytowa nr (...) na rachunek nr (...) w (...) Banku (...) S.A. w wysokości 7 881 zł - w łącznej wysokości 53 453 zł;
oraz o dokonanie z rachunku kredytu przelewu z tytułu jednorazowej składki ubezpieczeniowej dla (...) S.A. w łącznej wysokości 8 272,20 zł z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych dla (...) S.A. Zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 3 umowy, dyspozycja uruchomienia kredytu była załącznikiem do umowy stanowiącym jej integralną część.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 lit. a umowy, koszt kredytu w postaci prowizji za udzielenie kredytu wynosił 0,00 zł z zastrzeżeniem § 2 umowy. W § 2 ust. 1 umowy przewidziano, iż w związku ze skorzystaniem przez kredytobiorcę z produktu dodatkowego w postaci ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakietu (...), utraty pracy i zwrotu kosztów opłat eksploatacyjnych w związku z umową ubezpieczenia o numerze (...) zawartą z W. Ł. obowiązują następujące warunki dotyczące prowizji: prowizja przewidziana w umowie (§ 1 ust. 1 pkt 3 lit. a) uwzględnia obniżkę o 3 338,12 zł, z zastrzeżeniem, iż w przypadku rezygnacji kredytobiorcy z indywidualnego ubezpieczenia w trakcie trwania umowy w wyniku odstąpienia od umowy ubezpieczenia albo wypowiedzenia umowy ubezpieczenia, Bank naliczy prowizję uzupełniającą w wysokości równej 3 338,12 zł pomniejszonej proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu ochrony ubezpieczeniowej, tj. kwota 3 338,12 zł zostanie pomnożona przez wskaźnik ustalony jako stosunek liczby dni niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej do liczby dni na jaką ubezpieczenie została zawarte, z zaokrągleniem do dwóch miejsc po przecinku, przy czym kwota prowizji uzupełniającej nie przekroczy kwoty składki za niewykorzystany okres ochronny, zwróconej przez zakład ubezpieczeń. W przypadku naliczenia prowizji uzupełniającej kredytobiorca byłby zobowiązany do jej zapłaty w terminie 14 dni od dnia poinformowania go przez bank o ostatecznej wysokości tej prowizji ze środków własnych na rachunek kredytu lub poprzez upoważnienie banku do pobrania kwoty należnej prowizji uzupełniającej ze środków zwróconej przez zakład ubezpieczeń składki. W tym drugim przypadku kwota należnej bankowi kwoty prowizji uzupełniającej ze środków zwróconej składki zostałaby zaliczona przez bank na poczet spłaty należnej bankowi kwoty prowizji uzupełniającej, a kwota składki pozostała po tym rozliczeniu zostałaby zwrócona kredytobiorcy w sposób wskazany przez kredytobiorcę w dyspozycji.
W § 2 ust. 2 umowy ustalono tożsame z powyższym rozwiązanie w związku z zawarciem przez J. Ł. umowy ubezpieczenia o numerze (...). W § 2 ust. 3 umowy wskazano, że lista produktów dodatkowych określona jest w (...) o produktach dodatkowych wpływających na koszty kredytu” stanowiącym załącznik do umowy. Zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 6 umowy, Informacja o produktach dodatkowych wpływających na koszty kredytu była załącznikiem do umowy stanowiącym jej integralną część. Powodowie W. Ł. i J. Ł. zawarli wraz z umową o kredyt konsolidacyjny odrębne umowy – W. Ł. zawarł umowę ubezpieczenia nr (...) ubezpieczenie dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakietu (...), utraty pracy i zwrotu kosztów opłat eksploatacyjnych, natomiast J. Ł. umowę ubezpieczenia nr (...) ubezpieczenie dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakietu (...), utraty pracy i zwrotu kosztów opłat eksploatacyjnych. Powyższe umowy ubezpieczenia kredytu oraz pełnomocnictwo dla banku do dysponowania środkami na rachunku bankowym stanowiły obowiązkowe zabezpieczenia spłaty kredytu (§ 1 ust. 9 pkt 1-3 umowy). Powodowie oświadczyli, że są świadomi, iż z tytułu zawarcia wyżej wymienionych umów ubezpieczenia zapłacą niższą prowizję za udzielenie kredytu oraz że rezygnując z wyżej wymienionych umów ubezpieczenia będą zobowiązani do zapłaty prowizji uzupełniającej. Kredytobiorcy oświadczyli także, że zapoznali się ze szczegółowymi informacjami zawartymi w umowie o kredyt konsolidacyjny dotyczącymi korzyści wynikających z zawarcia umów o produkty dodatkowe oraz kosztów wynikających z rezygnacji z produktów dodatkowych (paragraf umowy pod nazwą: „Produkty dodatkowe wpływające na koszty kredytu”).
W § 3 ust. 1 umowy wskazano, że oprocentowanie kredytu jest liczone według stopy zmiennej, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 7,50% w stosunku rocznym. W § 3 ust. 2 umowy wskazano, że WIBOR oznacza wskaźnik referencyjny opracowywany przez (...) S.A. lub inny podmiot, który go zastąpi. Informacje ogólne o wskaźniku referencyjnym WIBOR oraz ryzyku zmiany w stosowanej metodzie wyznaczania tego wskaźnika lub zaprzestania jego opracowywania zawarte są w załączniku do umowy (...). W § 3 ust. 3 wskazano, że oprocentowanie stanowi sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M i marży w wysokości 3.95 punktów procentowych, stałej w trakcie obowiązywania umowy. § 3 ust. 4 umowy wskazuje, że w trakcie umowy oprocentowanie nie przekroczy wysokości odsetek maksymalnych w rozumieniu art. 359 § 2 1 kodeksu cywilnego. W ust. 5 wskazano, że oprocentowanie jest ustalane na trzymiesięczne okresy obrachunkowe wyznaczone przez terminy spłat rat. Pierwszy okres obrachunkowy zaczyna się w dniu uruchomienia kredytu i trwa do dnia spłaty trzeciej raty wynikającej z harmonogramu. W przypadku gdy termin spłaty pierwszej raty, w uzgodnieniu z Kredytobiorcą, zostanie przesunięty o jeden miesiąc, pierwszy okres obrachunkowy zaczyna się w dniu uruchomienia kredytu i trwa do dnia spłaty drugiej raty wynikającej z harmonogramu. Z kolei z ust. 6 wynika, że dla pierwszego okresu obrachunkowego, do obliczenia wysokości oprocentowania bank zastosuje stawkę referencyjną WIBOR 3M z przedostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zawarcia umowy w wysokości 3.55 %. Oprocentowanie dla kolejnych trzymiesięcznych okresów obrachunkowych wylicza się na podstawie stawki wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z przedostatniego dnia roboczego przed dniem spłaty raty wynikającym z harmonogramu. W ust. 7 wyjaśniono, że zmiana oprocentowania wpływa na wysokość zadłużenia wynikającego z umowy. W ust. 9 wskazano, że jeżeli oprocentowanie zmieni się, kredytobiorcy otrzymają niezwłocznie nowy harmonogram spłaty. Zgodnie z ust. 10 zmiana oprocentowanie nie zmienia warunków umowy i nie wymaga zawarcia aneksu.
W § 5 ust. 1 umowy wskazano, że całkowita kwota kredytu wynosi 84 453 zł oraz że kwota ta nie obejmuje kredytowanych przez bank kosztów kredytu określonych w § 1 ust. 1 pkt 3 umowy. W § 5 ust. 2 wyjaśniono, że na całkowity koszt kredytu w kwocie 46 834,32 zł składają się należne odsetki umowne w wysokości 38 562,12 zł, prowizja od udzielonego kredytu w kwocie 0 zł oraz jednorazowa składka ubezpieczeniowa za ubezpieczenie – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych dla (...) S.A. w kwocie 8 272,20 zł. W ust. 3 wskazano, że całkowita kwota do zapłaty na dzień zawarcia umowy wynosi 130 287,32 zł i składa się na nią całkowita kwota kredytu z ust. 1 oraz całkowity koszt kredytu z ust. 2. W ust. 4 podano, że na dzień zawarcia umowy roczna rzeczywista stopa oprocentowania wynosi 10,16 % i że wyliczono ją uwzględniając wartości wskazane w ust. 1-3 oraz przyjmując następujące założenia:
1) umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta, a zobowiązania z niej wynikające zostaną wypełnione w terminach określonych w umowie,
2) spłata kredytu odbywać się będzie w równych ratach miesięcznych określonych w umowie,
3) prowizja za udzielenie kredytu (o ile występuje), opłata dla pośrednika kredytowego (o ile występuje) oraz jednorazowa składka ubezpieczeniowa (o ile występuje) są kredytowane,
4) odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach wyrażone będą w latach lub w ułamkach roku, przy czym rok liczy 365 dni, a w przypadku lat przestępnych 366 dni,
5) wynik obliczeń podajemy z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.
Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy, bank pobiera opłaty i prowizje zgodnie z postanowieniami umowy oraz (...) Banku SA dla Klientów Indywidualnych, zwanej dalej Taryfą Opłat i Prowizji, za czynności związane z obsługą kredytu oraz zmianą postanowień umowy. W § 4 ust. 2 zastrzeżono, że w trakcie trwania umowy opłaty i prowizje mogą ulec zmianie. W § 4 ust. 3 wskazano, że zmiany opłat i prowizji mogą nastąpić w przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z poniższych warunków:
1. zmiana wysokości płacy minimalnej oraz poziomu wskaźników publikowanych przez GUS: inflacji, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw,
2. zmiany cen energii, połączeń telekomunikacyjnych, usług pocztowych, rozliczeń międzybankowych oraz stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski,
3. zmiany cen usług i operacji, z których bank korzysta przy wykonywaniu poszczególnych czynności bankowych i niebankowych,
4. zmiany zakresu lub formy świadczonych przez bank usług (w tym zmiany lub dodania nowej funkcjonalności w zakresie obsługi danego produktu) w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez bank w związku z wykonywaniem umowy,
5. zmiany przepisów prawa regulujących produkty lub usługi oferowane przez bank lub mających wpływ na wykonywanie umowy, w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez bank w związku z wykonywaniem umowy,
6. zmiany przepisów podatkowych i/lub zasad rachunkowości stosowanych przez bank, w zakresie w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez bank w związku z wykonywaniem umowy,
7. zmiana lub wydanie nowych orzeczeń sądowych, orzeczeń organów administracji, zaleceń lub rekomendacji uprawnionych organów, w tym Komisji Nadzoru Finansowego – w zakresie mającym wpływ na koszty ponoszone przez bank w związku z wykonywaniem umowy.
Zgodnie z § 4 ust. 4 umowy, zmiany stawek opłat i prowizji następują na zasadach i w wysokości określonych w Taryfie Opłat i Prowizji. Zgodnie z § 4 ust. 5 umowy, o zmianie Taryfy Opłat i Prowizji bank powiadamia kredytobiorcę za pośrednictwem poczty lub poprzez stronę internetową, a w przypadku kredytobiorców, którzy podali swój adres e-mail, w postaci elektronicznej. Dodatkowo bank może także udostępnić informację o zmianach Taryfy Opłat i Prowizji za pośrednictwem Kanałów E. lub w Oddziałach i P. Partnerskich (Agencjach) Banku.
Zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 4 integralną częścią umowy był W. z taryfy opłat i prowizji (...) Bank S.A. dla Klientów Indywidualnych.
Zgodnie z treścią ust. 11 W. z (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych, zmiany wysokości opłat i prowizji będą odbywały się wg następujących zasad:
a. zmiana opłat i prowizji przewidzianych w Taryfie Opłat i Prowizji dla jednego produktu może być dokonywana nie częściej niż 4 razy w roku,
b. opłaty i prowizje zawarte w Taryfie Opłat i Prowizji nie mogą ulec zmniejszeniu lub zwiększeniu o więcej niż 200 % wysokości dotychczasowej opłaty lub prowizji, z zastrzeżeniem ust. 12,
c. zmiana wysokości danej opłaty lub prowizji następuje w okresie nie późniejszym niż 6 miesięcy od wystąpienia przesłanki do wprowadzenia tej zmiany,
d. ustalenie stawek opłat lub prowizji za czynności, za które dotychczas Bank nie pobierał opłat/prowizji oraz określenie wysokości opłat/prowizji dla nowych produktów lub usług, odbywa się z uwzględnieniem stopnia pracochłonności wykonywanych w związku z tym czynności oraz poziomu kosztów ponoszonych przez Bank.
Zgodnie z ust. 12 W. z (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych, ograniczenie, o którym mowa w ust. 11 lit. b nie dotyczy sytuacji, w której do Taryfy Opłat i Prowizji wprowadzane są nowe opłaty lub prowizje lub gdy ich dotychczasowa wysokość wynosiła 0 zł. Zgodnie z ust. 14 W. z (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych, Taryfa Opłat i Prowizji dostępna jest w każdym Oddziale i P. Partnerskiej (Agencji) Banku oraz za pomocą Kanałów E.. Zgodnie z treścią ust. 15 W. z (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych, powyższa regulacja ma charakter ogólny, obowiązujący wszystkich Klientów. Odmienne postanowienia mogą wynikać z umów zawieranych z Bankiem.
Spłaty rat kapitałowo-odsetkowych kredytobiorcy dokonują zgodnie z terminami i w wysokości określonej w doręczonym aktualnym harmonogramie spłat (§ 6 ust. 1 umowy). Kredytobiorcy mają obowiązek dokonywania spłat na rachunek kredytu o numerze (...) (§ 6 ust. 2). Zgodnie z § 6 ust. 4 umowy, każdą wpłatę na rachunek kredytu bank zalicza na pokrycie zadłużenia w następującej kolejności: należne opłaty i prowizje, odsetki umowne, kwota kapitału. Zgodnie z § 6 ust. 5 umowy, kredytobiorca w trakcie trwania umowy ma prawo do otrzymania, na wniosek w każdym czasie bezpłatnie harmonogramu spłat. Zgodnie z § 6 ust. 6 umowy, kredytobiorca może dokonać przedterminowej spłaty części lub całości kwoty kredytu zgodnie z poniższymi zasadami: 1) w przypadku spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby kredytobiorca poniósł je przed tą spłatą, z wyłączeniem kosztów ochrony ubezpieczeniowej jeżeli kredytobiorca zdecydował się kontynuować tę ochronę, 2) w przypadku spłaty części kredytu przed terminem określonym w umowie, po rozliczeniu wpłaconych środków przez bank z zastrzeżeniem pkt. 3), bank proporcjonalnie obniży wysokość pozostałych do spłaty rat miesięcznych zachowując dotychczasowy okres kredytowania. Taka zmiana nie wymaga zawarcia aneksu. W takim przypadku bank prześle niezwłocznie kredytobiorcy nowy harmonogram spłat, 3) kredytobiorca zainteresowany rozliczeniem częściowej spłaty w inny sposób niż określony w pkt. 2), powinien złożyć bankowi dyspozycję określającą inny sposób rozliczenia wcześniejszej spłaty (m. in. skrócenie okresu kredytowania przy zachowaniu wysokości aktualnej raty lub spłata kredytu zgodnie z obowiązującym harmonogramem). Bank niezwłocznie zrealizuje dyspozycję i prześle kredytobiorcy nowy harmonogram spłat. Zgodnie z § 6 ust. 7 umowy, bank dokona rozliczenia kredytu w terminie 14 dni od dnia dokonania całkowitej spłaty kredytu. Zgodnie z § 6 ust. 8 umowy, bank uzna kredyt za spłacony w przypadku niedopłaty na rachunku nie wyższej niż 10 zł. Zgodnie z § 6 ust. 9 umowy, po rozliczeniu kredytu, w przypadku wystąpienia nadpłaty oraz jeśli kredytobiorca nie wyda odrębnej dyspozycji, bank dokona przelewu nadwyżki z rachunku kredytu w następującej kolejności: 1) na spłatę zaległości w bieżącej spłacie na pozostałych rachunkach produktów kredytowych posiadanych w banku przez kredytobiorcę, 2) na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy kredytobiorcy. W przypadku braku posiadania ww. produktów w banku, bank podejmie próbę kontaktu z kredytobiorcą w celu rozdysponowania kwoty kredytu. W przypadku niemożliwości skontaktowania się z kredytobiorcą w okresie 14 dni od całkowitej spłaty kredytu, bank zamknie rachunek kredytu i skieruje kwotę nadpłaty na nieoprocentowany rachunek banku. W przypadku umowy zawartej przez dwóch lub więcej kredytobiorców, kwota nadpłaty zostanie przelana na rachunek jednego z kredytobiorców. Dyspozycja może być złożona przez jednego z kredytobiorców. Zgodnie z § 6 ust. 10 umowy, kredytobiorcy odpowiadają za zobowiązania z tytułu kredytu solidarnie.
Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy, kredytobiorca ma prawo bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania informacji o ziszczeniu się warunku zawieszającego dla zawarcia umowy, tj. o ostatecznej decyzji kredytowej, zgodnie z § 1 ust. 5. W przypadku gdy umowa nie zawiera elementów określonych w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim, kredytobiorca może odstąpić od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia przez bank wszystkich elementów wymienionych w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z § 7 ust. 2 umowy, termin do odstąpienia od umowy jest zachowany jeżeli kredytobiorca przed jego upływem złoży oświadczenie w placówce banku lub pod adres: ul. (...), (...)-(...) W.. Dla zachowania terminu do odstąpienia od umowy wystarczające jest wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Oświadczenie można złożyć na wzorze stanowiącym załącznik do umowy. Zgodnie z § 7 ust. 4 umowy, kredytobiorca nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu. Zgodnie z § 7 ust. 5 umowy, kredytobiorca zobowiązany jest zwrócić bankowi niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, całkowitą kwotę kredytu w wysokości 83 453 zł wraz z naliczonymi od tej kwoty odsetkami za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu. Dniem spłaty kredytu jest dzień wpłaty na rachunek kredytu wyżej wymienionych środków. Zgodnie z § 7 ust. 6 umowy, wysokość odsetek umownych należnych w stosunku dziennym wynosi 17,15 zł. Zgodnie z § 7 ust. 7 umowy, w przypadku odstąpienia od umowy, umowa uważana jest za niezawartą. Zgodnie z § 7 ust. 8 umowy, w przypadku skorzystania przez kredytobiorcę z prawa do odstąpienia od umowy, odstąpienie to jest skuteczne także wobec umowy ubezpieczenia kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych.
Zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 2 umowy, integralną częścią umowy był wzór formularza oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
Z kolei zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 1 umowy, integralną częścią umowy był prognozowany harmonogram spłat. Zgodnie z prognozowanym harmonogramem spłat na dzień 28 lutego 2022 roku, kwota udzielonego kredytu wynosiła 91 725,20 zł, dniem wypłaty był dzień 28 lutego 2022 roku, dzień ostatecznej spłaty kredytu przypada na dzień 16 lutego 2032 roku, liczba rat wynosi 120, wysokość raty to 1 085,73 zł (za wyjątkiem ostatniej raty – jej wysokość to 1 085,45 zł), oprocentowanie wynosiło 7,5 %, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 10,16 zł. W harmonogramie wyszczególniono terminy spłat oraz wskazano, że na kwotę raty składa się kwota kapitału i odsetek, a ponadto wskazano w nim saldo kapitału po spłacie poszczególnych rat.
Zgodnie z § 1 ust. 6 umowy, wypłata kredytu miała nastąpić w ciągu 3 dni od poinformowania kredytobiorców o ostatecznej decyzji kredytowej podjętej przez bank. Za datę uruchomienia środków uznaje się datę wypłaty danej kwoty z tytułu kredytu zgodnie z dyspozycją kredytobiorców. Zgodnie z § 1 ust. 7 umowy, środki kredytu zostały przekazane przez bank kredytobiorców zgodnie z odrębną dyspozycją stanowiącą załącznik do umowy.
Wypłata kredytu nastąpiła zgodnie ze złożoną przez powodów dyspozycją w dniu zawarcia umowy, czyli w dniu 28 lutego 2022 roku.
Zgodnie z § 15 ust. 2 umowy, załącznikami do umowy w zakresie umowy ubezpieczenia – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych były: 1) dokument ubezpieczenia potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych o numerze: (...), (...); 2) ogólne warunki ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych; 3) dokument zawierający informację o produkcie ubezpieczeniowym; 4) karta produktu ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych. (...) Bank Spółka Akcyjna w W. pełnił w procesie zawierania przez powodów umów ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych o numerach (...) i (...) rolę agenta ubezpieczeniowego.
Zawarte przez powodów z (...) Spółką Akcyjną w W. umowy ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych o numerach (...) i (...) przewidywały okres ubezpieczenia od 1 marca 2022 roku do 28 lutego 2027 roku. W każdej z tych umów jako uprawniony do otrzymania świadczenia w przypadku śmierci ubezpieczającego wskazany został pozwany (...) Bank S.A. Jednorazowa składka za cały okres ubezpieczenia wynosiła w przypadku umowy nr (...) zawartej przez W. Ł. 4 136,40 zł, natomiast w przypadku umowy nr (...) zawartej przez J. Ł. wynosiła ona 4 135,80 zł. Łączna kwota składek jednorazowych wynosiła 8 272,20 zł, czyli tyle ile wynosiły kredytowane koszty w umowie o kredyt konsolidacyjny nr (...). Suma ubezpieczenia w przypadku umowy nr (...) wynosiła 45 864 zł, natomiast w przypadku umowy nr (...) 45 861 zł.
Zawarcie umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...) nastąpiło poprzez zaakceptowanie treści dokumentu umowy w drodze złożenia przez powodów, na podstawie art. 7 ustawy Prawo bankowe, oświadczenia woli w postaci elektronicznej.
dowód : opinia bankowa (informacja) o produktach kredytowych z dnia 4 grudnia 2023 r. – k. 90-91, kopia umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...) z dnia 28 lutego 2022 r. – k. 125-132v, wydruk załącznika informacyjnego (...) k. 133-134, dokument informujący o zasadach spłaty kredytu – k. 134v, kopia wyciągu z taryfy (...) Banku S.A. dla klientów indywidualnych – k. 135v-136, wydruk oświadczenia o numerach rachunków i wysokości rat – k. 136v, wzór formularza oświadczenia o odstąpieniu od umowy – k. 137, kopia informacji o produktach dodatkowych wpływających na koszty kredytu – k. 139, kopia formularza informacyjnego – k. 140-142v, kopia prognozowanego harmonogramu spłaty kredytu – k. 144-145v, kopia oświadczenia dotyczącego ryzyka zmiennej stopy procentowej k. – 147, kopia dyspozycji uruchomienia kredytu – k. 148, kopia wniosku-polisy nr (...) – k. 149-150, kopia wniosku-polisy nr (...) – k. 150v-151v, kopia ogólnych warunków ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych – k. 152-156v, kopia karty produktu ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych – k. 157-160v, kopia potwierdzenia przeprowadzenia analizy wymagań i potrzeb ubezpieczeniowych Klienta ubiegającego się o kredyt gotówkowy w (...) Banku S.A. podpisanego przez W. Ł. – k. 161-161v, kopia potwierdzenia przeprowadzenia analizy wymagań i potrzeb ubezpieczeniowych Klienta ubiegającego się o kredyt gotówkowy w (...) Banku S.A. podpisanego przez J. Ł. – k. 162-162v, informacja agenta ubezpieczeniowego – k. 163
W czasie zawierania przez powodów z pozwanym umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...), w pozwanym banku obowiązywała Promocja „Bezpieczna konsolidacja IV”. Zasady promocji określone zostały w Regulaminie (...)Bezpieczna konsolidacja IV”. Zgodnie z § 3 ust. 1 regulaminu promocji, promocja trwa od 6 grudnia 2021 roku do odwołania. Bank poinformuje klientów na 7 dni przed datą jej zakończenia w formie komunikatu na stronie (...).pl. Odwołanie promocji nie ma wpływu na prawa nabyte klientów na podstawie regulaminu przed jej odwołaniem. Zgodnie z § 3 ust. 2 regulaminu promocji, warunkiem skorzystania z promocji jest spełnienie łącznie przez klienta poniższych warunków:
a. złożenie wniosku o kredyt w ramach promocji w terminie określonym w ust. 1,
b. otrzymanie pozytywnej decyzji kredytowej, uwzględniającej m. in. warunki kredytowe określone w regulaminie,
c. konsolidacja co najmniej jednej pożyczki lub kredytu z innego banku przeznaczonego dla klienta indywidualnego, z zastrzeżeniem, że łączna kwota konsolidowanych pożyczek lub kredytów spoza banku wynosi min. 10 000 zł. W ramach oferty można także dodatkowo skonsolidować inne zobowiązania zewnętrzne detaliczne takie jak np. karty kredytowe czy limity w rachunku. Wykluczone są zobowiązania powstałe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
d. Zawarcie umowy o kredyt w zależności od wybranej kwoty brutto (wraz z kredytowanymi kosztami):
- z ubezpieczeniem na życie, jeśli kredyt udzielony jest na kwoty od 30 000 do 70 000 zł,
- z ubezpieczeniem od utraty pracy i (...) na kwoty powyżej 70 000 zł,
Na podstawie wniosku, o którym mowa w pkt a.
Zgodnie z § 3 ust. 3 regulaminu, promocyjne warunki cenowe polegają na tym, że bank stosuje łącznie:
a. Promocyjną stawkę prowizji za udzielenie kredytu: 0%,
b. Oprocentowanie w wysokości 7,5 % w skali roku,
Oprocentowanie jest zmienne i stanowi sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M i marży ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt.
Powodowie spełnili warunki uczestnictwa promocji, a zawarta przez nich z pozwanym umowa o kredyt konsolidacyjny nr (...) ma cechy zgodne z promocyjnymi warunkami wymienionymi w regulaminie promocji „Bezpieczna konsolidacja IV”.
dowód : Regulamin (...)Bezpieczna konsolidacja IV” – k. 137v-138
Powodowie otrzymali od pozwanego banku kwotę kredytu, którą chcieli uzyskać. Powodowi mieli świadomość, że ich umowa została ubezpieczona oraz że nie mają na jej podstawie obowiązku zapłaty prowizji. Powodowie zapoznali się z dokumentami przedstawionymi przez banku w dniu podpisania umowy i nie mieli żadnych zastrzeżeń. Powodowie zapoznali się też z ogólnymi warunkami ubezpieczenia i polisą. Powodowie nie konsultowali zawarcia umowy z doradcą kredytowym, ani z żadnym prawnikiem. Powodowie otrzymują informacje o zmianie oprocentowania od banku w formie wiadomości e-mail.
dowód : zeznania powódki J. Ł. w ramach przesłuchania stron na rozprawie w dniu 9 października 2024 r. – k. 276v-277, znacznik czasowy od 00:39:28 do 01:09:00, zeznania powoda W. Ł. w ramach przesłuchania stron na rozprawie w dniu 9 października 2024 r. – k. 277-277v, znacznik czasowy od 01:12:08 do 01:31:12
Pismem z dnia 15 grudnia 2023 roku W. Ł. oraz J. Ł. reprezentowani przez (...) S.A. we W. wezwali (...) Bank Spółkę Akcyjną do zapłaty kwoty 23 738,22 zł w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. W uzasadnieniu wezwania wskazano, że powodowie w związku z licznymi naruszeniami zawartymi w umowie i na podstawie załączonego oświadczenia korzystać będą z sankcji kredytu darmowego zgodnie z art. 45 u.k.k. W wezwaniu wskazano, że umowa zawiera m. in. naruszenia przepisów art. 30 ust. 6 u.k.k. polegające na nierzetelnym i nieprawidłowym wskazaniu w umowie warunków stosowaniu stopy oprocentowania oraz stosowaniu przyjętej stopy oprocentowania do naliczania odsetek umownych również od skredytowanych kosztów kredytu oraz art. 30 pkt 7 u.k.k., polegające na nieprawidłowym obliczeniu i wskazaniu rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta. Wezwanie zostało podpisane przez M. S. (1), upoważnioną do reprezentowania mocodawców spółki przed pozwanym (...) Bank Spółką Akcyjną w W. w sprawach dotyczących ich zobowiązań wobec kredytodawcy w zakresie umów kredytu konsumenckiego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Do wezwania do zapłaty oprócz pełnomocnictwa dla M. S. (1) zostały dołączone dokumenty z dnia 16 października 2023 roku – pełnomocnictwa udzielone przez powodów (...) Spółce Akcyjnej w W. oraz oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego podpisane przez powodów. Powodowie pełnomocnictwami z dnia 16 października 2023 roku upoważnili (...) Spółkę Akcyjną we W. do podejmowania w ich imieniu wszelkich czynności mających na celu dochodzenie roszczeń dotyczących umowy kredytu numer (...) z dnia 28 lutego 2022 roku. Powodowie w skierowanym do (...) Bank Spółki Akcyjnej oświadczeniu o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z dnia 16 października 2023 roku wskazali, że w ich ocenie kredytodawca w szczególności naruszył przepis art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. wskazując nieprawidłowo (...) oraz całkowitą kwotę do zapłaty.
dowód : kopia wezwania do zapłaty z dnia 15 grudnia 2023 r. wraz z pełnomocnictwem (...) Spółki Akcyjnej we W. dla M. S. (1), pełnomocnictwem J. Ł. z dnia 16 października 2023 r. dla (...) Spółki Akcyjnej we W., pełnomocnictwem W. Ł. z dnia 16 października 2023 r. dla (...) Spółki Akcyjnej we W. i oświadczeniem o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego z dnia 16 października 2023 r. – k. 92-98
Wezwanie do zapłaty wraz z oświadczeniem o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zostały doręczone pozwanemu (...) Bank Spółce Akcyjnej w W. w dniu 20 grudnia 2023 roku. Pismem z 11 stycznia 2024 roku w odpowiedzi na wezwanie Bank wskazał, że nie stwierdził podstaw do skorzystania przez kredytobiorców z sankcji kredytu darmowego i odmówił uznania reklamacji powodów. Uzasadniając swoje stanowisko bank stwierdził, że postanowienia umowy nr (...) są jasne, czytelne i zgodne z wymogami, które wskazuje ustawa z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, zaś (...) i całkowita kwota do zapłaty są właściwe i obliczone prawidłowo. Bank wskazał, że (...) wyliczył zgodnie z uwzględnieniem całkowitej kwoty kredytu, która nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim, całkowitego kosztu kredytu oraz całkowitej kwoty do zapłaty. Bank wskazał też, że całkowita kwota do zapłaty stanowi sumę całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu, a stopa oprocentowania kredytu wskazane jest w umowie prawidłowo. Postanowienia § 3 umowy są zgodne z wymaganiami art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim i wskazują stopę oprocentowania kredytu, warunki, na jakich ulega zmianie i indeks/stopę referencyjną, którą jest (...). Bank zaznaczył też, że jest uprawniony do poddania oprocentowaniu kwoty kredytowanych kosztów kredytu.
dowód : kopia odpowiedzi Banku z dnia 11 stycznia 2024 r. – k. 99-101
Kredytobiorcy nie spłacili dotychczas zobowiązania wynikającego z umowy. W okresie od 28 lutego 2022 roku do 30 listopada 2023 roku powodowie spłacili 10 275,24 zł tytułem kapitału i 15 466,02 zł tytułem odsetek umownych. Łącznie do 30 listopada 2023 roku powodowie spłacili kwotę 25 741,26 zł.
Bezsporne, a nadto dowód : opinia bankowa (informacja) o produktach kredytowych z dnia 4 grudnia 2023 r. – k. 90-91
Sąd zważył, co następuje:
Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, przedłożone przez strony dokumenty oraz zeznania powodów. Sąd przyznał walor wiarygodności dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami obrazowały dokładny stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej, wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów oraz kopii nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd ustalając stan faktyczny oparł się także na złożonym przez pozwanego Regulaminie promocji „Bezpieczna konsolidacja IV” przyjmując za fakt okoliczność, że umowa o kredyt konsolidacyjny nr (...) została zawarta w reżimie tego regulaminu. Powodowie w toku postępowania nie wypowiedzieli się co do tego dowodu, natomiast sąd miał na względzie fakt, iż postanowienia umowy odpowiadają warunkom promocyjnym wskazanym w § 3 ust. 3 regulaminu. Regulamin wprawdzie wskazuje jedynie datę początkową trwania promocji bez wskazywania daty końcowej, lecz na stronie internetowej banku dostępna jest wersja regulaminu kolejnej promocji, tj. regulamin promocji „Bezpieczna konsolidacja V”, która to promocja trwała od 15 marca 2022 roku. W tej sytuacji sąd przyjął stosując domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), że promocja „Bezpieczna konsolidacja IV” obowiązywała w dniu 28 lutego 2022 roku, czyli w dniu zawierania przez pozwanego z powodami umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...), natomiast powodowie zawierając z pozwanym tę umowę skorzystali z warunków promocyjnych.
Dokonując oceny zeznań W. Ł. oraz J. Ł., Sąd miał na uwadze, iż powodowie prezentowali korzystną dla siebie wersję wydarzeń. Sąd obdarzył wiarą zeznania stron zatem w takim zakresie w jakim nie były one ze sobą sprzeczne bądź korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym zwłaszcza dowodami z dokumentów. W przeważającej mierze zeznania powodów były jednak dowodem nieprzydatnym dla ustalenia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów – powodowie powoływali się wszak na uchybienia obowiązkom informacyjnym w zawartej z pozwanym umowie o kredyt konsolidacyjny nr (...). Do dokonania niezbędnych ustaleń faktycznych w tym zakresie w zupełności wystarczające były dowody z dokumentów złożonych przez strony, w szczególności z samej umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...), bo to co do jej treści zastrzeżenia zgłosili powodowie. Powodowie wnieśli o przesłuchanie ich m. in. na okoliczności dotyczące braku negocjacji i indywidualnych uzgodnień postanowień umowy kredytu, ale te okoliczności w istocie rzeczy były nieistotne dla oceny możliwości skorzystania z sankcji kredytu darmowego przez powodów. W zakresie pozostałych okoliczności, na które mieli być przesłuchani powodowie zgodnie z wnioskiem zawartym w pozwie (pkt 8 pozwu), w zupełności wystarczające było przeprowadzenie dowodu z dokumentów, a nadto w części powodowie żądali przeprowadzenia dowodu z ich przesłuchania nie na fakty, lecz oceny (naruszenie przez kredytodawcę obowiązków wynikających z ustawy z dnia 12.05.2011 r. - o kredycie konsumenckim).
Nieprzydatne dla ustaleń faktycznych były dowody z dokumentów zaoferowanych przez pozwany bank – opinia dr M. S. (2) z dnia 6 października 2022 roku oraz opinia biegłego sądowego z zakresu finansów sporządzona na zlecenie Sądu Rejonowego (...) w W. w sprawie (...). Pierwszy z tych dokumentów został złożony w celu wykazania bezpodstawności powództwa i braku podstaw do uznania postanowień umowy kredytu za wadliwe z tego powodu, że zastrzegają one obowiązek zapłaty oprocentowania od kwot należących do kosztów kredytu w rozumieniu u.k.k. Dokument ten zawiera jednak jedynie pogląd prawny – nie zmierza do wykazania jakiegokolwiek faktu istotnego dla rozstrzygnięcia, może służyć co najwyżej wzmocnieniu argumentacji pozwanego. Drugi z dokumentów, tj. opinia biegłego sądowego z zakresu finansów sporządzona na zlecenie Sądu Rejonowego (...) w W. w sprawie (...) miał służyć wykazaniu prawidłowego wyliczenia przez pozwanego wysokości (...), prawidłowego określenia całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu, wypełnienia obowiązków informacyjnych względem kredytobiorców, nie zaniżania przez pozwanego (...), nie wprowadzania kredytobiorców w błąd co do rzeczywistych kosztów kredytu. Dowód ten nie mógł jednak posłużyć temu celowi – opinia została wydana w zupełnie innej sprawie i dotyczyła innej umowy. Do ustalenia czy pozwany nie wprowadził kredytobiorców w błąd co do rzeczywistych kosztów kredytu, czy prawidłowo określił rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, całkowitą kwotę kredytu i całkowity koszt kredytu, a także czy wypełnił względem kredytobiorców obowiązki informacyjne w zupełności wystarczająca jest umowa o kredyt konsolidacyjny nr (...) wraz z załącznikami. Obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania jest natomiast możliwe poprzez podstawienie danych z umowy do danych z równania matematycznego podanego w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.
Nieprzydatny dla dokonania ustaleń stanu faktycznego był również powołany przez powodów dowód z dokumentu w postaci uchwały nr 1712011 Zarządu (...) Banków (...) z dnia 21 czerwca 2011 roku. Powodowie wnieśli o przeprowadzenie dowodu z tego dokumentu w celu wykazania, że samorządowa organizacja banków wskazała, że roczny termin na złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia spłaty kredytu. Okoliczność ta nie miała jednak żadnego znaczenia dla ustaleń stanu faktycznego. Opinia innego podmiotu na temat sposobu liczenia terminu na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, w dodatku wyrażona jeszcze przed wejściem w życie ustawy, jest niewiążąca dla sądu, przede wszystkim jednak nie prowadzi do ustalenia jakichkolwiek faktów istotnych dla rozstrzygnięcia.
Sąd postanowieniem z dnia 9 października 2024 roku wydanym na rozprawie oddalił sformułowany w pkt 10 pozwu wniosek o zobowiązanie strony pozwanej do przedłożenia umowy ubezpieczenia oraz przedłożenia pisemnej informacji wskazującej w jakiej dacie i w jakiej wysokości została przekazana ubezpieczycielowi składka ubezpieczenia, stanowiąca koszt kredytu. W ocenie Sądu brak podstaw, by wniosek ten uwzględnić, gdyż do sprzeciwu od nakazu zapłaty strona powodowa dołączyła umowę ubezpieczenia wraz z ogólnymi warunkami ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych (k. 152-160). Jak wynika z § 12 pkt 3 OWU ubezpieczający jest zobowiązany zapłacić składkę ubezpieczeniową jednorazowo za cały okres ubezpieczenia w dniu wypłaty kredytu, zaś w pkt 4 wskazano, iż zapłata następuje w formie bezgotówkowej za pośrednictwem banku. Zdaniem Sądu, przepisy powyższe stanowią odpowiedź na żądanie wskazane w pkt 10 pozwu. Abstrahując od powyższego należy zaznaczyć, że brak było podstawy prawnej dla żądania powodów wyrażonego w pkt 10 lit. b pozwu. Zgodnie z treścią art. 248 § 1 k.p.c., każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera informacje niejawne. Powodowie tymczasem w pkt 10 lit. b pozwu nie żądali przedstawienia przez pozwanego dokumentu, lecz wykreowania na potrzeby postępowania dowodu w postaci pisemnej informacji w zakresie wskazania w jakiej dacie i w jakiej wysokości została przekazana ubezpieczycielowi składka ubezpieczenia stanowiąca koszt kredytu, którymi zostali obciążeni powodowie. Pozwany nie ma natomiast obowiązku dostarczać na potrzeby powodów dodatkowych twierdzeń. Podobnie należy ocenić żądanie ewentualne wyrażone w pkt 10 pozwu – o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia pisemnej informacji w zakresie warunków zawartego ubezpieczenia, ze szczególnym uwzględnieniem: nazwy firmy ubezpieczyciela, numeru umowy ubezpieczenia, numeru polisy, wysokości kwoty na jaką została zawarta polisa, wysokości i dat opłat jakie zostały przekazane ubezpieczycielowi. Jeśli chodzi o żądanie sformułowane w pkt 10 lit. a pozwu, to do sprzeciwu od nakazu zapłaty zostały dołączone kopie podpisanych przez powodów wniosków-polis o numerach (...). W ich treści wskazano wysokość jednorazowych składek za cały okres ubezpieczenia (4 136,40 zł w przypadku umowy zawartej z W. Ł. i 4 135,80 zł w przypadku umowy zawartej z J. Ł.). Suma tych kwot odpowiada sumie pozaodsetkowych kosztów kredytu wskazanych w umowie. Z treści wniosków-polis o numerach (...) wynika też, że ubezpieczycielem, z którym powodowie zawarli powyższe umowy był (...) Spółka Akcyjna w W.. Dodatkowo, jak wskazano wcześniej, do sprzeciwu od nakazu zapłaty dołączono kopię ustalonych uchwałą Zarządu (...) Spółki Akcyjnej ogólnych warunków ubezpieczenia dla kredytobiorców kredytów gotówkowych udzielanych przez (...) Bank S.A. – pakiet (...), utrata pracy i zwrot kosztów opłat eksploatacyjnych. Są to w zupełności wystarczające dokumenty, zawierające wszystkie informacje, które są potrzebne, by ustalić informacje, których powodowie domagali się w pkt 10 lit. a i b pozwu. Poza tym powód W. Ł. zeznał na rozprawie w dniu 9 października 2024 roku, że czytał polisę ubezpieczeniową, co wskazuje, że ją otrzymał albo przynajmniej miał możliwość zapoznania się z nią. Nie ulega też wątpliwości, że powodowie jako strony umów ubezpieczenia mogli pozyskać ich tekst samodzielnie. Brak było podstaw, by sąd lub pozwany bank ich w tym wyręczali.
Sąd postanowieniem z dnia 25 czerwca 2025 roku wydanym na rozprawie pominął dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości finansowej wnioskowany w pkt 9 pozwu i rozszerzony w pkt 1 pisma procesowego powodów z 10 października 2024 r. na podstawie art. 235 2 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. W ocenie Sądu dowód ten zmierza do wykazania faktów nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ opiera się przede wszystkim na błędnym założeniu powodów, że niedopuszczalne jest naliczanie odsetek od kwot innych niż całkowita kwota kredytu. Stanowisko powyższe nie ma oparcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim oraz powszechnie obowiązującego prawa, o czym świadczy także utrwalona linia orzecznicza sadów powszechnych. Kwestia ta zostanie omówiona szczegółowo w dalszej części uzasadnienia. Nadto, dowód ten jest nieprzydatny do wykazania wskazanego faktu, ponieważ dla prawidłowego określenia (...) nie są wymagane wiadomości specjalne. W załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim znajduje się wzór pozwalający na policzenie prawidłowego (...), bez konieczności zasięgania dowodu z opinii biegłego. Powodowie zresztą także obliczali samodzielnie rzeczywistą roczną stopę oprocentowania bez konieczności posiłkowania się opinią biegłego, na co wskazują twierdzenia wyrażone w pozwie, jak i treść załącznika do protokołu rozprawy z dnia 25 czerwca 2025 roku.
Za nieprzydatne dla ustaleń w niniejszym postępowaniu Sąd uznał oświadczenie Rzecznika (...) z 28 października 2024 roku zawierające pogląd istotny dla sprawy. Zgodnie z treścią art. 28 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu (...) (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1109), do Rzecznika stosuje się odpowiednio przepis art. 63 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 63 k.p.c., organizacje pozarządowe wymienione w artykułach poprzedzających, które nie uczestniczą w sprawie, mogą przedstawiać sądowi istotny dla sprawy pogląd wyrażony w uchwale lub w oświadczeniu ich należycie umocowanych organów. Stanowisko Rzecznika nie jest dla Sądu wiążące. Wyrażone w dokumencie tezy nie zwalniają Sądu z obowiązku myślenia, dokonywania wykładni przepisów i oceny konkretnego stanu faktycznego poddanego pod osąd. Szanując oczywiście wyrażone w oświadczeniu zapatrywania, w żaden sposób nie zwalniają one Sądu od własnej oceny zasadności roszczenia. Nadto wskazać należy, iż Sąd rozpoznający sprawę nie podziela stanowiska wyrażonego w oświadczeniu, co również zostanie omówione w dalszej części uzasadnienia. Co więcej, należy zauważyć, że Rzecznik (...) w swoim oświadczeniu powołuje się na postanowienia umowne, których nie ma w umowie o kredyt konsolidacyjny nr (...) i na podstawie nie mających zastosowania postanowień umownych wyciąga określone wnioski. Tytułem przykładu na stronie 9 oświadczenia (k. 295) Rzecznik (...) wskazuje, że w jego ocenie w umowie (§ 11 ust. 1 pkt 3) została wskazana błędna kwota odsetek w stosunku dziennym w przypadku odstąpienia kredytobiorcy od umowy. Rzecznik stwierdził też, że w § 11 pkt 1 umowy zawarte zostały postanowienia informujące konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy, lecz obowiązek ten został spełniony w sposób wadliwy. Rzecznik (...) stwierdził, że zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 3 umowy, odsetki od całkowitej kwoty pożyczki naliczane są za każdy dzień salda zadłużenia przy założeniu, że miesiąc liczy 30 dni, a rok 360 dni. Dzienna kwota odsetek wyliczona przy założeniu, że pożyczka jest spłacana terminowo wynosi 20,00 zł. Takie postanowienia nie znalazły się natomiast w § 11 umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...), ani w żadnym innym postanowieniu umowy. W § 11 umowy unormowano tryb składania reklamacji: wskazano w jaki sposób reklamacja może być zgłoszona, w jaki sposób udzielana jest odpowiedź i w jakim terminie. W § 11 umowy wskazano też, że kredytobiorca niezadowolony ze sposobu rozpatrzenia reklamacji uprawniony jest do zwrócenia się w sprawie sporu dotyczącego relacji z bankiem z wnioskiem do Arbitra Bankowego lub Rzecznika (...). Zasady dotyczące odstąpienia od umowy przewiduje § 7 umowy, lecz nawet w nim brak jest postanowień o treści powoływanej przez Rzecznika (...) w jego oświadczeniu. Zgodnie z § 7 ust. 6 umowy, kwota odsetek w stosunku dziennym w przypadku odstąpienia kredytobiorcy od umowy wynosi 17,15 zł, a nie 20,00 zł. Pogląd Rzecznika (...) nie może być więc wykorzystana w niniejszej sprawie nie tylko z powodu jej niewiążącego dla sądu charakteru, ale także z tej przyczyny, że Rzecznik odnosi się w niej do postanowień umownych, których nie zawiera umowa wiążąca strony i będąca przedmiotem badania w niniejszym procesie.
Dla porządku należy zaznaczyć jeszcze, że powodowie w toku procesu składali podczas rozprawy w dniu 9 października 2024 roku oraz w dniu 25 czerwca 2025 roku załączniki do protokołów rozpraw (k. 240-241 i 324-329). Zgodnie z treścią art. 161 k.p.c., w toku posiedzenia wnioski, oświadczenia, uzupełnienia i sprostowania wniosków i oświadczeń można zamieścić w załączniku do protokołu. Jeżeli stronę zastępuje adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy lub Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, przewodniczący może zażądać złożenia takiego załącznika w wyznaczonym terminie. Tego rodzaju załącznik do protokołu nie jest pismem procesowym (art. 126 k.p.c.), ani pismem przygotowawczym (art. 127 k.p.c.), nie musi spełniać wymagań określonych w art. 126 k.p.c. i n. oraz art. 128 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2012 r., I PK 179/11, LEX nr 1219491), a przewodniczący nie miał możliwości zwrotu takiego pisemnego załącznika. Jednocześnie powodowie zaznaczyli, że załączniki te nie zawierają nowych twierdzeń ani dowodów, a jedynie rozwinięcie dotychczasowej argumentacji. Niemniej jednak w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 25 czerwca 2025 roku powodowie powołują się na naruszenie przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k. Wbrew zatem intencjom powodów zawarli oni nowe twierdzenie w tymże załączniku, mimo tego, że nie byli już do tego uprawnieni z uwagi na treść art. 205 3 § 2 k.p.c. w zw. z art. 205 12 § 2 k.p.c. Powodowie zostali bowiem na podstawie zarządzenia przewodniczącego z dnia 18 lipca 2024 roku (k. 187) zobowiązani do złożenia pisma przygotowawczego w terminie dwóch tygodni, w którym należało przedstawić wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla rozstrzygnięcia pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. Zobowiązanie zostało doręczone pełnomocnikowi powodów w dniu 25 lipca 2024 roku, a zatem termin na powoływanie dalszych twierdzeń i dowodów upłynął z dniem 8 sierpnia 2024 roku. Dalsze twierdzenia i dowody zgłoszone przez powodów podlegają pominięciu. Powodowie składając załączniki do protokołów rozprawy zdawali się ignorować prekluzję w zakresie dowodów i twierdzeń i usiłowali powołać kolejne twierdzenia ukryte we wspomnianych załącznikach w związku z tym, że pisma przygotowawcze składane w toku procesu były zwracane zarządzeniami przewodniczącego z dnia 3 października 2024 roku (k. 233), z dnia 6 października 2024 roku (k. 237) i z dnia 9 czerwca 2025 roku (k. 316 i 317). Nie mogło to jednak prowadzić do rozszerzenia postępowania w zakresie kolejnych twierdzeń powodów. Powodowie twierdzili w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 25 czerwca 2025 roku, że podniesienie naruszeń na obecnym etapie postępowania nie jest spóźnione z uwagi na treść art. 76 Konstytucji RP stanowiącego, że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Wbrew jednak ich poglądowi podniesienie przez nich kolejnych naruszeń równało się w istocie rzeczy przytoczeniu nowych twierdzeń na długo po upływie terminu do ich przedstawienia. Finalnie nie miało to jednak znaczenia. Jak wskazuje T. Czech: „jeżeli w swoim oświadczeniu konsument odwołał się do określonych naruszeń jako podstawy zastosowania sankcji kredytu darmowego, nie ma przeszkód, aby – w okresie późniejszym – uzupełnił, skonkretyzował lub wskazał inne naruszenia: w postępowaniu sądowym lub w innym trybie. (…) W procesie cywilnym sąd nie jest związany opisem naruszeń, które zamieszczono w oświadczeniu konsumenta. Może – w granicach zebranego materiału dowodowego oraz przepisów proceduralnych (uwzględniając m.in. zasadę kontradyktoryjności oraz rozkład ciężaru dowodu) – zastosować sankcję kredytu darmowego, gdy ustali, że wystąpiły inne naruszenia określone w art. 45 ust. 1 (o ile zachowano termin przewidziany w art. 45 ust. 5). Opis tych naruszeń nie wyznacza bowiem granic oświadczenia woli konsumenta ani podstawy jego powództwa bądź obrony procesowej, lecz zawiera jedynie informację, że zostały stwierdzone przez konsumenta” (T. Czech, ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz. Wydanie IV, LEX 2025, uwagi do art. 45, teza 83c). Dlatego też Sąd zbadał kwestionowaną przez powodów umowę zarówno pod kątem naruszeń podniesionych przez powodów w oświadczeniu o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, w składanych w toku postępowania pismach procesowych i załącznikach do protokołów rozprawy, jak i pod kątem innych potencjalnych naruszeń przez kredytodawcę przepisów ustawy wymienionych w art. 45 ust. 1 u.k.k.
Również dla porządku Sąd zaznacza, że miał w polu widzenia fakt, iż pozwany wniósł pismo przygotowawcze z dnia 17 czerwca 2025 roku (k. 337-344v) bez zarządzenia przewodniczącego. Pismo to wpłynęło do sądu w dniu 26 czerwca 2025 roku, a zatem już po zamknięciu rozprawy. Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c., po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Pismo przygotowawcze pozwanego, które wpłynęło do sądu po zamknięciu rozprawy nie miało już wpływu na treść rozstrzygnięcia, nie zawierało także żadnych nowych twierdzeń i dowodów. Pozwany wniósł je wyłącznie w celu zajęcia stanowiska wobec oświadczenia Rzecznika (...).
Mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz po dokonaniu oceny prawnej umowy zawartej pomiędzy powodami a pozwanym, w ocenie Sądu, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 22 1 k.c., za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Nie ulega wątpliwości, że powodowie w stosunku zobowiązaniowym z pozwanym bankiem wynikającym z umowy kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 28 lutego 2022 roku są konsumentami.
Podstawę prawną powództwa stanowił art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Jak stanowi ten ostatni, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Powodowie opierali swoje powództwo na jednej podstawie faktycznej – na fakcie złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Fakty dotyczące zawarcia umowy, treści umowy i dołączonych do niej załączników oraz złożenia przez kredytobiorców pozwanemu oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego wraz z wezwaniem do zapłaty nie były sporne. Istota sporu sprowadzała się natomiast do oceny prawnej zasadności powództwa, czyli ustalenia czy złożone przez powodów oświadczenie jest skuteczne.
Zgodnie z art. 45 ust. 1 u.k.k. w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Zgodnie z ust. 5 tego przepisu uprawnienie to wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.
Jak stanowi przepis art. 45 ust. 1 u.k.k., w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Sankcja kredytu darmowego polega zatem na uprawnieniu konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. Art. 45 u.k.k. implementuje art. 23 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.U.UE L z dnia 22 maja 2008 r.), który nakazuje stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą.
Należy zaznaczyć, że art. 45 u.k.k. jest przepisem o charakterze sankcyjnym, wysoce restrykcyjnym wobec kredytodawców i dlatego nie może być poddany wykładni rozszerzającej. Celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Sankcja ta w daleko idący sposób modyfikuje treść stosunku prawnego łączącego kredytodawcę z konsumentem na niekorzyść tego pierwszego. Co do zasady zatem przepisy sankcjonujące dane postępowanie powinny być możliwie ściśle interpretowane nie pozwalając na pojawienie się obszarów niepewności prawnej.
Zgodnie z przepisem art. 45 ust. 5 u.k.k. uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Ustawodawca nie sprecyzował, co rozumie pod pojęciem „wykonania” umowy, co doprowadziło do powstania różnych interpretacji tego terminu w orzecznictwie sądów powszechnych. Pojawiła się koncepcja, w myśl której moment, od którego zaczyna biec roczny termin na wygaśnięcie uprawnienia konsumenta do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, oznacza przede wszystkim stan, w którym wszelkie zobowiązania obu stron umowy o kredyt konsumencki zostały w pełni wykonane, nie można odnosić tego wyłącznie do wykonania zobowiązania po stronie kredytodawcy. Nie ma przy tym znaczenia, czy zostały one wykonane w terminie, dobrowolnie, czy też przymusowo, np. w drodze egzekucji komorniczej. Należy przy tym zaznaczyć, że chodzi tutaj o zobowiązania określone treścią umowy o kredyt konsumencki bez uwzględnienia skutków sankcji kredytu darmowego (por. wyrok Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 28 września 2017 r., sygn. akt I C 531/17, LEX nr 2374797 i wyrok Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 7 lipca 2017 r., sygn. akt X C 615/17, LEX nr 2491273).
Zgodnie z inną koncepcją zwrot „wykonanie umowy” użyty w art. 45 ust. 5 u.k.k., od którego zaczyna biec roczny termin na wygaśnięcie uprawnienia konsumenta do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego, oznacza dzień wykonania umowy przez pożyczkodawcę, czyli dzień przekazania kwoty pożyczki. Przemawiać ma za tym fakt, że w przeciwnym wypadku unicestwiony byłby cel tego przepisu. Ma on za zadanie ograniczyć uprawnienie konsumenta krótkim terminem prekluzyjnym, tak aby ustabilizować stosunek prawny i aby pożyczkodawca nie pozostawał w nieskończoność w niepewności co do zakresu swojej wierzytelności. Gdyby zaś wygaśniecie uprawnienia zależało od wykonania umowy przez pożyczkobiorcę (konsumenta), mógłby on przez jej celowe niewykonywanie odwlekać upływ tego terminu. Niedopuszczalne jest, aby jedna ze stron stosunku prawnego mogła według własnej woli regulować rozpoczęcie biegu (wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2018 roku, sygn. XIV C 1375/17, LEX nr 2515155).
Sąd Rejonowy w T. jest zdania, że termin, o którym mowa w art. 45 ust. 5 u.k.k. rozpoczyna swój bieg z chwilą wykonania umowy przez kredytodawcę, a zatem z chwilą spełnienia przez bank świadczenia charakterystycznego dla tej umowy, czyli w dacie uruchomienia kredytu i zawarcia umowy (por. M. Grochowski (w:) Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz. Red. K. Osajda, Legalis 2024, uwagi do art. 45, teza 18-21). Po jego upływie uprawnienie konsumenta wygasa. W ocenie Sądu od tej chwili należy liczyć termin do złożenia prawokształtującego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Obliczanie terminu prekluzyjnego a tempore facti, nie zaś a tempore scientiae (od chwili, w której konsumentowi można byłoby przypisać wiedzę o naruszeniu obowiązku informacyjnego) działa, ujmując rzecz generalnie, na korzyść przedsiębiorcy – zdecydowanie skracając czas, po którym możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego traci na znaczeniu. Rozwiązanie to upraszcza zarazem sam sposób kalkulowania terminu, odnosząc go do daty możliwej do stwierdzenia w oczywisty sposób. Równocześnie, biorąc pod uwagę charakter obowiązku podlegającego sankcjonowaniu – regulacji ustawowej, objętej fikcją powszechnej znajomości – w typowych sytuacjach factum oraz scientia (jako możliwość przypisania wiedzy, nie zaś wiedza rzeczywista) będą istniały w tej samej chwili (tak M. Grochowski (w:) Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz. Red. K. Osajda, Legalis 2024, uwagi do art. 45, teza 18-21). W realiach przedmiotowej sprawy ten sposób obliczania terminu z art. 45 ust. 5 u.k.k. jest natomiast tym bardziej celowy, gdyż wszystkie zarzuty, które podnoszą powodowie mogły być podniesione na etapie zawierania umowy. Obejmują one bowiem wyłącznie naruszenie obowiązków informacyjnych, które winny zostać wykonane poprzez zawarcie stosownych informacji w umowie. Omawiany termin ma charakter prekluzyjny i jest dość krótki – roczny. Termin ten powinien być jednak w zupełności wystarczający, by zapoznać się dokładnie z treścią umowy, a także by ustalić czy jakichkolwiek wymaganych przez ustawę informacji w niej brakuje. W przekonaniu sądu ratio legis takiego uregulowania sprowadza się do konieczności uniknięcia stanu niepewności prawnej po stronie kredytodawcy co do tego czy może, czy też nie może liczyć na zysk związany z zawartą umową. Z perspektywy podmiotów takich jak banki, trudniących się udzielaniem kredytów i pożyczek, których zysk opiera się na pobieraniu odsetek od udzielanych produktów jest to kluczowe z uwagi na konieczność ustalenia czy w długiej perspektywie spłaty kredytu może liczyć na zysk czy nie. W dalszej kolejności decyduje to o globalnej polityce banku względem klientów w zakresie m. in. kosztów związanych z kredytami i pożyczkami. Ponieważ przepis, jak zaznaczono na początku, ma charakter bardzo restrykcyjny w stosunku do kredytodawców i stanowi wyjątek od reguły odpłatności umów kredytowych, musi być on również interpretowany ściśle i restrykcyjnie. Dlatego nie można uznać, że termin do złożenia oświadczenia woli o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie rozpoczyna biegu do czasu wykonania zobowiązania po stronie kredytobiorcy. Środki pieniężne z tytułu umowy kredytu zostały wypłacone powodom zgodnie z ich dyspozycją w dniu 28 lutego 2022 roku, a zatem od tego dnia rozpoczął swój bieg termin z art. 45 ust. 5 u.k.k. Upływał on z dniem 28 lutego 2023 roku.
Warto zaznaczyć, że pogląd ten znajduje swoje oparcie także w orzecznictwie Sądu Okręgowego w T.. W uzasadnieniu wyroku z dnia 2 października 2024 roku wydanego w sprawie (...), Sąd Okręgowy w T. wskazał, że „do wykonania umowy doszło z chwilą spełnienia przez bank świadczenia, to jest z chwilą uruchomienia pożyczki. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że wykonanie umowy w tym przypadku nie może być rozumiane jako wykonanie przez jedną, czy też obie strony wszystkich wynikających z niej świadczeń, gdyż wtedy końcowy termin na skorzystanie z uprawnienia przewidzianego w art. 45 Ustawy w niektórych przypadkach mógłby stać się niedookreślony. (…) Należy zatem przyjąć, że termin przewidziany w powołanym art. 45 ust. 5 Ustawy rozpoczyna swój bieg od daty wykonania umowy kredytu, za którą należy uznać datę spełnienia głównego świadczenia stanowiącego o istocie tej umowy, to jest świadczenie kredytodawcy polegającego na pozostawieniu do dyspozycji kredytobiorcy umówionych środków pieniężnych. Przyjęcie odmiennego stanowiska byłoby sprzeczne z celem przepisu art. 45 ust. 5 tej Ustawy, skoro faktycznie mogłoby prowadzić do tego, że w niektórych przypadkach ograniczenie realizacji uprawnienia konsumenta tym terminem byłoby iluzoryczne. Ponadto zdaniem Sądu Okręgowego okres jednego roku od uruchomienia środków przez bank jest wystarczający, aby konsument dokonał oceny, czy zaszły okoliczności stanowiące podstawę do złożenia takiego oświadczenia”.
W przedmiotowej sprawie powodowie złożyli oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego pozwanemu bankowi wraz z wezwaniem do zapłaty z dnia 15 grudnia 2023 roku. Pozwany miał natomiast możliwość zapoznania się z nim dopiero w dniu wpływu oświadczenia wraz z wezwaniem do zapłaty do banku, czyli w dniu 20 grudnia 2023 roku, zaś umowa o kredyt konsolidacyjny została zawarta 28 lutego 2022 roku i tego samego dnia środki kredytu zostały przelane przez pozwanego zgodnie z dyspozycją powodów. Z tych względów Sąd uznał, iż roszczenie kredytobiorcy wygasło, a powództwo wniesione po upływie terminu, o którym mowa w art. 45 ust. 5 u.k.k. Już ta okoliczność uzasadniała przyjęcie, że powództwo jest niezasadne i podlega oddaleniu.
Niezależnie od przekroczenia terminu do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, powództwo i tak nie zasługiwałoby na uwzględnienie, albowiem w ocenie Sądu brak jest przesłanek do realizacji sankcji kredytu darmowego w odniesieniu do umowy kredytowej, która łączy strony.
Powodowie podnieśli zarzut, iż pozwany naruszył art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k. w zw. z art. 29 ust. 3 u.k.k. poprzez niejasne sformułowanie informacji o całkowitej kwocie kredytu. Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4 u.k.k., umowa o kredyt konsumencki powinna określać całkowitą kwotę kredytu, zaś zgodnie z art. 29 ust. 3 u.k.k. umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały. W ocenie sądu umowa jest jasno sformułowana zarówno w zakresie określenia całkowitej kwoty kredytu, jak również w zakresie kwoty kredytu, od której pozwany bank naliczał odsetki. W § 1 umowy wyraźnie wskazano, że kwota kredytu wynosi 91 725,20 zł i jest to suma środków wypłacanych „na rękę” w kwocie 30 000 zł (§ 1 ust. 1 pkt 1 umowy), środków przeznaczonych na spłatę zobowiązań kredytowych kredytobiorców (§ 1 ust. 1 pkt 2 lit a-e umowy) oraz składek ubezpieczeniowych (§ 1 ust. 1 pkt 3 lit. b i c umowy). Od tej kwoty bank naliczał odsetki (§ 3 ust. 1 i § 5 ust. 4 pkt 3 umowy). Kwota ta stanowiła sumę wskazanej w § 5 ust. 1 umowy całkowitej kwoty kredytu (83 453 zł) i składki ubezpieczeniowej (8 272,20 zł). Jeśli chodzi o całkowitą kwotę kredytu została ona określona zgodnie z art. 5 pkt 7 u.k.k., który przewiduje, iż jest to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt.
Powodowie podnieśli, iż sformułowanie w umowie pojęć „kredyt w wysokości” oraz „całkowita kwota kredytu” wprowadziło konsumentów w błąd poprzez podwyższenie w rzeczywistości podstawy naliczenia odsetek. To stanowisko nie znajduje jednak uzasadnienia w świetle przepisów prawa. Zgodnie bowiem z art. 5 pkt 10 u.k.k., stopa oprocentowania kredytu wyrażona jest jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Zgodnie z dominującym w literaturze poglądem, dopuszczalnym jest finansowanie kosztów kredytu udzielonego przez bank oraz naliczanie odsetek od kwoty przeznaczonej na ten cel. Brak jest podstaw do przyjęcia w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim odmiennych zasad pobierania odsetek od wykorzystanego kredytu, zależnych w szczególności od tego, czy celem kredytowania są koszty udzielanego kredytu (J. G., M. S., Problematyka odsetek od kredytowanych kosztów bankowego kredytu konsumenckiego, „Monitor Prawa Bankowego” z 2022 r., nr 6, s. 59-74). Podobnie T. Czech (w: Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018 r., art. 5) wskazuje, że pojęcie „wypłaconej kwoty”, o której mowa w art. 5 pkt 10 u.k.k., obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie kosztów związanych z tym kredytem. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia dodatkowo wykładnia językowa omawianego przepisu – nie wymaga on bowiem, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłata może być bowiem również dokonana, podobnie jak w niniejszej sprawie, w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem). Wniosek ten potwierdza również wykładania systemowa – na tle przepisów o kredycie bankowym przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu jego wypłacenia.
Należy zauważyć, ze wyrażenie „wypłacona kwota” różni się w sposób istotny od sformułowania „udostępnia”, którym ustawodawca posługuje w art. 5 pkt 7 u.k.k., definiując całkowitą kwotę kredytu. Prowadzi to do wniosku, iż nie są to pojęcia tożsame w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim, a co za tym idzie, że należy nadawać im odmienne znaczenie. W umowie posłużono się terminami odpowiadającymi nazwą i definicją terminom wskazanym w ustawie o kredycie konsumenckim. Nie sposób w tej sytuacji twierdzić, że umowa wprowadza w błąd albo zawiera postanowienia, które są niejasne, skoro cytuje bądź odwołuje się do postanowień, które do polskiego porządku prawnego wprowadził polski ustawodawca. Sąd nie zgadza się z twierdzeniami powodów, że jako przeciętni konsumenci nie mieli możliwości samodzielnego ustalenia rzeczywistej kwoty kredytu, bowiem kwestię tę ustalić można jedynie posiłkując się definicjami zawartymi w ustawie. Tekst ustawy nie jest bowiem żadną tajemnicą i każdy, również konsument może zapoznać się z jej tekstem, a definicja całkowitej kwoty kredytu zawarta w ustawie nie jest skomplikowana. Nie jest również żadnym narzędziem do wprowadzenia w błąd konsumenta posłużenie się ustawowymi definicjami całkowitej kwoty kredytu bądź całkowitej kwoty do zapłaty. Nie wymaga również nadmiernego wysiłku ustalenie co oznaczają poszczególne terminy wykorzystane w umowie, skoro posługuje się nimi także ustawodawca. Poza tym powodowie oświadczyli na rozprawie, że zapoznali się z treścią umowy i nie mieli żadnych do niej żadnych zastrzeżeń.
Powodowie podnieśli także zarzut naruszenia przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 6 i 7 u.k.k. poprzez naliczenie odsetek umownych od kredytowanych kosztów kredytu, a w konsekwencji nieprawidłowe wyliczenie całkowitych kosztów kredytu stanowiącej podstawę wyliczenia (...). Zarzut ten także nie zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z przytoczonym wcześniej art. 5 pkt 10 u.k.k., stopa oprocentowania kredytu stosowana do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. W ocenie powodów, wobec tak sformułowanej definicji stopy oprocentowania kredytu, odsetki winny być naliczane od kwoty rzeczywiście udostępnionej pożyczkobiorcom. Z tym stanowiskiem nie sposób się jednak zgodzić. Nie ulega wątpliwości, jak wyjaśniono już wyżej, że kredytodawcy oprócz odsetek przysługuje również prawo do pobierania wynagrodzenia w postaci kosztów związanych z zawarciem umowy, czy prowadzeniem przedsiębiorstwa, najczęściej jest to prowizja. Ideałem byłoby, gdyby pożyczkobiorca dysponował środkami na pokrycie kosztów związanych z umową, w praktyce rzadko tak jednak bywa. Powszechną praktyką jest zatem udzielanie kredytu w wysokości obejmującej również koszty kredytu. Należy w tym miejscu zauważyć, że praktyka ta nie stoi w sprzeczności z obowiązującymi przepisami, gdyż ustawodawca w art. 5 pkt 7 u.k.k. posługuje się pojęciem „kredytowane koszty kredytu”. Z taką sytuacją mamy również do czynienia w przypadku umowy łączącej strony. Powodowie w dniu podpisania umowy wydali dyspozycję przekazania środków z tytułu składki ubezpieczeniowej na rachunek kredytowy. Dlatego też, choć kwota 8 272,20 zł nie została udostępniona powodom do swobodnego rozporządzenia – tak jak kwota 30 000 zł przeznaczona zgodnie z umową na potrzeby konsumpcyjne – to w ocenie Sądu stanowi ona „kwotę wypłaconą na podstawie umowy”, z tym jednak zastrzeżeniem, że jest przeznaczona na zapłatę składki ubezpieczeniowej, na co zgodzili się sami kredytobiorcy. Z tego względu pobieranie oprocentowania od kosztów kredytu nie stoi w sprzeczności z istotą odsetek kapitałowych, które zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (art. 359 k.c.) stanowić mają wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Powód skorzystał z kwoty 8 272,20 zł w tym sensie, że kwota ta została przeznaczona na zapłatę składki ubezpieczeniowej.
Warto w tym miejscu podkreślić, że sami kredytobiorcy są niekonsekwentni. Łącząca strony umowa była bowiem umową o kredyt konsolidacyjny – kwota 53 453 zł miała zostać przeznaczona na spłatę zobowiązań kredytowych z tytułu innych zobowiązań kredytowych powodów. Ta kwota także nie została faktycznie udostępniona powodom. Powyższa kwota zgodnie z dyspozycją kredytobiorców została przekazana na inne rachunki bankowe niż ten, na który miała zostać wpłacona kwota 30 000 zł, zgodnie z umową przeznaczona na cele konsumpcyjne. Skoro zatem kwota 53 453 zł miała być przeznaczona na spłatę innych zobowiązań, to również nie została ona faktycznie udostępniona kredytobiorcom do swobodnej dyspozycji, a mimo to powodowie nie kwestionują zasadności naliczania odsetek od tej kwoty.
W ocenie Sądu aktualnie żaden przepis prawa nie zabrania pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu, w szczególności z art. 5 pkt. 10 u.k.k. nie wynika zakaz naliczania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. Tym samym za całkowicie chybiony należy uznać zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k.
Podobnie Sąd nie dopatrzył się uchybień w sposobie oznaczenia (...) w umowie. W myśl art. 5 pkt 12 u.k.k., rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, zaś jak wskazuje pkt 6 tego artykułu, pod pojęciem całkowitego kosztu kredytu należy rozumieć wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w tym ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. Istota omawianego w tym miejscu zagadnienia została wyjaśniona w wyroku (...) z dnia 21 kwietnia 2016 roku, (...) ( (...)-283). Sprowadza się ona, najogólniej rzecz ujmując, do tego, że włączenie jakiejkolwiek kwoty należącej do całkowitego kosztu kredytu do całkowitej kwoty kredytu może mieć wpływ na obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowość informacji, które kredytodawca powinien wskazać w danej umowie o kredyt. Bank winien więc dokonywać wyliczenia (...) w oparciu nie o kwotę udzielonego kredytu, lecz kwotę realnie udostępnioną kredytobiorcom. Pozwany zastosował się do powyższych reguł ustalając (...) jako całkowity koszt kredytu (46 834,32 zł) wyrażony jako procent całkowitej kwoty kredytu (83 453 zł) w stosunku rocznym. W konsekwencji przyjąć należy, że w umowie zawartej przez strony prawidłowo wskazano zarówno rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, jak i całkowitą kwotę do zapłaty (130 287,32 zł - § 5 ust. 3 umowy) ustaloną w dniu zawarcia umowy kredytu, wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia (§ 5 ust. 4 umowy). (...) zostało obliczone zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim. Z tych też względów, należy uznać, że pozwany prawidłowo obliczył (...) i nie doszło w tym zakresie do naruszenia obowiązku informacyjnego. Pozwany w umowie prawidłowo określił także całkowitą kwotę do zapłaty. Inaczej niż powodowie sąd uznał, że założenia przyjęte do obliczenia (...) są podane w sposób jasny, zwięzły i wyraźny w umowie o kredyt, a informacje podane w umowie pozwalają odtworzyć proces określania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania na podstawie zawartych w umowie danych. Powodowie powołują się zresztą na zupełnie niezrozumiałe wręcz zarzuty – w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 25 czerwca 2025 roku zarzucają przykładowo, że nie są w stanie ustalić założeń do wyliczenia (...), t.j. dat spłat przyjętych przez kredytodawcę oraz uiszczania opłat, tym bardziej, że w § 1 ust. 4 umowy wskazano, że kredytobiorca zobowiązuje się spłacić kwotę udzielonego kredytu wraz z należnymi odsetkami umownymi w 120 równych ratach kapitałowo-odsetkowych płatnych nie później niż do 15 dnia każdego miesiąca, natomiast w harmonogramie data płatności rat w zależności od miesiąca następowała 15, 16 lub 17 dnia miesiąca, a ponadto ostatnia rata kredytu byłą ratą wyrównującą. Po pierwsze, rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Terminy płatności rat nie mają tu żadnego znaczenia. Dla wzoru matematycznego wskazanego w załączniku nr 3 do ustawy o kredycie konsumenckim istotne znaczenie w kontekście terminów spłat mają parametry w postaci okresu, wyrażonego w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej kolejnej wypłaty oraz okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem każdej spłaty lub wniesienia opłat. Po drugie, terminy płatności niektórych rat przypadają na inny dzień miesiąca niż 15 z uwagi na treść § 6 ust. 3 umowy. Zgodnie z nią, jeśli termin płatności raty kredytu przypada w sobotę lub dzień uznany ustawowo za wolny od pracy przyjmuje się, że spłata raty kredytu powinna nastąpić w kolejnym dniu roboczym. Poza tym z uwagi na treść art. 115 k.c., termin płatności raty, którego koniec przypadałby w dniu ustawowo wolnym od pracy lub w sobotę upłynąłby następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą nawet gdyby w umowie nie zawarto postanowienia sformułowanego w § 6 ust. 3. Harmonogram spłat uwzględnia te okoliczności. Także ustalenie przyjętej przez kredytodawcę daty uruchomienia kredytu, biorąc pod uwagę, że nastąpiło ono w dniu zawarcia umowy nie powinno nastręczać problemów. Podobnie wysokość rat wprost wynika z harmonogramu spłat, choć ona ma się nijak do kwestii obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Zarówno sama umowa, jak i harmonogram nie pozostawiają pola do błędu czy nadmiernej interpretacji w zakresie elementów koniecznych do podstawienia do wzoru matematycznego służącego do obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Tym samym w ocenie sądu bank nie dopuścił się zarzucanego przez powoda naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k.
Poza tym powodowie – oprócz naliczania odsetek od kredytowanych kosztów – nie wskazali żadnych okoliczności pozwalających na przyjęcie, że wskazane przez pozwanego przy obliczeniu rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania parametry były nieprawidłowe. Nie mogą być za takie uznane argumenty wskazujące, że powodowie nie wiedzą jakie dane pozwany podstawił do wzoru matematycznego służącego określeniu (...). Pozwany bank wyjaśnił w § 5 ust. 4 zarówno wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, określił parametry, które wykorzystał do obliczeń oraz założenia, które przyjął przy ustaleniu (...).
Godzi się również zauważyć, że nawet gdyby podzielić zapatrywanie powodów co do nieprawidłowości naliczenia (...), to w wyroku z 13 lutego 2025 r. wydanym w sprawie (...) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, że artykuł 10 ust. 2 lit. g) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG należy interpretować w ten sposób, że: okoliczność, iż w umowie o kredyt wskazano rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, która okazuje się zawyżona ze względu na to, że niektóre warunki tej umowy zostały następnie uznane za nieuczciwe w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, a tym samym za niewiążące dla konsumenta, nie stanowi sama w sobie naruszenia obowiązku informacyjnego ustanowionego w tym przepisie dyrektywy (...).
Bezzasadny jest też zarzut naruszenia przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k. zw. z art. 37 ust. 2 pkt 1 u.k.k. poprzez brak wskazania w poszczególnych ratach kredytu w harmonogramie spłaty kosztów okołokredytowych w postaci składek ubezpieczeniowych. Zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki z zastrzeżeniem art. 31-33 powinna określać zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania. Z kolei w myśl art. 37 ust. 2 pkt 1 u.k.k. harmonogram spłaty winien zawierać określenie terminu, wysokości raty kredytu z wyodrębnieniem jej poszczególnych składników, w szczególności kapitału, odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, które konsument jest zobowiązany ponieść. W umowie zawarto natomiast zasady i terminy spłaty kredytu, również kolejność zaliczania rat kredytu na poczet należności kredytodawcy (por. § 6 ust. 1-4 umowy). W harmonogramie spłaty wyraźnie wskazano jaką część raty stanowi kapitał kredytu, a jaką odsetki. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z treścią zawartej umowy kwota udostępniona kredytobiorcom na zapłatę składek ubezpieczeniowych stanowi część kapitału kredytu. Pozwany w umowie pouczył także kredytobiorców, że w trakcie trwania umowy mają prawo do otrzymania na wniosek w każdym czasie bezpłatnie harmonogramu spłat (§ 6 ust. 5 umowy). Należy też zauważyć, że nawet gdyby pozwany naruszył art. 37 ust. 2 pkt 1 u.k.k., (a w przedmiotowej sprawie nie miało to miejsca) to kredytobiorca i tak nie mógłby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, ponieważ art. 37 u.k.k. nie jest jednym z wymienionych przez ustawodawcę w art. 45 ust. 1 u.k.k. przepisów, których naruszenie przez kredytodawcę uprawnia do skorzystania z sankcji kredytu darmowego. W związku z tym również i ten zarzut powodów nie zasługiwał na uwzględnienie.
Bezzasadny jest też zarzut naruszenia przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. Z tego przepisu wynika obowiązek zawarcia w umowie o kredyt konsumencki informacji o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie. Wskazać należy, iż rodzaj, wysokość i precyzyjne zasady dotyczące zmiany opłat pobieranych przez bank zostały określone w Taryfie opłat i prowizji (...) Banku S.A., która stanowi integralną część umowy (§ 15 ust. 1 pkt 4). W ocenie Sądu, wskazane w umowie wskaźniki zmiany kosztów kredytu są jednoznaczne i weryfikowalne. Klauzule wskazane w Taryfie opłat i prowizji (...) Banku S.A. należy uznać za precyzyjne biorąc pod uwagę ich hipotetyczność. Ustawodawca w art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. in fine nakazuje udzielenia informacji o warunkach, na jakich inne koszty mogą ulec zmianie. Oczywistym, że nie da się z góry przewidzieć, że zaistnienie jakiejś przesłanki będzie generować wzrost kosztów działalności banku. Na sytuację na rynku finansowym wpływa wiele czynników. Możliwa jest sytuacja, że dojdzie do wzrostu jednego ze wskaźników na niekorzyść banku, ale jednocześnie zaistnieje inna przesłanka, która zrównoważy bankowi tą niedogodność, przez co finalnie bank nie zdecyduje się na zmianę opłat i prowizji. Bank jest związany wymienionymi przez siebie przesłankami, które mają charakter obiektywny i bez wątpienia mogą rzutować na koszty prowadzenia jego działalności. Ponadto w § 4 ust. 4 umowy wskazano, że zmiany stawek opłat i prowizji następują na zasadach i w wysokości określonych w taryfie opłat i prowizji. W ust. 5 wskazano sposób poinformowania kredytobiorcy o zmianie stawek, a w ust. 6 o możliwości dokonania wypowiedzenia umowy w terminie 30 dni od powiadomienia go przez bank o zmianach. Dodatkowo, w ust. 11 wyciągu z (...) Banku S.A. dla klientów indywidualnych dookreślono, że zmiana nie może być dokonywana częściej nie 4 razy do roku, opłaty i prowizje nie mogą ulec zmniejszeniu lub zwiększeniu o więcej niż 200 %, zmiana nie może nastąpić później niż w okresie 6 miesięcy od wystąpienia przesłanki, a ustalenie nowych opłat lub prowizji, odbywa się z uwzględnieniem stopnia pracochłonności wykonywanych w związku z tym czynności oraz poziomu kosztów ponoszonych przez bank.
Rola art. 30 ust. 1 pkt. 10 u.k.k. nie może być rozumiana jako obowiązek kredytodawcy do dokonania abstrakcyjnego, rozbudowanego wyliczenia wszelkich możliwych sytuacji, w których może dojść do zmiany wysokości poszczególnych opłat, a jedynie do tych które mogą przy konkretnej umowie ulec aktualizacji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 czerwca 2019 r., I ACa 281/19, LEX nr 2712576). Ten warunek został natomiast spełniony. Warto zwrócić uwagę na to, że jedynym pozaodsetkowym kosztem kredytu, który mógł ulec zmianie była prowizja za udzielenie kredytu. W § 1 ust. 1 pkt 3 lit. a wskazano, że prowizja ta wynosi 0,00 zł z zastrzeżeniem § 2. W § 2 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 umowy wskazano natomiast, że prowizja została zredukowana do zera w związku z jej obniżeniem o łączną kwotę 6 676,24 zł (2 x 3 338,12 zł - § 2 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 umowy) w związku z zawarciem przez powodów umów ubezpieczenia o numerach (...) i (...). Zawarcie umowy z ubezpieczeniem od utraty pracy i (...) było też warunkiem skorzystania z promocji „Bezpieczna konsolidacja IV”, która przewidywała promocyjną stawkę prowizji za udzielenie kredytu: 0% i oprocentowanie w wysokości 7,5 % w skali roku, przy czym oprocentowanie było zmienne i stanowiło sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M i marży ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt. Jednocześnie w § 2 ust. 1 pkt 2 umowy wskazano, że kredytobiorcy będą zobowiązani do zapłaty naliczonej przez bank prowizji uzupełniającej w przypadku rezygnacji z indywidualnego ubezpieczenia wynikającego z umowy ubezpieczenia o numerze (...) zawartej z W. Ł. w trakcie trwania umowy w wyniku odstąpienia od umowy ubezpieczenia albo wypowiedzenia umowy ubezpieczenia w wysokości równej kwocie 3 338,12 zł pomniejszonej proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu ochrony ubezpieczeniowej, tj. kwota 3 338,12 zł zostanie pomnożona przez wskaźnik ustalony jako stosunek liczby dni niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej do liczby dni na jaką ubezpieczenie zostało zawarte, z zaokrągleniem do dwóch miejsc po przecinku z zastrzeżeniem pkt 3 i 4. W § 2 ust. 1 pkt 3 umowy wskazano, że kredytobiorca jest zobowiązany do zapłaty naliczonej przez bank prowizji uzupełniającej co może nastąpić ze środków własnych na rachunek kredytu w terminie 14 dni od dnia poinformowania go przez bank o ostatecznej wysokości lub poprzez upoważnienie banku do pobrania kwoty należnej prowizji uzupełniającej ze środków zwróconej przez zakład ubezpieczeń składki. W tym drugim przypadku kwota należnej bankowi prowizji uzupełniającej ze środków zwróconej składki zostanie zaliczona przez bank na poczet spłaty należnej bankowi kwoty prowizji uzupełniającej, a kwota składki pozostała po tym rozliczeniu zostanie zwrócona kredytobiorcy w sposób wskazany przez kredytobiorcę w dyspozycji. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 umowy, kwota prowizji uzupełniającej, która zostanie naliczona kredytobiorcy, nie przekroczy kwoty składki za niewykorzystany okres ochronny, zwróconej przez zakład ubezpieczeń. Analogiczne zasady dotyczące naliczenia prowizji uzupełniającej dotyczyły umowy ubezpieczenia o numerze (...) zawartej z J. Ł. i zostały określone w § 2 ust. 2 pkt 1-4 umowy. Poza tym powodowie otrzymali i podpisali informację o produktach dodatkowych wpływających na koszty kredytu oraz zaakceptowali jej treść (por. oświadczenie zawarte w końcowej części umowy o treści: „zawarcie umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...) następuje poprzez zaakceptowanie treści niniejszego dokumentu w drodze złożenia przez kredytobiorcę na podstawie art. 7 ustawy Prawo bankowe oświadczenia woli w postaci elektronicznej. Niniejsze podpisy uważa się za złożone pod: (…) 4. Informacją o produktach dodatkowych wpływających na koszty kredytu”). Należy więc zauważyć, że umowa w sposób całkowicie jasny i czytelny wskazuje w jaki sposób może zmienić się jedyny pozaodsetkowy koszt kredytu, czyli prowizja za udzielenie kredytu. Wskazuje także w jaki sposób bank obliczy ten koszt w przypadku, a także warunki w jakich może dojść do naliczenia prowizji uzupełniającej. Wskazany został także górny limit naliczenia prowizji uzupełniającej. Należy także pamiętać, że w ust. 15 W. z (...) Banku S.A. dla Klientów Indywidualnych zastrzeżono, że postanowienia W. mają charakter ogólny, obowiązujący wszystkich klientów. Odmienne postanowienia mogą wynikać z umów zawieranych z bankiem. Takie odmienne postanowienia zawiera właśnie § 2 umowy.
Sąd ma świadomość treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 lutego 2025 r., sygn. (...), w którym (...) wyjaśnił, że artykuł 10 ust. 2 lit. k) dyrektywy (...) należy interpretować w ten sposób, że fakt, iż umowa o kredyt wymienia pewną liczbę okoliczności uzasadniających zwiększenie opłat związanych z wykonaniem umowy, przy czym właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny konsument nie jest w stanie zweryfikować ich wystąpienia ani ich wpływu na te opłaty, stanowi naruszenie obowiązku informacyjnego ustanowionego w tym przepisie, o ile wskazanie to może podważyć możliwość dokonania przez tego konsumenta oceny zakresu jego zobowiązania. W wyroku tym zwrócono również uwagę, że w sprawie, w której zadano pytanie prejudycjalne postanowienia dotyczące warunków zmiany opłat i prowizji (por. motyw 14-16 wyroku) zostały określone na podstawie wskaźników, które dla konsumenta są trudne do zweryfikowania zarówno przed zawarciem umowy, jak i w trakcie jej wykonywania. Chodzi tu bowiem w szczególności o zmienne wskaźniki ekonomiczne, w tym wskaźniki kontrolowane przez sam bank, a także wskaźniki opisane losowo, odzwierciedlające ewolucję prawną w szerokim znaczeniu.
(...) wskazał również (motyw 55 i 56 wyroku), że spoczywający na kredytodawcy zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. k) dyrektywy (...) obowiązek wskazania w umowie o kredyt warunków, na jakich może nastąpić zmiana opłat związanych z wykonaniem tej umowy, ma również dla konsumenta zasadnicze znaczenie, ponieważ dla dokonania oceny zakresu jego zobowiązania powinien on móc przewidzieć, ewentualne zmiany tych opłat na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, a tym samym wynikające z tego dla niego konsekwencje ekonomiczne, nawet jeśli początkowa kwota tych opłat jest stosunkowo niska w stosunku do kwoty danego kredytu. Ponadto z utrwalonego orzecznictwa wynika, że konsekwencje naruszenia obowiązków informacyjnych związanych z umową o kredyt mogą się znacznie różnić w zależności od tego, o jaki konkretnie obowiązek chodzi, przy czym waga tego naruszenia zależy ponadto w praktyce od liczby i wagi elementów, których nie zamieszczono w danej umowie o kredyt. Takie naruszenia mogą w szczególności utrudniać konsumentowi korzystanie z praw wynikających z umowy o kredyt (zob. podobnie wyrok z dnia 24 października 2024 r., Horyzont, C-339/23,EU:C:2024:918, pkt 34).
W związku z tym (...) orzekł, że artykuł 23 dyrektywy (...) w związku z jej motywem 47 należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które przewiduje – w przypadku naruszenia obowiązku informacyjnego nałożonego na kredytodawcę zgodnie z art. 10 ust. 2 tej dyrektywy – jednolitą sankcję polegającą na pozbawieniu kredytodawcy prawa do odsetek i opłat, niezależnie od indywidualnego stopnia wagi takiego naruszenia, o ile naruszenie to może podważyć możliwość oceny przez konsumenta zakresu jego zobowiązania.
Całkowicie bezzasadny jest zatem zarzut, że podstawy zmiany opłat zostały wskazane zbyt ogólnie bądź że kredytodawca został uprawniony do nieograniczonego kształtowania wysokości tychże opłat. Zaznaczyć należy, że postanowienia umowne o zmianach kosztów nie były wprowadzające w błąd, a ponadto nie miały charakteru zupełnie blankietowego. Zdaniem Sądu, warunki zmiany omawianych kosztów zostały określone precyzyjnie i nie przewidywały po stronie pozwanego arbitralności w procesie wprowadzania tych zmian.
Jeśli chodzi o zarzut naruszenia przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k., w ocenie Sądu również on jawi się jako chybiony. Art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. wskazuje na obowiązek określenia w umowie o kredyt konsumencki terminu, sposobu i skutków odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązku zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym. Wszystkie te informacje znalazły się w § 7 umowy. Wbrew twierdzeniom powodów umowa nie narzuca im żadnej konkretnej formy odstąpienia od umowy. Kredytobiorcy zostali poinformowani o prawie do odstąpienia umowy w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy (§ 7 ust. 1) wraz z informacją, iż termin ten jest zachowany w przypadku złożenia przed jego upływem oświadczenia w placówce banku lub pod wskazany adres. Nadto wskazano, że oświadczenie można złożyć na wzorze stanowiącym załącznik do umowy. Wbrew twierdzeniom powodów z umowy nie wynika, by bank uznawał za obligatoryjne złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy w formie pisemnej, na wskazanym formularzu. W istocie załącznik stanowił jedynie wzór oświadczenia pokazujący jego przykładową treść. W ocenie Sądu i te postanowienia umowy zostały sformułowanie w sposób niebudzący wątpliwości. Nie można też dojść do wniosku, że treść umowy wywołuje mylne wrażenie, że oświadczenia o odstąpieniu od umowy nie zostaną uznane za wywołujące skutki prawne. Powodowie zarzucili też w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 25 czerwca 2025 roku, że w umowie nie wskazano zasad obliczenia odsetek w stosunku dziennym w przypadku dokonania zwrotu kapitału po upływie trzydziestodniowego terminu od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. nie przewiduje jednak obowiązku wskazania zasad obliczania takich odsetek. Przewiduje jedynie obowiązek wskazania kwoty odsetek należnych w stosunku dziennym. Ta kwota została natomiast wskazana w § 7 ust. 6 umowy. Tym samym uznać należy, że pozwany wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k.
Jeśli chodzi o naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k., powodowie w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 25 czerwca 2025 roku wskazali, że na podstawie postanowień umowy kredytobiorcy nie ma informacji o wysokości zwrotu kosztów kredytu. Powodowie twierdzili, że nie mają na myśli wskazywania konkretnej kwoty, ale informacji na podstawie których kredytobiorca mógłby ustalić w jakiej wysokości przysługuje mu zwrot kosztów kredytu. Art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k. wskazuje, że umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem. Pozwany w umowie o kredyt konsolidacyjny nr (...) zawarł informację o prawie powodów do spłaty kredytu przed terminem w całości lub w części (6 ust. 6 umowy). W § 6 ust. 6-9 kredytodawca przedstawił także procedurę spłaty kredytu przed terminem wyszczególniając zasady, terminy i sposób dokonania rozliczenia przedterminowej spłaty kredytu. W ocenie sądu postanowienia umowne sformułowane w § 6 umowy w zupełności wyczerpują obowiązek wskazany w art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k. Przepis ten nie przewiduje po stronie kredytodawcy obowiązku przedstawiania informacji o wysokości zwrotu kosztów kredytu w postaci przedstawionej przez powodów.
Sąd dokonując analizy postanowień umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...) nie doszukał się naruszeń innych przepisów ustawy o kredycie konsumenckim wymienionych w art. 45 ust. 1 u.k.k., których naruszenie mogłoby skutkować zastosowaniem sankcji kredytu darmowego.
Niezależnie od powyższych uwag należy też zauważyć, że powołane przez powodów rzekome naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim wymienionych w art. 30 ust. 1 pkt 4, pkt 6, pkt 7, pkt 10, pkt 15 i pkt 16 dotyczą naruszenia obowiązku informacyjnego, a zatem mogłyby mieć zastosowanie gdyby pozwany nie zamieścił w ogóle wymienionych w tych przepisach informacji. Sankcja kredytu darmowego nie odnosi się bowiem do sytuacji, w której elementy umowy zostaną sformułowane w sposób niejednoznaczny lub niezrozumiały, gdyż art. 45 ust. 1 u.k.k. nie wymienia naruszenia wymogów wskazanych w art. 29 ust. 3 u.k.k., który to przepis wymaga sformułowania umowy o kredyt w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Bank tymczasem, jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia wyroku zamieścił w umowie informacje wymienione we wspomnianych przepisach. Fakt, że treść tych informacji nie odpowiada powodom bądź, że powodowie uważają, że powinny one przybrać inną treść nie oznacza, że doszło do uchybienia przez bank obowiązkom informacyjnym.
Poza tym powodowie nie wykazali także, że rzekome nieprawidłowe obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz inne naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim zarzucane pozwanemu miały dla nich jakiekolwiek znaczenie praktyczne. Powodowie powołują się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazujące, że wskazanie w umowie o kredytu założeń przyjętych do obliczenia (...) ma istotne znaczenie dla konsumenta. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że zawarcie (...) w umowie o kredyt ma zasadnicze znaczenie, w szczególności ponieważ umożliwia ono konsumentowi dokonanie oceny zakresu jego zobowiązania (tak wyrok z dnia 9 listopada 2016 r., (...) Slovakia, C-42/15, EU:C:2016:842, pkt 67, 70). Powodowie nie zadali sobie jednak trudu by wyjaśnić jakie znaczenie właściwie miało dla nich wskazanie takiej a nie innej rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania jest finalnym efektem podstawienia określonych wartości figurujących w umowie. Stanowi wartość końcową. Nie ona jednak decyduje o tym jaki jest faktyczny zakres zobowiązania kontraktowego powodów. Nie ma żadnego znaczenia w kontekście postanowień umownych przewidujących sposób naliczania odsetek. (...) obrazuje całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, ale powodowie nie dowiedli, że prawidłowe bądź nieprawidłowe określenie tej wartości miało dla nich jakiekolwiek znaczenie przy procesie zawierania umowy o kredyt. Nie przedstawili nawet w tym zakresie jakichkolwiek twierdzeń. Brak jest podstaw na tle przedmiotowej sprawy, by sądzić, że pozwani rozważali kwestię wysokości (...) bądź to w jaki sposób została obliczona na etapie poprzedzającym zawarcie umowy albo że miało to decydujący wpływ na proces decyzyjny towarzyszący zawieraniu przez nich z pozwanym bankiem umowy. Analogiczne argumenty można podnieść w stosunku do innych zarzutów podnoszonych przez powodów – jakie znaczenie miało dla nich to czy w umowie zostały przedstawione zasady naliczania odsetek umownych w stosunku dziennym w przypadku odstąpienia od umowy, skoro nie mieli i wciąż nie mają zamiaru od umowy odstąpić? J. znaczenie mogło mieć dla nich rzekome wprowadzenie ich w błąd w zakresie formy oświadczenia w przedmiocie odstąpienia od umowy? J. mogło to mieć dla nich znaczenie po blisko dwóch latach wykonywania umowy, gdy zdecydowali się na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, kiedy odstąpić od umowy już nie mogli? W świetle przedstawionego stanu faktycznego okoliczności te nie miały żadnego znaczenia dla właściwego poinformowania powodów o zakresie ich zobowiązań kontraktowych. Sankcja kredytu darmowego służy ochronie słabszej strony stosunku obligacyjnego. Nie ma na celu prowadzenia poszukiwań zmierzających do ustalenia jakie teoretycznie przepisy naruszył bank przy formułowaniu umowy. Jak słusznie wskazuje F. C.: „celem sankcji kredytu darmowego powinna być przede wszystkim ochrona ekonomicznego interesu konsumenta. Dziś instytucja (...) przypomina czasami próbę poszukiwania pomniejszych braków w umowie, aby nie płacić kosztów i odsetek” (F. Czuchwicki, Umowa kredytu konsumenckiego, str. 250, Wolters Kluwer, Warszawa 2025). Znaczna część podnoszonych przez powodów rzekomych naruszeń, których dopuścić się miał pozwany sprawia wrażenie jakby była poszukiwanymi, pomniejszymi brakami w umowie mającymi wspierać stanowisko o istotnych wadliwościach procedury zawierania niniejszej umowy kredytu i uzasadniać skorzystanie z sankcji kredytu darmowego z art. 45 ust. 1 u.k.k., a nie rzeczywistymi, poważnymi uchybieniami pozwanego banku, mającymi wpływ na jakiekolwiek procesy decyzyjne powodów czy możność ustalenia zakresu ich zobowiązań kontraktowych.
Na marginesie sąd zaznacza, że z art. 23 dyrektywy (...), w związku z jej motywem 47 wynika, że o ile wybór systemu sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą pozostaje w gestii państw członkowskich, o tyle przewidziane w ten sposób sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Oznacza to, że sankcje powinny być odpowiednio surowe w stosunku do wagi naruszeń, które są przez nie karane, zwłaszcza z zapewnieniem rzeczywiście odstraszającego skutku i przy poszanowaniu ogólnej zasady proporcjonalności.
W ocenie Sądu, nawet gdyby podzielić stanowisko powodów, co do tego, że pozwany nienależycie wywiązał się z obowiązku informacyjnego, zastosowanie sankcji kredytu darmowego byłoby w realiach niniejszej sprawie nieproporcjonalne. Sąd stoi bowiem na stanowisku, że dla zastosowania sankcji kredytu darmowego, naruszenie przepisów musi być na tyle poważne, że sformułowana umowa o treści przedstawionej konsumentowi przed związaniem się nią, uniemożliwia zweryfikowanie przez konsumenta jakie zobowiązania wobec banku zaciąga. Oznacza to zatem, że przesłanki „naruszenia” nie spełniają wszystkie wadliwości umowy związane z przepisami wymienionymi w art. 45 ust. 1 u.k.k., a jedynie te nieprawidłowości, które naruszają cel ochrony konsumenckiej oraz które uniemożliwiają upewnienie się przez konsumenta co do treści zobowiązania. Sam (...) w cytowanym wyżej wyroku (...) wskazał, że pozbawienie kredytodawcy prawa do odsetek i kosztów może być uznane za proporcjonalne do naruszenia obowiązku informacyjnego, o ile naruszenie to może podważyć możliwość oceny przez konsumenta zakresu jego zobowiązania. Taka sytuacja nie miała miejsca na kanwie niniejszej sprawy. W ocenie Sądu przeciętnie uważny konsument po zapoznaniu się z treścią umowy oraz dokumentacją około kredytową, dysponował pełnią informacji niezbędnych dla właściwej oceny skutków zawieranej umowy i ich wpływu na swoją sytuację prawną i majątkową.
Nie sposób w świetle okoliczności przedmiotowej sprawy oraz zarzucanych przez powodów naruszeń (niezależnie od braku zasadności tychże zarzutów) uznać, że sankcja kredytu darmowego byłaby odpowiednią i proporcjonalną sankcją.
Należy również podkreślić, że gdyby strona powodowa rzeczywiście miała wątpliwości co do jasności i precyzyjności podstaw do zmiany opłat bądź co do abuzywnego charakteru poszczególnych postanowień umowy, to zgodnie z zawartą umową, istniała możliwość jej wypowiedzenia, a także możliwość ewentualnego roszczenia wynikającego z art. 385 ( 1) k.c., czy art. 385 § 2 k.c. (por. wyrok Sądu Okręgowego w W. z dnia 8 maja 2019 r., XXVII Ca 1306/18, Legalis). Sama polemika z informacjami przekazanymi przez bank, w sytuacji, gdy nie są one nieprawdziwe i nie wprowadzają konsumenta w błąd, nie może uzasadniać zastosowania sankcji z art. 45 u.k.k. Informacje zawarte w spornej umowie zostały przekazane w sposób zgodny z przepisami ustawy, a konsument był w stanie zrozumieć strukturę kosztów kredytu, ich wpływ na zobowiązanie oraz warunki i sposób ewentualnej zmiany kosztów w postaci opłat i prowizji.
Podsumowując, w ocenie sądu postanowienia umowy o kredyt konsolidacyjny nr (...) z dnia 28 lutego 2022 roku nie były dotknięte wadami stanowiącymi podstawę do skorzystania przez powodów z sankcji kredytu darmowego.
Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał roszczenie powodów za nienależne, a powództwo za bezzasadne i w efekcie orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.
O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II lit. a i b wyroku na podstawie art. 98 § 1, § 1 1 i § 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powodowie przegrali proces w całości, wobec czego są obowiązani zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu w całości. Należy jednak zauważyć, że po stronie powodów występują dwie osoby. Zasady zwrotu kosztów procesu przez współuczestników sporu przewiduje art. 105 § 1 i 2 k.p.c. Zgodnie z art. 105 § 1 k.p.c., współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice. Zgodnie z art. 105 § 2 k.p.c., na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Za koszty wynikłe z czynności procesowych, podjętych przez poszczególnych współuczestników wyłącznie we własnym interesie, inni współuczestnicy nie odpowiadają. Jako, że stroną przegrywającą proces są powodowie wykluczona jest ich solidarna odpowiedzialność za wynik sprawy co do istoty. Stąd nie było również możliwości, by sąd włożył na nich solidarny obowiązek zwrotu kosztów. W związku z tym możliwe było jedynie orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 105 § 1 k.p.c. W związku z tym sąd nakazał zwrot kosztów procesu pozwanego w częściach równych. Brak było bowiem podstaw, by nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego z powodów – w toku całego postępowania w pierwszej instancji ich udział w sprawie był w zasadzie taki sam. Zasądzona tytułem zwrotu kwota stanowi wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964) w kwocie 3 600 zł powiększone o opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Łącznie 3 617 zł. Jako, że powodowie mają obowiązek zwrócić pozwanemu koszty procesu w częściach równych sąd zasądził od każdego z powodów na rzecz pozwanego po połowie kwoty 3 617 zł, czyli po 1 808,50 zł.
Kwoty 1 808,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu zostały od powodów na rzecz pozwanego zasądzone wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z brzmieniem art. 98 § 1 1 k.p.c., w myśl którego, od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Toruniu
Osoba, która wytworzyła informację: asesor sądowy Paweł Kamiński
Data wytworzenia informacji: