Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Toruniu

POSTANOWIENIE

Dnia 3 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny w składzie:

PrzewodniczącySSR Magdalena Kirow-Kotas

P. N. W.

Po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2017 r. w T..

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

z udziałem W. W. (1) , Gminy M. T. , A. J. (1), I. S. , J. J. (1) , A. G. , F. S., P. K. (1), T. K., P. K. (2), D. K., M. J., K. J. (1), K. J. (2), K. J. (3)

o stwierdzenie nabycia spadku po: Z. K.

I.  stwierdza, że spadek po Z. K.
zmarłej dnia 20 maja 2010 r. w T.
mającej ostatnie zwykłe miejsce pobytu w T.
na podstawie ustawy
nabyła z dobrodziejstwem inwentarza Gmina M. T.,

II.  zleca sporządzenie spisu inwentarza po Z. K. Komornikowi Sądowemu działającemu przy Sądzie Rejonowym w Toruniu K. M.,

III.  zwraca z zaliczek na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwotę 233,34 zł (dwieście trzydzieści trzy złote trzydzieści cztery złote) tytułem niewykorzystanej zaliczki na wydatki,

IV.  ustala iż każdy uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt: XI Ns 1430/16

UZASADNIENIE

W dniu 13 czerwca 2016 roku wnioskodawca (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. wniosła o stwierdzenie, że spadek po Z. K. zmarłej w dniu 20 maja 2010 roku nabyli , na podstawie ustawy, siostra A. J. (1) oraz brat W. W. (1). Ponadto wniosła o zasądzenie od uczestników na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej. Jako uczestników wskazał A. J. (1) i W. W. (1).

W uzasadnieniu podał, że spadek po zmarłej odrzuciły już jej dzieci i wnuki.

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2017 roku Sąd Rejonowy w Toruniu wezwał do udziału w sprawie Gminę M. T..

Sąd ustalił, co następuje:

Z. K. zmarła w dniu 20 maja 2010 roku i ostatnio przed śmiercią stale zamieszkiwała w T..

dowód: akt zgonu Z. K. k. 3.

Z. K. w chwili śmierci była rozwiedziona. Miała dwoje dzieci: P. K. (1) i T. K.. T. K. ma dwoje małoletnich dzieci: P. K. (2) i D. K.. P. K. (1) jest bezdzietnym kawalerem. Spadkodawczyni nie pozostawiła po sobie innych dzieci, w tym pozamałżeńskich ani przysposobionych. Zmarła nie pozostawiła również testamentu. W dniu 15 czerwca 2010 roku P. K. (1) i T. K. odrzucili przed notariuszem spadek po matce Z. K.. W dniu 6 października 2010 roku T. K. wraz z żoną M. K., działając jako przedstawiciele ustawowi swoich małoletnich dzieci P. K. (2) i D. K., odrzucili w ich imieniu przed notariuszem spadek po zmarłej Z. K..

dowód: oświadczenia o odrzuceniu spadku z dnia 15.06.2010r. i 6.10.2010r. k. 35-38; wyjaśnienia A. J. i W. W. k. 73-73v; akty stanu cywilnego k. 4-6 akt sprawy XI Ns 987/10, k. 5-7 akt sprawy XI Ns 1598/10, postanowienie w sprawie III RNsm 636/10 k. 8 akt sprawy XI Ns 1598/10 ;

A. J. (1) była siostrą zmarłej Z. K., a W. W. (1) jej bratem. A. J. (1) ma dwoje dzieci: M. J. i I. S.. I. S. jest matką F. S.. M. J. jest ojcem małoletniego K. J. (1). W. W. (1) ma dwie córki J. J. (1) i A. G.. J. J. (1) ma dwoje małoletnich dzieci: K. J. (2) i K. J. (3). A. G. jest matką małoletniej W. G., która została poczęta i urodziła się już po śmierci spadkodawczyni. A. J. (1) i W. W. (1) dowiedzieli się o odrzuceniu spadku przez synów i wnuki spadkodawczyni po otrzymaniu wezwania od wnioskodawcy, będącego wierzycielem zmarłej. A. J. (1) odrzuciła spadek po zmarłej w dniu 28 października 2015 roku przed notariuszem. Tego samego dnia spadek odrzuciły również dzieci uczestniczki oraz jej wnuk F. S.. W dniu 13 kwietnia 2016 roku spadek po zmarłej odrzucił również M. J., działając jako przedstawiciel ustawowy małoletniego syna K. J. (1). W. W. (1) oraz jego córki J. J. (1) i A. G. odrzucili spadek po zmarłej w dniu 28 października 2015 roku przed notariuszem. W dniu 29 czerwca 2016 roku spadek po zmarłej odrzuciła również w imieniu swoich małoletnich dzieci J. J. (1) działając jako ich przedstawiciel ustawowy.

dowód: oświadczenia o odrzuceniu spadku k. 3 – 4v, akty stanu cywilnego k. 5-8 akt sprawy XI Ns 2654/15, oświadczenie o odrzuceniu spadku k. 3-4; odpis skrócony aktu urodzenia 5, postanowienie Sądu Rejonowego I. N. (...) k. 6 z akt sprawy XI Ns 956/16, oświadczenia o odrzuceniu spadku k. 3 – 4, akty stanu cywilnego k. 5-6 akt sprawy XI Ns 2653/15, oświadczenie o odrzuceniu spadku k. 3 -4, akt stanu cywilnego k. 5-6, postanowienie I. N. 369/16 akt sprawy XI Ns 1611/16;

Matka spadkodawczyni oraz uczestników W. W. (2) zmarła w dniu 1 stycznia 2011 roku. W okresie dwóch lat przed śmiercią chorowała i nie miała świadomości, że jej córka Z. K. zmarła. A. J. (1) i W. W. (1) w dniu 26 września 2016 roku odrzucili spadek w imieniu matki W. W. (2) po Z. K. . Rodzice W. W. (2): (...) zmarli przed spadkodawczynią. Poza córką W., pozostawili jeszcze ośmioro dzieci: J., M., L., E., H., T., G. i F.. Poza H. i T., wszyscy pozostali zmarli. Ojciec spadkodawczyni i uczestników J. W. zmarł w 1984 roku. Był synem J. i A. W.. Miał dwóch braci: L. i A., którzy zmarli przed spadkodawczynią. Każdy z nich pozostawił dwóch synów.

dowód: wyjaśnienia A. J. i W. W. k. 73- 73v, oświadczenie spadkowe k. 72 akt;

Z uwagi na brak dokładnych personaliów ww. osób, w toku postępowania zamieszczono ogłoszenia o toczącym się postępowaniu spadkowym po zmarłej Z. K.. Jednocześnie wszyscy spadkobiercy ustawowi zmarłej oraz zainteresowani w sprawie zostali wezwani do zgłoszenia się w Sądzie, w którym toczy się postępowanie w terminie 3 miesięcy od ukazania się ogłoszenia i udowodnienia swoich praw do spadku, pod rygorem ich pominięcia w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.

dowód: ogłoszenie k. 81, k. 87, k. 94 , k. 104.

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny ustalono na podstawie złożonych aktów stanu cywilnego, oświadczeń o odrzuceniu spadku złożonych przed notariuszem, postanowień Sądu Rodzinnego zezwalających na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich oraz wyjaśnień przyjętych od uczestników A. J. (1) i W. W. (1). Powyższy stan faktyczny nie został również zakwestionowany w toku postępowania.

Zgodnie z art. 926 § 1 kc powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Pierwszeństwo ma dziedziczenie testamentowe. Dziedziczenie ustawowe wchodzi w grę co do całości spadku, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy lub gdy żadna z powołanych przez niego osób nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 2 kc). Każda osoba może rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci w drodze jednostronnej czynności prawnej, jaką jest testament.

Zgodnie z art. 670 § 1 kpc Sąd z urzędu bada kto jest spadkobiercą, a w szczególności bada czy spadkodawca pozostawił testament. Jeżeli testament został sporządzony i złożony Sąd dokona jego otwarcia. W przedmiotowej sprawie Z. K. nie pozostawiła po sobie testamentu. W grę będzie zatem wchodzić dziedziczenie w drodze ustawy.

Zgodnie z treścią art. 925 kc spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 kc). Data śmierci spadkodawcy decyduje zatem o kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia po zmarłym. Wejście przez spadkobierców w ogół praw i obowiązków zmarłego następuje z mocy prawa. Sąd badając z urzędu kto jest spadkobiercą ustala krąg osób, które uprawnione są do dziedziczenia, i które żyją na dzień śmierci spadkodawcy.

Stosownie do treści art. 931 § 1 kc w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, którzy dziedziczą w częściach równych, z tym że część przypadająca małżonkowi zmarłego nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. W myśl § 2 tego przepisu, jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy , który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.

Zgodnie z treścią art. 932 § 3, 4 i 5 kc w braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.

W myśl art. 934 § 1 i 2 kc w braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Zgodnie z treścią art. 935 kc w braku ww. osób, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu.

Artykuł 1012 kc przewiduje, że spadkobierca może bądź spadek przyjąć bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności, bądź też spadek odrzucić. Zgodnie z art. 1015 § 1 kc oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Dla spadkobiercy powołanego do dziedziczenia w dalszej kolejności termin z art. 1015 § 1 KC zaczyna biec od chwili, w której dowiedział się , że osoby dochodzące do spadku przed nim (silniej powołane) nie chcą lub nie mogą dziedziczyć, np. spadek odrzuciły, zostały uznane za niegodne, wydziedziczone w testamencie lub wykluczone od dziedziczenia w testamencie negatywnym, a także przed śmiercią spadkodawcy zrzekły się dziedziczenia po nim (por. post. SN z 13.12.2012r. V CSK 18/12, L.). W myśl art. 1020 kc spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Jednocześnie, zgodnie z treścią art. 1023 § 1 kc gmina nie może odrzucić spadku, który jej przypadł z mocy ustawy.

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy, Sąd doszedł do przekonania, że spadek po zmarłej w dniu 20 maja 2010 roku Z. K., jako spadkobierca ustawowy nabyła w całości z dobrodziejstwem inwentarza Gmina M. T.. Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika bowiem, że wszyscy znani sądowi krewni spadkodawczyni odrzucili spadek z zachowaniem ustawowego terminu 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania. Powyższy termin zachowali również wskazani przez wnioskodawcę uczestnicy postępowania: A. J. (1) i W. W. (1). Z wiarygodnych twierdzeń uczestników , przy braku jakichkolwiek przeciwdowodów , wynika, że o swoim tytule do spadku dowiedzieli się z zawiadomień wnioskodawcy, będącego wierzycielem spadkodawczyni. W związku z powyższym w dniu 28 października 2015 roku złożyli przed notariuszem Z. M., prowadzącym Kancelarię Notarialną w T. przy ulicy (...) oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłej Z. K.. W tym samym dniu analogiczne oświadczenia złożyli ich zstępni M. J., I. S. oraz jej syn F. S., J. J. (1) i A. G.. Ponadto, M. J., i J. J. (1), po uzyskaniu stosownego zezwolenia Sądu Rodzinnego złożyli również skuteczne oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu swoich małoletnich dzieci: K. J. (1), K. J. (2) i K. J. (3). Małoletnie dziecko ma również A. G., jednakże z uwagi na fakt, że W. G. została poczęta i urodziła się już po śmierci spadkodawczyni, nie należała do kręgu spadkobierców po zmarłej Z. K.. Jak wynika z treści art. 926 § 1 kc nie może być bowiem spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku. Powyższa reguła znalazła też zastosowanie w odniesieniu do rodziców i dziadków spadkodawczyni, oraz jej rodzeństwa. Trzeba zauważyć, że zamieszczenie przez Sąd ogłoszenia wzywającego potencjalnych spadkobierców do zgłoszenia się do sprawy, nie przyniosło pożądanego efektu. W ocenie Sądu, pozwalało to na stwierdzenie, że zmarła Z. K. nie miała już żadnych krewnych, a tym samym ostatnim z jej spadkobierców ustawowych stała się gmina jej ostatniego zamieszkania, tj. Gmina M. T.. W tym stanie rzeczy, Sąd w punkcie I postanowienia stwierdził, że spadek po Z. K. zmarłej w dniu 20 maja 2010 roku w T., mającej ostatnie zwykłe miejsce pobytu w T., na podstawie ustawy nabyła z dobrodziejstwem inwentarza Gmina M. T.. Jednocześnie z uwagi na fakt dziedziczenia przez Gminę z dobrodziejstwem inwentarza, Sąd w punkcie II postanowienia zlecił sporządzenia spisu inwentarza Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Toruniu K. M.. W punkcie III Sąd orzekł o zwrocie wnioskodawcy kwoty 233,34 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na wydatki. O kosztach Sąd orzekł w punkcie IV postanowienia, ustalając że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Zgodnie z art. 520§1 k.p.c. każdy uczestnik postepowania ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Mając na uwadze ,że sprawa o stwierdzenie nabycia spadku rozpoznawana jest w postępowaniu nieprocesowym, to odmiennie niż w postępowaniu procesowym obowiązuje zasada statuowana w wyżej przywołanym przepisie. W myśl omawianej zasady , nie istnieje między uczestnikami postępowania nieprocesowego w ogóle obowiązek zwrotu kosztów .W związku z tym i w myśl powyższej zasady należy przyjąć , że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane z poszczególnymi czynnościami , których dokonał, związane z jego działaniem i związane z czynnościami procesowymi sądu , podjętymi w jego interesie ( tak: Kodeks postępowania cywilnego , komentarz , trzecie wydanie , W-wa 2008 , pod redakcją Andrzeja Zielińskiego , str.920). Zatem należy przyjąć , że obowiązująca jest zasada ponoszenia przez każdego uczestnika postępowania nieprocesowego wszystkich kosztów jakie związane są z jego udziałem w sprawie.

W dalszej kolejności należy zauważyć , że Sąd orzekający w pełni zgadza się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zaprezentowanym w postanowieniu z dnia 20 maja 2011 roku w sprawie III CZ 27/11, że w razie sprzeczności interesów uczestników postępowania nieprocesowego i oddalenia wniosku uzasadnione jest orzeczenie o kosztach postępowania zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy , a więc zgodnie z regułą określoną w art. 520§3 zd. 1 k.p.c. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny oraz orzecznictwem o sprzeczności interesów z całą pewnością można mówić na przykład w sprawie o zasiedzenie. Nie ma zaś podstaw do przyjęcia , że w sprawie o stwierdzenia nabycia spadku istnieje sprzeczność interesów stron. Dodatkowo wnioskodawca jako wierzyciel składający taki wniosek ma interes prawny w uzyskaniu orzeczenia sądowego.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd , na podstawie art. 520 §1 k.p.c. w związku z art. 13§2 k.p.c. , orzekł jak w punkcie IV postanowienia.